LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐỀ TÀI TIỀN LƯƠNG VÀ CÁC KHOẢN TRÍCH THEO LƯƠNG

LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐỀ TÀI TIỀN LƯƠNG VÀ CÁC
KHOẢN TRÍCH THEO LƯƠNG
1 . Khái niệm và Phân loại tiền lương
1.1 Khái niệm tiền lương
Trong quá trình sử dụng lao động doanh nghiệp phảI chi ra các khoản chi
phí để bù đắp và cảI tạo sức lao động dưới hình thức tiền lương . Khoản chi phí
này được tính vào giá thành sản phẩm xuất ra . Như vậy tiền lương là biểu hiện
bằng tiền của chi phí nhân công mà doanh nghiệp trả cho người lao động theo
thì gian khối lượng công việc mà họ đã cống hiến cho doanh nghiệp .
Tiền lương là thu nhập chủ yếu của người lao động . Trả lương hợp lý là đòn
bẩy kinh tế để khuyến khích người lao động làm việc tích cực với năng xuất ,
chất lương và trách nhiệm cao . Hoạch toán tốt tièn lương và sử dụng lao động
hợp lý là một trong những biện pháp hạ giá thành sản phẩm của doanh nghiệp
việc hoạch toán tôt tiền lương sẽ góp phần tăng cường chế độ hạch toán nội bộ
trong doanh nghiệp .
1.2 Phân loại tiền lương
1.2.1: Theo tính chất lương
Tiền lương phải trả cho người lao động gồm:
- Lương chính : Trả cho công nhân viên trong thời gian làm việc thực tế
làm công việc chính .
- Lương phụ : Trả cho công nhân viên trong thời gian không làm công
việc chính nhưng vẫn được hưởng lương như : đI học , đI họp , đI công tác , ốm
đau…
- Phụ cấp lương : Trả lương cho công nhân viên trong thời gian làm
thêm , làm thêm giờ , làm trong môi trường độc hại…
1.2.2: Theo đối tương được trả lương
Tiền trả cho cho người lao động gồm:
- Tiền lương trực tiếp: Trả cho công nhân viên trực tiếp sản xuất ra sản
phẩm .
- Tiền lương chung : Trả cho công nhân viên quản lý , phục vụ sản xuất ở
các phân xưởng .

- Tiền lương quản lý : Trả cho công nhân vỉên ở bộ phận quản lý
1.2.3.Theo hình thức trả lương
a. Lương theo thời gian trả cho người lao động theo thời gian làm việc thực
tế cùng với công việc và trình độ thành thạo của người lao động . Trong
doanh nghiệp sản xuất thương có các thang lương như: thang lương của
công nhân cơ khí , kỹ thuật …. Trong từng thang lương lại chia thành các
bậc lương . Căn cứ vào trình độ kỹ thuật ,nghiệp vụ chuyên môn của
người lao động . Mỗi bậc lương nhất định . Tiền lương thời gian được
tính trên cư sở bậc lương của người lao động và thời gian làm việc của họ
.
Tiền lương được tính như sau:
Tiền lương phải Mức lương Số ngày làm việc thực tế
Trả trong tháng = ngày x Trong tháng
Mức lương tính theo cách trên là lương thời gian giản đơn cách trả lương
này chưa chú ý đến chất lượng công tác của người lao động nên nó chưa kích
thích tính tích cực và tinh thần trách nhiệm của họ . Khắc phục được nhược
điểm trên trong một số doanh nghiệp được áp dụng hình thức trả lương theo thời
gian giản đơn kết hợp với tiền thưởng . Căn cứ vào thành tích của người lao
động , cách trả lương này có tác dụng khuyến khích người lao động tiết kiệm
vật tư nêu cao tinh thần trách nhiệm trong công việc .
Lương công nhật là hình thức trả lương đặc biệt của thời gian . Đây là
tiền lương trả của những người làm việc chưa được xếp vào thang lương . Bậc
lương trả cho những người làm việc ngày nào thì được hưởng ngày đó theo mức
lương quy định cho tong công việc . Hình thức trả lương này chỉ áp dụng với
những công việc mang tính thời vụ , tạm thời .
b. Hình thức trả lương theo sản phẩm
Lương theo sản phẩm dựa trên số lượng và chất lượng mà người lao động
đã hoàn thành .
• Trả lương theo sản phẩm trực tiếp
Mức lương được tính theo đơn giá cố định không phụ thuộc vào định

mức số lượng sản phẩm hoàn thành.
Lương sản phẩm Số lượng sản phẩm Đơn giá lương
Trực tiếp = hoàn thành x
• Trả lương theo sản phẩm có thưởng phạt
Hình thức này trả lương theo sản phẩm trực tiếp kết hợp với thưởng nếu
có thành tích , tiết kiệm vật tư , nâng cao năng xuất lao động hoặc nâng cao chất
lượng sản phẩm . Ngược lại , nếu người lao động làm lãng phí vật tư hay sản
xuất ra sản phẩm với chất lượng kém sẽ bị phạt lương .
• Hình thức trả lương theo sản phẩm gián tiếp .
Sử dụng để tính lương cho các công nhân làm công việc phục vụ sản xuất
hoặc các nhân viên gián tiếp . Mức lương của họ được xác định căn cứ vào kết
quả sản xuất của công nhân trực tiếp .
• Trả lương theo luỹ tiến
Mức lương ngoài phần tính lương theo sản phẩm trực tiếp có phần thưởng
thêm căn cứ vào số lượng sản phẩm vượt mức . Hình thức áp dụng trong trường
hợp cần đẩy nhanh tiến độ sản xuất , Tiền lương của công nhân được tính như
sau :
Tiền lương sản phẩm Lương sản phẩm Thưởng vượt
Có thưởng của mỗi = Trực tiếp + mức
Trong đó :

Lương sản phẩm Số lượng sản phẩm Đơn giá lương
Trực tiếp = hoàn thành *

Thưởng vượt Tỷ lệ thưởng Số sản phẩm
của
định mức = vượt định mức * số vượt mức
c. Trả lương theo sản phẩm kết hợp với thời gian
Phương pháp này như sau:
Kí hiệu : S : Tổng số lương phảI trả

P1: Đơn giá cao nhất cho một sản phẩm
P2 : Đơn giá chất lượng thấp nhắt cho một sản phẩm
n : Số sản phẩm xuất được
N : Số sản phẩm định mức phảI xuất ra
Tiền lương phải trả được tính nhu sau :
Nếu n > = N thì S = P1 x n
Nếu n < N thì S = P2 x n
d. Hình thức trả lương theo lương khoán theo khối công việc
Hình thức này được áp dụng cho những công việc giản đơn có tính chất
đột xuất như vận chuyển bốc vác ….. Mức xác định theo từng đối tượng cụ thể
/
đ. Tiền lương theo sản phẩm tập thể
Trường hợp công nhân cùng làm chung một công việc nhưng khó xác
định được kết quả làm việc cho từng công nhân thường được áp dụng phương
thức trả lương này .
Tiền lương của nhóm = Đơn giá lương x Khối lương công việc hoàn
thành
Phân phối tiền lương cho mỗi cá nhân trong nhóm thường được phân
phối theo cấp bậc và thời gian làm việc từng người .
Trình tự tính lương : Xác định hệ số tính lương
Tiền lương cấp bậc theo quy định
Hệ số so sánh (Hi) = ______________________________
Tiền lương bậc 1
Dùng số trên quy đổi thời gian làm việc thực tế của mỗi công nhân thành
thời gian làm việc quy đổi .
Thời gian làm việc quy Thời gian làm việc thực Khối lượng sản phẩm
đổi của mỗi công nhân = tế của mỗi công nhân X (công việc hoàn thành)
Tiền lương của cả nhóm
Mức quy định giờ quy đổi =
_________________________________________________________

Tổng thời gian làm việc quy đổi (Tổng T1)
Tiền lương của Mức lương 1 Thời gian làm việc quy
mỗi công nhân = giờ quy đổi * đổi của mỗi công nhân
e. Hình thức khoán quỹ lương
Tiền lương được quy định cho từng bộ phận căc cứ vào khối lượng công
việc phải hoàn thành .
Việc tính lương cho từng cá nhân trong tập thể căn cứ vào thời gian làm
việc của các bộ phận hành chính trong doanh nghiệp .
1.3. Quy định về bảo hiểm xã hội ,bảo hiểm y tế và các quỹ dự phòng mất việc
làm .
1.3.1 Quỹ bảo hiểm xã hội
Quỹ bảo hiểm xã hội được hình thành nhằm mục đích trả lương cho công
nhân viên khi nghỉ hưu hoặc giúp đỡ cho công nhân viên trong trường họp ốm
đau , tai nạn , mất sức lao động phảI nghỉ việc . Quỹ bảo hiểm xã hội được hình
thành bằng cách tính thêm vào chi phí sản xuất kinh doanh theo tỷ lệ quy định
của tiền lương phảI trả cho công nhân viên . theo chế độ hiện hành hàng tháng
doanh nghiệp phảI trích lập các quỹ BHXH theo tỷ lệ 20% trên lương cấp bậc ,
chức vụ lao động hệ số lương bảo lưu , khu vực của công nhân viên . trong đó
15 % tính vào chi phí sản xuất kinh doanh của các bộ phận sử dụng lao động ,
còn lại 5 % được trừ vào lương của người lao động . Số tiền thuộc quỹ BHXH
được nộp lên cơ quan cấp trên quản lý bảo hiểm xã hội để chi trả cho những
trường hợp nghỉ hưu , mất sức lao động , ốm đau …. Các khoản chi cho người
lao động khi ốm đau , thai sản …. được thanh toán theo chứng từ phát sinh thực
tế .
1.3.2 Bảo hiểm y tế
Quỹ bảo hiểm y tế được hình thành từ việc trích lương theo tỷ lệ quy định
tính theo tiền lương cơ bản của công nhân trong tháng . theo chế độ hiện hành
quỹ bảo hiểm y tế được trích theo tỷ lệ 3 % trên cấp bậc lương , chức vụ , hợp
đồng , hệ số lương bảo lưu , phụ cấp chức vụ . Trong đó doanh nghiệp tính vào
chi phí 2 % , người lao động chụi 1 % được trừ vào lương .

Quỹ bảo hiểm xã hội được nộp cho cơ quan BHYT dùng để tài trợ viện phí về
tiền thuốc men cho người lao động khi ốm dau phảI vào viện .
1.3.3. Kinh phí công đoàn
Kinh phí công đoàn được sử dụng cho hoạt động bảo vệ quyền lợi của
công nhân viên trong doanh nghiệp . Theo quy định một phần Kinh phí công
đoàn được sử dụng để phục vụ cho hoạt động của công đoàn tại doanh nghiệp ,
phần còn lại nộp vào chi phí sản xuất kinh doanh của bộ phận sử dụng trong
doanh nghiệp .
1.3.4. Quỹ trợ cấp mất việc làm
Mức trích quỹ dự phòng về trợ cấp mất việc làm từ 1% --3% trên quỹ
tiền lương làm cư sở đóng bảo hiểm xã hội của doanh nghiệp . Mức trích cụ thể
do doanh nghiệp tự quyết định tuỳ thuộc vào khả năng tài chính của doanh
nghiệp hàng năm mức trích lập quỹ dự phòng trợ cấp mất việc làm được trích và
được hạch toán vào chi phí quản lý doanh nghiệp trong kỳ doanh nghiệp. Thời
điểm trích lập quỹ dự phòng trợ cấp mất việc làm là thời điểm khoá sổ kế toán
để lập báo cáo tài chính năm .
1.4. Kế toán chi tiết tiền lương và các khoản trích theo lương
1.4.1. Hạch toán số lượng lao động
Sự thay đổi về số lượng lao động và chất lượng lao động trong doanh nghiệp
do các nguyên nhân sau :
-Tuyển dụng mới công nhân viên , nâng cao bậc thợ .
- nghỉ việc nghỉ hưu , mất sức lao động , thôI việc
Căn cứ vào chứng từ ban đầu như quyết định tuyển dụng , quyết định cho
thôI việc , quyết định nâng cao bậc thợ ….. để theo dõi , hạch toán sự thay
đổi về số lượng và chất lượng người lao động .
1.4.2. Hạch toán về thời gian lao động
Hạch toán tình hình sử dụng bao gồm hạch toán số giờ công tác của công
nhân viên và hạch toán thời gian lao động bằng việc sử dụng bảng chấm công
để theo dõi thời gian làm việc , thời gian váng mặt , ngừng việc với các lý do cụ
thể. Bảng chấm công đó do tổ trưởng ghi chép và tổng hợp lại và nộp cho

phòng kế toán vào cuối tháng để làm căn cứ tính lương . hạch toán thời gian lao
động tiêu hao cho sản xuất từng loại sản phẩm hoặc từng loại sản phẩm bằng
cách lấy thời gian làm việc cho từng loại sản phẩm trừ đi thời gian ngừng việc ,
học tập , hội nghị , công tác ……
1.4.3 Hạc toán kết quả lao động
Tuỳ từng loại hình sản xuất và điều kiện tổ chức lao động mà áp dụng các
chứng từ thích hợp . Các chứng từ thường được sử dụng để hạch toán kết quả
lao động là phiếu giao nhận sản phẩm , bảng theo dõi công tác của tổ .
1.4.4. Hạch toán chi tiết tiền lương và các khoản trích theo lương
Căn cứ vào bảng chứng từ ban đầu như bảng chấm công hoặc theo dõi
công tác của các tổ , phiếu làm đêm , phiếu làm thêm giờ , phiếu giao nhận sản
phẩm , hợp đồng giao khoán , phiéu nghỉ bảo hiểm xã hội . Để lập bảng tính và
thanh toán lương và BHXH cho người lao động . Căn cứ vào bảng tính lương kế
toán lập bảng tính và phân bổ chi phí tiền lương và các khoản trích theo lương
vào chi phí của từng phân xưởng , từng bộ phận sử dụng lao động .
1.5. Kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương
1.5.1. Tài khoản sử dụng
TK3334 - phảI trả cho công nhân viên
•Kết cấu của tài khoản này là :
- Bên nợ : Các khoản tiền lương , tiền công , tiền thưởng , BHXH và các
khoản phảI chi , phảI trích , ứng trước cho công nhân viên .
- Các khoản khấu trừ vào tiền lương , tiền công của công nhân viên
- Bên có :
- Các khoản tiền lương , tiền công , tiền thưởng ,BHXH và các khoản khác
phảI trả cho công nhân viên
• TK335(3) Quỹ dự phòng trợ cấp mất việc làm
Tài khoản này dùng phản ánh số hiện có , tình hình trích lập và sử dụng quỹ
dự phòng về trợ cấp mất việc làm của doanh nghiệp.
• Kết cấu TK 335(3) :
+ Bên nợ :

- Trợ cấp tiền choc ho người lao động mẩt việc làm
- Chi đào tạo lại cho người lao động
- Trích nộp để hình thành quỹ dự phòng về trợ cấp mất việc làm của cấp
trên .
+ Bên có :
- Trích lập quỹ tính vào chi phí quản lý doanh nghiệp
- Do cấp dưới nộp để hình thành quỹ dự phòng về trợ cấp mất việc làm của
cấp trên
- Số dư bên có : Số quỹ dự phòng về trợ cấp mất việc làm hiện có .
• TK338 : PhảI trả phảI nộp khác
- Tài khoản này dùng để phản ánh tình hình thanh toán về các khoản phảI
trả phảI nộp khác
• Kết cấu TK 338
+Bên nợ :
- Kết chuyển giá trị tài sản thừa vào các tài khoản có liên quan theo quyết
định ghi trong biên bản xử lý .
- BHXH phảI trả cho công nhân viên
- Kinh phí công đoàn chi tại đơn vị
- Kết chuyển doanh thhu chưa thực hiện sang tài khoant 511 ---- Doanh thu
bán hàng + BHXH , BHYT, KPCĐ đã nộp cho cơ quan quản lý BHXH,
BHYT,KPCĐ và cung cấp dịch vụ .
Phản ánh bảng phân bổ chênh lệnh về tỷ giá hối toáI và đánh giá lại các
khoản mục tiền tệ của hoạt động đầu tư XDCB đã hoàn thành vào doanh thu
hoạt động tài chính trong kỳ .