Lý 8 - Tiết 5 - Bài 5. Sự cân bằng lực. Quán tính

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Diễn tả bằng lời các yếu tố của các lực vẽ ở hình sau:</b>

Lực F_k đặt ở A, có
phương nằm ngang,
chiều từ trái sang phải,
có cường độ 150 N

Trọng lực P đặt ở B, có
phương thẳng đứng,

chiều từ trên xuống dưới,
có cường độ 200 N

<b>100N</b>

<b>P</b>

<b>B</b>

b)
<b>F_k</b>

<b>A</b>

a)

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<i><b> Ở lớp 6 ta đã biết một vật đang đứng yên chịu tác </b></i>

<i><b>dụng của hai lực cân bằng sẽ tiếp tục đứng yên </b></i>

<i><b>(H.5.1). Vậy một vật đang chuyển động chịu tác dụng </b></i>

<i><b>của hai lực cân bằng sẽ thế nào ?</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<i><b>Tiết 5:</b></i>

<b>I. Hai lực cân bằng</b>
<b>1. Hai lực cân bằng là gì ?</b>

Hai lực cân bằng là hai lực<i> cùng đặt lên một vật, </i>có<i> cường </i>
<i> độ bằng nhau, phương nằm trên cùng một đường thẳng, chiều </i>

<i>ngược nhau.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>Trả lời</b> <b>C1:</b>

<b>P₃</b>

<b>Q₂</b>

<b> 5N</b>

<b>Q₂= P₃ = 5 N</b>

<b>P₂</b>

<b>T</b> <b>0,5N</b>

<b>T = P₂ = 0,5 N</b>

<b>Q₁</b>

<b>P₁</b>

<b>3N</b>

<b>Q₁= P₁ = 3 N</b>

- Quyển sách chịu tác dụng của 2 lực:
Trọng lực P<b>₁</b> hướng xuống dưới và lực
đẩy Q<b>₁</b> của mặt bàn hướng lên trên
- Quả cầu chịu tác dụng của 2 lực:
Trọng lực P<b>₂</b> hướng xuống dưới và
lực kéo T của sợi dây hướng lên trên
- Quả bóng chịu tác dụng của 2 lực:
Trọng lực P<b>₃</b> hướng xuống dưới và
lực đẩy Q<b>₂</b> của mặt đất hướng lên trên

<b>* Kể tên và biểu diễn lực:</b>

Các cặp lực trên là hai lực cân bằng:

+ Điểm đặt: cùng đặt lên một vật.

+ Cường độ: bằng nhau.

+ Phương: cùng nằm trên một đường
thẳng.

+ Chiều: ngược chiều.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<b>2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang </b>

<b>chuyển động</b>

<i><b>b) Thí nghiệm kiểm tra</b></i>
<i><b>a) Dự đoán </b></i>

<b> Dưới tác dụng của hai lực cân bằng, một vật đang </b>
<i><b>đứng yên sẽ………..; đang chuyển động </b></i>
<b>sẽ………..</b>

Ta biết lực là nguyên nhân làm thay đổi vận tốc. Khi
các lực tác dụng lên vật khơng cân bằng nhau thì vận
tốc của vật thay đổi.

Vậy khi các lực tác dụng lên vật cân bằng nhau thì
vận tốc của vật sẽ ra sao ?

Khi các lực tác dụng lên vật cân bằng nhau thì vận
tốc của vật sẽ không thay đổi, tức là vật sẽ <i>đứng yên </i>

hoặc<i> chuyển động thẳng đều.</i>

<i><b>tiếp tục đứng yên</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Thời gian(s) Quãng đường đi

được S(cm) Vận tốc _v(cm/s)
Trong 2 giây đầu t₁= 2s S₁= 14cm v₁ = 7cm/s
Trong 2 giây tiếp t₂= 2s S₂= 14cm v₂ = 7cm/s
Trong 2 giây cuối t₃= 2s S₃= 14cm v₃ = 7cm/s

<b>Kết quả thí nghiệm được ghi trong bảng 5.1 </b>

<i><b>c) Kết luận: </b></i>

<b> Một vật đang chuyển động mà chịu tác dụng của hai </b>
<b>lực cân bằng thì sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều. </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<b>II. QUÁN TÍNH</b>

<b>1. Nhận xét.</b>

<b> Khi có lực tác dụng, mọi vật </b><i><b>không thể thay đổi </b></i>

<i><b>vận tốc đột ngột</b></i> <b>được vì có</b> <i><b>qn tính</b><b>.</b></i>

<b>Vậy qn tính là gì ?</b>

<b> Vật có khối lượng càng lớn, qn tính càng lớn và </b>
<b>ngược lại.</b>

<b> Ơ tô, tàu hỏa, xe máy </b><i><b>khi bắt đầu chuyển động </b></i>

<i><b>không đạt ngay vận tốc lớn mà phải tăng dần</b></i><b> ; khi </b>
<b>đang chuyển động, nếu phanh (thắng) gấp cũng </b>

<i><b>khơng dừng lại ngay mà cịn trượt tiếp một đoạn.</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<b>2. Vận dụng</b>

<b>C6: Búp bê đang đứng yên trên xe. Bất chợt đẩy xe </b>

<b>chuyển động về phía trước. Hỏi búp bê sẽ ngã về </b>
<b>phía nào ? Tại sao ?</b>

<i><b> </b></i><b>Búp bê ngã về phía sau. Vì khi đẩy xe,</b><i><b> chân búp </b></i>

<i><b>bê chuyển động cùng với xe do ma sát. Nhưng</b><b> thân </b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<b>C7: Đẩy cho xe và búp bê cùng chuyển động rồi bất </b>
<b>chợt dừng xe lại. Hỏi búp bê sẽ ngã về phía nào ? </b>

<b>Tại sao ?</b>

<b> Búp bê ngã về phía trước. Vì khi xe dừng đột </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<b>C8:</b> <b>Hãy Dùng khái niệm quán tính để giải thích </b>
<b>các hiện tượng sau đây:</b>

<b>a) Khi ôtô đột ngột rẽ phải, hành khách ngồi </b>
<b>trên xe bị nghiêng về bên trái.</b>

<b>Khi ôtô đột ngột rẽ phải, mông và chân hành </b>
<i><b>khách bị kéo về bên phải do ma sát. Nhưng thân </b></i>
<i><b>người và đầu hành khách chưa kịp chuyển </b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

<b>b) Khi nhảy từ bậc cao xuống chân ta gập lại.</b>

<b> Khi chạm đất,</b> <i><b>bàn chân dừng lại vì bị cản.</b></i>
<b>Nhưng</b> <i><b>tồn thân và cẳng chân chưa kịp thay </b></i>
<i><b>đổi vận tốc</b></i> <b>do quán tính, nên</b> <i><b>vẫn chuyển động</b></i>

<b>xuống dưới. Vì vậy chân ta gập lại.</b>

<b>c) Bút tắc mực, ta vẩy mạnh, bút lại có thể viết </b>
<b>tiếp được. </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<b>Khi gõ mạnh đi cán xuống đất, nó </b><i><b>dừng </b></i>

<i><b>lại đột ngột do bị cản, nhưng </b><b>đầu búa không </b></i>
<i><b>kịp thay đổi vận tốc do quán tính </b></i> <i><b>nên vẫn </b></i>
<i><b>chuyển động. Vì vậy mà đầu búa ngập sâu </b></i>
<b>vào cán búa.</b>

<b>d) Khi cán búa lỏng, ta có thể làm chặt bằng </b>
<b>cách gõ mạnh đuôi cán xuống đất.</b>

<b>Khi Giật nhanh tờ giấy dưới đáy cốc, thì </b><i><b>giấy </b></i>

<i><b>chuyển động cùng với tay, nhưng </b></i> <i><b>cốc chưa </b></i>
<i><b>kịp thay đổi vận tốc do quán tính, </b><b>nên cốc vẫn </b></i>
<i><b>đứng yên.</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13></div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

<b>Hướng dẫn về nhà</b>

<b> - Học thuộc ghi nhớ.</b>

</div>

<!--links-->