Tải Thuyết minh về lễ hội Xăng Khan của đồng bào Thái - Bài văn mẫu lớp 10

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Đề bài: Thuyết minh về lễ hội Xăng Khan của đồng bào Thái</b>
<b>Bài làm</b>

Từ rất xa xưa, tất cả các bản làng người Thái đều tổ chức lễ hội Xăng Khan, có
thể nói đây là ngày hội có quy mơ và ý nghĩa cộng đồng lớn nhất của đồng bào.
Mỗi địa phương có thể gọi tên hội khác nhau, đồng bào Thái ở Nghệ An và
Thanh Hóa gọi lễ hội này là Xăng Khan, một số nơi khác gọi là Kin chiêng
boóc mạy, Hội Chá Chiêng... Nhưng dù gọi thế nào đi chăng nữa, mục đích và
ý nghĩa của nó vẫn là ngày tạ ơn các ơng mo đối với tổ tiên và những người
thầy đã dạy cách bốc thuốc chữa bệnh cứu vớt chúng sinh.

Cứ 3 hoặc 5 năm một lần vào khoảng tháng 11 Âm lịch, khi bắp ngô trên
nương đã gùi hết về nhà, lúa ngoài đồng đã gánh hết về bản, hoặc tháng 2,
tháng 3 Âm lịch của năm sau là tháng tốt, tháng lành, ở nhiều bản Thái mở hội
Xăng Khan để chào mừng xuân mới và mong sức khỏe. Thời gian mở hội từ 2
đến 3 ngày.

Theo các bậc cao niên ở các bản làng đồng bào Thái thuộc huyện Quỳ Hợp,
Quỳ Châu, Quế Phong thì lễ hội Xăng khan có từ xa xưa. Thủa đó, “mặt đất
cịn như lá đa, bầu trời như nắp con ốc, rừng núi như dấu chân con gà”, Xăng
khan đã được các thầy mo tổ chức. Vì mỗi ơng mo được học mỗi thầy khác
nhau; mỗi bản, mỗi vùng có điều kiện kinh tế, sinh hoạt khác nhau nên cách
thức tổ chức lễ hội Xăng khan ở mỗi nơi cũng có sự khác nhau. Tuy nhiên,
phần cơ bản trong lễ hội Xăng khan đều được các thầy mo thống nhất theo
trình tự như sau:

Vào dịp đầu xn mới, thầy mo chủ (mo mơn) khơi vị rượu cần xin phép tổ
tiên chọn ngày lành, tháng đẹp để tổ chức lễ hội Xăng khan. Sau khi chọn được
ngày, mo chủ nhờ người nhà mang trầu, cau, rượu sang mời các mo bạn tới dự
lễ. Số lượng mo bạn được mời giới hạn từ 8 đến 24 người (gồm cả mo ông và
mo bà). Nếu mo bạn nhận lời thì gửi làm tin cho mo chủ một cái quạt và một

chiếc khăn. Ngoài mời mo bạn, mo chủ cịn mời một nhóm nam, nữ thanh niên
khoẻ mạnh, có phẩm chất đạo đức tốt đến giúp mo chuẩn bị đồ lễ cúng tế.
Trước thời điểm mở hội 3 ngày, nhóm nam nữ thanh niên tập trung về nhà mo
chủ. Ai đến trước sẽ được chọn làm người phụ trách: được theo mo chủ đi tìm
cây làm hoa và được têm trầu, mời rượu các thầy mo bạn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ các vật phẩm, dân làng, họ hàng gần xa tập trung
đến nhà mo chủ dự lễ. Vào khoảng 3 - 4 giờ sáng, sau lệnh của mo chủ, mọi
người xúm lại dựng cây xăng tan lên chính gian giữa, sau đó dùng sợi vải buộc
vào chum rượu. Dưới sự điều hành của mo chủ, mỗi mo bạn mở một vò rượu
nhỏ để cúng thông báo cho ông, bà tổ tiên biết buổi hành lễ này chỉ là đi giúp,
không phải việc tư. Mo chủ tay cầm quạt cúng, đầu đội khăn trắng, ngồi trên
ngựa (bằng gối đệm) hành lễ. Bên cạnh mo chủ là hai chàng trai ngồi chúc
rượu và hai người phụ trách trong trang phục váy áo truyền thống, đội hoa tang
chị để thõng xuống như hai bím tóc của thiếu nữ. Sau khi mo chủ cúng báo cáo
với tổ tiên lý do tổ chức lễ hội xong, các mo bạn bắt đầu hành lễ. Buổi hành lễ
có 54 muột, mỗi muột là một trò diễn do mo chủ hoặc các mo bạn thể hiện gồm
các tiết mục: quét nhà, chống nhà, chặt củi, làm rẫy, múa kiếm, ngồi vào kiềng
sắt nóng đỏ, hút thuốc bằng bột ớt giã nhỏ..… Trong mỗi lễ, mỗi muột đều xuất
hiện một nhân vật là thần linh từ Mường Trời xuống. Để chuyển muột, người ta
gõ nhẹ 3 hồi 9 tiếng cồng theo lệnh của mo chủ và môn (người phụ trách công
việc). Xen kẽ giữa các muột, người ta tổ chức đánh cồng, múa giã chày, múa
tăng bula, hát điệu nhuôn, lăm, khắp, xuối...Mo chủ thể hiện điệu múa Xăng
khan cùng các thiếu nữ. Khi múa, mo đi trước, các cơ gái (xỗ tóc, đội vòng kê
- biểu tượng trinh nữ) đi theo sau che ô và thực hiện động tác giống mo: khi
nghiêng mình, khi quay trái, quay phải. Một số thiếu nữ khác đeo lục lạc trên
đơi bàn tay múa lượn vịng quanh cây hoa.

Các bài cúng của thầy mo trong lễ hội Xăng khan là những trường ca, sử thi,
truyền thuyết, truyện cổ tích bằng văn vần kể về thủa khai bản lập mường, về

những người anh hùng dân tộc Thái, về cuộc sống của thần linh, ông bà, tổ tiên
trên Mường Trời.

Xăng khan là ngày vui của họ hàng của bản mường, là dịp của gái trai gặp gỡ,
là ngày để dân bản trả ơn thầy mo đã chữa khỏi bệnh cho mình. Khơng phải chỉ
những người trong bản mà cả du khách thập phương, già có, trẻ có kéo về dự
hội. Sau lễ cúng, dân làng múa hát xung quanh cây hoa, càng về khuya khơng
khí hội càng nhộn nhịp với những trò diễn độc đáo hài ước đầy ắp tiếng cười,
nhộn nhịp hơn là múa tập thể. Tất cả những người đến dự hội từ già đến trẻ đều
vào cuộc múa, múa hết mình hồ lẫn trong âm vang nhộn nhịp của tiếng
chiêng, trống, tiếng khua luống, tiếp dập của ống nửa (tẳng bù), tượng trưng
cho sấm, mưa cho sự phồn thực với mong ước của một mùa màng tươi tốt. Hái
hoa (Kếp boóc) là phần cuối của lễ hội Xăng Khan, chủ nhà là người trực tiếp
hái hoa đem tặng cho mọi người, mỗi bông hoa là một phần thưởng tượng
trưng cho bổng lộc và sự may mắn trong cuộc sống. Bằng lời hát chia tay thắm
thiết hẹn kỳ hội sau gặp lại, và lúc này trời cũng vừa sáng, mọi người trở về
tiếp tục với công việc hàng ngày của mình.

</div>

<!--links-->