Tái tạo thanh môn sau phẫu thuật cắt thanh quản bảo tồn theo chiều dọc bằng vạt cân cơ cơ bám da cổ

ĐẦU VÀ CỔ

TÁI TẠO THANH MÔN SAU PHẪU THUẬT
CẮT THANH QUẢN BẢO TỒN THEO CHIỀU DỌC
BẰNG VẠT CÂN CƠ CƠ BÁM DA CỔ
TRẦN THANH PHƯƠNG1, PHẠM DUY HOÀNG2, LÊ VĂN CƯỜNG3.
TRẦN SƠN VŨ4, NGUYỄN ĐĂNG KHOA4
ABSTRACT
Laryngeal reconstruction by platysma myofascial flap after vertical partial laryngectomy
Vertical partial laryngectomy (VPL) is one of the treatment choice for early - stage (T1, T2) glottic
carcinoma. Many methods of glottic reconstruction have been described for patients undergoing VPL to
reestablish the glottic. With 10 patients in T1 - T2 squamous cell carcinoma of glottic were treated by VPL and
reconstruction by platysma myofascial flap. The early results after 6 months show that this technique may be
an effective choice achieving an acceptable quality of voice.
Keywords: Early glottic carcinoma, Platysma myofascial flap, Vertical partial laryngectomy.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Thanh quản là cơ quan quan trọng với các chức
năng bảo vệ phổi, thở, nuốt và nói. Ung thư thanh
mơn thường được phát hiện sớm và cho hiệu quả
điều trị tốt với thời gian sống thêm dài. Phẫu thuật
bảo tồn thanh quản ảnh hưởng nhiều đến chức năng
nói nên việc tái tạo thanh môn để phục hồi chức
năng phát âm là nhu cầu rất thiết thực giúp bệnh
nhân hòa nhập sớm với cuộc sống. Có nhiều
phương pháp tái tạo thanh mơn như vạt niêm mạc,
cơ, vạt cơ xương móng, vạt tuyến giáp và cả các vạt
tự do tuy nhiên cũng chưa có vạt nào được cho là
chọn lựa lý tưởng.
Chúng tôi chọn kỹ thuật tái tạo thanh môn bằng
vạt cân cơ cơ bám da cổ sau phẫu thuật cắt thanh
quản theo chiều dọc nhằm đánh giá sâu về kỹ thuật

lấy vạt và đánh giá hiệu quả phục hồi chức năng nói
sau tái tạo.
Đối tượng là các bệnh nhân bị ung thư thanh
môn giai đoạn T1 - T2N0M0 thỏa điều kiện phẫu

thuật cắt thanh quản bảo tồn theo chiều dọc và đồng
ý tham gia nghiên cứu.
Phương pháp nghiên cứu
Tiền cứu can thiệp.
Kỹ thuật phẫu thuật
Cơ sở
Vạt cơ bám da cổ có nguồn cấp máu dồi dào,
khuyết hỗng nơi lấy vạt ít bị ảnh hưởng và kỹ thuật
lấy vạt thuận lợi nên không làm kéo dài thời gian
phẫu thuật.
Kỹ thuật
Rạch da đường ngang tương ứng sụn khí quản
thứ 2 - 3, kéo dài cong lên trên như gậy đánh gơn
(hockey stick) (hình 1). Tách da theo mặt phẳng
dưới da bảo tồn cơ bám da cổ, lấy vạt gồm cân cơ
cơ bám da cổ và một phần cơ ức địn chũm (hình 2)
với bờ trước tương ứng bờ trước cơ ức đòn chũm,
bờ sau là tĩnh mạch hầu ngồi, bờ dưới lấy đến bờ
xương địn. Kích thước vạt ngang 2 - 2,5cm, dài
10 - 12cm.

TS.BS. Trưởng Khoa Ngoại 3 - Bệnh viện Ung Bướu TP. HCM
ThS.BSCKII. Phó Trưởng Khoa Ngoại 3 - Bệnh viện Ung Bướu TP. HCM
3 TS.BS. Phó Trưởng Khoa Ngoại 3 - Bệnh viện Ung Bướu TP. HCM
4 BSCKI. Khoa Ngoại 3 - Bệnh viện Ung Bướu TP. HCM

1

2

30

TẠP CHÍ UNG THƯ HỌC VIỆT NAM


ĐẦU VÀ CỔ
Vạt được giữ ẩm và tiến hành cắt thanh quản
theo chiều dọc: vào đường giữa, tách cơ trước giáp
cùng bên bộc lộ sụn giáp, cắt một phần sụn giáp
cùng bên kèm dây thanh và thanh thất. Tùy mức độ
bướu lan rộng có thể cắt một phần dây thanh đối
bên và/ hoặc sụn phễu một bên.

Hình 3. Vạt sau tái tạo
KẾT QUẢ
Từ 03/2019 - 10/2019 có 10 bệnh nhân nam
tham gia nghiên cứu với tuổi trung bình 62 tuổi
(56 - 68).
100% bệnh nhân có tiền căn hút thuốc.
Hình 1. Đường rạch da và vạt cân cơ cơ bám da cổ

Giai đoạn bệnh T1N0 8 ca, T2N0 2 ca. 2 trường
hợp cắt bỏ sụn phễu 1 bên, 2 trường hợp cắt sang
dây thanh đối bên 1 - 2mm.
Thời gian phẫu thuật trung bình 70 phút

(60 - 90 phút).
Khơng có trường hợp nào đặt ống nuôi ăn mũi dạ dày.
Thời gian rút ống Shiley 8 – 14 ngày, trung bình
10 ngày.
Biến chứng sau mổ: chảy máu 0 ca, tràn khí
dưới da 3 ca, nhiễm trùng 0 ca.
Thời gian nằm viện 8 - 14 ngày.
Theo dõi vạt: Khơng có trường hợp nào hoại tử
vạt. Độ che phủ vạt (soi thanh quản 7 ngày, 30, 90,
180 ngày sau phẫu) khe hở thanh môn khi đóng kín
1 - 3mm.

Hình 2. Vị trí và giới hạn lấy vạt
Tái tạo thanh môn bằng cách đưa vạt cân cơ
bám da cổ lịn dưới cơ trước giáp (hình 3). May vạt
vào vị trí đối xứng với dây thanh đối bên với bề mặt
nhẵn cơ ra ngồi.

Hình 4. Thanh mơn mới sau 1 tháng
TẠP CHÍ UNG THƯ HỌC VIỆT NAM

31


ĐẦU VÀ CỔ
Độ teo vạt chưa ghi nhận được ca nào do thời
gian theo dõi ngắn.

thở cũng tốt hơn, bệnh nhân khơng mất sức nhiều
khi nói.

Bảng. Đánh giá khuyết tật giọng nói (bảng VHI - 10)

Cơng trình cần tiếp tục nghiên cứu thêm số
lượng ca và so sánh với nhóm chứng. Ngồi ra cần
đánh giá thêm chức năng hơ hấp, phân tích âm và
hỗ trợ âm ngữ trị liệu nhằm đánh giá chính xác hơn
hiệu quả tái tạo và vai trị âm ngữ trị liệu.

STT

Nội dung

1.

Giọng nói của tơi làm cho người
ta khó nghe.

2.

Khi trong phịng có nhiều tiếng ồn
người khác rất khó nghe tơi nói.

3.

Gia đình khó khăn lắm mới nghe
được tiếng của tôi khi tôi gọi họ
trong nhà.

4.

Tôi ít sử dụng điện thoại hơn tôi
mong muốn.

5.

Tôi ngại tiếp xúc nhiều người vì
gọing nói.

6.

Chính vì giọng nói của tơi có vấn
đề, tơi ít khi nói chuyện với bạn
bè, hàng xóm hoặc họ hàng.

7.

Người ta thường hay u cầu tơi
lặp lại khi tơi trực tiếp nói chuyện
với họ.

8.

Việc phát âm khó khăn của tơi gây
hạn chế trong cuộc sống cá nhân
và giao tiếp xã hội.

9.

Tơi có cảm giác bị gạt ra khỏi các

cuộc nói chuyện vì giọng nói của
mình có vấn đề.

10.

0

1

2

3

4

Vấn đề giọng nói của tơi làm cho
tơi giảm thu nhập.

Điểm đánh giá VHI - 10 dao động 24 - 41 điểm.
Ghi nhận: Đa số bệnh nhân giao tiếp qua nói
được nhưng giọng cịn khàn. Cá biệt có bệnh nhân
nói chuyện gần như trước mổ.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Lê Hành - Trần Minh Trường. Cắt thanh quản
một phần trong điều trị ung thư thanh môn giai
đoạn sớm - tập san Y học T HCM tập số 5, phụ
bản số 4, 2001, 93 - 97.
2. Lê Văn Cường- Trần Văn Thiệp. Phẫu thuật bảo
tồn thanh quản trong điều trị ung thư thanh mơn:

kết quả chức năng Tạp chí Y khoa 2005.
3. Lê Văn Cường - Phục hồi chức năng sau cắt
thanh quản một phần trong điều trị ung thư
thanh môn giai đoạn sớm - luận án tiến sỹ
2019.10.20.
4. Phạm Huỳnh Hồng - Nguyễn Thị Ngọc Dung Ứng dụng chỉ số khuyết tật giọng nói đánh giá
kết quả điều trị phẫu thuật các thương tổn lành
tính dây thanh - Y học T HCM tập 18, phụ bản
số 1, 2014.
5. Quách Thanh Khánh - Xạ trị ung thư thanh môn
giai đoạn sớm. Y học T HCM 2008 phụ bản số 4,
tập 12, trang 81 - 91
6. Trần Văn Thiệp - Phẫu thuật bảo tồn thanh quản
trong điều trị ung thư thanh môn- kết quả sống
còn 10 năm - 2006
7. Atsuhiko Ikeda, MD, Hiroki Okamoto, MD,
Yoshimasa Tsuchiya, MD, Kunihiro Nishimura,
MD, Hiromi Ueda, MD, Tetsuya Ogawa, MD, Case of partial vertical laryngectomy with vocal
cord reconstruction using a thyroid gland flap Department of Otorhinolaryngology, Aichi
Medical University School of Medicine, Aichi,
Japan - Published online 1 February 2014.
8. Christine D.L et al - The efficacy of voice therapy
in patients after treatment for early glottic
carcinoma -CANCER, 2006, 106(1), 95 – 105.

Hình 5. Thanh mơn đóng kín hồn tồn khi phát âm
KẾT LUẬN
Đánh giá bước đầu cho thấy việc tái tạo thanh
môn sau cắt thanh quản theo chiều dọc bằng vạt cân
cơ cơ bám da cổ có hiệu quả, giúp bệnh nhân phục

hồi tương đối chức năng nói ngồi ra chức năng
32

9. Dian Ouyang, Tian-Run Liu, Yan-Feng Chen,
Jian Wang - Modified frontolateral partial
laryngectomy operation: combined musclepedicle hyoid bone and thyrohyoid membrane
flap in laryngeal reconstruction - Cancer Biol
Med 2013;10:103 - 109.
10. Dursin G, Bagis O - Laryngeal reconstruction by
platysma myofascial flap after vertical partial
laryngectomy. Head and neck 2005, 762 – 770.
TẠP CHÍ UNG THƯ HỌC VIỆT NAM


ĐẦU VÀ CỔ
11. Francesco Disenza et al - Modified fronto-lateral
laryngectomy in treatment of glottic T1(a - b)
cancer with anterior commissure involvementAuris Nasus Larynx 37 (2010) 469 – 473.
12. José Francisco Gallegos-Hernández - Partial
surgery of the larynx: techniques and results Cir Cir 2010; 78: 449 – 453.
13. Juan pablo Rodrigo, Andres Coca elas, Carlos
Suares- The current role of partial surgery as a
strategy for funtional reservation in laryngeal
carcinoma - Arto otorrhinolaringol Es 2011, 62(3)
231 – 238.
14. Kuahyama Luna Ortiz et al- Vertical partial
hemilaryngectomy with reconstruction by false
cord imbrication - Head & Neck cancer 2008,
19 – 23.
15. Martins mamede RC, Ricz HM, Aguiar- Ricz LN,

de Mello - Filho FV - Vestibular fold flap for pastcordectomy
laryngeal
reconstructionOtolaryngol Head Neck Surg 2005 Mar, 132(3),
478 - 83

reconstruction of Maxillo facial defectsMaxillofacial Surgery (third edition) 2017.
17. Ralph W. Gilbert, MD et al - Vertical Partial
Laryngectomy With Temporoparietal Free Flap
Reconstruction
for
Recurrent
Laryngeal
Squamous Cell Carcinoma -Technique and
Long-term Outcomes - Arch Otolaryngol Head
Neck Surg 2012. 138(5) 484 - 491.
18. Ramil.
K
Yagudin,
Kamol.F.YagudinReconstruction of the larynx with unipedicled
sternohyoid myofascial flap following open
extended vertical partial laryngectomy - Int
Journal of otorhinolaryngol Head Neck Surg
2019 Jan 5(1) 213 - 235.
19. Recep Yagiz et al - Frontal anterior laryngectomy
with eiglottic reconstruction (Turker’s Oeration):
oncologic and funtional results - Balkan Med J
2012 (29) 77 – 83.
20. Sharad Charola and Andrew Cimon CarneyOrgan reservation surgery of laryngeal cancerHead and Neck oncology 2009.

16. 16. Michael R. Markiewicz,… Rui P. Fernandes.

Platysma flap chapter in Local and regional flap

TẠP CHÍ UNG THƯ HỌC VIỆT NAM

33