Luận văn thạc sĩ thi hành án phạt tù đối với người bị kết án dưới 18 tuổi từ thực tiễn tỉnh bắc ninh

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGÔ ĐỨC TUYÊN

THI HÀNH ÁN PHẠT TÙ
ĐỐI VỚI NGƯỜI BỊ KẾT ÁN DƯỚI 18 TUỔI
TỪ THỰC TIỄN TỈNH BẮC NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ

HÀ NỘI, 2020


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGÔ ĐỨC TUYÊN

THI HÀNH ÁN PHẠT TÙ
ĐỐI VỚI NGƯỜI BỊ KẾT ÁN DƯỚI 18 TUỔI
TỪ THỰC TIỄN TỈNH BẮC NINH

Ngành: Luật Hình sự và Tố tụng hình sự
Mã số: 8.38.01.04

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS,TS. NGHIÊM XUÂN MINH

HÀ NỘI, 2020

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan kết quả nghiên cứu trong luận văn là hồn tồn trung
thực và khơng trùng lặp với các đề tài khác trong cùng lĩnh vực đã từng được
cơng bố trước đây. Tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm về lời cam đoan này.
Tác giả

Ngô Đức Tuyên


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VIỆT NAM
VỀ THI HÀNH ÁN PHẠT TÙ ĐỐI VỚI NGƯỜI BỊ KẾT ÁN DƯỚI
18 TUỔI .................................................... Error! Bookmark not defined.
1.1. Khái niệm người bị kết án phạt tù và thi hành án phạt tù .............. 6
1.2. Nhận thức chung về thi hành án phạt tù đối với người bị kết án dưới
18 tuổi.................................................................................................... 8
Chương 2: THỰC TRẠNG THI HÀNH ÁN PHẠT TÙ ĐỐI VỚI
NGƯỜI BỊ KẾT ÁN DƯỚI 18 TUỔI TẠI TỈNH BẮC NINH ........... 30
2.1. Tình hình đặc điểm có liên quan .................................................. 30
2.2. Thực tiễn về thi hành án phạt tù đối với người bị kết án dưới 18
tuổi tại tỉnh Bắc Ninh .......................................................................... 37
2.3. Nhận xét, đánh giá ..................................................................... 477
Chương 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC THI
HÀNH ÁN PHẠT TÙ ĐỐI VỚI NGƯỜI BỊ KẾT ÁN DƯỚI 18 TUỔI
TẠI TỈNH BẮC NINH............................................................................ 52
3.1. Dự báo các yếu tố ảnh hưởng đến công tác thi hành án phạt tù đối
với người bị kết án dưới 18 tuổi tại tỉnh Bắc Ninh ............................. 52

3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thi hành án phạt tù đối với
người bị kết án dưới 18 tuổi tại tỉnh Bắc Ninh ................................... 60
KẾT LUẬN .............................................................................................. 70
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................... 71


DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU

Bảng 2.1: Thống kê về số lượng người bị kết án phạt tù dưới 18 tuổi tỉnh Bắc
Ninh từ năm 2015 đến hết năm 2019 .................................................... 35
Bảng 2.2: Thống kê về tổng số lượt giáo dục người bị kết án phạt tù dưới 18
tuổi từ năm 2015 đến hết năm 2019...................................................... 41
Bảng 2.3: Thống kê về khen thưởng, kỷ luật đối với người bị kết án phạt tù
dưới 18 tuổi từ năm 2015 đến hết năm 2019 ........................................ 43


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Chính sách đối xử đối với người phạm tội nói chung, xử lý đối với người
phạm tội dưới 18 tuổi nói riêng xuất hiện và tồn tại gắn liền với lịch sử hình
thành và phát triển của pháp luật hình sự Việt Nam. Với sự cân nhắc nhiều yếu
tố khác nhau liên quan đến người dưới 18 tuổi phạm tội, việc xử lý người phạm
tội dưới 18 tuổi có sự khác biệt so với người đã thành niên phạm tội. Sự khác
biệt này trước hết thể hiện trong các quy định về trách nhiệm hình sự của người
phạm tội dưới 18 tuổi, trong đó quan trọng nhất về nguyên tắc xử lý đối với
người dưới 18 tuổi phạm tội. Trong chính sách hình sự của Đảng và Nhà nước
Việt Nam, hình phạt tù đối với người dưới 18 tuổi thể hiện rõ nhất quan điểm
đối xử và nguyên tắc xử lý của Nhà nước đối với người phạm tội, đồng thời
ngăn ngừa người phạm tội tiếp tục phạm tội và động viên, khuyến khích họ
chứng tỏ khả năng giáo dục, cải tạo. Hình phạt tù đối với người bị kết án dưới

18 tuổi là nhằm cách ly người phạm tội ra khỏi cộng đồng trong một khoảng
thời gian nhất định nhằm ngăn ngừa tội phạm và giáo dục người phạm tội.
Thực tiễn hiện nay cùng với q trình phát triển tồn diện của đất nước
trên các mặt chính trị, kinh tế, văn hóa – xã hội, hiện nay hệ thống cơ quan quản
lý nhà nước trong lĩnh vực thi hành án hình sự nói chung đang có những điểm
bất cập, như cịn phân tán, nhiều đầu mối, chưa tập trung quyền lực nên thiếu
sự chỉ đạo, điều hành, kiểm tra thống nhất, quy chế phối hợp giữa các cơ quan
còn chưa rõ ràng làm giảm hiệu quả và hiệu lực quản lý của Nhà nước trong
lĩnh vực thi hành án phạt tù nói chung và thi hành án phạt tù đối với người dưới
18 tuổi nói riêng. Việc thực hiện cơng tác thi hành án phạt tù đối với người dưới
18 tuổi còn có những hạn chế nhất định, như: Chưa có chế tài pháp luật điều
chỉnh các quan hệ phát sinh khi kết án cũng như buộc họ phải thi hành án; nhận
thức về công tác quản lý, giáo dục đối với đối tượng này chưa đầy đủ, thống

1


nhất; chưa xây dựng được một môi trường cải tạo để thực sự hạn chế được tác
động tiêu cực của quá trình giam giữ đối với người bị kết án dưới 18 tuổi…
Thực tế đó đã đặt ra yêu cầu bức xúc cần phải nghiên cứu, tìm hiểu sâu
hơn những vấn đề lý luận cơ bản về thi hành án phạt tù đối với người bị kết án
dưới 18 tuổi, tiến hành tổng kết một cách đầy đủ hơn nhằm chỉ ra những kinh
nghiệm thành công cũng như chưa thành công của thực tiễn công tác thi hành
án phạt tù đối với người dưới 18 tuổi. Thơng qua đó xây dựng luận cứ khoa học
cho nhiệm vụ tiếp tục đổi mới công tác thi hành án phạt tù trong giai đoạn hiện
nay. Từ những lý do trên, học viện lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Thi hành án
phạt tù đối với người bị kết án dưới 18 tuổi từ thực tiễn tỉnh Bắc Ninh” làm
luận văn thạc sĩ ngành Luật hình sự và tố tụng hình sự là hồn tồn cần thiết.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Trong lĩnh vực thi hành án hình sự đã có một số cơng trình nghiên cứu

về thi hành án phạt tù có thời hạn, có thể kể đến như:
“Pháp luật thi hành án hình sự Việt Nam” – Những vấn đề lý luận và
thực tiễn” của PGS.TS Võ Khánh Vinh, PGS.TS Nguyễn Mạnh Kháng chủ
biên, do Nhà xuất bản Tư pháp xuất bản năm 2006; “Hoàn thiện quản lý nhà
nước trong lĩnh vực thi hành án hình sự ở Việt Nam” của TS Vũ Trọng Hách
do Nhà xuất bản Tư pháp xuất bản năm 2006; luận văn “Hình phạt tù và thi
hành án phạt tù - những vấn đề lý luận và thực tiễn” của tác giả Trần Thị Thu
Hằng, Đại học Quốc gia Hà Nội, năm 2011; luận văn “Một số vấn đề lý luận
và thực tiễn thi hành án phạt tù ở Việt Nam” của tác giả Đặng Quang Thắng,
Đại học Quốc gia Hà Nội, năm 2012. Ngoài ra, cịn có các bài viết đăng trên
tạp chí chun ngành luật, như: “Thực trạng pháp luật thi hành án phạt tù và
phương hướng hoàn thiện” của TS Phạm Văn Lợi đăng trên tạp chí Nhà nước
và pháp luật số 02/2006…
Tóm lại, đây là những cơng trình nghiên cứu tồn diện về lĩnh vực thi
hành án hình sự, trong đó bao gồm lĩnh vực thi hành án phạt tù. Trong quá trình

2


xây dựng Nhà nước pháp quyền ở Việt Nam hiện nay, nhất là khi thực hiện
chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, vấn đề nghiên cứu chuyên sâu về
từng lĩnh vực cần được làm sáng tỏ cả về mặt lý luận và thực tiễn. Đây là cơ sở
cho việc hoàn thiện các quy định của pháp luật về thi hành án phạt tù nói chung
và thi hành án phạt tù đối với người dưới 18 tuổi nói riêng góp phần nâng cao
hiệu quả của cơng tác này.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
- Mục đích nghiên cứu:
Thơng qua nghiên cứu đề tài để làm rõ về mặt lý luận về thi hành án phạt
tù đối với người dưới 18 tuổi ở Việt Nam hiện nay, trên cơ sở thực tiễn thi hành
án tại địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Từ đó xác định những vấn đề bất cập để đưa ra

các giải pháp góp phần hồn thiện các quy định của pháp luật về thi hành án
phạt tù đối với người dưới 18 tuổi.
- Nhiệm vụ nghiên cứu:
+ Về mặt lý luận:
Trên cơ sở nghiên cứu lịch sử phát triển của công tác thi hành án phạt tù
đối với người dưới 18 tuổi, phân tích khái niệm, các đặc điểm cơ bản của, yêu
cầu, cơ sở pháp lý thi hành án phạt tù đối với dưới 18 tuổi, mối quan hệ giữa
cơ quan, tổ chức, cá nhân trong thi hành án phạt tù.
+ Về mặt thực tiễn:
Khảo sát, đánh giá thực trạng thi hành án phạt tù đối với người dưới 18
tuổi tại tỉnh Bắc Ninh; chỉ ra những ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của hạn
chế thiếu sót của cơng tác này. Cuối cùng đưa ra các giải pháp để nâng cao hiệu
quả công tác thi hành án phạt tù đối với người dưới 18 tuổi hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về đối tượng: Luận văn tập trung nghiên cứu những vấn đề cơ
bản về lý luận thi hành án phạt tù đối với người dưới 18 tuổi; lấy thực trạng về
thi hành án phạt tù đối với người dưới 18 tuổi tại tỉnh Bắc Ninh làm kết quả

3


khảo sát; không nghiên cứu về thi hành án phạt tù đối với người đang chấp hành
án ở trại giam, trại tạm giam.
- Thời gian: Kết quả nghiên cứu từ năm 2015-2019
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Luận văn được nghiên cứu trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa
duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, các quan điểm của Đảng và
Nhà nước về thi hành án hình sự nói chung và thi hành án phạt tù nói riêng,
cũng như thành tựu của các ngành khoa học khác, như: Luật Thi hành án hình
sự, Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự và triết học, những luận điểm khoa

học trong các cơng trình nghiên cứu, sách chun khảo và các bài viết đăng
trên tạp chí của một số nhà khoa học trong lĩnh vực tư pháp hình sự.
Ngồi ra, luận văn còn sử dụng một số phương pháp nghiên cứu khoa
học khác để làm sáng tỏ vấn đề, như: Phương pháp thống kê, phương pháp phân
tích – tổng hợp, phương pháp tọa đàm, phương pháp chuyên gia…
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn
- Phân tích, đánh giá một cách có hệ thống, tồn diện các vấn đề thực
trạng thi hành án phạt tù đối với người dưới 18 tuổi trong thời gian từ năm 2015
đến năm 2019 tại địa bàn tỉnh Bắc Ninh.
- Đưa ra các luận giải khoa học về bản chất, ý nghĩa, yêu cầu trong việc
thi hành án phạt tù đối với người dưới 18 tuổi ở nước ta trong thời gian tới; đưa
ra các giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng Luật Thi hành án hình sự năm 2019
vào thực tiễn.
- Tăng cường sự nhận thức đúng đắn của nhân dân, cán bộ, công chức là
những người thi hành án phạt tù đối với người dưới 18 tuổi và các cơ quan thi
hành án phạt tù đối với người dưới 18 tuổi về bản chất, yêu cầu, ý nghĩa của thi
hành án phạt tù đối với nhóm đối tượng này.
- Góp phần bổ sung vào các cơng trình nghiên cứu trong lĩnh vực thi hành
án hình sự, kết quả của luận văn là tài liệu tham khảo trong việc hoàn thiện các

4


quy định của pháp luật về thi hành án phạt tù đối với người dưới 18 tuổi, nâng
cao hiệu quả thi hành án phạt tù đối với người dưới 18 tuổi.
- Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác thi hành án phạt
tù đối với người dưới 18 tuổi.
7. Kết cấu của luận văn
Ngồi lời nói đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
được bố cục thành ba chương:

Chương 1: Những vấn đề lý luận và pháp luật Việt Nam về thi hành án
phạt tù đối với người bị kết án dưới 18 tuổi
Chương 2: Thực trạng thi hành án phạt tù đối với người bị kết án dưới
18 tuổi tại tỉnh Bắc Ninh
Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả về thi hành án phạt tù đối với
người bị kết án dưới 18 tuổi tại tỉnh Bắc Ninh

5


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ THI
HÀNH ÁN PHẠT TÙ ĐỐI VỚI NGƯỜI BỊ KẾT ÁN DƯỚI 18 TUỔI
1.1. Khái niệm người bị kết án phạt tù và thi hành án phạt tù
1.1.1. Khái niệm người bị kết án phạt tù
Theo Từ điển Tiếng Việt thì “Kết án”: Định tội và tuyên bố hình phạt (Tr
524, Từ điển Tiếng Việt Nhà xuất bản Hồng Đức 2016). Như vậy, theo cách
hiểu này thì “kết án” được hiểu là hoạt động định tội danh và tuyên bố hình
phạt cụ thể đối với người phạm tội. Đây là một hoạt động pháp lý được tiến
hành bởi Tòa án thơng qua q trình xét xử.
Từ sự phân tích nêu trên thì “người bị kết án phạt tù” được hiểu như sau:
“Người bị kết án phạt tù là người đã bị Tòa án tuyên bằng một bản án phạt tù
có thời hạn hoặc tù chung thân”
Người bị kết án phạt tù là người đã thực hiện hành vi phạm tội, xâm phạm
đến khách thể được pháp luật hình sự bảo vệ. Trên cơ sở căn cứ vào tính chất,
mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội và các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ
của đối tượng, Tịa án có thẩm quyền sẽ tuyên án đối với bị cáo bằng một hình
phạt cụ thể. Theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm
2017 thì hình phạt tù có thời hạn và tù chung thân được xác định là các hình
phạt chính trong hệ thống hình phạt. Khi bản án có hiệu lực pháp luật, người bị

kết án sẽ phải vào cơ sở giam giữ phạm nhân để chấp hành án trong một khoảng
thời gian nhất định.
Nói cách khác, những người bị kết án sẽ phải bị cách ly khỏi xã hội và
chịu sự quản lý, giáo dục của cán bộ thi hành án. Thơng qua đó, giúp họ nhận
ra tội lỗi của bản thân, chấp hành các quy định trong thi hành án phạt tù để trở
thành công dân lương thiện cho xã hội.

6


1.1.2. Khái niệm thi hành án phạt tù
Hình phạt được quy định trong Bộ luật Hình sự bao gồm hình phạt chính
và hình phạt bổ sung. Trong hệ thống hình phạt chính có hình phạt tù có thời
hạn và tù chung thân. Đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo vệ an ninh quốc
gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội nói chung, thi hành án phạt tù nói riêng là
nhiệm vụ quan trọng và lâu dài của Đảng, Nhà nước, của tồn xã hội và của mọi
cơng dân. Điều 106 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, năm
2013 nêu rõ: “Bản án, quyết định của Tồ án nhân dân có hiệu lực pháp luật phải
được cơ quan, tổ chức, cá nhân tôn trọng; cơ quan, tổ chức, cá nhân hữu quan phải
nghiêm chỉnh chấp hành”. Quy định này buộc các chủ thể phải chấp hành nghiêm
chỉnh bản án và quyết định của Toà án đã có hiệu lực pháp luật.
Thi hành án phạt tù có thể được hiểu là đưa bản án phạt tù có thời hạn,
tù chung thân của Tòa án ra thi hành trên thực tế cho có hiệu quả. Khoản 4 Điều
3 Luật Thi hành án hình sự năm 2019 quy định “Thi hành án phạt tù là việc cơ
quan, người có thẩm quyền theo quy định của Luật này buộc người bị kết án
phạt tù có thời hạn, tù chung thân phải chịu sự quản lý giam giữ, giáo dục cải
tạo”. Thi hành án phạt tù là một hoạt động phức tạp, liên quan đến nhiều lĩnh
vực xã hội, nhiều ngành khác nhau. Mục đích của cơng tác thi hành án phạt tù
là quản lý giam giữ, giáo dục cải tạo người phạm tội trở thành cơng dân lương
thiện có ích cho xã hội... Cơng tác quản lý, giáo dục, phịng ngừa phạm nhân

phạm tội mới, vi phạm Nội quy trại giam trong thời gian chấp hành án và không
tái phạm tội sau khi mãn hạn tù, tái hoà nhập cộng đồng thành cơng được xác
định là mục tiêu, mục đích cuối cùng của công tác thi hành án phạt tù.
Xuất phát từ truyền thống đạo lý tốt đẹp của dân tộc, Nhà nước ta đã xác
định trại giam là nơi để giáo dục con người lầm lỗi, tạo mọi điều kiện thuận lợi
để những người bị kết án tù sớm trở thành người cơng dân lương thiện có ích
cho xã hội. Nhiều phạm nhân sau khi chấp hành xong hình phạt tù trở về cộng
đồng, không chỉ đoạn tuyệt với q khứ tội lỗi, mà cịn tích cực tham gia vào

7


công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, gương mẫu, sống và làm việc theo
pháp luật, có ý thức đấu tranh phòng, chống tội phạm và các hành vi vi phạm
pháp luật.
Thực chất thi hành án phạt tù là sự tiếp tục của quá trình tố tụng hình sự
nhằm bảo đảm thực thi có hiệu quả những bản án, quyết định phạt tù của Tồ
án đã có hiệu lực pháp luật. Hoạt động này được tiến hành dựa vào các văn bản
pháp luật Nhà nước và phải bảo đảm tính khoa học và tổ chức cao, vừa mang
tính chấp hành, điều hành rõ rệt và được thực thi trên thực tế.
Thi hành án phạt tù nhằm các mục đích: Trừng phạt đối với người phạm
tội, cách ly họ ra khỏi xã hội trong một khoảng thời gian nhất định, nhằm răn đe,
giáo dục chung và bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật. Đồng thời,giáo dục
cải tạo những người phạm tội để họ trở thành người lương thiện, công dân có ích
cho xã hội; phục vụ cơng tác đấu tranh phịng, chống tội phạm.
Như vậy, từ những phân tích nêu trên có thể đưa ra khái niệm về cơng
tác Thi hành án phạt tù như sau:
Thi hành án phạt tù là hoạt động của cơ quan Nhà nước, người có thẩm
quyền trong việc tổ chức thi hành bản án, quyết đinh của Tồ án đã có hiệu lực
pháp luật, buộc những người bị kết án tù có thời hạn hoặc tù chung thân phải

chấp hành án tại các cơ sở giam giữ phạm nhân, nhằm quản lý giam giữ, giáo
dục, cải tạo họ trở thành người có ích cho xã hội, có ý thức tuân theo pháp luật
và góp phần tích cực trong cơng tác đấu tranh phịng, chống tội phạm bảo đảm
an ninh trật tự.
1.2. Nhận thức chung về thi hành án phạt tù đối với người bị kết án
dưới 18 tuổi

1.2.1. Khái niệm thi hành án phạt tù đối với người bị kết án dưới 18 tuổi
Các quốc gia trên thế giới ln quan tâm tới chính sách hình sự đối
với người chưa thành niên (mỗi một nước xác định độ tuổi người chưa thành
niên khác nhau, ở Việt Nam là người dưới 18 tuổi) bởi vì xuất phát từ đặc

8


điểm của nhóm đối tượng này, đây là đối tượng cần được bảo vệ và phải có
các chính sách đặc thù. Chẳng hạn như, chính sách hình sự của Nhà nước ta
đối với người dưới 18 tuổi phạm tội luôn quá triệt quan điểm đối xử nhân
đạo, như: Không áp dụng hình phạt tù chung thân và hình phạt tử hình đối
với người dưới 18 tuổi phạm tội, các chế độ, chính sách của Nhà nước đối
với người bị kết án dưới 18 tuổi ln cao hơn so với chính sách đối với người
bị kết án là những người trưởng thành.
Vấn đề áp dụng hình phạt và thi hành án phạt tù đối với người dưới 18
tuổi phạm tội vẫn hướng đến để trừng trị và giáo dục. Đồng thời, thi hành án
phạt tù đối với người dưới 18 tuổi còn nhằm giúp họ sửa chữa sai lầm, uốn
nắn, phát triển và hồn thiện nhân cách.
Từ sự phân tích trên “thi hành án phạt tù đối với người bị kết án dưới
18 tuổi” được hiểu:
“Thi hành án phạt tù đối với người bị kết án dưới 18 tuổi là việc cơ
quan và người có thẩm quyền dựa trên các quy định của pháp luật để tổ chức

thực hiện bản án phạt tù đã có hiệu lực pháp luật của Tịa án, qua đó đảm
bảo tính nghiêm minh của pháp luật, uốn nắn, giáo dục người phạm tội, ngăn
ngừa họ phạm tội mới”.
Trong thực tiễn thi hành án phạt tù đối với người dưới 18 tuổi là hoạt
động của cơ quan thi hành án có thẩm quyền thực hiện đối với người đang chấp
hành án ở trại giam, trại tạm giam; người bị kết án phạt tù dưới 18 tuổi nhưng
chưa thi hành do gặp phải những điều kiện cụ thể chưa thực hiện được (chưa
có quyết định thi hành án; bản án chưa có hiệu lực pháp luật… ). Tuy nhiên, do
thực tiễn nghiên cứu luận văn chỉ nghiên cứu việc thi hành án của cơ quan,
người có thẩm quyền đối với người bị kết án tù dưới 18 tuổi trên địa bàn cụ thể.
1.2.2. Nhiệm vụ, yêu cầu của thi hành án phạt tù đối với người bị kết
án dưới 18 tuổi
1.2.2.1. Nhiệm vụ của thi hành án phạt tù đối với người bị kết án dưới 18 tuổi

9


- Quản lý chặt chẽ và tổ chức thi hành các bản án, quyết định phạt tù của
Toà án đã có hiệu lực pháp luật
Đây là một nhiệm vụ quan trọng, là bước khởi đầu cho việc tổ chức thi
hành án phạt tù. Thực hiện có kết quả nhiệm vụ này là bảo đảm cho việc thực
thi có hiệu quả các bản án, quyết định của Tồ án đã có hiệu lực pháp luật.
Đồng thời bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật theo ngun tắc “đã phạm
tội thì khơng tránh khỏi bị trừng phạt”. Nội dung cơ bản của nhiệm vụ này là
phải theo dõi, nắm chắc những bản án, quyết định phạt tù của Tồ án đã có hiệu
lực pháp luật để buộc người bị kết án phạt tù trong thời gian luật định phải được
đưa đến trại giam để chấp hành án, không được quên, chậm trễ hoặc để cho
người bị kết án coi thường, trốn tránh pháp luật.
Theo quy định của pháp luật cũng như trên thực tế, việc quản lý, theo dõi
những bản án, quyết định phạt tù của Toà án và việc tổ chức thi hành nó có liên

quan đến hoạt động chức năng của những cơ quan hành pháp, tư pháp, tuy nhiên
trong đó lực lượng Cơng an nhân dân ở các cấp có vai trị nịng cốt và trực tiếp
thi hành.
- Quản lý, giáo dục người bị kết án dưới 18 tuổi trong thi hành án phạt tù
+ Quản lý giam giữ người bị kết án dưới 18 tuổi trong thi hành án phạt
tù nghiêm ngặt, chặt chẽ
Phạm nhân là những người phạm tội, vi phạm pháp luật. Xét dưới góc độ
quản lý Nhà nước họ phải bị quản lý, dưới góc độ pháp luật họ phải bị trừng trị
để trả giá cho những hành vi tội lỗi mà trước đây họ đã gây ra cho xã hội. Xét
trên nhiều phương diện chính trị, đối nội, đối ngoại, pháp luật, nghiệp vụ đấu
tranh phịng, chống tội phạm…
Trong q trình chấp hành án, đa số những người bị kết án dưới 18 tuổi
đều thức được lỗi lầm, ăn năn hối cải, tích cực trong lao động, học tập cải tạo
để sớm được tái hồ nhập cộng đồng. Tuy nhiên, cịn một bộ phận các đối tượng
khác vẫn không nhận thức được tội lỗi, ln có âm mưu và hành động chống

10


đối cải tạo như chống phá, trốn trại, phạm tội mới, vi phạm nội quy kỷ luật.
Chính vì vậy, việc quản lý các đối tượng này góp phần đảm bảo an toàn các cơ
sở giam giữ phạm nhân.
Để quản lý tốt người bị kết án dưới 18 tuổi phải làm tốt cơng tác bình
xét, xếp loại thi đua chấp hành án của từng đối tượng hàng tháng, năm một cách
công khai, bình đẳng, dân chủ và chính xác. Đây là cơ sở đề nghị và các cơ
quan Nhà nước áp dụng các chính sách khen thưởng, xét giảm án, đặc xá…
đảm bảo chính xác, đúng người, đúng chính sách và pháp luật. Trong quá trình
chấp hành án người bị kết án dưới 18 tuổi có q trình cải tạo tốt, hay lập được
cơng, có thành tích xuất sắc được khen thưởng hoặc những đối tượng có hành
vi vi phạm bị Giám thị trại giam xử lý kỷ luật đều phải được thể hiện thành văn

bản và lưu trong hồ sơ để làm cơ sở nghiên cứu, theo dõi và áp dụng chính sách.
+ Giáo dục người bị kết án dưới 18 tuổi trong thi hành án phạt tù nhận rõ
tội lỗi, nghiêm chỉnh chấp hành án, tích cực học tập, lao động để trở thành
người lương thiện, có ích cho xã hội
Giáo dục người bị kết án dưới 18 tuổi trong thi hành án phạt tù thành
người tốt có ích cho xã hội là yêu cầu cao nhất và cũng là mục đích chủ yếu
cần phải đạt được của cơng tác thi hành án phạt tù, thể hiện bản chất nhân đạo
của Đảng, Nhà nước ta.Đồng thời, cũng thể hiện tính triệt để và sâu sắc trong
phịng ngừa, đấu tranh chống tội phạm.
Giáo dục người bị kết án dưới 18 tuổi nhằm xây dựng và phát triển nhân
cách của họ theo các yêu cầu của xã hội, sẽ từng bước xóa bỏ những phẩm chất
nhân cách xấu, xây dựng hình thành ở phạm nhân dưới 18 tuổi những phẩm
chất nhân cách tốt, phù hợp với các chuẩn mực xã hội. Khi đề cập đến giáo dục
phạm nhân là đã hàm chứa nội dung cải tạo. Thực tế, bản chất của giáo dục
phạm nhân là giáo dục lại những con người phạm tội, q trình đó có nhiệm vụ
phát hiện những phẩm chất nhân cách tiêu cực để sử chữa, xóa bỏ, đồng thời
khơi phục, xây dựng, hình thành nhân cách phạm nhân phù hợp với các đòi hỏi

11


của thực tiễn xã hội. Đối tượng của công tác giáo dục người bị kết án dưới 18
tuổi là những người đã thực hiện hành vi phạm tội, đã bị Tồ tun án bằng bản
án đã có hiệu lực pháp luật và buộc họ phải chấp hành hình phạt tù ở các cơ sở
giam giữ phạm nhân. Trong quá trình chấp hành án họ bị cách ly ra khỏi đời
sống xã hội, hạn chế một số quyền cơ bản của cơng dân, chính điều này đã tác
động mạnh đến tâm lý, tình cảm, ý chí của phạm nhân và q trình chấp hành
án của họ. Đây là quá trình cán bộ quản lý sử dụng tổng hợp các biện pháp tác
động giáo dục làm thay đổi nhận thức, thái độ và thói quen hành vi tiêu cực của
phạm nhân là người dưới 18 tuổi, tạo động lực thúc đẩy quá trình cải tạo, hình

thành và phát triển nhân cách chuẩn mực cho họ. Trên cơ sở đó, xây dựng và
tổ chức lại hệ thống các hoạt động cho phạm nhân là người dưới 18 tuổi gắn
liền với cuộc sống xã hội, từ điều kiện ăn, ở, sinh hoạt đến hoạt động học tập,
lao động và dạy nghề, tạo điều kiện thuận lợi cho q trình tái hịa nhập cộng
đồng sau khi phạm nhân là người dưới 18 tuổi chấp hành xong hình phạt tù.
1.2.2.2. Yêu cầu của thi hành án phạt tù đối với người bị kết án dưới 18 tuổi
- Thi hành án phạt tù đối với người bị kết án dưới 18 tuổi phải tuân thủ
Hiến pháp, pháp luật, bảo đảm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp
của tổ chức, cá nhân
Trong q trình thực hiện công tác thi hành án phạt tù đối với người bị
kết án dưới 18 tuổi đòi hỏi phải tuân thủ nghiêm chỉnh mọi quy định của pháp
luật về thi hành án phạt tù, cụ thể là:
+ Mọi hoạt động thi hành án phạt tù phải thực hiện đúng các quy định
của pháp luật về trình tự, thủ tục, thẩm quyền, các hướng dẫn về cách làm, cách
giải quyết và những điều cấm...
+ Chế độ chính sách, các quy định của pháp luật đối với đối với người bị
kết án dưới 18 tuổi phải được thực hiện một cách công khai, công bằng, dân
chủ và minh bạch trong các cơ sở giam giữ phạm nhân.

12


+ Những người bị kết án dưới 18 tuổi, khi bản án có hiệu lực pháp luật
phải được thi hành ngay một cách nghiêm chỉnh, không được để chậm trễ với
ngun tắc đã phạm tội thì khơng tránh khỏi hình phạt, người có quyết định
phạt tù phải bị đưa vào trại giam để chấp hành án, nếu không tự giác thực hiện
phải bị cưỡng chế theo luật định, người có án phạt tù bỏ trốn phải tổ chức truy
bắt đưa vào trại giam để chấp hành án.
+ Trong thời gian chấp hành bản án, chấp hành quyết định những người
bị kết án dưới 18 tuổi phải chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật thi hành án phạt

tù Mọi hành vi vi phạm phải bị xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật.
+ Mọi hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động thi hành án phạt tù của
các cơ quan Nhà nước, nhân viên Nhà nước phải bị xử lý nghiêm minh theo pháp
luật, tuyệt đối khơng được vì bất cứ lý do gì mà bao che, bỏ qua hoặc dung túng.
- Bản án, quyết định phạt tù có hiệu lực thi hành phải được cơ quan, tổ
chức, cá nhân tôn trọng và chấp hành nghiêm chỉnh
+ Khi bản án phạt tù có hiệu lực pháp luật, Chánh án Tịa án xét xử sơ
thẩm phải kịp thời ra quyết định thi hành, trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể
từ ngày ra quyết định thi hành án phạt tù, Tòa án đã ra quyết định phải gửi quyết
định thi hành án cho người chấp hành án, Viện kiểm sát cùng cấp, cơ quan thi
hành án hình sự cấp tỉnh, huyện, trại tạm giam, nhà tạm giữ, sở tư pháp nơi Tòa
án đã ra quyết định thi hành có trụ sở để thi hành.
+ Sau khi nhận được quyết định thi hành án phạt tù của Tịa án, cơ quan
Thi hành án hình sự các cấp phải tổ chức thi hành theo chức năng, nhiệm vụ,
quyền hạn và quy định của pháp luật.
Trường hợp người bị kết án phạt tù đang bị tạm giam thì trong thời hạn
03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được quyết định thi hành án, trại tạm giam
thuộc Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự Cơng an cấp huyện phải
tống đạt quyết định thi hành án cho người bị kết án và báo cáo cơ quan thi hành
án hình sự Cơng an cấp tỉnh. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận

13


được báo cáo, cơ quan thi hành án hình sự Cơng an cấp tỉnh hồn chỉnh hồ sơ,
lập danh sách người chấp hành án phạt tù để báo cáo cơ quan quản lý thi hành
án hình sự thuộc Bộ Cơng an. Trường hợp người bị kết án phạt tù đang bị tạm
giam tại trại tạm giam thuộc Bộ Công an thì trại tạm giam phải tống đạt quyết
định thi hành án cho người bị kết án, hoàn chỉnh hồ sơ và báo cáo cơ quan quản
lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Công an.

Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được báo cáo của cơ
quan Thi hành án hình sự Cơng an cấp tỉnh hoặc trại tạm giam thuộc Bộ Công
an, cơ quan quản lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Cơng an ra quyết định đưa
người chấp hành hình phạt tù tại các trại giam.Trong thời gian người có quyết
định đi chấp hành hình phạt tù đang chờ chuyển đến trại giam, người chấp hành
án được hưởng chế độ như đối với phạm nhân.
Trường hợp người bị kết án phạt tù đang tại ngoại thì trong thời hạn 07
ngày, kể từ ngày nhận được quyết định thi hành án, người chấp hành án phải
có mặt tại trụ sở cơ quan thi hành án hình sự Cơng an cấp huyện được chỉ định
trong quyết định thi hành án. Quá thời hạn trên mà người đó khơng có mặt,
Cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp thực hiện áp giải thi hành án.
Trường hợp người bị kết án tù bỏ trốn, cơ quan thi hành án hình sự phối hợp
với Cơng an địa phương, các lực lượng khác tổ chức truy bắt.
- Thi hành án phạt tù đối với người bị kết án dưới 18 tuổi chủ yếu nhằm
giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh và trở thành người
có ích cho xã hội
Chính sách pháp luật của Nhà nước ta đối với những người dưới 18 tuổi
phạm tội là nhằm mục đích để giáo dục họ. Những người dưới 18 tuổi bị xử
phạt tù phải là người đã thực hiện những hành vi phạm tội rất nghiêm trọng,
đặc biệt nghiêm trọng. Tuy nhiên, ở độ tuổi này về thể chất và tinh thần của họ
còn non nớt, chưa phát triển ổn định, vững vàng như người đã trưởng thành.

14


Do đặc điểm của người dưới 18 tuổi mà pháp luật nước ta hiện nay cũng
đã quy định nguyên tắc khi xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội nhằm bảo đảm
sự đặc biệt của nhóm đối tượng này như sau: Việc xử lý người dưới 18 tuổi
phạm tội chủ yếu nhằm giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành
mạnh và trở thành cơng dân có ích cho xã hội. Trong mọi trường hợp điều tra,

truy tố, xét xử hành vi phạm tội của người dưới 18 tuổi, các cơ quan có thẩm
quyền phải xác định khả năng nhận thức của họ về tính chất nguy hiểm cho xã
hội của hành vi phạm tội, nguyên nhân, điều kiện trong quá trình thực hiện hành
vi phạm tội.
Các quy định trong pháp luật hiện nay đề cao việc giáo dục, giúp đỡ
người dưới 18 tuổi phạm tội sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh trở thành
công dân có ích cho xã hội là mục đích chủ yếu. Mọi biện pháp áp dụng đối với
người dưới 18 tuổi phạm tội được quy định trong pháp luật nước ta đảm bảo
phù hợp với hoàn cảnh và tương xứng với tính chất và mức độ vi phạm của
người dưới 18 tuổi. Việc buộc người chưa thành niên phải chịu trách nhiệm về
hành vi của mình là nhằm mục đích để các em nhận thức sâu sắc rằng hành vi
phạm tội của các em đã vi phạm các chuẩn mực và quy tắc của nhà nước và của
xã hội.
Tuy nhiên, biện pháp xử lý đối với người dưới 18 tuổi được ghi nhận
trong Bộ luật Hình sự được xem xét khơng chỉ đơn thuần dựa vào tính chất và
mức độ nghiêm trọng của hành vi cũng như hậu quả do hành vi đó gây ra, mà
cịn tính đến hồn cảnh riêng của các em, bởi vì mục đích của hình phạt và việc
áp dụng hình phạt đối với người dưới 18 tuổi không phải chỉ là để trừng phạt
người vi phạm, mà còn nhằm hỗ trợ người vi phạm phục hồi và tái hòa nhập
cộng đồng. Việc xét xử, thi hành án người dưới 18 tuổi chỉ đặt ra trong những
trường hợp thật cần thiết, nếu có phải áp dụng hình phạt đối với các em thì cũng
lấy mục đích giáo dục, cải tạo là chủ yếu, khơng để hình ảnh của pháp luật tồn

15


tại trong tâm trí các em quá sợ hãi hoặc quá khắt khe, dễ gây ra sự bất mãn,
lòng thù hận.
Vì vậy, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ta coi trọng việc
giáo dục họ thành nguồn nhân lực, chủ nhân tương lai của đất nước. Chính sách

hình sự của Nhà nước ta đối với những người dưới 18 tuổi phạm tội chủ yếu áp
dụng những biện pháp giáo dục để họ trở thành người cơng dân có ích cho xã
hội. Thi hành án phạt tù đối với người dưới 18 tuổi cũng khơng nằm ngồi mục
đích chủ yếu là giáo dục để người dưới 18 tuổi nhận ra lỗi lầm, xây dựng niềm
tin cuộc sống mà quyết tâm cải tạo thành người có ích cho xã hội.
- Đảm bảo cơng bằng, bình đằng trong thi hành án phạt tù đối với người
dưới 18 tuổi
Quyền của người dưới 18 tuổi chỉ có thể bị hạn chế theo quyết định của
cơ quan nhà nước có thẩm quyền trên cơ sở quy định của pháp luật. Tòa án
được xác định là cơ quan duy nhất nhân danh Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam ra quyết định áp dụng hình phạt đối bị cáo. Sự phán quyết của
Tịa án luôn dựa trên cơ sở của pháp luật và chỉ tuân theo pháp luật. Điều này
khẳng định, ở Việt Nam, ngồi Tịa án, khơng một cá nhân, một tổ chức hay
một cơ quan nhà nước nào khác có quyền tước bỏ một hay một số quyền của
người dưới 18 tuổi. Khi quyền của người dưới 18 tuổi phạm tội bị xâm phạm
thì pháp luật đã quy định các trình tự, thủ tục khác nhau nhằm khôi phục lại các
quyền đó. Vấn đề này đã được quy định cụ thể trong Bộ luật Tố tụng hình sự,
nhằm hạn chế tới mức thấp nhất việc quyền con người nói chung, quyền của
người chưa thành niên nói riêng bị vi phạm.
Tất cả người dưới 18 tuổi phạm tội đều có quyền được bảo vệ và đối xử
bình đẳng, khơng bị phân biệt dưới bất kỳ hình thức nào cho dù các em hoặc
cha mẹ các em thuộc tôn giáo, quốc tịch, dân tộc hoặc nguồn gốc xã hội, tài
sản, khuyết tật, dòng dõi, hay có chính kiến hoặc quan điểm khác nhau, hoặc
các tiêu chí khác. Luật Thi hành án hình sự năm 2019 có một chương riêng quy

16


định về công tác thi hành án phạt tù đối với người dưới 18 tuổi. Các quy định
này hướng tới sự phù hợp với đặc điểm tâm, sinh lý của lứa tuổi và bảo vệ khỏi

sự vi phạm từ phía các cơ quan quản lý. Người dưới 18 tuổi thuộc nhóm đối
tượng đặc biệt có các quyền cụ thể phải được tơn trọng ở mọi giai đoạn trong
q trình tố tụng, trong đó có giai đoạn thi hành án phạt tù. Do các em chưa
trưởng thành, và dễ bị tổn thương nên pháp luật nước ta đã quy định hệ thống
các quyền riêng phù hợp với lứa tuổi chưa trưởng thành của người dưới 18 tuổi
nhằm đảm bảo cho các em được đối xử công bằng và các quyền của các em
được tôn trọng đầy đủ.
1.2.3. Đặc điểm của thi hành án phạt tù đối với người bị kết án dưới 18 tuổi
- Đặc điểm về đối tượng trong thi hành án phạt tù đối với người dưới 18
tuổi là đối tượng đặc biệt có độ tuổi từ đủ 14 đến dưới 18 tuổi
Các đối tượng bị kết án phạt tù dưới 18 tuổi rất đa dạng, phức tạp, thể hiện
qua các khía cạnh, như: Tội danh, mức án, giới tính, lứa tuổi, trình độ học vấn,
hồn cảnh gia đình, quan hệ xã hội…
Đây là những người chưa phát triển hoàn thiện về thể chất, tâm lý và sinh
lý. Họ là những người từ đủ 14 tuổi đến dưới 18 tuổi, do vậy họ đang trong q
trình phát triển hồn thiện cả về sinh lý cơ thể và tâm lý, thể chất, ý thức. Khoa
học đã chứng minh đây là giai đoạn diễn ra những biến cố, thay đổi rất quan
trọng đối với cuộc đời mỗi con người. Trong đó biểu hiện rõ nhất của những
người bị kết án phạt tù dưới 18 tuổi là trong họ có sự phát triển lệch lạc về đạo
đức, pháp luật.Điều này được thể hiện ở việc đa số những người bị kết án phạt
tù dưới 18 tuổi có trình độ học vấn thấp, chủ yếu đang học dở các chương trình
trung học cơ sở, trung học phổ thông. Học lực của các em khi cịn học ở các
trường phổ thơng thường là yếu, kém. Các em cũng thuộc diện nhiều lần vi
phạm kỷ luật của nhà trường phổ thông, phần lớn khi gây án đã bỏ học. Do vậy,
bên cạnh chưa phát triển hồn thiện về thể chất, học vấn, văn hóa, đạo đức của

17


những người bị kết án phạt tù dưới 18 tuổi cũng đang trong q trình hồn

thiện.
Bên cạnh đó những người bị kết án phạt tù dưới 18 tuổi trước khi thực
hiện hành vi phạm tội cũng có nhiều thói quen xấu, như: Nghiện thuốc lá, thuốc
lào; thích uống rượu bia, nghiện ma túy, sử dụng các chất kích thích khác; thích
xem các loại phim có nội dung khơng lành mạnh; đặc biệt có những em khơng
xem, đọc bất kỳ loại sách báo nào.
Trong độ tuổi này, các học sinh bình thường được chính quyền, nhà
trường quan tâm tổ chức tham gia vào các sinh hoạt Đoàn, Đội nhưng phần lớn
các em lại né tránh hoặc tham gia sinh hoạt một cách miền cưỡng. Đặc biệt
phần lớn những người bị kết án phạt tù dưới 18 tuổi đa số sinh sống ở thành
phố, thị xã, thị trấn.Vì chưa làm chủ được suy nghĩ, hành động của bản thân
nên các em dễ bị lôi kéo vào các tệ nạn xã hội. Bên cạnh đó, hồn cảnh sống
của những em này trước khi thực hiện hành vi phạm tội cũng có những đặc
điểm đáng lưu ý, một phần không nhỏ sinh ra, lớn lên trong điều kiện gia đình
có cấu trúc khơng hồn hảo.
- Thi hành án phạt tù đối với người bị kết án dưới 18 tuổi liên quan đến
nhiều cơ quan, tổ chức và cá nhân
Chánh án Toà án nhân dân là người có thẩm quyền ra quyết định thi hành
các bản án phạt tù đối với người bị kết án dưới 18 tuổi; hỗn, tạm đình chỉ việc
thi hành các bản án phạt tù, tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với phạm
nhân là người bị kết án dưới 18 tuổi khi có đủ các điều kiện và thủ tục theo luật
định; quyết định giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù cho những phạm nhân
dưới 18 tuổi có đủ điều kiện, thủ tục theo quy định của pháp luật.
Viện kiểm sát nhân dân thường xuyên kiểm sát hoạt động của Tòa án liên
quan đến thi hành án phạt tù đối với người bị kết án dưới 18 tuổi. Đồng thời,
giám sát việc thực hiện pháp luật về thi hành án phạt tù đối với người bị kết án

18

dưới 18 tuổi của các cơ quan quản lý thi hành án hình sự Bộ Cơng an, cơ quan
thi hành án hình sự.
Cơ quan quản lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Cơng an, cơ quan thi hành
án hình sự có trách nhiệm trong việc ra quyết định đưa người có án phạt tù dưới
18 tuổi đến nơi chấp hành án và trực tiếp tổ chức các hoạt động quản lý, giáo
dục đối với họ theo đúng quy định của pháp luật.
Ngành Giáo dục và đào tạo phối hợp với các cơ quan liên quan trong chỉ
đạo, hướng dẫn việc xây dựng chương trình, tài liệu, đào tạo giáo viên, tham gia
dạy văn hóa cho người bị kết án dưới 18 tuổi theo quy định của pháp luật.
Ngoài ra thi hành án phạt tù đối với người bị kết án dưới 18 tuổi còn liên
quan đến các ban ngành khác, như: Y tế; Lao động, thương binh và xã hội;
Đoàn Thanh niên; Hội Luật gia…
Thi hành án phạt tù đối với người dưới 18 tuổi liên quan trực tiếp đến
quần chúng nhân dân và thân nhân gia đình phạm nhân.Đây là việc dựa vào sức
mạnh của đông đảo quần chúng nhân dân nơi cơ sở giam giữ phạm nhân đóng
qn, thân nhân gia đình phạm nhân tham gia vào công tác quản lý, giam giữ và
giáo dục phạm nhân dưới 18 tuổi nhằm ngăn chặn, phòng ngừa, giáo dục phạm
nhân đảm bảo hiệu quả cho công tác tổ chức thi hành án phạt tù.
Để đảm bảo an toàn cho cơ sở giam giữ phạm nhân, ngăn chặn, phòng
ngừa phạm nhân vi phạm, tái phạm tội, phạm tội mới (chống đối, phá hoại, trốn
trại...) thì phụ thuộc rất nhiều vào tình hình các phong trào (phong trào tồn dân
tham gia bảo vệ an ninh trật tự, phong trào toàn dân tham gia đấu tranh phát
hiện và tố giác tội phạm...) của chính quyền địa phương và ý thức tuân theo
pháp luật của quần chúng nhân dân địa phương.Trong tổ chức thi hành án phạt
tù, chủ thể quản lý phải xây dựng và phát triển tốt mối quan hệ với với thân
nhân gia đình phạm nhân, trong việc giáo dục người thân luôn tuân thủ theo
pháp luật. Một trong các phong trào này là việc thường xuyên tổ chức Hội nghị

19

gia đình phạm nhân, các hoạt động trao đổi thơng tin về tình hình phạm nhân
chấp hành án ở trại giam với thân nhân họ.
- Thi hành án phạt tù đối với người bị kết án dưới 18 tuổi vừa mang tính
nhân đạo của Nhà nước, vừa có ý nghĩa chính trị, nhân văn sâu sắc
Trên thực tế cơng tác thi hành án phạt tù ở nước ta nói chung và thi hành
án phạt tù đối với người bị kết án dưới 18 tuổi nói riêng đã có nhiều đổi mới,
đạt được nhiều thành tựu, ổn định chính trị và trật tự an tồn xã hội để góp phần
thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội ở mọi thời kỳ. Tuy nhiên, chúng ta không thể
lường thấy hết những nguy hiểm cho xã hội đối với người bị kết án phạt tù dưới
18 tuổi bởi vì đây là những đối tượng có nguyên nhân, điều kiện thực hiện hành
vi phạm tội, đã có những đối tượng thực hiện hành vi phạm tội mới trong giai
đoạn thi hành án phạt tù. Có nhiều tổ chức, cá nhân, thân nhân gia đình phạm
nhân cịn có quan điểm sai lầm về giáo dục phạm nhân, như mặc cảm, xa lánh,
kỳ thị, có trường hợp phạm nhân đi chấp hành án thì chính người thân, gia đình
lại bỏ rơi khơng nhận người thân. Những hồn cảnh đặc biệt khó khăn của
những con người có địa vị thấp nhất trong xã hội tưởng như bước vào đường
cùng, khơng lối thốt.
Trong q trình thi hành án, được sự giáo dục, nhiều đối tượng bị kết án
dưới 18 tuổi đã nhận ra tội lỗi sai phạm và tự giác cải tạo, học tập, tự sửa mình,
tu tập rèn luyện để mong được trở về đoàn tụ với gia đình. Đồng thời, hiện nay
trong bối cảnh tình hình thế giới có nhiều biến động phức tạp, các thế lực thù
địch, đối tượng phản động đang lợi dụng vấn đề dân chủ, nhân quyền để gây
khó khăn cho nhiều quốc gia khác. Vì vậy, cơng tác thi hành án phạt tù đối với
người bị kết án dưới 18 tuổi cần phải hướng đến đảm bảo thực hiện đầy đủ các
quyền và lợi ích hợp pháp của họ, tránh để xảy ra các sai phạm để các thế lực
xấu lợi dụng chống phá Nhà nước ta.
1.2.4. Quy định của pháp luật Việt Nam về thi hành án phạt tù đối với
người bị kết án dưới 18 tuổi

20