Đánh giá vai trò chỉ thị sinh học của quần xã Oribatida trong hệ sinh thái đất ở Vườn quốc gia Xuân Sơn, Phú Thọ

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

T4p chi Khoa hsc DHQGHN Khoa hsc Tr,t nhi6n vA C6ng ngh6. T{p 29, Si;2 (2013) 48-56

D6nh

gi|

vai

tro

chi

thi

sinh

hgc

cria

quAn

xd Orib

atrda

trong

hQ

sinh

thfui

aat

O

Vudn

qu6c

gia XuAn

Son, Phri

Thq

Ddo

Duy Trinhr,

Vfl

Quang M?nh2

I

Trudng Dqi hqc Su phqm Hd NOi 2

2Trudng

Dgi hpc Str phqm Hd NAi
Nhfln ngdy l6 th6ng 10ndm2012

Chinh sua ngiy 31 th6ng 10 ndm2012; ch6p nh{n tl6ng ngiy 07 thang 5 ndm 2013

T6m t6t. S6u tlqt nghi6n cuu thgc ttia l6y m6u Oribatida t4i Vudn Quilc gia (VQG) Xudn Son
dugc thr.rc hiQn tir 2005-2008. Mlu

dl

tluqc l6y tu 5 loai sinh cirnh nhu _{sau: JrmC}tF nhi6n (RTN),
rimg nhdn tac (RNT), trdng c6 cdy bpi (TCCB), vuln quanh nhd (VQN) vir ddt canh tAc (DCD. Da
xric tlinh th6y sg li€n quan 16 r€t cta c6c chi s6 A;nn lugng trong c6u tnic quAn xd Oribatida vd si5

lugng loii, mflt d0 trung binh (MDTB), chi st5 ita d4ng

loii

H', chi sO OOng ddu J'; c6c chi s6 th6
hiQn vdi mric dQ inh hudng cia ho4t dQng nhdn t6c l6n hQ sinh th6i dat rimg d VQG Xudn Son,
theo thri t.u Rung tg nhi€n >Trdng cd cdy bUi >Rung nhdn t6c >DAt canh t6c >Vudn quanh nhd.

Dic di6m tla dqng thinh phAn lodi vd c6u tnic quAn xd Oribatida, c6 li6n quan 16 r€t dtSn c6c bit5n

dOi tg nhien vd nhAn t6c cia hQ sinh th6i dAt; ndn chring c6 th6 ttugc khdo S6t nhu nhirng y6u t6

sinh hgc chi thi, g6p phAn quan

l!

b6n vting hQ sinh th6i d6t d Vipt Nam.

C6c

loii

Oribatida uu th6 d VQG Xudn Son, Phri Thg theo sinh cirnh, theo tlQ sdu d6t, chring t6i

nhdn th6y: C6 3 lodi Oribatida uu thi5 chung: Oppietta nova, Perxylopates brevisetus vd Xylobates
monodactylus. Khi chuydn tu m6i trucrng ddt mang tinh qu nhi6n nhi6u hcrn tinh nhdn tdc (RTN vd
TCCB) vdi t4p hqp c6c lodi Oribatida uu th€: Xylobates monodactylus; Liodes theleproctus;
Peloribates gressitti; Oppia kuhnelti sang m6i trucrng d6t mang tinh nhdn t6c nhi6u hon tinh t.u

nhi6n (RNT, VQN, DCT), tflp hqp c6c lodi Oribatida tru thiS cfr sE dugc thay thi5 bdi tap hqp cdc

lodi Oribatida uu thi5 mdi, bao gdm: Scheloribates leavigatus; Pergalumna altera; Eremobelba

capitata; Arcoppia arcualis; Xylobates lophotrichus; Epilohmannia cylindrica; Dolicheremaeus

inaequalis vd Oppia bicarinata.

Ti kh6a: mdi trutrng bi ph6 v0; bi vi ph4m m6i trulng ti6u chuAn ban dAu.

1. MO tlAu

Trong nhtrng

n[m

gAn ddy, nhi€u nhd khoa

hgc dd huong sU chti

f

vdo viQc nghiOn

cfu,

sti
dpng c6c lodi tlQng

v{t

chdn khop kh6c nhau d
d6t nhu nhftng sinh

vft

chi

thi,

phpc

vp

mpc
' T6c gid li€n h0. DT:84-962031228.

E-mail :

clich bdo vQ thi€n nhi€n vd su trong s4ch m6i

trudng d6t

va

Oribatida 1A mOt trong nhirng

nh6m chdn khdp nhu

viy.T6t ch

chc hQ th5ng

sinh hgc,

tu

c6 th6 quAn th6 cho

tdi

quAn l4c

sinh

v{t,

trong con tluong phSt tri6n cria minh

dAu thich nghi

voi

mQt s6

t6

hqp c6c nhdn ti5

A^l

cria noi sinh s6ng. Chirng chi€m

ct

nhirng l6nh

., I . . t.

th6, nhiing.vimg nhdt tlinh trong sinh quydn,

nhiing 6 sinh th6i

mi

trong d6, chring tim th6y

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

D.D. Tinh,V.Q. Manh /Tqp chi Khoahoc DHQGHN, Khoahoc Tt nhi€nod C6ngnghQ, Tqp 29, Sd2 (20L3) 48-56 49

nhirng didu ki€n thuan lgi dC tOn t4i, c6 thd thuc

hipn

nhtng

chftc ndng

dinh

dudng, sinh sdn

binh thuong [1].

Trong timg nh6m <lQng

vit

chdn khop b6 d

eAt ttri kh6 tim <tuqc d6i tugng thfch hqp md d€

ldm sinh vat ki€m tra

d

mfc

tIQ lodi.

Nhmg

d
mric ttQ tap hqp c6c lodi vd m6i tuong quan s5
lugng cta c6c nh6m ch6n kh6p b6, thi c6 nhi6u
d{c trung e6i

voi

ki€u dAt, OOi vOi nhirng thay

d6i cria m6i hudng sting thuong ddn ct6n phdn

rmg kh6c nh4y

cim

vd 16 rQt cria cAu trirc quin
x6 {lQng vf,t chdn khcrp bd O d5t. Chinh

vi

vfy,

chAn

khop

b6

(md

dai

diQn

ld

Colembola,
Oribatida)

li

nh6m dOng

vdt

o

d6t thich hqp

ldm sinh vdt kir5m tra d mirc d0 t6 _{hqp lodi [1].}

VQG XuAn Son

_-

Phri

Thq ld

mQt trong
nhftng khu vgc

c6

gi6

tri

cao v6 da dpng sinh

hgc [2-6], tld c6 mOt vdi cdng trinh nghi€n cftu
vO c6c nh6m ttQng

vat

khOng xuong sdng vd

Oribatida, Collembolla d day [a-6] nhtmg thdng

tin cung cAp cdn it

vi

tdn m4n.

Vi v{y

ch(rng t6i

dd thuc hiQn tl6 tdi nghi€n

cfu

"E5nh

gi6 vai
trd chi thi sinh hgc cria quAn xd Oribatida trong

hQ sinh th6i dAt

o

vudn Qutic gia XuAn Scrn,

Phfi

The" v6i

mgc ctich cung c6p mQt c6ch

tuong cliii dAy dri ddn li€u vO vai trd chi thi sinh

hgc cria nh6m <lQng

v{t

con

it

tlugc

bitlt

d6n

nhim

g6p phAn xdy dlmg co sd khoa hgc cho

viQc qudn

lj,

s& dpng vd khai th6c bAn virng tdi
nguy€n d6t cria VQG.

Bdi

b6o ndy

trinh

bdy
mQt

phin

k6t qud nghiOn cr?u cria ctA tai trong
thdi gian ttr 2005-2008.

2. Phuong ph6p nghiGn cf'u

Chring

t6i

da tii5n hdnh

6

dqt thgc dia thu

m6u Oribatida

trong

thoi

gian

2005-2008 d

VQG XuAn Son

-

Phir Thq. MAu vOt nghiOn

cftu thu theo phuong ph6p cria Ghilarov, 1975

[7-9] trong

5

sinh cdnh: rimg

tg

nhi6n (RTI{),

rimg nh6n t6c (RNT), trdng c6 cdy bsi (TCCB),

vudn quanh nhd (VQN) vd ct6t canh t6c trdng

cAy ndng nghiQp

ngin

ngdy (DCT). Ri€ng sinh

cinh nmg

ty

nhi6n, m5u thu theo 3 dai cao: dai

300-600m;

ttai

600-1000m;

tlai

1000-1600m.

Oribatida clugc

t6ch

kh6i

adt

bing

ph6u

Berlese-Tullgren trong thoi gian 7 ngity o didu

ki€n nhiQt elQ phdng

thi

nghiQm, dinh lo4i t6n

lodi theo tai li€u chuy€n mdn [9-14]. Hipn todn

bQ m6u v4t tlugc ltru

git

tqi phdng

thi

nghiQm

Khoa Sinh hqc

_-

DHSP Hd Nqi vA mQt phAn tai

Khoa Sinh

_-KTNN,

DHSP Hd Nqi 2.

O€ tim hitiu vai trd chi thl ctia Oribatida vd

kh6 ndng sri dpng chring nhu nhftng sinh

vft

chi

thi

trong tti6u ki€n cu thti

d

VQG Xudn Son,

chring

tdi

de nghiOn ciru sr,r thay

tl6i

c6u tnic

dinh

tinh

Chanh phAn nh6m lodi, c6c

lodi

uu

th6), dinh lugng (sd luqng loAi,

m{t

dQ trung
binh, chi st5 da d4ng

H')

cta

quAn xd Oribatida
dudi dnh huong cria c6c yriu t6 m6i truong (chir

f

vdo 6nh huong cria c6c hoat dQng nhdn t6c)

di5n m6i truong d6t, trong c5c sinh cdnh kh6c
nhau...

Phuong phdp phdn tlch vd thiing k€ s6 heu

Sri dgng phucrng ph6p th6ng kd trong tinh

to6n vd xri

lf

sd liQu, trOn n6n phAn mAm Primer

-

E, 2001 _[1a];phAn mdm Excell 2003,

Sii hrqng lodi:

S5 luqng lodi ttuo. c tinh bing t6ng si5 lodi c6

mflt trong ciit]m nghiOn ct?u

o

tdt ch c6c lAn thu

mdu.

Mdt d0 trung binh:

Mat dO trung binh ttugc tinh

bing

si5 luqng

c6 th6 trung binh c6 6 tht ch c6c lAn thu miu cira

di6m nghi€n cr?u

(v6i

r€u,

MDTB

le c6 thC/ I

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

5

0

D.D. Trinh, V.Q. Manh lTqp chi Khoa hoc DHQGHN, Khoa hgc Tg nhi€n t:d C6ng nghQ, Tap 29, Sd 2 (2013) 48-56

Phdn tlch d0

ru

thii (D) tinh theo cdng ththc:

D=bxl00

N

Trong

d6:

n. - sti luqng c6 thti cria lodi a.

N -

t6ng si5 c5

thii

cria

toin

bQ

m6u theo sinh canh hav theo tlia clitim.

Phdn ttch chi sii da dqng lodi

(H'):

Chi

sii

(H')

Shannon- Weaner.'

duoc

sri

dpng d6 tinh su da d4ng lodi hay s5 lugng lodi

, ), _- .,,, rl 4l ;. r

trong quAn xd vd tfnh il6ng tl6u v€ su phong phri

c6 thr5 cria c6c lodi trong qudn xd.

H'=

-i

!.rl"fjl-)

1N

\.Nl

tr

Trong tl6: s - s6 lugng

loii.

n1 - s6 lugng c6 th6 cria lodi thft i.

.a !. .

N -

t6ng sd lugng c6 th6 trong sinh cdnh

nghiGn cftu.

Gi6

hi H'

dao dgng trong khoing 0 di5n .o.

Phdn tich chi sd d6ng ddu _U')

_-

Chi s6 Pielou

-u- H'

Trong ct6 :

H'-

chi sti tla dang

loii

S - sO loai c6 trong sinh cinh.

Gi5 tri J' dao dQng hong kho6ng tir 0 diin

l.

3. X5t

qui

nghiGn crfru vdr bdrn

lufn

Qua

6

dcrt nghiGn

cfiu thgc

dia

tu

2005-2008 chring t6i dd thu ttuoc ki5t qta sau:

3.1.

Ciu

trilc qudn xd Oribatida nhtryilu ui chi

thi bi€n cl6i cfia sinh cdnh

Anh hudng

cia

c6c ho4t ttQng nh6n t6c <l6n

.x

m6i trudng s6ng

cia

qudn xd Oribatida g6.y ra

sU bi6n d6i trong c6u

trfc

nQi tai thC hiQn kh6 16

khi phdn tich s1r

ting

giAm gi6

tri

cria c6c chi thi
kh6c nhau

nhu:

sr5

lggng

loii,

m{t

tiQ trung
binh, chi s5 da d4ng

H',

nhu ktit qud trinh bdy

trong hinh

l.

fuIOTB
4000

1000

--FH chi tla dang

.

VOre rrrit dq tru+ Oinlt

Hlnh

l.

C6c gi|tri chi s6 _dhhluqng; s6 luong lodi, mit ttQ trung binh, chi sii da d4ng lodi H'
theo sinh cdnh d VQG Xudn Son, Phri Thg.

S

60

45

30

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

D.D. Trinh, V.Q. Manh lTqp chi Khoa hoc DHQGHN, Khoa hoc Tu nhiAn oi C6ng nghQ, Tap 29, 36'2 (20L3)

48-56

51

Nhu vdy theo mric clQ tdng dAn

cia

c6c

6nh

ngdy

DCT

(S:27; H':3,1; MDTB:

2086) vd

hudng nhdn t5c dt5n mdi trudng d6t trong

c6c

cuSi

cing

ld

aat

VQN (S:22;

H':2,85;

sinh cAnh, nghi€n cftu, theo mQt

trft

t.u: tir

RTN

MDTB:

1400); quanh khu dAn cu, ta thdLy sp

(S:57;

H'=3,58;

MDTB:

2675)

d6n

TCCB

gi6m dAn v6 gi6 tri cria 3 chi s6 dinh luong ph6n

(S:39;

H':3,54; MDTB:

2220), RNT

(5:26;

tich.

H':3,0; MDTB:

29al

diun dAt tr6ng cAy ngin

Ghi chi: Cric lodi tru thti c6 s6 tht tU

l. Papilacarus

aciculatus

7. Oppia kuhnelti

2. Epilohmannia

cylindrica

8. Arcoppia arcualis

3. Liodes

theleproclus

9. Xylobates lophotrichus

4. Eremobelba

capitata

10. Peloribates gressitli

5. Dolicheremaeus inaequalis

ll.

Scheloribates leavigatus
6. Oppia

bicarinata

12. Pergalumna altera

Hinh 2. CAu tnic lodi uu thtS cta Oribatida trong c6c sinh cdnh d VQG Xudn Son, Phri Tho.

./,, Rirng tg nhiGn
22

20
I8
t6
t4
l2
l0

Mric uu th€

Tring cd cAy bgi

Mrlc uu 66

2 f 4 s 6 1 lt 9 t0 1 12 Loarmth€

A

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

52

D.D. Tinh, V.Q. Manh lTap chi Khoa hgc DHQGHN, Khoa hqc Try nhi/n od C6ng nghQ, T$p 29, Sd2 (2013) 4S-55

Nguy€n nhdn

din

d6n sg suy giam gi6

tri

I . ., ., .l i.^ -t

cria c6c chi s6 ndy c6 th6 li€n quan d6n sU thay

aOi aleu ki6n mdi truong noi sinh

v{t

sinh si5ng

theo chi6u hu6ng:

khi

tfnh 6n

ctlnh ctia m6i
trudng

bi

phe

vd (bi

vi

phpm), didu ki€n sinh

th6i thay dOi, theo hudng U6t tqi cho sg tdn t4i,
m6t si5 lodi

bi

ti€u digt

hoic

di

chuy6n

di

noi

kh6c, nhfing lodi c6 tinh mdm d6o sinh th6i cao,

a _,.

-s6ng s6t tlugc

thi

v4t lgn cl6 thich nghi vd d6n

dAn phSt trii5n. MQt s6 loai uu th6 d

m6itrulng

cfi

bi

thay the bdi c6c lodi uu th6 m6i c6 tinh

chuydn hod vd tfnh thich nghi cao hon, do

v{y

x i ..

s6 lodi

chung cua qudn

xe thi

nghdo

di,

sd
lugng c6 th€ cria 1 lodi lai tdng l€n, clg tfa d4ng

lodi vd mflt d0 trung binh

cia

quin

xd do v4y

cfing gidm cli.

Kiit

qui

tt

hinh

2.

cho th6y (CQt

A

b€n tr6i

il

bao g6m sinh cdnh mang

tinh

tr,r nhi€n nhi€u

hon tinh nh6n t6c, cQt B b6n phni g6m c6c sinh

cdnh mang

tinh

nhdn

tric

nhi€u hon

tinh

tg

nhi6n) 16 rdng ld

khi

co thc tlQng

cia

c6c hopt

<lQng khai ph6 rirng, trdng rirng, chuyi5n aOi A6t

ldmnghiQp thdnh d6t ndng nghiQp... da den dAn

ldm thay ttOi c6c di6u kiQn sting

cia

m6itruong.

C6c hQ sinh th6i

tq

nhiOn v6i tinh 6n djnh cao,

b€n viing rtugc dAn thay thii bdi c6c h€ sinh th6i

nhAn t6c k6m 6n clinh vd kdm b€n vfrng hon, dd

k6o theo sg thay aOi nang

lopt

c6c diAu kiQn

sdng (thay the l6p

thim

phri cAy thdn gd da lodl

thAnh cAy thAn _{96 don}lodi hay cdy thAn thio,

^.

,,

mat lop vgn hfru co tr€n

m{t

cldt, thay d6i tinh

ch6t li, h6a d6t, thay ddi ctri5 O9 srlng, tlQ

i*.

. ..)

d6n

t6i

sg thay OOI tnann phAn,

tj'

lQ c6c nh6m

t'

loAi, c6c d4ng s6ng, c6c lodi uu th6

cia

qu6n xd

sinh v4t d€ thich nghi v6i cli€u m6i truong sting

m6i.

Hinh 2. thC

hien

12

loii

Oribatida uu th6

trong

5

sinh

cinh

cria

VQG

Xudn Son, Phri

Thq. 12 lodi uu th6 ndy, hodc ld c6c lodi phAn

bO toan c6ru (Xylobates lophotichla, Epilohmannia

cylindrica, Scheloribates leavigatus) ho{c ld c6c

lodi

ph6 bi6n

o

ViQt Narn (Dolicheremaeus

inaequalis, Arcoppia arcualis). Chring thuQc

l0

hg

trong

d6 hq

Oppidae

v6i

3

lodi

(Oppia

bicarinata,

Oppia

kuhnelti

vd

Arcoppia
arcualis), c6c h9 Xylobatidae, Epilohmaniidae,

Octocepheidae,

Liodidae,

Haplozetidae,

Lohmannidae, Scheloribatidae, Galumnidae vd

Eremobelidae v6i m6i trg c6 1 lodi.

3

Z

Ctlu trilc qudn xd Oribatida nhuc ydu

tii

chi

thi

bi€n d1i.theo tdng sdu thdng d*ng trong hQ

sinh thdi ddt

Cdng xu6ng sAu, s6 lugng lodi cfing nhu clQ

phong phri cria chring cdng gi6m cli. Tuy nhiOn,

sp phdn b6

cia

Oribatida theo

ting

sAu thlng

dimg trong d6t

clng

cdn phg thuQc vdo nhidu

y6u ti5 kh6c nhu lo4i th6m thqc vdt che

pht,

sp

c6

m{t

vi

ctQ dAy, mdng cria lop thAm vpn hiru

co,

mfc

d0 t6c tlQng

cta

con ngudi...Nghi6n

criu quAn xd Oribatida

o

VQG XuAn Scrn crha

chung

tdi

cfrng cho c6c kt5t qud tuong

tu

khi
phdn tich sr,r bitin aOl mQt s6 chi s6 einn lusng

cria ching theo tAng sdu d6t (0-10 cm vd I 1-20

cm)

d

chc

sinh

cAnh

TCCB

((-l)

3=36;

MDTB:3120;

H':3,43;

J':0,96;

(-2)

3:16;

MDTB:I320; H':2,48; J':0,89) ,

VQN

((-l)

S:22;

MDTB=1760;

H':2,89,

J':0,94;

(-2)

S:13; MDTB:1040;

H':2,24;

J':0,87)vd DCT

((-l)

3:26;

MDTB:2547;H':3,031.

J':0,93;

(-2)

S:17;

MDTB:1627;

H':2,57;

J':0,91)

@eng

l).

Oribatida ld nh6m d6ng vpt c6 ph6 thric 5n

rQng, g6m cA thyc

v{t

sting vd ch6t, n6m, r€u,

dja

y

vd

ci

thit

th6i

rta.

R6 rdng ld trong c6c

loai d6t kh6c nhau, tAng d6t canh t5c phia tr€n

(thumg c6 <tQ dAy tri vdi cm t6i vdi chgc cm tuy

loai d6t) ld noi

tfp

trung nhidu ngu6n thric 5n

nh6t cho Oribatida.

Khi

xudng sdu, lugng thric
dn gidm

tli,

k6o theo sg suy gi6m cA s5 lugng
lodi, tlQ phong phri cria chring. O mdi tAng d6t,

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

D.D. Trinh,V.Q. Manh lTqp chi Khoahoc DHQGHN, KhoahocTt nhi€nodC6ng nghQ, Tqp 29, 56'2 (2013) 48-55 53

Oribatida cu the ndo d6 sinh s6ng, girip chung

gia

ting

s5 lugng cria minh. PhAn tich c6c lodi
Oribatida uu th6 cho timg t6ng d6t

d

khu vgc
nghi€n criu (bdng

2)

ttd chung minh cho nhfn
tllnh tr€n cria chfng t6i. O m5i tAng d6t cO mQt

tap hqp

Oribatida

uu thti

ri6ng.

C6c

lodi

Javacarus kuehnelti, Pergalumna

altera,

Pergalumna

sp.,

Arcoppia

arcualis,

Setoxylobates _{foveolatus...}ld uu thti d tAng

0-l0cm. Uu thti d tAng I l-20 cm lai thu0c vA c6c

loii

Perxylobates brevisetus, Paralamellobates

schoutedeni, Zetochestes

saltato,

Galumna

lanceata...

Bdng l. Chi s6 tlinh luqng c6u tnic qu6n xd cta Oribatida theo tlQ s6u d6t cria c6c sinh cdnh
d VQG Xu6n Son, Phri Thq

S

(loni) 36 16 39 22 13 22 26 r7

27

MDTB

3t20

1320 2220 1760 1040 1400 2547 1627

2086

I{'

3,43 2,48

3,50 z,B9 2,24

2,85 3,03 2,57

3,1I

J'

0,96 0,89 0,96 0,94 0,87 0,92 0,93 0,91

0,94

Ghi chi:

VQN: vudn quanh nhi

DCT: ddt canh tiic
TCCB: trdng cd cdy bgi
C: chung cd2tiing-l vit-2

S (toAi): s6 luqng loiri theo tang phan b6

MDTB: mft <tQ trung binh theo t6ng phdn b6 tton vi cri thd Oribatida /kg (r€u); c6 th6 Oribatida tm2 (te, Adt)

H': chi s6 da d4ng

J': chi s6 d6ng d6u

- I : rl$ sdu d6t trl 0- I Ocm
-2: tto sdu eAt hI to-zocm

Trong

3

sinh

cinh

nghi€n

ctu

(TCCB,
VQN, DCT), tuy xu thti

giim

sti luong lodi, tlQ

phong phir cria Oribatida khi xu6ng tdng d6t sdu

hon nhtmg xu th.5

giim

ndy d VQN vd DCT thiS

hiQn m4nh

hon

so

v6i

TCCB.

Cu

th6:

Tai
TCCB, s5 loei d tAng l1-20 cm chi chi6m 41,00

%o f:ong tdng sri

lodi

cria

ci

sinh

cinh thi

d
VQN vd DCT,

ti

lQ

niy

tdng l€n, tuong ung tir

59,00 yo d6n 62,00 %.

V6i

gi6 tri MDTB cflng
c6 xu tha5 tuong tu. DiAu ndy c6 nghTa sy phAn

bti cria Oribatida d TCCB c6 sai kh6c so

vdi

2

sinh cdnh kia o ch5: sg xdm nhflp cta Oribatida

d VQN vd DCT xu6ng s6u hon so

v6i

TCCB.

Theo chring tdi, sg sai khdc ndy c6 th6 liOn quan

vdi tinh cn6t a6t cta c6c sinh cinh nghidn cftu.

So

vdi

d6t

TCcn,

o6t

vQN

vi

DCT thudng
dugc con ngudi t6c ilQng vdo nhi6u hcm (qua

c6c ttQng t5c chdm s6c, cu6c

xdi)

vi

th6 tuy d

s6u hctn nhrmg d6t cria tdng 1 I -20 cm vdn dugc

thoing

khi,

ngudn thric 6n <lugc

di

chuyl5n tu

x

, ..'

b€n

trdn

xu6ng nhi6u

hon...d6

ld

tli6u

ki-en

thu|n

lgi

tt6 mQt st5 lodi Oribatida c6 thi5 sinh

.,. .2.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

D.D. Tinh,V.Q. M4nh lTap chi Khoahgc DHQGHN, Khoahgc Ty nhi€nvd C6ng nghf, TQp 29, Sd2 (2013) 48-56

Btng2.

T!

lp c6c lodi Oribatida uu thi5 theo ttQ sdu d6t cria c6c sinh canh d VQG Xudn Son, Phri Thg

STT

Loii uu th6

TCCB

VQN

DCT

-1

-2

-l

-2

-l

I

Javacarus

kuehnelti

5.98

2

Papilacarus qrboriseta

3

Epilohmannia cylindrica

4

Eremobelba capitata

5

Zetochestes saltator

6

Acrotocepheus duplicornutus

7

Dolicheremaeus inaequalis

8

Oppiella nova

9

Oppia bicarinata

l0

Oppia kuhnelti

I

I

Arcoppia arcuslis

12

Setorylobatesfoveolatus

l3

Perxylobatesbrevisetus

14

Perxylobatesvermiseta

15

Xylobates capucinus

16

Xylobateslophotichus

17

Xylobates

monodactylus

7,26

l8

Peloribatesstellatus

19

Scheloribatesleavigatus

20

Scheloribatespallidulus

2l

Scheloribatespraeincisus

22

Paralamellobatesschoutedeni

23

Galumna lanceata

24

Pergalumna altera

14,68
6,42

8,33
6,06
5,50

13,64

5,50

6,06
9,17
17,43

3,83

6,26

17,21
6,55

17,95

20,51

6,80

6,55
8,20
6,26
8,83

l,JJ

14,10

8,90

7,37
11,47
7,96

1,33

8,84
6,41

14,10

5,73
8,80
6,82

9,17
5,30

25

Perpalumna

sD.

7,57

Ghi

chi:

MDTB-

mflt d0 trung binh theo tang phan

b5

VQN-

vudn quanh nhd

Don vi tinh

%

TCCB-

trang _{cd 9dy}

bui

DCT-

dat canh tdc

-l

tl6 sAu dAt tir

0-l0cm

-2

t10 s6u d6t ru I l-20cm
4. KGt

lufn

Tr6n co sd c6c ki5t

qui

phdn tfch, t6ng hqp

.\tl-v€ cdu hric qudn xd Oribatida theo sinh c6nh,

theo

mta,

theo dai cao

khi hfu,

theo tlQ sdu
thing dung cria d6t d VQG Xudn Son, Phri Tho,

.,4

chfng t6i nhan thdy, noi Oribatida cu tru cl6u c6
Anh hudng

ho{c

gi6n titip, ho{c trgc titfp di5n
cAu

truc dinh

tinh,

dinh luqng

cria

quin

xd

Oribatida, trudc h6t

vi

chring ld mQt thdnh vi6n

dAy dn cria hQ sinh th6i dAt cria VQG Xu6n Son,

Phri

Thg,

ld

mQt

mit

xich

trong

chu5i

vin

. I r A,

chuy€n vat chat, n6ng lugng cria hQ, sau nta, d6

li

sU th6 hiQn

cta

quy luQt chgn lgc t.u nhi6n:

khi <tiAu ki6n s6ng thay d6i, mgi sinh

v{t

s6ng

trong m6i trudng tt6 tl6u phdi

tg

di6u chinh, qu

bitin tt6i ae tnicn nghi

vdi cic

di6u kiQn s6ng

mdi. C6 nhu th6, ch0ng mdi c6 th6 t6n tpi, sinh

. .,-

.:

trudng vd phSt tri6n. Tir k6t

qui

nghi€n ciru cria

minh, chfng

t6i

cho

ring

quAn xd Oribatida c6

thii

ttuo.

c

xem nhu mQt y6u

t5

chi

thf

cho sg

biiin d6i ctia sinh

cinh

sr5ng vd cria sp bitin ddi

theo tdng sdu

thing

dimg hong hp sinh th6i d6t

khi phAn tich sg bitin dOi citc gi6

tri

dinh tinh,

tUnh luqng cria chring d khu vgc nghiOn criu.

Ddng thoi, JrOn

co

sd phdn tich t6t

cd

cilc

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

D.D. Trinh, V.Q. Manh /T1p chi Khoa hoc DHQGHN, Khoa hgc Tu nhi€n ad C6ng nghQ, TQp 29, Sd2 (20L3)

48-56

5 5

Thp theo sinh cAnh, theo d0 sdu d6t, chirng t6i

nh4n thAy:

C6 3 lodi Oribatida uu th6 chung cho VQG

XuAn Son, Phri Thq: Oppiella nova, Perxylopates

brevisetus vd Xylobates monodactylus.

C6c

loii

Oribatida

m

th6,

d{c

trung cho

sinh cinh rirng thdn gO

6fN

vd RNT): Liodes
theleproctu; Peloribates gressitti; Papilacarus

aciculatus.

C5c

lodi

Oribatida

uu

th6,

d{c

trung cho

sinh c6nh DCT: Eremobelba capitata; Oppia

bicarinata ; Arcoppia arcualis.

Khi

chuyiin tir mdi trudng dAt mang tfnh tp

nhiOn nhi6u hcrn tinh nhdn t6c (RTN vd TCCB)

voi

tfp

hqp c6c lodi Oribatida uu thiS: Xylobates

monodactylus ; Liodes theleproctus ; Peloribates

gressitti; Oppia kuhnetti sang

m6i

trucrng dAt

mang

tinh

nhAn t6c nhidu hcrn

tfnh

tr.l nhi6n

(RNT, VQN, DCT), tflp hqp cric lodi Oribatida
uu th6 cfi sE dugc thay thii bdi

tfp

hqp c6c lodi
Oribatida uu th6 mdi, bao g6m: Scheloribates

leavigatus;

Pergalumna altera;

Eremobelba

capitata;

Arcoppia arcualis;

Xylobates

lophotrichus; Epilohmannia

cylindrica;

Dolicheremaeus inaequalis vd Oppia bicarinata.

Tii

liQu tham

khio

tl]

Kpuaonyqrnfi

A.A.,

"6nrerrr

fpaHuu B

KaqecrBe r,rHArrKaropoB cocrotHltfl noqBbt."

3oolornu,

-

6ecnogsouoqHbtx xHBorHblx

BVIHIITIII, 197 8a, 5, c. 7 0-134.

l2l

TrAn Minh Hgi, Nguy6n Xudn D{ng, Da d4ng
sinh hgc vir biro t6n ngu6n gen sinh vAt t4i vudn

qur5c gia Xudn Son, tinh Phri Thg, Nxb girio

dpc, Hd NQi 2008, 188 trang.

t3l

Ddo Duy Trinh, Trinh Thi Thu,

Vfi

Quang
M4nh, D6n liQu vO thinh ph6n loii, d{c di€m
phdn b5 vd dla dQng vat khu hQ oribatida o

Vubn Qu6c gia XuAn Son, Phri Thg, T4p chi

khoa hgc, DHQG HN, 2010, 26(01),1r. 49-56.

t4l

V[

Quang M4nh, L€ Nguy€n Ng4t , Tr6n Dinh

Nghia, L€ Dinh Thriy, Trdn Ddng Ldu, Tdi

nguy6n tta d4ng sinh hgc khu bdo t6n thi€n
nhi6n Xudn Son, huyQn Thanh Son, tinh Phf

Thg, Th6ng b6o Khoa hqc DHSP He NOi 2001,

fi.119-129.

V[

Quang M4nh, Ddo Duy Trinh, Luu Thanh

Nggc, Nguy6n NgAg PhAn, Ve gi6p (Acari:

Oribatida) trong cdu _{trric .chdn}khop be

(Microarthropoda) o Vuon qu6c gia Xu6n Son.

tinh Phri Thg, Nhtngvdn tl€ nghi€n cfu co bdn

hong khoa hgc sy s6ng, Nxb KH vir KT, Hd

NOi2007,tr. 111-114.

Dio

Duy Trinh, Ve gi6p (Acari: Oribatida)

trong cdu

trfc

nh6m

chdn

khctp bd

(Microarthropoda) o c6c dai cao ilja

lf

ctia vuon
qudc gia Xudn Scrn, tinh Phri Tho, LuQn vin
khoa hgc th4c si sinh hoc, Ha NQi 2006, tr.

3-r3t.

Ghilarov M.C, Methods

of

Soil

zoological

studies,Publ. "Nauka", Moscow, 1975, pp 1-48
(in Russ.)

Vii Quang Manh, Diro Duy Trinh, Luu Thanh

Nggc, Nguy6n Ngag Phdn, Ve gi6p (Acari:

Oribatida) trong cdu _{truc .chdn}khdp bd

(Microarthropoda) o Vuon qudc gia Xudn Son,

tinh Phri Thg- Nhftng v6n tt€ nghi€n criu co birn

trong khoa hgc sg s6ng, Nxb KH vd KT, 2007,

tr. I 11-114.

Vfi Quang M4nh, DQng v{t chi ViQt Nam Fauna
of Vietnam bQ ve gi6p (Oribatida), NXB KH vd
KT, He NQi 2007, 346 trang.

V[

Quang M4nh, Diro Duy Trinh, Ve grap hq
Oppiidae Grandjean, 1954 (Acari: Oribatida) d

ViQt Nam

II.

Phdn h9 Oppiinae Grandjean,

1951 vd Multioppiinae Balogh, 1983, T?p chi

khoa hoc, DHQG HN, 2006, T.XXII,
4,tr.66-75.

Vfr _QuangManh, Luu Thanh Nggc, Diro Duy

Trinh, Gi6ng ve gi6p Pelxylobates Hammer,
1972 (Acai: Oribatida) o ViQt Nam, T4p chi

khoa hgc, DHQG HN, 2007, T.XXIII, 2, h.

278-285.

Quang Manh Vu, Sergey G. Ermilov and Duy
Trinh Dao, Two new species of Oribatida mites
(Acari: Oribatida) from VietNam, T4p chf sinh
hgc, ViQn khoa hgc

vi

C6ng nghQ ViQt Nam,
2010,32(3), tr. 12-19.

Sergey G. Ermilov, Quang Manh Vu, Thi Thu

Trinh and

Duy

Trinh , Dao, Perxylobates

thanhoaensis, A new species of Oribatida mite
from VietNam (Acari : Oribatida: Haplozeti dae),

International Journal of Acarology, 201

l,

37 (2)

pp 161-166.

Primer-E Ltd., Primer 5 for Windows, 2007,

Version 5.2.4.

t5l
t6l

tl3l

l7l
t8l
tel

t l0l

[11]

l12l

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

56

D.D. Tinh, V.Q. Manh lTqp chi Khoahoc DHQGHN, Khoahoc Tq nhi€n od C6ng nghQ, TQp 29, 56'2 (2013) 48-55

Data

of

species

composition,

distribution

and

zoogeography

of

oribatida mites in Xu0n

Scrn

National Park.

Phf

Tho

Ddo

Duy Trinhr,

Vfl

Quang M?nh2

l

Hanoi University of Education No 2

zHanoi

University of Educalion

Abstract. Six

field

trips

to

collect the Oribatida Mites

in

Xuan Son National Park (NP) were

undertaken from 2005 to 2008. Samples were taken from 5 habitat types as

follows:

natural forest,

planted forest, shrub ous savanna, garden surrounding habitation and cultivated land. In natural forest,

samples were taken at the three different elevations: 300-600m a.s.l, 600-1000m a.s.l and 1000-1600m

a.s.l. Modifications

of

Berlese-Tullgren funnels were used for extraction

of

the soil Oribatida Mites

from the collected materials. Sample to the laboratory within 7 days. Samples of the Oribatida Mites

are stored in the Ha Noi Univesity of Education and the Ha Noi University of Education No 2.

Identified clearly see the relevance

of

the quantitative indicators

of

community structure on the

number of species of Oribatida, Medium density, species diversity index H', index J'; proportional to

level up gradual impact

of

activities on the ecosystem effects

of

forest land

in

Xuan Son National

Park,

in

order

of

natural forest> shrub ous savanna) planted forest> cultivated land> Garden

surounding habitation.

Also, on the basis of analysis advantage of all the species of Oribatida in Xuan Son National Park,

Phu Tho in habitat, soil depth, we find:

There are three the species

of

Oribatida cornmon dominant in the Xuan Son national park, Phu

Tho: Oppiella nova, Xylobates monodactylu and Perrylopales brevisetus.

The species

of

Oribatida dominant, specific to woody forest habitat (natural forest and planted

forest): Liodes theleproctus; Peloribates gressitti; Papilacarus aciculalus.

Species

of

Oribatida dominant, habitat features for cultivated land: Eremobelba capitata; Oppia

bicarinat a; Ar copp i a ar cuali s.

When moving from the soil environment natural to the effects environment (natural forest and

shrub ous savanna)

to

the set

of

species

of

Oribatida dominant: Xylobates monodactylus; Liodes

theleproctus; Peloribates gressitti; Oppia kuhnelti to earth nature of the environmental effects more

nature (planted forest, garden surrounding habitation, cultivated land), the set

of

species of Oribatida

dominant

old

will

be replaced

by a

collection

of

new

species, Oribatida advantages, including:
Scheloribates leavigatus; Pergalumna Altera; Eremobelba capitata; Arcoppia arcualis; Xylobates

lophotrichus; Epilohmannia cylindrica; Dolicheremaeus inaequalis and Oppia bicarinata.

</div>

<!--links-->