Di sản VH thế giới (Mộc bản triều Nguyễn)

Mộc bản triều Nguyễn được công nhận di sản thế giới
Mộc bản triều Nguyễn gồm những văn bản Hán - Nôm khắc trên gỗ 200 năm trước và in
sách tại Việt Nam, vừa được UNESCO trao bằng di sản tư liệu thế giới.
Cục lưu trữ Nhà nước và Trung tâm lưu trữ quốc gia VI tại Đà Lạt đã tổ chức đón nhận
bằng từ Tổ chức giáo dục, khoa học và văn hóa Liên Hiệp quốc (UNESCO) công nhận
Mộc bản triều Nguyễn là di sản tư liệu thế giới, hôm 3/1/2010.
Khối lượng tài liệu Mộc bản triều Nguyễn đang lưu trữ tại Đà Lạt rất lớn, gồm 34.618 tấm,
với 55.318 mặt khắc. Giới nghiên cứu đánh giá đây là tài liệu có giá trị cao, phục vụ cho
việc nghiên cứu lịch sử và văn hóa Việt Nam thời cận đại.
Mộc bản "Hoàng Việt luật lệ". Ảnh: Quốc Dũng
Theo Thạc sĩ Phạm Thị Huệ, Giám đốc Trung tâm lưu trữ quốc gia VI tại Đà Lạt, Mộc bản
triều Nguyễn được sản sinh chủ yếu trong quá trình hoạt động của Quốc sử quán triều
Nguyễn tại Huế. Ngoài ra còn có cả những ván khắc in thu được ở Văn Miếu Quốc Tử
giám (Hà Nội), đưa vào Huế lưu trữ ở Quốc Tử giám dưới thời vua Minh Mạng và Thiệu
Trị. Từ năm 1960, Mộc bản triều Nguyễn cùng với Châu bản, Địch bạ... được chuyển vào
Đà Lạt. Việc di chuyển tiến hành rất công phu, cẩn trọng, phải thực hiện tới 3 lần mới hoàn
thành.
Nội dung của khối tài liệu này rất phong phú, đa dạng, phản ánh mọi mặt của xã hội Việt
Nam dưới triều Nguyễn như: lịch sử, địa lý, chính trị - xã hội, quân sự, pháp chế, văn hóa
giáo dục, tôn giáo - tư tưởng- triết học, văn thơ, ngôn ngữ - văn tự. Tổng cộng có 152 đầu
sách với 1.935 quyển.
"Đại Nam thực lục tiền biên", tên tấm Mộc bản này. Ảnh: Quốc Dũng
Thạc sĩ Huệ cho biết, ngoài giá trị đối với lịch sử và văn hóa Việt Nam, tài liệu Mộc bản
triều Nguyễn còn có giá trị tìm hiểu lịch sử văn hóa các nước khác như Lào, Cambuchia,
Thái Lan, Trung Quốc, Pháp, Anh, Mỹ , Bồ Đào Nha… Đặc biệt, trong khối tài liệu quý
giá này có những nội dung khẳng định chủ quyền thiêng liêng của Việt Nam đối với quần
đảo Hoàng Sa.
Gỗ dùng làm ván khắc tài liệu Mộc bản triều Nguyễn vừa mền, vừa mịn, được dùng từ gỗ
thị, gỗ lê, gỗ táo hay gỗ cây nha đồng. Thớ gỗ trắng, sáng ngời như ngà voi. Nét chữ khắc
trên tài liệu Mộc bản rất điêu luyện, tinh xảo và sắc nét. Mỗi nét chữ như rồng bay phượng
múa, chuyển tải tâm tư, tình cảm và tâm huyết của người thợ khắc in. Mộc bản không chỉ

là tài liệu quý có giá trị lịch sử mà còn là một tác phẩm nghệ thuật.