Năm Mão và toán thơ con mèo

NĂM MÃO VỚI TOÁN THƠ CON MÈO
Khi đưa ra một bài toán đòi hỏi độ chính xác cao,thường được viết bằng những con số và những từ
ngữ kết nối đơn giản.Vì thế toán thường mang tính khô khan, ít hấp dẫn. Để giảm đặc tính ấy,những
ngưòi yêu toán trong dân gian thường đưa ra các bài toán đố dưới dạng thơ gọi là toán đố vui như
Mèo trèo cau.vv…nhưng vẫn giữ được tính chính xác,gợi trí tò mò,phát triển tư duy và tăng tính sinh
động,hấpdẫn lại dễ thuộc, dễ nhớ. Đặc biệt là đối với lứa tuổi học sinh .Nhân năm Mão, xin đề xuất
một số baì toán có thể chuyển thành toán thơ vui có yếu tố con Mèo.
BÀI MỘT: Nếu số a cộng thêm 14 thì gấp đôi số b.Nếu số b cộng thêm 8 thì gấp đôi số a .Tìm số
a và b?
Ta có thể chuyển thể thành bài toán thơ vui:
MÈO HÁI BÔNG
Một đoàn Mèo bé đứng bên sông
Tính chuyện cùng nhau việc hái bông
Mỗi bạn 2 bông thừa 7 bạn
Mỗi bông 2 bạn 4 bạn không
Hỡi người giỏi toán đứng trông
Tính ra xem thử máy bông ?mấy Mèo?
BÀI HAI: Tìm một số nhỏ nhất trong các số nguyên dương.Biết rằng, chúng chia hết cho 7
không chia hết cho 2 và 4 ,chia cho 3 thừa 1,chia cho 5 thừa 4?
Chuyển thể thành toán thơ vui:
MÈO VỜN CHUỘT
Mèo kia vờn Chuột lạ thường
Buộc đi cho được chẵn hàng mới ưa
Xếp 2 thấy chẳng chưa vừa
Xếp 3 thì cũng còn thừa 1 con
Xếp 4 không được vừa tròn
Xếp 5 lại thiếu 1 con mới vừa
Xếp 7 vừa chẵn thật ưa
Ngẫn ngơ Mèo xếp cho vừa mới thôi
Năm nay bão lũ nỗi trôi
Số chuột mèo vờn ít nhất mỗi năm*

Hỡi người giỏi toán giỏi văn
Chuột bao nhiêu bạn tính nhanh mới tài?
BÀI BA: Tìm một số nhỏ nhất trong các số nguyên dương, nếu đem chúng chia cho 3 thừa 2,
chia 5 thừa 3 chia 7 thừa 4?
Chuyển thể dưới dạng toán vui:
MÈO CHIẾN ĐẤU VỚI CHUỘT CỐNG
Chiến trường lửa đã tàn rồi
Hao binh tổn tướng kiểm mèo điểm quân
Nếu một hàng 3 mèo xếp một
Hàng cuối cùng chỉ có còn 2
5 mèo hàng một xếp nhanh
Hàng mèo sau chót trở thành xếp 3
Mỗi hàng 7 chú lệ nhoà
Hậu quân còn lại 4 mèo lao xao
Lịch sử còn mãi về sau
Đồng Giang nhuốm đỏ máu bao chuột mèo
Khóc rằng hao tổn tột cùng*
Quân mèo còn lại số là bao nhiêu ?
BÀI BỐN: Cho a, b,c,d, là những số nguyên dương
≥
1. Thoả mãn các điều kiện sau:
a-1 = 3b; 2b-1 = 3c; 2c-1 = 3d. Tìm giá trị nhỏ nhất của 2d.
Chuyển thể thành dạng toán vui.
BA ANH EM MÈO ĐI CÂU
Ba chàng mèo đói đi câu
Cả ngày mệt lả rủ nhau đi nằm
Trời vừa tan tản rạng đông
Chú mèo mướp lớn ra đầu bờ sông
Đếm số cá chia ba thừa một
Lấy phần mình và thêm một con

Mèo em tỉnh dậy trước tiên
Ra sông chia cá đếm liền một thôi
Thấy số cá chia ba thừa một
Lấy phần mình và thêm một con
Giật mình vừa tỉnh giấc ngon
Chú mèo mướp út ra sông chia phần
Đếm số cá chia ba thừa một
Lấy phần mình và thêm một con
Tưởng rằng hai anh ngủ quên
Ai hay họ đã lấy phần về luôn
Lòng tham đã tính bài chuồn
Câu tồi kỉ thuật nhất loài ba anh*
Bên sông bác gấu an lành
Số cá bác được mèo giành bao nhiêu
Điều kiện bài toán nằm ở những câu thơ có dấu *
MỘT SỐ BÀI DẠNG TOÁN TỔNG HỢP
BÀI MỘT :
CHÚ MÈO ĐÁNG KHEN
Trung thu vui vẻ cả nhà
Mèo con hỏi mẹ tuổi là bao nhiêu
Mẹ rằng nay tuổi đã nhiều
Bây giờ tuổi mẹ gấp n tuổi con
Cách a năm trước tuổi son
Tuổi mẹ lúc ấy gấp m tuổi con
Sau bao năm nữa tính tròn
Mẹ mèo lúc ấy gấp k lần tuổi con
Rằm thu trăng sáng gương tròn
Khoe tài với mẹ mèo con giãi bày
Thì thùng trống rộn một hai
Đón rằm chăm chỉ mèo con học bài

BÀI HAI:
MÈO ĐỐ BẠN
Hai vòi cùng chảy vào thùng
Thời gian cho tới đầy cùng là a
Nếu như vòi một ưu tiên
Cho nó chảy trước một thời gian b
Vòi hai tiếp tục chảy vào
C thời gian nữa mới đầy bạn ơi
Mỗi vòi riêng lẻ chảy chơi
Thời gian đầy bể mèo nào tính xem
* Khi giải bài toán dạng tổng quát, cần phải tìm điều kiện để đáp số nguyên dương hoặc không âm.
Toán trong thơ- Thơ trong toán là dạng toán đố vui. Ông cha ta đã đề cập từ lâu nhưng hiện nay chúng
ta ít tiếp cận theo hướng này. Nên chăng sau mỗi chương toán tính tuổi, toán vòi nước chảy, toán vận
tốc, toán đồng dư… giáo viên nên soạn ra một số bài toán dưới dạng đố vui (toán thơ) để cho học sinh
luyện tập, phát triển tư duy nhằm nâng cao chất lượng dạy và học toán, phát huy tính chủ động và
sáng tạo của học sinh, kích thích theo phương châm “ học để vui- vui để học” góp phần thực hiện “
Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”
Huế tháng 11 năm 2010
Hà Châu Anh
Tư liệu tham khảo:
- Vũ Hữu Bình- Nâng cao và phát triển toán 6 tập 2 (NXB GD- 2005)
- Hoàng Chúng- số học (Bà chúa toán học- NXBGD 1993)
- Bài tập toán 5- NXBGD 2005
- Toán dân gian