Thân thế Ăngghen

933 934
Thân thế và sự nghiệp của ph. ăng-ghenThân thế và sự nghiệp của ph. ăng-ghen
THÂN THế Và Sự NGHIệP
CủA PH. ĂNG-GHEN
(1820 - tháng Tám 1844)
1820
28 tháng Mời một Ph.ăng-ghen sinh ở Bác-men (tỉnh
Ranh của Phổ).
1834
20 tháng Mời ăng-ghen, trớc đó học ở trờng thành phố
Bác-men, vào học ở trờng trung học En-bơ-phen-đơ.
1837
15 tháng Chín Theo yêu cầu của bố, ăng-ghen phải rời
bỏ trờng, cha học xong năm cuối cùng của trờng trung
học, và bắt đầu làm nhân viên cho h ng buôn của bốã
ở Bác-men.
1838 - 1841
Giữa tháng Bảy 1838 - ăng-ghen đi Brê-men để thực
tập tại một h ng buôn lớn. Lúc ã nửa sau tháng Ba 1841
rảnh việc, ông nghiên cứu văn học, tỏ ra rất quan tâm tới
các tác giả thuộc nhóm "Nớc Đức trẻ"; viết cho
tạp chí "Telegraph fỹr Deutschland" ("Điện tín nớc Đức")
bài "Những bức th từ Vúp-pơ-tan" và viết cho các tạp chí
phê bình văn học một loạt bài bình luận và lợc khảo.
ăng-ghen tích cực nghiên cứu triết học
Hê-ghen, đọc các sách báo phê phán tôn giáo, trong đó có
cuốn của Đ.Stơ-rau-xơ, một ngời thuộc phái Hê-ghen
cánh tả: "Cuộc đời của Giê-xu.
Trong thời kỳ này diễn ra quá trình
hình thành những quan điểm của ăng-ghen với t cách là
một nhà dân chủ - cách mạng.

1841
Cuối tháng Ba ăng-ghen rời Brê-men để trở về Bác-
men.
Nửa sau tháng Chín ăng-ghen đi Béc-lin làm nghĩa
vụ quân sự trong một lữ đoàn 1841 - 15 tháng Tám
pháo binh. Lúc rảnh việc, ăng-ghen tới
nghe giảng tại trờng 1842 đại học Béc-lin với t cách
là học viên tự do; quan hệ gần gũi với những ngời
thuộc phái Hê-ghen cánh tả: anh em Bau-ơ, Ph.Cốp-pen
và những ngời khác. Trong một loạt tác phẩm đ đã ợc
đăng nh: "Sê-linh nói về Hê-ghen", "Sê-linh và khải
thị", "Sê-linh - nhà triết học ở trong
Chúa", ăng-ghen phê phán gay gắt những quan điểm
phản động của Sê-linh.
Nửa sau 1841 ăng-ghen nghiên cứu tác phẩm "Bản
chất đạo Thiên chúa" của L. Phoi-ơ-bắc.
1842
Tháng Ba ăng-ghen bắt đầu cộng tác với tờ
"Rheinische Zeitung" ("Nhật báo tỉnh Ranh"). Trong
209
933 934
Thân thế và sự nghiệp của ph. ăng-ghenThân thế và sự nghiệp của ph. ăng-ghen
một năm, ông đ viết một loạt bài ã chính luận cho báo
này.
Khoảng 15 tháng Sáu ăng-ghen viết cho tạp chí của
phái Hê-ghen cánh tả Deutsche Jahrbỹcher" ("Niên
giám Đức") bài phê bình cuốn sách của A.I-ung "Những
bài giảng về văn học hiện đại của ngời Đức". Bài này
đợc đăng trong tạp chí đó trong các số ra ngày 7, 8 và 9
tháng Bảy.

Khoảng 10 tháng Mời Sau khi làm nghĩa vụ quân sự
xong, ăng-ghen rời Béc-lin, trở lại Bác-men.
Khoảng tháng Mời ăng-ghen viết bài "Phri-đrích
Vin-hem IV, vua Phổ". Bài này đợc in trong Tập văn
"Einundzwanzig Bogen aus der Schweiz" ("Hai mơi
mốt tờ từ Thụy Sĩ") xuất bản ở Thụy Sĩ hồi tháng Bảy
1843.
Nửa sau tháng Mời một ăng-ghen sang Anh để nghiên
cứu công việc buôn bán tại xởng dệt vải ở Man-se-xtơ,
thuộc h ng "ã éc-men và ăng-ghen".
Trên đờng sang Anh, ăng-ghen ghé
thăm tòa soạn báo "Rheinische Zeitung" ở Khuên; tại đây
lần đầu tiên ông gặp Mác.
29, 30 tháng Mời một Sau khi tới Anh, ăng-ghen viết
các bài "Quan điểm của nớc Anh về những cuộc
khủng khoảng trong nớc và "Những cuộc khủng khoảng
trong nớc" và gửi những bài này cho báo "Rheinische
Zeitung". Những bài này đợc in trong các số ra ngày
8, 9 và 10 tháng Chạp.
19, 20, 22 tháng Chạp ăng-ghen viết các bài "Lập tr-
ờng của các chính đảng", "Tình cảnh của giai cấp lao
động ở Anh" và "Những đạo luật về ngũ cốc" in trên
báo "Rheinische Zeitung", các số ra ngày 24, 25 và 27
tháng Chạp.
Tháng Chạp 1842 - ăng-ghen nghiên cứu những
quan hệ chính trị và x hội ã ở tháng Tám 1844 Anh,
điều kiện sống và lao động của công nhân Anh, tìm hiểu
cuộc đấu tranh của họ, tìm hiểu phong
trào Hiến chơng. Ông tới thăm các công xởng, các khu
công nhân ở Man-se-xtơ, tham dự các cuộc mít-tinh của

quần chúng và các cuộc hội họp của công nhân.
ăng-ghen nghiên cứu những tác phẩm
của các nhà kinh tế học t sản nh: A.Xmít, Ri-các-đô,
G.B.Xây, G.R.Mắc-Cu-lốc, Giêm-xơ Min và của
những ngời khác, tìm hiểu sách báo x ã hội chủ
nghĩa, các tác phẩm của A.Xanh-Xi-mông, S.Phu-ri-ê,
R.Ô-oen, G.Ba-bớp, Ê.Ca-bê, V.Vai-tlinh
và những đại diện khác của chủ nghĩa cộng sản và chủ
nghĩa x hội không ã tởng, cũng nh những tác phẩm
của P.Pru-đông.
Trong thời gian ở Anh, ăng-ghen đã
hoàn thành bớc quá độ từ chủ nghĩa duy tâm sang
chủ nghĩa duy vật, từ chủ nghĩa dân chủ - cách
mạng sang chủ nghĩa cộng sản.
1843
16, 23 tháng Năm, Tạp chí "Schweizerischer
Republikaner" ("Ngời cộng hòa Thụy 9, 27 tháng Sáu
Sĩ) đ đăng bốn bài báo của ã ăng-ghen dới
đầu đề "Những bức
th từ Luân Đôn".
Vào khoảng tháng Năm - Trong thời gian ở Luân Đôn,
ăng-ghen đặt quan hệ với những tháng Sáu ngời l nh đạoã
tổ chức bí mật của công nhân Đức, "Liên đoàn những
210
933 934
Thân thế và sự nghiệp của ph. ăng-ghenThân thế và sự nghiệp của ph. ăng-ghen
ngời chính nghĩa": K.Sáp-pơ, I.Môn và H.Bau-ơ.
Mùa thu ăng-ghen đến thăm tòa soạn báo của
phong trào Hiến chơng "The Northern Star (Ngôi sao
bắc đẩu") ở Lít, và làm quen với chủ bút báo đó là

G.Hác-ni, một trong những nhà hoạt động nổi tiếng của
phe cách mạng trong phong trào Hiến chơng.
23 tháng Mời - ăng-ghen bắt đầu cộng tác với tờ tuần
báo "The New Moral đầu tháng Mời một World" "(Thế
giới đạo đức mới") - cơ quan của những ngời theo chủ
nghĩa x hội - Ô-oen ã ở Anh. Ông viết cho báo này bài
báo đầu tiên, với đầu đề "Những thắng
lợi của phong trào cải cách x hội trên lục địa", đã ợc
đăng trong các số ra ngày 4 và 18 tháng Mời một. Bài
này, có rút ngắn đôi chút, cũng đợc đăng lại trên báo
"The Northern Star" ra ngày 11 và 25 tháng Mời một.
Vào khoảng tháng Chạp ăng-ghen làm quen với nhà thơ
cách mạng Đức, Gh.Véc-thơ và có những quan hệ bạn
bè thân thiết với nhà thơ.
Cuối 1843 - tháng ăng-ghen viết tác phẩm: "Lợc
thảo phê phán khoa kinh tế Giêng 1844 chính trị".
1844
Tháng Giêng ăng-ghen viết bài "Tình cảnh nớc Anh.
Tô-mát Các-lai-lơ. Quá khứ và hiện tại"" cho tạp
chí "Deutsch-Franzửsische Jahrbỹcher ("Niên giám
Pháp - Đức") do C.Mác và A.Ru-gơ xuất bản ở Pa-ri.
Tác phẩm này mở đầu cho một loạt bài mà ăng-ghen
định viết về tình hình nớc Anh.
3 tháng Hai Tuần báo The New Moral World đăng
bài "Phong trào trên lục địa" của ăng-ghen.
Tháng Hai ăng-ghen viết bài "Tình cảnh nớc Anh.
Thế kỷ mời tám", đợc đăng trên báo "Vorwọrts!" ("Tiến
lên!) từ 31 tháng Tám đến 11 tháng Chín.
Cuầ tháng Hai Tạp chí "Deutsch-Franzửsische
Jahrbỹcher" đăng các bài của ăng-ghen: Lợc thảo phê

phán khoa kinh tế chinh trị" và "Tình cảnh nớc
Anh. Tô-mát Các-lai-lơ "Quá khứ và hiện tại"".
Nhân việc tạp chí này đăng tác phẩm
của Ăng-ghen: "Lợc
thảo phê phán khoa kinh tế chính trị"
giữa Mác và Ăng-ghen
đ có sự trao đổi thã tín.
Tháng Ba Ăng-ghen viết bài "Tình cảnh nớc Anh.
Hiến pháp Anh", đăng
trên báo "Vorwọrts!" từ 18 tháng Chín
đến 19 tháng Mời.
Tháng T - tháng Tám Ăng-ghen tiếp tục nghiên cứu
nền kinh tế Anh và những điều kiện sống và lao động của
công nhân Anh. Ông chuẩn bị tài liệu cho tác phẩm
mà ông định viết về lịch sử x hội Anh và ã về tình cảnh
của giai cấp vô sản Anh.
Khoảng 16 tháng Tám Ăng-ghen rời Anh về Đức.
Khoảng 28 tháng Tám Ăng-ghen ghé qua Pa-ri, ở đây
ông đ gặp Mác.ã
211