skkn Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 và lớp 5 học tốt môn Thể dục phần đội hình đội ngũ ở Trường Tiểu học

Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 và lớp 5 học tốt mơn Thể dục
phần đội hình đội ngũ ở Trường Tiểu học

MỤC LỤC
A.

PHẦN MỞ ĐẦU……………………………………………………

1

I.

Lí do chọn đề tài…….……………………………………………...

1

II.

Mục đích nghiên cứu….……………………………………............

2

III. Đối tượng nghiên cứu………………………………………………..

2

IV. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm……………………………………

2

Phương pháp nghiên cứu………….…………………………………

2

VI. Phạm vi nghiên cứu…………..………………………………………

3

B.

NỘI DUNG……………………………………………………………

3

I.

Những nội dung lí luận….……………………………………………

3

II.

Thực trạng vấn đề nghiên cứu……..…………………………………

4

V.

III. Mơ tả và phân tích các biện pháp……..…………………………......

5-10

IV. Kết quả………………..……………………………………………….

10

C.

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ……………………………………….

10

I.

Kết luận………………………………………………………………..

10

II.

Kiến nghị………………………………………………………………

10

Người thực hiện: Viên Đình Huyền

0

Trường TH Hướng Phùng

Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 và lớp 5 học tốt mơn Thể dục
phần đội hình đội ngũ ở Trường Tiểu học

A- PHẦN MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài:
Ngày 27/03/1946 Bác Hồ đã ra lời kêu gọi tồn dân tập thể dục: “ Giữ gìn
dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc gì cũng cần có sức khoẻ
mới thành cơng. Một người dân yếu ớt tức làm cho cả nước yếu ớt, một người
dân mạnh khoẻ tức làm cho cả nước khoẻ mạnh …” và vì thế : “ Luyện tập thể
dục, bồi bổ sức khoẻ là bổn phận của người dân yêu nước”.
1. Cơ sở lí luận:
Đội hình đội ngũ là một nội dung quan trọng của chương trình TD từ lớp 1
đến lớp 5. Bởi vì, nếu khơng có GV khơng thể nào tổ chức có hiệu quả một giờ dạy
và học TD. Vì vậy trong quá trình giảng dạy cho HS, giáo viên (GV) cần kết hợp
rèn luyện một số nền nếp, kỉ luật, tác phong và tư thế cơ bản cho HS (sách hướng
dẫn giảng dạy môn TD, nhà xuất bản năm 2006 ).
Trong quá trình giảng dạy và sử dụng các phương pháp dạy học (PPDH) theo
hướng tích cực của HS. Ngoài việc nghiên cứu nội dung chương trình chúng ta cần
phải dành nhiều thời gian để tổ chức tập luyện, thực hành thành thạo những bài tập,
động tác kĩ thuật để làm mẫu cho HS.
Trong quá trình dạy đội hình đội ngũ cần sử dụng phong phú PPDH và nhiều
biện pháp tập luyện khác nhau tránh sự đơn điệu khi dạy các nội dung nầy. Khi dạy
một số nội dung mới, giáo viên cần lưu ý nêu tên đúng động tác và chính xác về
thuật ngữ chuyên môn (các khẩu lệnh), làm mẫu đúng, kết hợp giải thích, cho xem
tranh, sơ đồ để HS bắt chước làm theo, có thể dùng một số HS xếp hàng làm mẫu
hay làm thử để HS khác theo dõi.
Chính vì vậy, trong quá trình giảng dạy người GV phải kịp thời phát hiện
những lỗi HS thường mắc phả
i, kịp thời uốn nén, sửa sai cho các em, để tiết dạy đạt được hiệu quả như
mong muốn.

2. Cơ sở thực tiễn:
Trong những năm học gần đây tôi được nhà trường phân công giảng dạy bộ
môn TD lớp 4 và 5 qua thực tế nhiều năm giảng dạy chuyên TD lớp 4 và 5 tơi nhận
thấy HS cịn nhiều lỗi mắc phải. Hầu hết các em chưa nắm vững kiến thức, kĩ năng
cần đạt được. Đặc biệt là kiến thức, kĩ năng về chương Đội hình đội ngũ, dẫn đến
khó khăn khi giảng dạy các chương khác.
Khi nhận lớp tôi tiến hành khảo nội dung chương trình TD đã được học ở lớp
dưới, đi sâu và kiểm tra Chương đội hình đội ngũ kết quả như sau:
Cán sự bộ môn (CSBM) sử dụng sai về thuật ngữ chuyên môn (sai khẩu
lệnh) 70 đến 80 %. Các em lẫn lộn giữa khẩu lệnh môn TD với khẩu lệnh của Đội
TNTP Hồ Chí Minh.

Người thực hiện: Viên Đình Huyền

1

Trường TH Hướng Phùng


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 và lớp 5 học tốt mơn Thể dục
phần đội hình đội ngũ ở Trường Tiểu học

Sai về tư thế đứng nghiêm, đứng nghĩ, các động tác quay phải, quay trái,
quay sau không xác đinh được chiều xoay cho đúng (phần này đã học từ lớp 1 đến
lớp 4)
Lâu nay bộ môn Thể dục trong trường học (đặc biệt là trường tiểu học)
chúng ta cịn xem nhẹ, có người cịn cho đây là môn học phụ, thường là tập trung
vào môn Tiếng Việt, Tốn, và một số mơn khác, chưa thấy được tầm quan trọng
của môn học Thể dục ( kể cả PHHS). Nhiều em học sinh đến lớp thiếu dụng cụ học
tập bộ môn này như dây nhảy, cầu, trang phục.

Một tín hiệu rất đáng mừng trong những năm gần đây được sự quan tâm của
ngành một số trường tiểu học đã có giáo viên dạy các mơn chun như Thể dục,
Âm nhạc, Mỹ thuật, Ngoại ngữ,... Chắc chắn, chất lượng các bộ môn này được
nâng lên, đáp ứng được yêu cầu mục tiêu của giáo dục đào tạo trong giai đoạn hiện
nay.
II. Mục đích nghiên cứu:
Mục đích của GDTC phát triển toàn diện thế hệ trẻ Việt Nam, thế hệ trẻ đó
phải được phát triển thể chất có chủ định để thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện
của Đảng và Nhà nước.
Giáo dục thể chất nói chung và mơn học thể dục trong nhà trường nói riêng
thể chất giữ vai trị quan trọng trong việc giáo dục tồn diện. Thể dục là một biện
pháp tích cực, tác động nhiều tới sức khoẻ học sinh, nhằm cung cấp cho học sinh
những kiến thức, kỹ năng vận động cơ bản, làm cơ sở cho học sinh và rèn luyện
thân thể bồi dưỡng đạo đức tác phong con người mới.
Ở tuổi học sinh Tiểu học tính vui tươi, hồn nhiên, hiếu động là không thể
thiếu được trong các em. Đặc biệt là mặt tâm sinh lý của các em có nhiều thay đổi
lớn. Vì vậy, trong mơn thể dục khơng nên theo khuynh hướng thể dục đơn thuần,
máy móc, gây cho các em sự mệt mỏi, căng thẳng, nhàm chán, dẫn đến phản tác
dụng rèn luyện mà phải kích thích, tác động đến hoạt động toàn diện cả về mặt tâm
sinh lý ở các em, tạo nên sự hứng thú, giúp các em ham thích, tập luyện tốt hơn.
III. Đối tượng nghiên cứu:
Học sinh trường tiểu học Hướng Phùng
IV. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm:
* Đối tượng: Học sinh lớp 4, lớp 5
Tình hình giảng dạy ĐHĐN trong mơn Thể dục trường Tiểu học Hướng
Phùng.
V. Phương pháp nghiên cứu:
Bạn muốn chọn những động tác ĐHĐN cho một tiết dạy nào đó ở thể dục
lớp 4-5 phải biết lựa chọn thể loại ĐHĐN phù hợp với nội dung từng tiết dạy, phù
hợp với điều kiện sân bãi, cảnh quan tự nhiên, chủ đề nhằm rèn luyện cơ thể phát

triển các tố chất năng lực hoạt động cơ bản giáo dục phẩm chất đạo đức ý thức kỉ
luật.
Nghiên cứu sách thể dục lớp 4-5 và tài liệu liên quan đến bài dạy.
Người thực hiện: Viên Đình Huyền

2

Trường TH Hướng Phùng


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 và lớp 5 học tốt mơn Thể dục
phần đội hình đội ngũ ở Trường Tiểu học

Dùng câu hỏi điều tra chung cho học lớp 4-5 hoặc thu thập ý kiến chủ quan
của học sinh.
Nghiên cứu các loại ĐHĐN cho các em ở tiểu học.
Nghiên cứu các nguyên tắc lựa chọn và tổ chức ĐHĐN cho học sinh.
VI. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu:
1. Phạm vi nghiên cứu:
Tình hình thực tế trong quá trình giảng dạy và học thể dục phần ĐHĐN của
các em học sinh lớp 4, lớp 5 tại trường Tiểu học Hướng Phùng
Tâm lý độ tuổi: từ 10 tuổi đến 11 tuổi.
Những biểu hiện khách quan cho học sinh.
Đảm bảo nguyên tắc lí thuyết làm chỗ dựa cho việc thực hành phần ĐHĐN.
2. Kế hoạch nghiên cứu:
Dựa trên những kết quả thực tế của môn thể dục, và nội dung đội hình đội
ngũ, của học sinh khối 4,5 trường TH Hướng Phùng. Từ năm học 2012- 2013 qua
quá trình giảng dạy mơn thể dục ở trường đến tháng 12 năm học 2013- 2014 tôi đã
nghiên cứu và kiểm chứng và thu được những kết quả khả quan.

B. NỘI DUNG
I. Những nội dung lý luận:
Muốn tổ chức hoạt động thể dục có hiệu quả, việc nắm vững mục tiêu giáo
dục hết sức cần thiết vì đó cũng là mục tiểu của việc tổ chức hoạt động ĐHĐN.
Xong, bên cạnh đó để nâng cao chất lượng việc tổ chức hoạt động ĐHĐN
cho học sinh tiếu học cần phải hiểu một số đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Có thể nói
đặc điểm tâm lí trẻ vừa là cơ sở khoa học của việc xác định mục tiêu nội dung hoạt
động ĐHĐN vừa là điều kiện để lựa chọn phương pháp và hình thức tổ chức hoạt
động ĐHĐN cho trẻ.
Trẻ em thiếu hiểu biết về mọi mặt nhất là về thực tế cuộc sống thì ai cũng
nhận thấy nhưng khơng phải ai cũng nhận thức đầy đủ ý nghĩa của nó. Khơng ít
người tưởng trẻ cũng hiểu biết như người lớn nên không giảng giải cặn kẽ hoặc
diễn đạt một sự việc nào đó quá phức tạp, quá khó làm cho trẻ khơng hiểu được.
Nhiều người thì ngược lại cho rằng trẻ em khơng hiểu biết gì và sử dụng
những biện pháp giáo dục sai lầm như áp đặt nuông chiều quá đáng hoặc cấm đoán,
coi thường, đánh mắng và nguy hiểm hơn là làm thay trẻ mọi việc mà trẻ có thể
làm được,…
Quan điểm đúng đắn nhất là hãy coi trẻ em là một con người nhỏ, một công
dân tương lai, một chủ thể của chính sự phát triển nhân cách.
* Trẻ hay tị mị, thích khám phá, giàu tưởng tượng và có ước mơ hồi bão lớn.
Những kiến thức mà trẻ học ở trường còn chưa sâu, chưa rộng. Nghĩa là các em chỉ
tiếp xúc với một số hiện tượng của tự nhiên và xã hội mà chưa thể giải thích được
bản chất của các hiện tượng đó. Mặt khác là vì cịn thiếu kinh nghiệm và chưa

Người thực hiện: Viên Đình Huyền

3

Trường TH Hướng Phùng

Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 và lớp 5 học tốt mơn Thể dục
phần đội hình đội ngũ ở Trường Tiểu học

lượng được sức mình nên trẻ thích tìm tịi khám phá và tưởng rằng có thể “Đội đá
vá trời”. Nhiều ước mơ của các em vượt q sức tưởng tượng của người lớn.
Thích tìm hiểu và khám phá để tìm cái mới lạ trong thế giới tự nhiên xung
quanh các hiện tượng xã hội là một đặc điểm tâm lý của trẻ tiểu học. Các em
thường khơng tự giải thích được và ln hỏi người lớn đủ câu hỏi như tại sao lại có
ngày và đêm, có mưa, có sấm chớp, tại sao có chết, chết có sống lại khơng?
Muốn tổ chức hoạt động ĐHĐN trong giảng dạy thể dục ở trường tiểu học có
hiệu quả cao, việc nắm vững mục tiêu giáo dục thể chất cho học sinh tiểu học là hết
sức cần thiết cho hoạt động ĐHĐN.
Muốn mục tiêu giáo dục thể chất cho học sinh lớp 3, 4 cần biết cách tổ chức
mọi hoạt động, trong đó các hoạt động tổ chức ĐHĐN là một trong các nhân tố để
phát triển toàn diện cho các em.
Các cơ sở lý luận đơn giản ngắn gọn trên nhằm tuyên truyền ý nghĩa giáo
dục động viên học sinh rèn luyện thân thể có sức khỏe và thể hình đẹp phát triển
các tố chất thể lực và hình thành các kĩ năng phối hợp vận động một cách khéo léo
nhịp nhàng, trong ĐHĐN đòi hỏi ý thức cá nhân và tập thể rất cao, tinh thần gắn bó
và tổ chức kỉ luật chặt chẽ.
Người hướng dẫn ĐHĐN cần gây sự hấp dẫn và nhiều hình ảnh đẹp, biết
phối hợp khéo léo, chính xác và thống nhất giữa các động tác, sự kết hợp hài hòa
giữa các học sinh.
Khi tham gia ĐHĐN nhằm thể hiện được ý nghĩa tuyên truyền giáo dục thể
chất cho các em.
II. Thực trạng vấn đề nghiên cứu:
1. Khó khăn:
Trường TH Hướng Phùng là trường thuộc xã vùng đặc biệt khó khăn. Học
sinh đa số là con em dân tộc thiểu số, trình độ dân trí cịn thấp, do ảnh hưởng của

phong tục tập qn, điều kiện kinh tế cịn nhiều khó khăn, học sinh đi học không
đều, thiếu sự quan tâm của gia đình, dẫn đến việc học tập của các em cịn nhiều bất
cập, ở các mơn học nói chung và mơn thể dục nói riêng. Hơn nữa, qua các năm
được phân công giảng dạy môn Thể dục lớp 4 và 5 tơi nhận thấy về kĩ năng thực
hành về đội hình đội ngũ của các em còn nhiều hạn chế. Các em còn mắc phải
những lỗi như sau:
* Đối với cán sự bộ môn (cán bộ chỉ huy):
Thường dùng thuật ngữ chun mơn sai (khẩu lệnh).
Dóng hàng sai.
Vị trí phát lệnh tập hợp, vị trí chỉ huy khơng đúng .
Tác phong chỉ huy chưa nghiêm túc.
* Đối với học sinh (HS) cịn nhiều em mắc phải các lỗi sau:
Dóng hàng khơng phân biệt dùng tay nào, cự li quá gần.
Điểm số hay quay cả người về sau.
Tư thế đứng nghiêm, nghỉ đặt bàn chân, tay chưa đúng, thường khom người
về trước.
Người thực hiện: Viên Đình Huyền

4

Trường TH Hướng Phùng


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 và lớp 5 học tốt mơn Thể dục
phần đội hình đội ngũ ở Trường Tiểu học

Quay phải, quay trái không xác định được hướng xoay, xoay quá 90 độ,
không xoay theo chiều kim đồng hồ.
Giậm chân tại chỗ và đi đều sai chân, sai nhịp, đi đều không biết chân nào
bước trước, chân nào bước sau, đánh tay sai, chân bước quá dài hay quá ngắn, co

gối quá cao, đặt cả bàn chân xuống mặt đất, đi khom người ... Chính vì vậy, tơi xác
định muốn giảng dạy đạt hiệu quả tốt cần phải khắc phục, sửa chữa lỗi mà HS mắc
phải nêu trên.
2. Thuận lợi:
Trong chương trình Thể dục (TD) tiểu học từ lớp 1 đến 5 có bốn phần cơ bản
tương ứng với bốn Chương, từ Chương I đến Chương IV, riêng lớp 4 và 5 có thêm
Chương V là nội dung lựa chọn. Nội dung Chương trình được xây dựng theo
nguyên tắc đồng tâm và được nâng cao dần về kiến thức và kĩ năng.
Chương trình TD lớp 4 và 5 gần như là ôn tập những nội dung chương trình
mà các em đã được học từ lớp 1 đến lớp 3 và được nâng dần, mở rộng về kiến thức,
kĩ năng.
Được sự quan tâm tạo điều kiện của Nhà trường về mặt cơ sở vật chất cho
giáo viên môn thể dục giảng dạy và nghiên cứu một cách tốt nhất.
Những phản ứng tích cực của học sinh khi tham gia đội hình đội ngũ trong
quá trình học ĐHĐN tại trường Tiểu học Hướng Phùng. Thông qua tập luyện học
sinh hiểu được tác dụng của điều lệnh tổ chức tập luyện ĐHĐN, bồi dưỡng tính tổ
chức kỉ luật, tính tự giác, tinh thần tập luyện cho học sinh, thúc đẩy sự phát triển cơ
thể đồng thời rèn luyện tư thế cơ bản đúng cho học sinh tạo điều kiện thuận lợi cho
việc hoàn thành phần cơ bản của bài tập.
III. Mơ tả và phân tích các biện pháp:
Để kịp thời khắc phục những thiếu sót, những lỗi của HS thường mắc phải,
đảm bảo yêu cầu cần đạt được về chuẩn kiến thức, kĩ năng đối với HS theo Quyết
định số 16/2006 QĐ-BGDĐT ban hành Chương trình giáo dục phổ thơng-Cấp tiểu
học. Trong q trình dạy HS, tơi đã tập trung nghiên cứu chương trình TD lớp mình
phụ trách và cả bậc tiểu học để xây dựng cho mình một kế hoạch giảng dạy phù
hợp với tình hình hiện nay. Tơi nhận thấy chương Đội hình đội ngũ TD lớp 4 và 5
HS còn nhiều lỗi mắc phải cần đầu tư công sức nhiều hơn để khắc phục những
thiếu sót mà HS mắc phải như tơi đã trình bày ở các phần trên. Trong q trình
giảng dạy tơi đã áp dụng một số biện pháp như sau:
* Biện pháp 1: Tập trung nghiên cứu kĩ chương trình, yêu cầu Chuẩn kiến thức,

kĩ năng.
Trong q trình giảng dạy tơi tập trung nghiên cứu chương trình thể dục từ
lớp 1 đến lớp 5. Đặc biệt đi sâu vào chương I là chương Đội hình đội ngũ (vì
chương này HS có nhiều lỗi mắc phải, nội dung kiến thức được dàn trải đều khắp
từ lớp 1 đến lớp5, có liên quan đến tất cả các chương còn lại). Nếu HS nắm vững
kiến thức chương này tốt sẽ là cơ sở để HS học tốt các chương khác.
Như chúng ta đã biết trong chương trình TD bậc tiểu học gồm có 4 phần cơ
bản như sau:
Người thực hiện: Viên Đình Huyền

5

Trường TH Hướng Phùng


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 và lớp 5 học tốt mơn Thể dục
phần đội hình đội ngũ ở Trường Tiểu học

TT

Nội dung học

1
2

Đội hình đội ngũ
Bài thể dục phát triển chung

3

Bài tập rèn luyện tư thế và
kỹ năng vận động cơ bản

4

Trò chơi vận động
Nội dung lựa chọn
Cộng:

2
X
X

Lớp/ Tiết học
3
4
x
x
x
x

5
x
x

X

x

x

x

X

x

x

35

70

70

x
x
70

* Biện pháp 2: Tập trung bồi dưỡng cán sự bộ môn, sửa sai các lỗi HS thường
mắc phải
 Sửa sai về thuật ngữ chuyên môn ( khẩu lệnh và động tác):
Phần khẩu lệnh có dự lệnh và động lệnh, GV cần hướng dẫn HS cách hô kéo
dài dự lệnh cịn động lệnh hơ dứt khốt và nhấn giọng phần động lệnh. Muốn cán
sự bộ môn sử dụng đúng thuật ngữ chuyên môn là phải cho HS ghi chép vào sổ tay
hoặc vở và yêu cầu các em phải học thuộc lòng. Khi sử dụng thuật ngữ chuyên môn
không được thừa hay thiếu, cần phải ngắn gọn, chính xác và có tính thống nhất.
* Khi tập hợp hàng dọc, dóng hàng điểm số:
Tập hợp hàng dọc:
+ Khẩu lệnh: Toàn lớp (tổ) chú ý – Thành 1 (2, 3, 4,…) hàng dọc tập hợp.

+ Động tác: Trước khi phát lệnh,người chỉ huy xác định vị trí thích hợp rồi dùng
hiệu lệnh thổi một hồi cịi dài hoặc hơ “Toàn lớp chú ý!”, nhằm giúp học sinh trật
tự và lắng ghe khẩu lệnh. Sau đó chỉ huy hơ tiếp khẩu lệnh: - “Thành 1(2, 3, 4,…)
hàng dọc tập hợp!”.
Nghe khẩu lệnh các em hàng thứ nhất (tổ 1) nhanh chóng đứng đối diện và
cách giáo viên một cánh tay của người thầy giáo giơ tay phải về trước, em đứng
đầu hàng thứ nhất đứng sát mũi cánh tay của thầy giơ thay phải, các em khác lần
lượt đứng tiếp theo, em nọ cách em kia một cánh tay. Các em tổ còn lại theo hàng
thứ nhất lần lượt xếp hàng theo về phía tay trái, cách hàng bên phải một khuỷu tay
chống hông. Chú ý điều chỉnh hàng của minh cho thẳng (hàng ngang và hàng dọc)
Dóng hàng dọc:
+ Khẩu lệnh: “Nhìn trước – thẳng!”
+ Động tác: Tổ trưởng tổ một đúng ngay ngắn, tay trái áp nhẹ vào đùi, tay phải giơ
lên cao và hơ “có” . Các tổ trưởng tổ hai, tổ ba, tổ bốn,..lần lượt chống tay phải vào
hông và dịch chuyển sao cho khuỷu tay vừa chạm vào người đứng bên phải mình,
đồng thời
chỉnh hàng ngang cho thẳng. Các thành viên tổ một đưa tay trái, đầu ngó tay chạm
vai người phía trước để dãn cho đúng cự ly, đồng thời nhìn vào gáy bạn để dóng
Người thực hiện: Viên Đình Huyền

6

Trường TH Hướng Phùng


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 và lớp 5 học tốt mơn Thể dục
phần đội hình đội ngũ ở Trường Tiểu học

cho thẳng hàng. Các thành viên tổ hai, tổ ba, tổ bốn,…nhìn các thành viên tổ một
để dóng hàng ngang và nhìn người đứng trước để dóng hàng dọc (khơng cần giơ

tay ra trước dóng hàng như tổ một). Nghe khẩu lệnh, các em nhìn về phía trước
dóng hàng cho thẳng, em sau cách em trước một cánh tay, các em hàng bên theo
hàng bên phải điều chỉnh cho thẳng hàng ngang và hàng dọc.
Khi có khẩu lệnh “Thôi”, em giơ tay làm chuẩn mới hạ tay xuống, các em
trong hàng thứ nhất hạ tay đặt lên vai bạn xuống thành tư thế tự nhiên.
Điểm số theo đội hình hàng dọc
+ Khẩu lệnh: “Từ một đến hết – điểm số!”
+ Đông tác: Nghe khẩu lệnh, thứ tự từng em đứng đầu hàng, quay mặt sang trái ra
sau và hơ to số của mình: 1, rồi quay mặt luôn về tư thế ban đầu. Người số hai quay
mặ sang trái ra sau và hô to số của mình: 2, rồi quay ln về tư thế của mình.
Những người tiếp theo lần lượt điểm số như vậy cho đến hết tổ. Riêng người cuối
cùng không quay mặt ra sau mà hơ to số của mình sau đó hơ “Hết!”. Ví dụ: “10
hết”.
* Tập hợp hàng ngang, dóng hàng, điểm số
Tập hợp hàng ngang
+ Khẩu lệnh: “Toàn lớp chú ý – Thành 2 (3, 4,..) hàng ngang – Tập hợp!”
+ Động tác: Nghe khẩu lệnh các em hàng thứ nhất (tổ 1) nhanh chóng đứng về phía
trái của người thầy giáo giơ tay trái ngang, em đứng đầu hàng thứ nhất đứng sát
cánh tay của thầy dang tay, các em khác lần lượt đứng tiếp theo, em nọ cách em kia
khoảng một cánh tay chống hông. Các em tổ cón lại theo hàng thứ nhất lần lượt xếp
hàng theo, chú ý điều chỉnh cự ly của mình cho thẳng hàng ngang, hàng dọc.
Dóng hàng ngang:
+ Khẩu lệnh: “Nhìn phải - Thẳng!”
+ Động tác: Nghe khẩu lệnh, các em quay mặt nhìn về phía làm chuẩn dóng hàng
cho thẳng, em nọ cách em kia khoảng một cánh tay chống hông, các em hàng sau
theo hàng trước điều chỉnh cho thẳng hàng ngang và hàng dọc.
Khi có khẩu lệnh “Thơi”, em giơ tay làm chuẩn mới hạ tay xuống, các em
trong hàng thứ nhất hạ tay xuống và quay mặt về tư thế đứng nghiêm.
Điểm số theo đội hình hàng ngang:
+ Khẩu lệnh: “Từ một đến hết điểm số!”

+ Động tác: Nghe khẩu lệnh, thứ tự từng em đứng đầu hàng (bên phải của các em)
hô số 1, em thứ 2 hô số 2 và cứ như vậy lần lượt điểm số đến hết. Khi điểm số, các
em làm đông tác quay mặt về bên trái và nhanh chóng trở về tư thế đứng nghêm,
em cuối cùng điểm số xong hô “hết”.
 Sửa sai về dóng hàng ngang và hàng dọc:
Nội dung dóng hàng các em đã đuợc học từ lớp 1 đến lớp 5. Trong quá trình
thực hành các em thường đặt tay sai khi tay phải khi tay trái, em đứng gần quá, em
đứng xa quá dẫn đến khom nguời GV thường xuyên quan tâm uốn nén.
Giáo viên sửa sai bằng cách cho học sinh xem tranh hoặc cho các em xem
mẫu, làm mẫu để các em làm theo.
Người thực hiện: Viên Đình Huyền

7

Trường TH Hướng Phùng


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 và lớp 5 học tốt mơn Thể dục
phần đội hình đội ngũ ở Trường Tiểu học

 Sửa sai về tư thế đứng nghiêm, đứng nghỉ:
* Nghiêm:
+ Khẩu lệnh: “Nghiêm!”
+ Động tác: Khi nghe khẩu lênh đứng nghiêm, hai chân khép lại (gót chấn sát nhau)
đầu hai bàn chân chếch hình chữ V mở ra một góc 60o hai đầu gối khép lại, người
đứng thẳng, trọng tâm dồn vào hai chân, ngực ướn thẳng, hai vai giưu thăng bằng,
hai tay buông thẳng để sát hai bên đùi, bàn tay khép lại, ngón cái dọc theo đùi, cổ
vươn thẳng, miệng ngậm, mắt nhìn thẳng về phía trước.
* Nghỉ:
+ Khẩu lệnh: “Nghỉ!”

+ Động tác: Khi nghe khẩu lệnh “Nghỉ” đang đứng ở tư thế nghiêm, dồn trọng tâm
sang chân trái hoặc chân phải, chùng gối xuống, người thả lỏng, hai tay buông xuôi
tự nhiên.
Tư thế các em đã học từ lớp 1 và trong q trình lên lớp trên ln đuợc nhắc
lại nhưng đa số các em đều thực hành sai, GV cần thường xuyên kiểm tra, thực
hành mẫu, nhắc nhở, cho một số em thi thực hành, biểu diễn theo tổ hoặc nhiều
hình thức khác.
 Sửa sai quay phải, quay trái, quay sau:
Thường thuờng chúng ta thấy các em không xác định đuợc góc quay, quay
phải hay trái quá 90 độ, quay sau thường hay té ngã. Do tư thế đứng sai, thuờng
vung tay ra ngoài khi thực hiện các động tác. Giáo viên sửa sai bằng cách phân
tích, làm mẫu thật nhiều lần và tăng cuờng thực hành, bồi duỡng cho cán sự bộ
môn, dành thời gian tập luyện và thi theo tổ, tập riêng đối với những em tiếp thu
chậm, tổ chức thi biểu diễn. Trong quá trình thi biểu diễn nên xếp loại tập thể tổ
kèm theo việc nhận xét, sửa sai, tuyên dương khen thưởng.
 Sửa sai khi đi đều, đi đều vòng bên phải, bên trái:
* Đi đều-đứng lại:
+ Khẩu lệnh: “Đi đều - bước!”
+ Động tác: Khi nghe động lệnh “bước”, chân trái bước lên, trong tâm dồn vào
chân trái sau đó bước tiếp chân phải lên, người hơi ngả về trước, hai tay đánh tự
nhiên, khi tay đưa ra phía trước gập khuỷu tay ngang ngực và vng góc, tay đưa
về sau thẳng và khép lại sát thân người, bàn tay nắm hờ (tốc độ đi trung bình một
phút từ 110-120 bước). Đồng loạt bước chân trái về trước một bước với độ dài vừa
phải từ 35 cm - 45 cm sao cho đặt bàn chân chạm đất đúng nhịp 1, hai tay đánh
phói hợp như khi giậm chân tại chỗ. Tiếp theo dồn trọng tâm vào chân trái, bước
chân phải về trước đồng thờ
đổi chiều đánh tay sao cho chân chạm đất đúng vào nhịp 2. Động tác cứ lặp đi lặp
lại một cách nhịp nhàng đúng nhịp, khỏe mạnh và đồng đều.
+ Khi nghe khẩu lệnh: “Đứng lại – đứng!”
Dự lệnh “Đứng lại” rơi vào chân phải, lúc này chân trái tiếp tục bước lên một bước

nữa, rồi chân phải về trước chạm đất đúng vào động lệnh “đúng!”. Sau động lệnh,

Người thực hiện: Viên Đình Huyền

8

Trường TH Hướng Phùng


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 và lớp 5 học tốt mơn Thể dục
phần đội hình đội ngũ ở Trường Tiểu học

tiếp tục bước chân trái một bước về trước, đưa chân phải về với chân trái và đứng
lại, người ở tư thế nghiêm.
Muốn cho học sinh đi đều đúng giáo viên cần tập kỹ phần giậm chân tại chỗ
rồi mới cho đi đều. Khi các em thực hiện phần giậm chân đúng nhịp, nhuần
nhuyễn, đúng nhịp 2-4 (nhịp 2-4 đã đuợc học ở môn âm nhạc). Trong quá trình tập
giậm chân tại chổ nên cho các em tập đếm thầm theo 1-2, 1-2… Nhịp 1 rơi vào
chân trái, nhịp 2 rơi vào chân phải. Để tạo hứng thú cho các em khi tập luyện chúng
ta có thể vận dụng, sử dụng các bài hát theo nhạc hành khúc nhịp 2/4 như bài: Hành
khúc Đội Thiếu niên tiền phong hoặc bài Đội ta lớn lên cùng đất nuớc…
Huớng dẫn cho học sinh giậm chân trái rơi vào nhịp mạnh, chân phải rơi vào
nhịp yếu của bài hát.
Ví dụ: Lời bài hát: Đi ta đi lên nối tiếp bao anh hùng…( Hành khúc Đội TNTP )
+ + + - +
P T P T
P T P
(P: giậm chân phải, T: giậm chân trái)
Khi các em đã giậm chân tại chổ nhuần nhuyễn, đúng nhịp lúc đó chúng ta
mới chuyển sang cho các em sang đi đều sẽ rất dễ dàng hơn.

Khi đi đều nhịp 1 chân trái bước lên, nhịp 2 chân phải bước lên và cứ thế lặp
đi lặp lại theo nhịp 1-2, 1-2, ... Khi học sinh đã đi đều tốt chúng ta mới dạy cho các
em đi đều vòng phải vòng trái.
 Phối hợp với cán sự bộ môn tăng thực hành, vận dụng PPDH mới:
Cán sự bộ mơn lớp là lực luợng nịng cốt, quan trọng của 1 lớp học, lực
luợng này không thể thiếu đựơc. Trong 1 tiết thể dục nguời giáo viên cần có những
định hướng thực hiện đổi mới phương pháp dạy học tích cực:
+ Tăng cường thực hành cho người học.
+ Phát huy tính tích cực chủ động của người học.
+ Chú trọng rèn luyện ý thức, tổ chức kỹ luật cho người học.
+ Người học hứng thú tập luyện với bài học được giao, tăng cường hoạt động
theo nhóm.
+ Thầy và trị tham gia vào q trình đánh giá.
Để thực hiện tốt những yêu cầu trên chúng ta cần xây dựng bồi duỡng lực
lượng cán bộ cán sự bộ môn có năng lực, là lực lượng cốt cán giúp cho giáo viên tổ
chức thực hiện một tiết dạy hiệu quả, thành cơng.
Chính vì vậy, nguời giáo viên phải thường xun bồi dưỡng cho lực lượng
cán sự bộ môn. Nội dung cần tập trung bồi dưỡng là: Tư thế chỉ huy, vị trí chỉ huy,
tác phong, lời nói, cách điều hành, thực hành bài học, đặc biệt là sử dụng các khẩu
lệnh rõ ràng, ngắn gọn, biết hướng dẫn các tổ viên trong tổ cùng tham gia thực
hành, tham gia điều khiển, tham gia hoạt động nhóm.
 Tổ chức thi đua biểu diễn, khen thuởng:
Trong những phương phap day học đối với bộ môn Thể dục tôi nhận thấy
việc tổ chức cho các em thi đua biễu diễn là một trong những phương pháp đem lại
hiệu quả cao nhất. Qua phương pháp này, tạo ra cho các em tinh thần thi đua học
Người thực hiện: Viên Đình Huyền

9

Trường TH Hướng Phùng

Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 và lớp 5 học tốt mơn Thể dục
phần đội hình đội ngũ ở Trường Tiểu học

tập, hứng thú học tập và giúp cho giáo viên nhận đuợc những thiếu xót để kịp thời
uốn nén sửa chữa.
Trong quá trình tổ chức thi đua biểu diễn GV có thể tổ chức thi biểu diễn
theo tổ hoặc cá nhân. Giáo viên nên khen nhiều hơn chê để động viên các em.
IV. Kết quả nghiên cứu:
Khối lớp
Kết quả
Đầu năm
Cuối HK I

4
Hoàn thành
87%
100%

5
Chưa HT
13%
0%

Hoàn thành
93%
100%

Chưa HT

7%
0%

C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
I. Kết luận:
Với đề tài “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 và lớp 5 học tốt mơn Thể
dục phần đội hình đội ngũ” là những gì tơi đã đúc kết được trong q trình giảng
dạy đạt kết quả chất lượng tốt chương trình đội hình đội ngũ nói riêng và chất
lượng mơn Thể dục nói chung. Để đạt được kết quả tốt địi người GV phải tập
trung nghiên cứu chương trình tồn bậc tiểu học, trong q trình giảng dạy ln rút
ra những kinh nghiệm để không ngừng bổ sung vào công việc giảng dạy.
Trong q trình giảng dạy bộ mơn nào cũng vậy, muốn có chất lương tốt địi
hỏi người giáo viên phải có sự đầu tư nghiên cứu về chương trình, đặc trưng bộ
môn, Đặc biệt là phần thực hành các động tác về đội hình đội ngũ, GV cần dành
nhiều thời gian cho các HS tập luyện thường xuyên trong q trình giảng dạy từ đó
mới nâng lên thành kĩ năng. Môn TD yêu cầu dành nhiều thời gian cho HS vận
động thường từ 30 đến 35 phút trong một tiết học, có như vậy mới đạt được yêu
cầu mục tiêu bài dạy đề ra. Trong quá trình giảng dạy cần tạo ra khơng khí vui vẻ
vừa học, vừa chơi. Ở lứa tuổi các em “Học mà chơi, chơi mà học”.
Giáo dục thể chất là một môn học không thể thiếu được nhằm giúp các em
phát triển toàn diện về thể lực và trí lực để có “Một tinh thần minh mẫn trong
một thân thể tráng kiện”. Bên cạnh sự nổ lực của bản thân GV và học sinh cần có
sự tạo điều kiện, đầu tư về cơ sở vật chất của nhà trường, chắc chắn chúng ta sẽ đạt
được kết quả như mong muốn.
II. Kiến nghị :
Để đạt được hiệu quả giảng dạy bộ môn thể dục ở các cấp tiểu học yêu cầu
của một trường chuẩn quốc gia mức độ I nhà trường cần quan tâm hơn nữa trong
việc đầu tư sân chơi, bãi tập, có diện tích tối thiểu 50mx30m cho một lớp học hoặc
40mx80m cho hai lớp cùng học thể dục.
Đầu tư, mua sắm một số thiết bị dạy và học như các loại bóng chuyền, bóng

rổ, dây nhảy, cầu, hố nhảy...
Người thực hiện: Viên Đình Huyền

10

Trường TH Hướng Phùng


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 và lớp 5 học tốt mơn Thể dục
phần đội hình đội ngũ ở Trường Tiểu học

XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ

Hướng phùng, ngày 8 tháng 4 năm 2015
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, khơng sao chép nội dung của
người khác.
Người viết

Viên Đình Huyền

D. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hướng dẫn rèn luyện đội viên của ban thanh thiếu niên
2. Sách GV thể dục lớp 1, 2, 3, 4, 5

NXB GD

3. Băng đĩa hình dạy mẫu của trung tâm nghe nhìn Giáo dục
4. Một số tài liệu tham khảo khác

Người thực hiện: Viên Đình Huyền

11

Trường TH Hướng Phùng