Tải Bài văn mẫu lớp 11: Phân tích đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh - Những bài văn hay lớp 11

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Bài văn mẫu</b>

<b>lớp 11</b>

<b>Phân tích đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh</b>

<b>Dàn ý phân tích đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh</b>

<b>I. Mở bài:</b>

- Giới thiệu những nét tiêu biểu về cuộc đời của tác giả Lê Hữu Trác: một tác
giả được biết đến không chỉ là một danh y nổi tiếng mà còn là một nhà văn, nhà
thơ với những đóng góp đáng ghi nhận cho nền văn học nước nhà

- Đoạn trích Vào phủ chúa trịnh ghi lại một lần được truyền tới phủ chúa chữa
bệnh cho thế tử đã trở thành một đoạn trích tiêu biểu trong cuốn Thượng kinh
kí sự của Lê Hữu Trác

<b>II. Thân bài:</b>

<b>1. Quang cảnh và cung cách sinh hoạt nơi phủ chúa</b>
<b>a. Quang cảnh nơi phủ chúa</b>

- Vào phủ:

+ Phải qua nhiều lần cửa, với “những dãy hành lang quanh co nối nhau liên
tiếp”, ở mỗi cửa đều có vệ sĩ canh gác, “ai muốn ra vào phải có thẻ”

+ Vườn hoa: cây cối um tùm, chim kêu ríu rít, danh hoa đua thắm, gió đưa
thoang thoảng mùi hương

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

+ Những nhà: “Đại đường”, “Quyền bổng”, “Gác tía” với kiệu son võng điều,
đồ nghi trượng sơn son thếp vàng và những đồ đạc nhân gian chưa từng thấy
+ Đồ dùng tiếp khách ăn uống toàn là mâm vàng, chén bạc

- Nội cung thế tử:

+ Phải qua năm sáu lần trướng gấm

+ Trong phịng thắp nến, có sập thếp vàng, ghế rồng sơn son thếp vàng, trên
ghế bày nệm gấm, màn là che ngang sân, xung quanh lấp lánh, hương hoa ngào
ngạt

→ Lộng lẫy, tráng lệ, thể hiện sự thâm nghiêm và quyền uy tột đỉnh của nhà
chúa

<b>b. Cung cách sinh hoạt</b>

- Quyền uy: Khi tác giả được cáng vào phủ: “tên đầy tớ chạy đàng trước hét
đường và cáng chạy như ngựa lồng”, “người giữ cửa truyền báo rộn ràng,
người có việc qua lại như mắc cửi”

- Nhắc đến chúa và thế tử một cách cung kính: “thánh thượng đang ngự ở đấy,
chưa thể yết kiến”, “hầu mạch Đông cung thế tử”, “hầu trà”...

- Khuôn phép, lễ nghi: Tác giả không được thấy mặt chúa, chỉ làm theo mệnh
lệnh do quan chánh đường truyền tới, trước khi vào xem bệnh cho thế tử phải
lạy bốn lạy, muốn xem thân hình của thế tử phải có viên quan nội thần đến xin
phép

- Lắm kẻ hầu người hạ: ChúaTrịnh ln có phi tần hầu chầu chực xung quanh,
Thế tử bị bệnh có đến 7, 8 thầy thuốc phục dịch và lúc nào cũng có “mấy người
đứng hầu hai bên”

⇒ _{Cao sang, quyền uy tột đỉnh cùng với cuộc sống hưởng thụ xa hoa đến cực}
điểm và sự lộng quyền của nhà chúa

⇒ Tác giả khơng đồng tình với cuộc sống q no đủ, tiện nghi nhưng thiếu khí
trời và tự do

<b>2. Tài năng, y đức của Lê Hữu Trác</b>
- Có sự mâu thuẫn, giằng co:

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

+ Muốn chữa cầm chừng nhưng lại sợ trái với lương tâm, y đức, sợ phụ lịng
cha ơng.

- Cuối cùng phẩm chất, lương tâm của người thầy thuốc đã thắng. Ông gạt sang
một bên sở thích cá nhân để làm trịn trách nhiệm ⇒ Là một thầy thuốc có
lương tâm và đức độ

- Khinh thường lợi danh, quyền quý, yêu thích tự do và nếp sống thanh đạm,
giản dị nơi quê nhà

- Kể diễn biến sự việc khéo léo, lôi cuốn sự chú ý của người đọc, khơng bỏ sót
những chi tiết nhỏ tạo nên cái thần của cảnh và sự việc

<b>3. Nét đặc sắc trong bút pháp kí sự của tác giả</b>

- Quan sát tỉ mỉ (Quang cảnh phủ chúa, nơi thế tử Cán ở)
- Ghi chép chân thực

- Tả cảnh sinh động

- Tái hiện diễn biến sự việc một cách khéo léo, thu hút sự chú ý của độc giả, kể

tỉ mỉ, chi tiết

<b>III. Kết bài:</b>

- Khát quát, nhấn mạnh nội dung và nghệ thuật đoạn trích

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>Phân tích đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh - Mẫu 1</b>

Hải Thượng Lãn Ông - Lê Hữu Trác không chỉ là một danh y nổi tiếng, mà cịn
là một tác giả có nhiều tác phẩm văn học có giá trị thời trung đại. Lê Hữu Trác
để lại cho đời một sự nghiệp y học đồ sộ, nổi bật hơn cả là bộ Hải Thượng y
tơng tâm lĩnh được coi là bách khoa tồn thư về y học thế kỉ XVIII. Các tác
phẩm của ông không chỉ có giá trị về y học mà cịn mang nhiều giá trị văn học
sâu sắc vì đã ghi lại cảm xúc chân thật cùng như bộc lộ tâm huyết, đức độ của
người thầy thuốc. Thượng kinh kí sự là tập kí sự nổi tiếng trong cuộc đời Lê
Hữu Trác. Tác phẩm kể về cuộc sống xa hoa trong phủ chúa Trịnh và quyền uy
thế lực nhà chúa cũng như những điều mắt thấy tai nghe nhân dịp được chúa
Trịnh Sâm triệu vào chữa bệnh. Đoạn trích vào Trịnh phủ không chỉ miêu tả
cuộc sống xa hoa ở phủ chúa, mà còn thể hiện rõ nét tâm hồn và nhân cách của
vị lương y tài hoa đức độ này.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

người thường. Điều này chứng tó thái độ ngỡ ngàng đến bất ngờ của tác giả.
Khung cảnh giàu sang đó là ngồi sức tưởng tượng của ơng. Đứng trước cảnh
đẹp đệ nhất trời Nam ấy, tâm hồn người thầy thuốc tràn ngập một cảm xúc
chân thành cứa một tâm hồn nhạy cảm:

<i>Lính nghìn cửa vác địng nghiêm ngặt</i>
<i>Cả trời Nam sang nhất là đây...</i>
<i>... Khác gì ngư phủ đào nguyên thủa nào.</i>

Bản thân vốn là một con người khơng màng danh lợi, nhưng đứng trước khung
cảnh hồnh tráng này, Lê Hữu Trác không tỏ ra miệt thị, phản diện trong cách
nhìn nơi mà ơng khơng hề muốn đến này. Trái lại ông vẫn ngợi ca, vẫn ngập
tràn xúc cảm trước vẻ đẹp tuyệt vời nơi đây, có được điều này là do Lê Hữu
Trác là nhà thơ có tâm hồn giàu cảm xúc trước thiên nhiên, tạo vật, thế sự. Có
một điều chúng ta nhận thấy rằng ông nhìn và cảm nhận bằng con mắt khách
quan, đứng trước cảnh đẹp thì ơng ngợi ca, nhưng khơng hồn tốn ngợi ca tất
cả, dường như đằng sau những dịng thơ này vẫn ẩn chứa một nỗi niềm u hoài
của tác giả:

<i>Quê mùa cung cẩm chưa quen</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

quan chánh đường mà vẫn hành động theo lương tâm nghề nghiệp của mình,
trình đơn thuốc lên thánh thượng. Ơng cũng là người thấy được căn bệnh thừa
mứa, ngu dốt của bọn ở phù chúa một cách chính xác: Vì Thế tử ở trong chốn
màn che trướng phủ... nên phủ tạng yếu đi. Chốn lầu son gác ngọc ấy đã làm
cho con người trở nên hao mịn, mất hết nhuệ khí, lại chứa toàn bọn ngu dốt
như quan chánh đường và các quan thái y chỉ lo dùng thuốc công phạt theo ý
mình. Tỏ ta đây là hiểu biết nhưng chỉ làm cho thế tử ngày càng yếu đi. Thế tử
chính là nạn nhân của sự ngu dốt, của sự thừa thãi q mức nơi phủ chúa. Đó
cũng chính là những biểu hiện rõ nét nhất của một triều đại suy đồi đã đến lúc
mạt vận, diệt vong, là sản phẩm của một chôn chỉ biết xu nịnh, ăn chơi phè
phỡn không lo cho cuộc sống của nhân dân lao động.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<b>Phân tích đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh - Mẫu 2</b>

Chúng ta không chỉ biết đến Lê Hữu Trác không chỉ là một nhà nghiên cứu y
học nổi tiếng mà chúng ta cịn biết đến ơng với tư cách là một vị quan triều
đình giỏi binh thư võ lược và là một nhà văn tài ba. Ơng có biệt danh là Hải
thượng lãn ông. Các tác phẩm của ông mang đậm màu sắc của y học nhưng

đồng thời nó cũng mang những giá trị văn học tiêu biểu. Thượng kinh kí sự là
tập kí sự nổi tiếng trong cuộc đời Lê Hữu Trác. Tác phẩm kể về cuộc sống xa
hoa trong phủ chúa Trịnh và quyền uy thế lực nhà chúa cũng như những điều
mắt thấy tai nghe nhân dịp được chúa Trịnh Sâm triệu vào chữa bệnh. Đoạn
trích vào phủ chúa Trịnh khơng chỉ miêu tả cuộc sống xa hoa ở phủ chúa, mà
còn thể hiện rõ nét tâm hồn và nhân cách của vị lương y tài hoa đức độ này.
Tác phẩm viết theo thể kí sự. Kí là một thể văn xi tự sự khá phát triển từ thời
kì văn học trung đại. Tác phẩm kí thường có cốt truyện là sự thực cuộc sống.
Người viết kí trung thành với sự thật, khai thác sự thật theo quan điểm cá nhân.
Kí là thể văn xi tự sự có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa sự thực lịch sử và
cảm xúc của người viết.Đoạn trích được viết bằng chữ Hán miêu tả quang cảnh
ở kinh đô, cuộc sống xa hoa trong phủ chúa và quyền uy thế lực của nhà chúa
qua những điều mắt thấy tai nghe nhân dịp là Lê Hữu Trác được chúa Trịnh
sâm triệu về kinh đô chữa bệnh cho chúa và thế tứ Trịnh Cán. Tác phẩm còn
thể hiện thái độ kinh thường danh lợi của tác giả.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

đang ở trong mơ. Tác giả cứ ngẫm mình như một tên nhà quê nghèo nàn lạc
hậu lạc vào một chốn bồng lai tiên cảnh như thế này. Vốn không màng đến
danh lợi nhưng tác giả vẫn không thể không thốt lên lời khen cho vẻ đẹp nơi
đây. Đến hậu hậu mã thì lại càng đẹp hơn nào là cột và bao lươn lượn vàng,
nào là nhà đại đường cũng vàng nôt, tất cả các cột đều vàng hết, nhìn vừa trang
trọng cổ kính lại vừa đẹp nên thơ. Vào nội cung cảnh càng xa hoa tráng lệ:
trường gấm, màn là, xập vàng, ghế rồng, hương hoa ngào ngạt...tất thảy những
thứ ấy làm cho phủ chúa thêm lung linh huyên ảo biết bao nhiêu. Tác giả ngẫu
hứng làm nên mấy câu thơ về phủ chúa Trịnh:

<i>"Lính nghìn cửa vác địng nghiêm ngặt</i>
<i>Cả trời Nam sang nhất là đây...</i>
<i>... Khác gì ngư phủ đào ngun thủa nào."</i>

Chính vì những sang giàu như thế mà nhân dân phải cực khổ biết bao nhiêu.
Điều đã cho thấy chúa Trịnh Sâm không hề mảy may đến cuộc sống của nhân
dân chỉ biết bóc lột họ để xây nên nhưng thành quách cột vàng đẹp như thế này.
Cây cối chim kêu, cột vàng... mọi thứ ấy không biết là bao nhiêu mỗ hôi nước
mắt của nhân dân. Những cung cách trong cung cũng cho thấy phủ chúa là nới
tơn kính vơ cùng, những người lính ở đó mỗi người một việc, lời lẽ thì hết sức
cung kính. Thế tử chỉ là một đứa bé sáu tuổi nhưng muốn thế tử cởi áo để khám
bệnh thì ngự y phải lạy bốn cái mới được khám. Đến khi tác giả được mời cơm
thì than ơi tồn những món của ngon vật lạ.

Có thể thấy chúa trịnh là nơi rất uy nga lộng lấy nhưng tác giả cũng phê phán
thói sóng quá giàu sang, quá đầy đủ tiện nghi mà thiếu đi sinh khí tự do. Chính
đó là ngun nhân gây ra bệnh của thế tử.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

sẽ bị giữ lại bên chúa, bị cơng danh trói buộc, thế nhưng nếu chữa bện cầm
chừng cho thái tử thì lại khơng đúng với lương tâm của người thầy thuốc vì thế
cho nên ông quyết định chữa bệnh cho thế tử. Mặc cho những ý kiến khác của
các ngự y ông vân quyết giữ vững lập trường của mình.

Đoạn trích đã vẽ nên bức tranh sinh động, đầy tính hiện thực về cuộc sống xa
hoa, uy quyền của chúa Trịnh qua đó bộc lộ thái độ coi thường danh lợi của tác
giả. Qua đó ta càng thấy lối sống xa hoa của những bậc vua chúa ngày xưa và
thêm kính trọng người thầy thuốc, nhà kí sự tài ba Hãi Thượng Lãn Ơng.

<b>Phân tích đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh - Mẫu 3</b>

Thời xưa những người tài giỏi thì thường chúa ghét vòng danh lợi họ chỉ giúp
vua một thời gian rồi về ở ẩn với nhân dân giúp đỡ nhân dân trong cuộc sống
hàng ngày. Nguyễn Bỉnh Khiêm có câu:

<i>"Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ</i>
<i>Người khơn người đến chốn lao xao"</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

Đoạn trích được rút trong tập thượng kinh kí sự, là một quyển cuối cùng trong
bộ Hải thượng y tông tâm lĩnh, đánh dấu sự phát triển của văn học ( Văn xuôi
tiếng Việt, thể ký). Tác phẩm ghi nhận những điều mắt thấy tai nghe khi tác giả
được mời vào kinh chữa bệnh cho Thế tử Cán cho tới khi ông về lại Hương
Sơn.

Vào phủ chúa trịnh ghi lại thời điểm: Sau khi ông vào kinh, đang tá túc tại nhà
Quận Huy Hồng Đình Bảo thì ơng được mời vào phủ chúa Trịnh để xem bệnh
cho Thế tử Cán. Đây là lần đầu tiên ông bước chân vào chốn thâm nghiêm này.
Nhà văn đi vào chữa bệnh cho thái tử Trịnh Cán và thu vào mắt mình cái quang
cảnh và cung cách trong phủ chúa Trịnh.

Trước hết là quang cảnh trong phủ chúa Trịnh, thu vào mắt tác giả là những
quang cảnh của cây cối um tùm, chim kêu ríu rít, danh hoa đua thắm. quả thật
đây là một nơi sang trọng bậc nhất thiên hạ. Vào phủ chúa phải trải qua biết
bao nhiêu là cửa sự trang nghiêm nơi đây thật sự khiến cho người ta rụt rè chân
bước " Hậu mã quân thúc trực" để cho chúa sai việc. Bên trong cửa phủ thì có
những "đại đường", "quyền bổng", "gác tía" với kiệu son, võng nghi lộng lẫy.
tất cả mọi thứ đều được mạ vàng. Từ những chiếc cột cho đến những mâm bát
chén cũng đều như được dát vàng. Ở đây ta thấy được những cuộc sống xa hoa
trong phủ chúa. Không hiểu tại sao sống trong cảnh giàu sang vinh hoa ấy mà
Trịnh Cán lại có thể bị bệnh cơ chứ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

Không chỉ quang cảnh mà đến cung cách trong cung cũng được nhà văn chú ý
miêu tả. nào là "đầy tớ chạy trước hết đường", rồi lại đến "người giữ cửa truyền
báo rộn ràng, người có việc quan qua lại như mắc cửi". Quả thật đây đúng là
một chốn lao xao mà Nguyễn Bỉnh Khiêm nói. Lời nói của mọi người khi nhắc

đến thế chúa và thế tử đều rất cung kính, lễ độ. Riêng chúa Trịnh lúc nào cũng
có những cung tần mĩ nữ xung quanh để hầu hạ. Chúa giống như những bậc
thánh khiến cho nhà văn cũng không được gặp mặt chúa mà chỉ làm theo chỉ
dẫn để vào cung thăm bệnh cho thế tử Trịnh Cán mà thơi. Khi xem bệnh xong
thì khơng được trao đổi với chúa mà phải viết giấy khai đưa lên. Cịn riêng
phần thế tử thì khi bị bệnh lại có rất nhiều tầm bảy, tám ngự y thúc tục vây
quanh. Không những thế nếu muốn khám bệnh cho thế tử thì những ngự y kể
cả đã già lắm rồi cũng phải quỳ lạy dưới một đứa trẻ con. Không chỉ vậy mà
người gọi chúa Trịnh là thánh thượng, các chữ "thánh" ấy phải chăng chúa
Trịnh đang quá lạm dụng quyền hành của mình.

Trước những quang cảnh và cung cách trong phủ chúa ấy khiến cho tác giả thể
hiện quan điểm của mình. Tác giả dửng dưng trước những quyến rũ của giàu
sang phú q bởi vì nó được xây đắp bởi xương máu của nhân dân làm ra. Và
tác giả dùng những câu văn thể hiện sự không đồng tình của cảnh sống xa hoa
nơi đây. Qua cách nói mỉa mai châm biếm của tác giả, ta thấy : Sự lộng quyền
của nhà chúa với quyền uy tối thượng và nếp sống hưởng thụ cực kỳ xa hoa
của chúa Trịnh cùng gia đình; sự thật bù nhìn của vua Lê khi ấy. Thế tử Trịnh
Cán bị bệnh là do nơi đây quá đầy đủ khiến cho con người không thể khỏe
mạnh bình thường được. Khi các ngự y khơng đồng tình với đơn thuốc mà tác
giả kê thì ơng đã nhất quyết bảo vệ đơn thuốc ấy. Chính vì thế mà các ngự y
khác phải khâm phục trước kiến thức và tài năng của nhà văn.

</div>

<!--links-->