skkn biện pháp chỉ đạo việc áp dụng phương pháp bàn tay nặn bột vào dạy và học

PHẦN MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Chất lượng dạy học phụ thuộc vào nhiều thành tố trong một hệ thống
bao gồm: mục tiêu đào tạo, nội dung đào tạo, phương pháp dạy học, mơi
trường giáo dục,... Trong đó phương pháp dạy học là thành tố trung tâm. Để
quá trình dạy học đạt hiệu quả thì người giáo viên phải am hiểu sâu sắc nội
dung dạy học, làm chủ kiến thức, biết chế biến nó theo ý đồ sư phạm, biết
thiết kế các hoạt động học để học sinh tham gia chiếm lĩnh kiến thức và học
sinh phải tự giác, tích cực, chủ động, sáng tạo trong q trình học tập.
Qua thực tế thử nghiệm phương pháp dạy học "bàn tay nặn bột" (BTNB), đây
là một phương pháp dạy học tích cực, giúp hình thành thế giới quan khoa học
và niềm say mê sáng tạo cho học sinh. Ở phương pháp này, HS được tham gia
các thí nghiệm, rồi tự đưa ra đánh giá, thảo luận so sánh kết quả với các bạn
trong nhóm để đi đến kết quả. Hầu hết HS đều cảm thấy hứng thú, chủ động
trong suốt quá trình thời gian của tiết học, nắm vững kiến thức, hiểu bài sâu
hơn.
Để vận dụng phương pháp này vào giảng dạy, y kiến của giáo viên các trường
THCS tại đây đều nhận định: đội ngũ giáo viên các trường THCS hiện nay
đều chuẩn về trình độ và vững vàng về chuyên môn, sẵn sàng cho ứng dụng
phương pháp BTNB vào giảng dạy.
Tuy nhiên, giáo viên vẫn còn một số băn khoăn, như: nếu áp dụng phương
pháp BTNB vào giảng dạy thì cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học chỉ có thể
đáp ứng được một phần trong tổng sĩ số các trường hiện có, lớp học thực tế
đơng hơn lớp học thử nghiệm rất nhiều; một bộ phận giáo viên còn thiếu kĩ
năng về phương pháp mới.

Trong những năm qua đã có khơng ít những nghiên cứu đề cập tới đổi
mới phương pháp dạy học trong đó phải kể đến Đề án “ Triển khai phương

0

pháp Bàn tay nặn bột ở trường phổ thông giai đoạn 2011-2015” đã được Bộ
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt. Để thực hiện Đề án này, Bộ Giáo
dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo, Phịng Giáo dục và Đào tạo đã có
những hướng dẫn cụ thể, đã tổ chức tập huấn về phương pháp Bàn tay nặn
bột. Tuy nhiên, việc triển khai áp dụng phương pháp Bàn tay nặn bột vào
giảng dạy một số mơn học trong trường Tiểu học đến nay vẫn cịn rất nhiều
hạn chế. Vậy nguyên nhân nào dẫn tới hiện tượng này? Theo tơi có rất nhiều
ngun nhân và một trong những nguyên nhân là việc chỉ đạo áp dụng
phương pháp Bàn tay nặn bột của cán bộ quản lý trường Tiểu học chưa đáp
ứng u cầu.
Vì thế tơi lựa chọn vấn đề nghiên cứu: “ Biện pháp chỉ đạo việc áp
dụng phương pháp Bàn tay nặn bột vào dạy và học.”.
2.MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Đề xuất một số biện pháp chỉ đạo việc áp dụng phương pháp Bàn tay nặn
bột vào dạy học nhằm nâng cao chất lượng dạy học, hiện thực hoá chủ trương
đổi mới phương pháp dạy học của ngành Giáo dục và Đào tạo và góp phần
nâng cao hiệu quả quản lý cho cán bộ quản lý trường Tiểu học.
3. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:
3.1 Nghiên cứu cơ sở lý luận của đề tài.
3.2 Điều tra, khảo sát và đánh giá thực trạng chỉ đạo việc áp dụng phương
pháp Bàn tay nặn bột vào dạy học.
3.3 Đề xuất một số biện pháp chỉ đạo việc áp dụng phương pháp Bàn tay
nặn bột vào dạy học tại trường Tiểu học Linh Đàm.
4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
Đề tài tập trung nghiên cứu những biện pháp chỉ đạo của cán bộ quản lí về
việc áp dụng phương pháp Bàn tay nặn bột vào dạy học môn Tự nhiên- Xã
hội và môn Khoa học tại trường Tiểu học Linh Đàm, Hà Nội.
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
5.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận:

1


Nghiên cứu tài liệu, thu thập phân tích thơng tin để tìm hiểu về phương
pháp Bàn tay nặn bột, lí luận về quản lí chỉ đạo dạy học... Nghiên cứu một số
văn bản về định hướng đổi mới giáo dục của Đảng, một số Hướng dẫn về đổi
mới phương pháp dạy học ở Tiểu học của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
5.2. Phương pháp điều tra, khảo sát:
Thông qua phiếu hỏi, phỏng vấn cá nhân và dự giờ. Việc điều tra khảo sát
được thực hiện trên hai nhóm đối tượng:
- Giáo viên trực tiếp giảng dạy ở trường Tiểu học Linh Đàm và một số
trường Tiểu học của quận nhằm phân tích, đánh giá thực trạng của việc áp
dụng phương pháp Bàn tay nặn bột vào giảng dạy môn Tự nhiên- Xã hội và
môn Khoa học.
- Cán bộ quản lý của một số trường Tiểu học trong quậnnhằm đánh giá
thực trạng việc chỉ đạo triển khai áp dụng phương pháp Bàn tay nặn bột vào
giảng dạy môn Tự nhiên- Xã hội và môn Khoa học.
5.3. Phương pháp thực nghiệm:
Thực hiện một số biện pháp chỉ đạo việc áp dụng phương pháp Bàn tay
nặn bột vào giảng dạy môn Tự nhiên- Xã hội và môn Khoa học tại trường
Tiểu học Linh Đàm để kiểm chứng tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất.

2


PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN CHỈ ĐẠO
ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP BÀN TAY NẶN BỘT TRONG DẠY HỌC
MÔN TỰ NHIÊN – XÃ HỘI VÀ MÔN KHOA HỌC

Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
1.1. Cơ sở lí luận:
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện
Giáo dục và Đào tạo đã chỉ rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy
và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận
dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một
chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự
học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát
triển năng lực...”
Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển khẳng
định: hiện nay, giáo viên các trường học trên địa bàn có thế mạnh và thuận lợi
là tuổi đời trẻ, năng động, sáng tạo trong giảng dạy, có nhiều kĩ năng dạy học
tích cực và ứng dụng công nghệ thông tin, cũng như sử dụng tốt trang thiết bị
dạy học vào các tiết học. Tất cả những thế mạnh, kĩ năng đó đều rất cần thiết
cho áp dụng phương pháp BTNB vào giảng dạy.
Thứ trưởng cho biết, trên thực tế, phương pháp BTNB thực ra khơng hồn
tồn là mới đối với các giáo viên. Về cơ bản, đây là phương pháp tổng hợp
của các phương pháp dạy học trước đây mà giáo viên đã từng tiếp xúc như:
phương pháp giảng dạy giải quyết vấn đề, phương pháp dạy học tích
cực...Trong phương pháp BTNB, yêu cầu đặt ra đối với giáo viên là tạo tình
huống để học sinh phát hiện ra vấn đề trong bài học, từ đó để các em tự đưa ra
các tình huống giải quyết vấn đề để đi đến kết quả.
Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển nhận định, phương pháp BTNB là phương
pháp giúp tạo lập cho học sinh thói quen làm việc như các nhà khoa học và
niềm say mê sáng tạo phát hiện, giải quyết vấn đề. Mục tiêu này rất quan
3


trọng bởi trong cuộc sống các em gặp phải rất nhiều vấn đề cần phải giải
quyết. Do vậy giáo viên phải là người hướng dẫn cho học sinh kĩ năng tự

mình phát hiện và giải quyết vấn đề ngay từ khi đang ngồi trên ghế nhà
trường. Về các khó khăn mà các giáo viên nêu, Thứ trưởng cho rằng, đây là
những khó khăn trước mắt, hồn tồn có thể khắc phục trong quá trình ứng
dụng phương pháp BTNB vào giảng dạy.
1.2. Một số vấn đề về phương pháp Bàn tay nặn bột:
1.2.1.Khái niệm “Bàn tay nặn bột”:
- Theo Gioerges Charpak thì: “Bàn tay nặn bột” vượt q sự tách đơi
truyền thống giữa phương pháp và chương trình. Trong đó, trẻ em hành động,
thí nghiệm, nghiên cứu, tìm kiếm và có những câu hỏi đi kèm, hướng tới xây
dựng những kiến thức cơ bản để hiểu biết thế giới tự nhiên và kỹ thuật.
Như vậy: Phương pháp “Bàn tay nặn bột” là một phương pháp dạy học
mà trong đó, học sinh tiến hành các thao tác trí tuệ có sự hỗ trợ của một sô
dụng cụ và những giác quan để nghiên cứu, tìm tịi, khám phá ra tri thức mới.
Tất cả suy nghĩ và kết quả được học sinh mô tả lại bằng chữ viết, lời nói,
hình vẽ. Hay nói cách khác: “ Bàn tay nặn bột” là một phương pháp dạy học
được tổ chức nhằm giúp học sinh tự phát hiện ra tri thức khoa học. Trên cơ sở
vận dụng tất cả các giác quan của mình, kinh nghiệm, tri thức cũ vàtham
gia làm thực nghiệm khoa học.
Chúng ta thấy rõ phương pháp Bàn tay nặn bột đề cao vai trị chủ thể tích
cực, độc lập, sáng tạo của HS, hình thành cho các em phương pháp học tập
đúng đắn. Các em học tập nhờ hành động, cuốn hút mình trong hành động.
Các em sẽ tiến bộ dần bằng cách tự nêu những thắc mắc, nghi vấn, hỏi đáp
với bạn, trình bày quan điểm của mình, đối lập với các quan điểm của người
khác, tranh luận, tạo ra môi trường học tập tích cực.

4


1.2.2 Một số đặc điểm của phương pháp “ Bàn tay nặn bột”:
- Mục tiêu hàng đầu của phương pháp là giúp học sinh tiếp cận dần các

khái niệm khoa học và kỹ thuật thực hành, kèm theo sự vững vàng trong diễn
đạt, trong nói và viết.
- Phương pháp “Bàn tay nặn bột” đưa ra một tiến trình ưu tiên cho việc
xây dựng tri thức bằng hoạt động, thí nghiệm và thảo luận.
- Đó là sự thực hành khoa học bằng hành động hỏi đáp, tìm tịi, thực
nghiệm, xây dựng một tập thể tốt và thu được kiến thức cơ bản để hiểu biết
thế giới tự nhiên và kĩ thuật.
- Phương pháp này đặt học sinh vào vị trí của một nhà nghiên cứu khoa
học. Các em tự mình tìm tịi, khám phá ra kiến thức của bài học thơng qua
việc tiến hành các thí nghiệm khoa học, trao đổi, thảo luận nhóm dưới sự
hướng dẫn của giáo viên.
- Học sinh học tập nhờ hành động. Các em học tập tiến bộ dần bằng
cách tự nghi vấn. Bạn bè trao đổi, quan niệm về một vấn đề khoa học nào đó
với nhau và được kiểm tra (sự đúng sai) bằng cách tiến hành làm các thí
nghiệm.
- Trong phương pháp “Bàn tay nặn bột”, học sinh được thoải mái đưa ra
quan điểm của mình về sự vật, hiện tượng. Đó là những hiểu biết ban đầu của
học sinh. Những hiểu biết này có thể đúng, chưa đầy đủ, hoặc có thể sai, đôi
khi là ngây thơ, ngờ nghệch nhưng vẫn được tơn trọng, động viên và khích lệ.
Khi học sinh đưa ra biểu tượng ban đầu của mình về vấn đề đặt ra, giáo viên
không đưa ra lời nhận xét đúng, sai mà để các em tự nhận thấy được trong
quá trình kiểm tra giả thuyết.

5


* Đối với học sinh: Khi tồn tại quan niệm sai hoặc khơng thích hợp,
các em sẽ được tự mình nhận thức lại, sửa chữa lại ở cuối tiết học hoặc trong
q trình diễn biến của tiết học. Do có sự khác nhau về quan niệm nên gây ra
sự tranh luận, thắc mắc mà muốn được tháo gỡ thì phải đi tìm câu trả lời

chính xác (tìm ra chân lý khoa học). Vậy muốn có câu trả lời thì buộc phải
suy nghĩ, mày mị để tìm một hướng đi hiệu quả và tiến hành hành động để đi
đến đích cuối cùng. Tóm lai, đối với học sinh, biểu tượng ban đầu là điểm
xuất phát, là nền tảng mà trên đó kiến thức sẽ được thành lập.
* Đối với giáo viên: Giáo viên biết được sự hiểu biết của học sinh về
vấn đề sắp học đạt ở mức độ nào để tính đến những chướng ngại ẩn ngầm,
nhận thức được con đường còn phải trải qua giữa các quan niệm của người
học với mục đích của giáo viên để tìm cách xử lý thích hợp như: xác định một
cách thực tế về trình độ bắt buộc phải đạt được, lựa chọn những tình huống sư
phạm, các kiểu can thiệp và những công cụ so với kiến thức hoa học được coi
là chuẩn thích đáng nhất. và cuối cùng để có sự đánh giá chuẩn mực, sát thực
nhất.
1.2.3. Một số nguyên tắc khi sử dụng phương pháp“ Bàn tay nặn bột”
vào quá trình dạy học:
Trong quá trình sử dụng phương pháp“ Bàn tay nặn bột” để thực sự có
hiệu quả, cần tuân thủ theo các nguyên tắc sau:
- Các em cần được quan sát một số sự vật, hiện tượng của thế giới thực
tại, gần gũi, dễ cảm nhận và tiến hành thực nghiệm về chúng.
- Trong quá trình học tập, các em tự lập luận và đưa ra các lý lẽ, thảo
luận những ý nghĩ và các kết quả đạt được trên cơ sở xây dựng kiến thức cho
mình. Một hoạt động mà hoàn toàn chỉ dựa trên sách vở là không đủ.

6


- Các hoạt động giáo viên đề ra cho học sinh được tổ chức trong các
giờ học nhằm đến một sự tiến bộ trong học tập. Các hoạt động này gắn với
chương trình và dành phần lớn quyền tự chủ cho học sinh.
- Mỗi học sinh có một quyển vở ghi chép thí nghiệm và các em trình
bày trong đó bằng ngơn ngữ của riêng mình.

- Mục tiêu chính là sự chiếm lĩnh dần dần các khái niệm khoa học và kĩ
thuật được thực hành, kèm theo sự vững vàng trong diễn đạt nói và viết.
1.2.4. Bản chất của việc dạy – học theo phương pháp “Bàn tay nặn bột”:
Dạy học theo phương pháp “ Bàn tay nặn bột, các em có thể tiến hành
những nghiên cứu dẫn đến sự hiểu biết. Nhưng các em cần được hướng dẫn
và giúp đỡ bởi các câu hỏi của thầy giáo và hoạt động trong khuôn khổ một
đề tài đã được xây dựng chứ không phải chỉ lựa chọn theo các “cơ hội”. Trong
quá trình nghiên cứu, học sinh phải sử dụng tất cả các giác quan để tìm ra tri
thức mới. Các em cần có vở ghi chép cá nhân để ghi lại những ý tưởng của
mình, những điều đã được sửa chữa lại, cho phép giữ lại vết tích của những
thử nghiệm liên tiếp, đánh dấu được tiến trình nghiên cứu. Vở ghi chép được
học sinh giữ suốt trong thời gian học Tiểu học và cuối cấp học sẽ hình thành
một tập vở ghi nhớ đặc biệt.
Như vậy bản chất của “ Bàn tay nặn bột” không phải là phương thức
mới cho phép các em hội nhập tốt hơn vào đời sống tự nhiên mà tạo cho các
em một cách xử lý độc lập, có phần nào giống như một nhà nghiên cứu. Khi
xử lý độc lập, học sinh sử dụng giác quan và một số dụng cụ hỗ trợ cho các
thao tác trí tuệ.
Dạy học theo phương pháp “Bàn tay nặn bột” khơng địi hỏi phải sử
dụng những dụng cụ thí nghiệm phức tạp, hiện đại, đắt tiền mà các dụng cụ ở
7


đây không quá tốn kém, đa số là các vật dụng dễ kiếm và dễ sử dụng, khơng
nặng nề. Nó được sử dụng hàng ngày với vài vật liệu đơn giản là đủ. Các thao
tác trên những dụng cụ thí nghiệm cũng hết sức đơn giản và khơng cần có
hiểu biết kĩ thuật gì đặc biệt. Các em có thể thử nghiệm nhu cầu của cây trồng
bằng cách thay đổi các thông số : đất, nước, ánh sáng, nhiệt độ, khơng khí,
bằng cách so sánh và phân tích kết quả thực nghiệm. Các em sẽ phát hiện ra
rằng: chỉ cần thay đổi mỗi lần một thơng số là có thể có những kết luận khác

nhau.Và trong q trình ấy, học sinh sẽ đặt ra những câu hỏi thắc mắc: Tại sao
có những loại cây sống bám trên cây khác mà không cần đến yếu tố đất? Tại
sao sự nảy mầm khơng chỉ xảy ra trong đất mà cịn cả trên nhựa, tờ giấy?...
Như vậy trong hạt có gì? Cây trồng có ăn đất khơng? Tại sao lại bón phân cho
cây ?....
1.2.5. Tiến trình dạy học mơn Tự nhiên- Xã hội và môn khoa học ở trường
Tiểu học theo phương pháp Bàn tay nặn bột:
- Bước 1: Đưa ra tình huống xuất phát và nêu vấn đề.
- Bước 2: Làm bộc lộ biểu tượng ban đầu của học sinh.
- Bước 3: Đề xuất câu hỏi (dự đoán/ giả thiết) và phương án tìm tịi.
- Bước 4: Thực hiện phương án tìm tòi.
- Bước 5: Kết luận kiến thức.
1.2.6. Một số lưu ý khi sử dụng phương pháp “Bàn tay nặn bột” trong dạy
học:
- Trong quá trình HS thực hành, GV phải khéo léo theo dõi, quan
sáthọc sinh xem các em đang nghĩ gì về vấn đề mà mình đặt ra để nắm được

8


tình hình. Nếu có điều gì khơng khớp với dự định ban đầu thì cần phải có sự
điều chỉnh cho phù hợp.
- Các biểu tượng HS đưa ra có thể đúng, có thể sai nhưng giáo viên
khơng đánh giá và cũng không đưa ra câu trả lời. GV chỉ gợi ý hay đặt thêm
những câu hỏi dẫn dắt HS đi tìm câu trả lời cho câu hỏi của chính các em chứ
khơng làm thay. Ví dụ; “ Theo em, nó sẽ như thế nào”? “ Em nghĩ (làm) thử
xem”? “Em tìm cách làm nào đó để xem có đúng khơng”?..... Ví dụ khi các
em lọc nước mà kết quả vẫn đục Gv chỉ gợi ý “ Các em thử xem thiết bị thí
nghiệm có vấn đề gì khơng”? “ Xem lại các bước tiến hành lọc nước của các
em”.....Trong trường hợp thí nghiệm cần đến các điều kiện, GV phải giúp các

em xác định được điều kiện của thí nghiệm (Ví dụ: Về mặt thời gian, mơi
trường, nhiệt độ...). Điều này, bước đầu HS có thể gặp khó khăn nhưng thực
hiện nhiều lần các em sẽ quen dần trong việc đặt điều kiện cho thí nghiệm để
đảm bảo độ chính xác cao.
* Tình huống xuất phát từ câu hỏi phải đảm bảo các yêu cầu sau :
- Câu hỏi thường mang tính chất mở hoặc nửa mở phù hợp với mục tiêu
bài học và phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh sao cho các em có khả
năng giải quyết.
- Có tác dụng khêu gợi trí tị mị và ham hiểu biết khoa học, kích thích
các em suy nghĩ và tiến hành giải quyết để đem lại những hiểu biết.
- Câu hỏi phải gọn, rõ ràng, dễ hiểu, hạn chế những từ ngữ mang khái
niệm mà các em chưa biết. Nếu có, GV nên tìm những từ ngữ thay thế sao
cho vừa đảm bảo HS hiểu được vừa vẫn giữ nguyên được ý nghĩa của nó.

9


- Khi nêu câu hỏi phải đảm bảo cho tất cả học sinh nghe và biết được
mình cần phải làm gì.
- Việc chuẩn bị các vật liệu, đồ dùng dạy học có ý nghĩa quan trọng.
Đối với phương pháp Bàn tay nặn bột nếu khơng có đồ dùng dạy học thì
khơng thể tiến hành được.
- Đối với phương pháp Bàn tay nặn bột nếu chỉ dừng lại ở việc đánh giá
bằng điểm số thì chưa đủ mà cần phải phối hợp đánh giá về năng lực quan sát,
năng lực tư duy, khả năng suy luận và phán đoán, kỹ năng làm thí nghiệm,
cách sử dụng ngơn ngữ để biểu đạt (kể cả trong khi nói và viết), sự hứng thú
tìm tòi, sự tò mò ham hiểu biết, sự tham gia tích cực trong giờ học...Tất cả
những điều đó nhằm kích thích, lơi kéo các em khám phá thế giới khơng
ngừng, tạo ra sự cân đối ở các em giữa kiến thức và kỹ năng, giữa lý thuyết và
thực hành.

- Không chia nhóm HS q đơng, mỗi nhóm chỉ từ 2, 4 đến 6 em và từ
hai bàn ghép lại.
- Không nên cho HS biết trước kiến thức của bài học một cách tiêu cực
mà phải để cho các em tự khám phá ra chúng. Không để các em sử dụng sách
giáo khoa để trả lời câu hỏi mà giáo viên đưa ra vì như vậy sẽ làm cho HS có
thói quen ỷ lại khơng chịu suy nghĩ, tìm tịi trong học tập. Sách giáo khoa có
thể chỉ được sử dụng làm tài liệu quy chiếu với các kết quả nghiên cứu của
HS ở cuối tiết học.
- Không nêu tên bài học trước khi học (với những bài thể hiện nội dung
bài học ở đề bài).

10


- Lựa chọn hoạt động phù hợp với phương pháp Bàn tay nặn bột để áp dụng,
không nhất thiết hoạt động nào cũng áp dụng phương pháp này.
1.3. Cơ sở lý luận quản lý giáo dục:
Quá trình quản lý là quá trình hoạt động của chủ thể quản lý nhằm thực
hiện tổ hợp các chức năng quản lý, đưa hệ quản lý tới mục tiêu. Quá trình
quản lý bao gồm 4 chức năng:
 Kế hoach hoá
 Tổ chức
 Chỉ đạo
 Kiểm tra
Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài, tôi tập trung vào chức năng chỉ đạo.
1.3.1. Khái niệm chức năng chỉ đạo:
- Chức năng chỉ đạo là quá trình tác động ảnh hưởng tới hành vi, thái độ
của những người khác nhằm đạt tới các mục tiêu chất lượng cao.
1.3.2. Vị trí, vai trị của chức năng chỉ đạo:
Chức năng chỉ đạo là chức năng thứ 3 trong 1 q trình quản lý, nó có

vai trị cùng với chức năng tổ chức để hiện thực hoá các mục tiêu. Chức
năng chỉ đạo được xác định từ việc điều hành và hướng dẫn các hoạt
động nhằm đạt được mục tiêu có chất lượng và hiệu quả. Thực chất của
chức năng chỉ dạo là quá trình tác động và ảnh hưởng của chủ thể quản lý
tới những người khác nhằm biến những yêu cầu chung của tổ chức, hệ
thống giáo dục và nhà trường thành nhu cầu của mọi cán bộ cơng chức,
trên cơ sở đó mọi người tích cực tự giác và mang hết khả năng để làm
việc. Do đó chức năng chỉ đạo là cơ sở để phát huy các động lực cho việc
thực hiện các mục tiêu quản lý và góp phần tạo nên chất lượng và hiệu
quả cao của các hoạt động.
1.3.3. Nội dung chủ yếu của chức năng chỉ đạo:

11


Chức năng chỉ đạo là một chức năng quản lý quan trọng và cần thiết cho
việc hiện thực hoá các mục tiêu, do trong chỉ đạo giáo dục quán triệt
phương châm “duy trì - ổn định - đổi mới - phát triển” trong các hoạt động
của nhà trường và cả hệ thống giáo dục, từ đó, chức năng chỉ đạo trong
giáo dục cần thực hiện các nội dung sau:
(1). Thực hiện quyền chỉ huy và hướng dẫn triển khai các nhiệm vụ
(2). Thường xun đơn đốc, động viên và kích thích.
(3). Giám sát và sửa chữa.
(4). Thúc đẩy các hoạt động phát triển.
Thực hiện quyền chỉ huy và hướng dẫn triển khai các nhiệm vụ cũng như
tác động ảnh hưởng tới các thành viên khác phảI đảm bảo phù hợp, thiết thực
và cụ thể với khả năng và trình độ của từng thành viên trong tổ chức hay
trong trường học.
Việc thực hiện thường xun đơn đốc, động viện và kích thích lao động có
tác dụng như q trình tạo động cơ làm việc của mọi thành viên. Trong giai

đoạn này, người quản lý cần có những tác động cần thiết tới các đối tượng
nghiên cứu để biến các yêu cầu tập thể thành nhu cầu hoạt động của từng
người. Khi đó mọi người sẽ thể hiện được hết khả năng và cơng sức của mình
cho việc thực hiện các mục tiêu chung của tổ chức.
Giám sát là quá trình hoạt động của chủ thể quản lý theo dõi việc thực hiện
các nhiệm vụ của cấp dưới, khi thấy có sự sai lệch, lúng túng thì giúp sữa chữa
hoặc hỗ trợ, giúp đỡ đối tượng thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao.
Như vậy chỉ đạo đổi mới PPDH nằm trong mục tiêu của hệ thống giáo dục
quốc dân, chịu sự chỉ đạo chung và tuân thủ theo lý luận quản lý. Chỉ đạo hoạt
động đổi mới PPDH của Hiệu trưởng ở trường THCS về thực chất là sự can
thiệp của Hiệu trưởng trong tồn bộ q trình dạy học, huy động lực lượng
giáo viên tham gia thực hiện đổi mới PPDH, điều khiển hoạt động đổi mới
PPDH, phối hợp các lực lượng trong nhà trường thực hiện kế hoạch đưa hoạt
động đổi mới PPDH đạt tới mục tiêu đã định.
12


Trong quá trình chỉ đạo Hiệu trưởng chú ý tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở
vật chất cũng như các điều kiện khác cho hoạt động đổi mới PPDH.
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG VIỆC CHỈ ĐẠO
ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP BÀN TAY NẶN BỘT VÀO DẠY HỌC
MÔN TỰ NHIÊN- XÃ HỘI VÀ MƠN KHOA HỌC
Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
Để tìm hiểu thực trạng chỉ đạo áp dụng phương pháp Bàn tay nặn bột
và dạy học môn Tự nhiên-Xã hội và môn Khoa học ở trường Tiểu học , tôi đã
tiến hành điều tra khảo sát thực trạng ở trường Tiểu học Linh Đàm và một số
trường Tiểu học trên địa bàn quận .
Trên cơ sở nghiên cứu thực tế cùng với phân tích và xử lý số liệu đã thu
thập , tơi đã có được một số nét cơ bản về thực trạng việc chỉ đạo áp dụng
phương pháp Bàn tay nặn bột và dạy học môn Tự nhiên-Xã hội và môn Khoa

học ở trường Tiểu học.
2.1.Thực trạng:
Bảng kết quả điều tra về mức độ hiểu biết và kỹ năng vận dụng phương
pháp Bàn tay nặn bột của giáo viên trường Tiểu học Linh Đàm( thời điểm
tháng 11 năm 2013):

Số lượng GV

Mức độ hiểu biết

Kĩ năng vận dụng

về PP Bàn tay nặn bột
Không Hiểu Hiểu

PP Bàn tay nặn bột
Chưa
Biết
Vận

hiểu

rõ

tham gia khảo sát
30

8%

70%

22%

biết

vận

dụng

vận

dụng

thành

13%

thạo
7%

dụng
80%

Bảng kết quả điều tra về năng lực của học sinh trường Tiểu học Linh
Đàm ( thời điểm tháng 11 năm 2013):
Kĩ năng làm thí nghiệm

13

Kĩ năng diễn đạt

Số lượng HS
tham gia khảo sát
100

Rất

Thành

Chưa

Rất

Thành

Chưa

thành

thạo

đạt

thành

thạo

đạt

80%

thạo
20%

29%

51%

thạo
5%

15%

Với kết quả như bảng trên chứng tỏ rằng đa số giáo viên đã hiểu biết về
phương pháp Bàn tay nặn bột nhưng chưa mạnh dạn áp dụng phương pháp
này vào dạy học dẫn đến kĩ năng vận dụng phương pháp Bàn tay nặn bột còn
hạn chế.
2.2. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng:
Qua thực tế điều tra cho thấy giáo viên rất ít khi sử dụng phương pháp
Bàn tay nặn bột trong dạy học môn Tự nhiên-Xã hội và mơn Khoa học với
nhiều lí do khác nhau:
STT
1
2
3
4
5

Lí do

Thiếu cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học
Thiếu kĩ năng về phương pháp Bàn tay nặn bột
Mất nhiều thời gian chuẩn bị cho tiết dạy
Số học sinh/lớp đơng
Ít tài liệu phục vụ giảng dạy và học tập

Tỷ lệ % GV

Kết quả điều tra cho thấy trong quá trình áp dụng phương pháp Bàn tay
nặn bột trong dạy học môn Tự nhiên-Xã hội và môn Khoa học các giáo viên
đều gặp phải những khó khăn, tuy mức độ có khác nhau nhưng trên đây là
những nguyên nhân chính cản trở việc áp dụng phương pháp bàn tay nặn bột.
Ngồi khó khăn chủ quan của mỗi giáo viên thì có ngun nhân khách
quan liên quan đến cơng tác quản lí chỉ đạo.
Qua điều tra, khảo sát thực tế cho thấy trường Tiểu học Linh Đàm và một
số trường Tiểu học trên địa bàn quận đã triển khai áp dụng phương pháp “Bàn
tay nặn bột” theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo tại Công văn số
3535/BGDĐT-GDTrH; đã tổ chức tập huấn cho100% giáo viên về phương

14


pháp Bàn tay nặn bột. Đa số các đồng chí cán bộ quản lí đều cho rằng: Bàn
tay nặn bột là một phương pháp dạy học tích cực, giúp hình thành cho học
sinh thói quen làm việc như các nhà khoa học và niềm say mê sáng tạo giải
quyết vấn đề.
Tuy nhiên hiệu quả của việc chỉ đạo áp dụng phương pháp Bàn tay nặn
bột vào dạy học môn Tự nhiên-Xã hội và môn Khoa học ở trường Tiểu học
chưa cao vì việc chỉ đạo một số cán bộ quản lí cịn nhiều bất cập, nhiều yếu tố
khơng đồng bộ:

- Hầu hết chỉ đạo theo phương pháp chung chung, thiếu trọng tâm, khơng
theo qui trình.Tính kế hoạch trong chỉ đạo còn hạn chế nên việc áp dụng
phương pháp Bàn tay nặn bột và dạy học môn Tự nhiên-Xã hội và môn Khoa
học ở trường Tiểu học chưa thường xuyên, liên tục.
- Cơng tác chỉ đạo bồi dưỡng giáo viên cịn nhiều hạn chế, nội dụng bồi
dưỡng chưa cụ thể, một số nội dung cần thiết chưa được quan tâm, hình thức
bồi dưỡng chưa hợp lý nên hiệu quả thấp.
- Thiếu tác động nâng cao động lực làm việc đối với giáo viên trong việc
áp dụng phương pháp Bàn tay nặn bột vào dạy học môn Tự nhiên-Xã hội và
môn Khoa học, chưa khuyến khích, động viên đúng mức tạo niềm say mê,
hứng thú để giáo viên việc áp dụng phương pháp Bàn tay nặn bột vào dạy
học.
Tóm lại: Kết quả khảo sát thực trạng việc áp dụng phương pháp Bàn tay
nặn bột vào dạy học môn Tự nhiên-Xã hội và môn Khoa học cho thấy một bộ
phận giáo viên đã có những cố gắng nhất định trong việc sử dụng phương
pháp Bàn tay nặn bột nhằm giúp học sinh hình thành thế giới quan khoa học
và niềm say mê sáng tạo song chúng ta phải thừa nhận một thực tế: giáo viên
vẫn chưa mạnh dạn sử dụng phương pháp Bàn tay nặn bột trong quá trình dạy
học.
Nguyên nhân của thực trạng trên là do nhiều yếu tố nhưng cần phải nhấn
mạnh vai trị chỉ đạo của cán bộ quản lí. Những thực trạng nêu trên cũng chính
15


là điểm xuất phát để tìm ra những biện pháp phù hợp với đặc điểm và điều
kiện của nhà trường để việc áp dụng phương pháp Bàn tay nặn bột vào dạy
học môn Tự nhiên-Xã hội và môn Khoa học đạt hiệu quả cao, đáp ứng yêu cầu
đổi mới của ngành Giáo dục và Đào tạo.
CHƯƠNG 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO
VIỆC ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP BÀN TAY NẶN BỘT

VÀO DẠY HỌC MÔN TỰ NHIÊN-XÃ HỘI VÀ MÔN KHOA HỌC
Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC LINH ĐÀM
3.1 Chỉ đạo xây dựng đội ngũ giáo viên :
3.1.1. Nâng cao nhận thức cho giáo viên về sự cần thiết của việc đổi mới
phương pháp dạy học và những ưu điểm của phương pháp Bàn tay nặn
bột:
Phương pháp dạy học là một vấn đề có tính lịch sử, muốn đổi mới
phương pháp dạy học thì phải đổi mới trước hết ở ý thức.Trong việc thực
hiện đổi mới PPDH thì vai trị của giáo viên là rất quan trọng bởi khó mà chỉ
đạo hoạt động đổi mới PPDH đạt kết quả cao khi giáo viên không muốn đổi
mới. Đây là mâu thuẫn trong thực tế mà nhiều cán bộ quản lí cần phải giải
quyết. Để nâng cao nhận thức cho giáo viên về sự cần thiết của việc đổi mới
phương pháp dạy học và những ưu điểm của phương pháp Bàn tay nặn bột,
tôi đã thực hiện một số biện pháp sau:
-Tổ chức các buổi sinh hoạt tư tưởng, chính trị như tổ chức cho cán bộ
giáo viên được nghe thời sự, được đọc sách báo, … để nắm được sự biến
chuyển của xã hội, sự phát triển về kinh tế, văn hoá giáo dục của địa phương
của đất nước, nắm vững đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước, bám sát
các chương trình hành động quốc gia của tỉnh, của huyện, … để giúp mọi
thành viên trong nhà trường nâng cao nhận thức hiểu biết về chính trị- xã hội,
làm cho họ có ý thức quan tâm đến những vấn đề cấp thiết của cuộc sống, của
thời đại.
- Tổ chức cho cán bộ, giáo viên học tập các văn bản pháp quy Giáo
dục và đào tạo: Làm cho mọi thành viên của nhà trường nắm vững đường lối,
16


quan điểm giáo dục, chính sách của Đảng và Nhà nước, qua việc tổ chức học
tập các Nghị quyết, Chỉ thị, các giải pháp, mục tiêu Giáo dục và đào tạo- điều
này rất quan trọng với bậc Tiểu học; làm cho cán bộ giáo viên hiểu rõ nhiệm

vụ, quyền hạn của mình và mọi người, ý thức được trách nhiệm của mình
trong mỗi cơng việc được giao, xây dựng tập thể sư phạm đồn kết, nhất trí
cộng đồng trách nhiệm, cùng nhau thực hiện nhiệm vụ, phấn đấu vì mục đích
chung. Giúp giáo viên có nhận thức đúng đắn về đổi mới phương pháp dạy
học: Xuất phát từ yêu cầu đặt ra trong công cuộc đổi mới , đổi mới phương
pháp dạy học nhằm đáp ứng yêu cầu, mục tiêu giáo dục hiện đại và đào tạo
con người lao động năng động, tự tin, linh hoạt, sáng tạo phù hợp với làn sóng
đổi mới kinh tế và xã hội hiện nay. Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã
hội đối với giáo dục đào tạo thế hệ trẻ, đáp ứng với yêu cầu của đất nước
trong giai đoạn mới cần phải có phương pháp dạy học mới phù hợp với yêu
cầu tiến bộ của xã hội. Bởi thế việc áp dụng lí luận dạy học tích cực vào giảng
dạy các môn học là rất quan trọng và cần thiết.
- Tổ chức cho giáo viên tham gia học tập các chuyên đề về đổi mới
phương pháp, tiếp cận với các phương pháp dạy học tích cực đặc biệt là
phương pháp Bàn tay nặn bột. Cần phải làm cho giáo viên thấy rõ ưu điểm
nổi bật của phương pháp Bàn tay nặn bột: Học sinh là người chủ động trong
các hoạt động học tập, tự xây dựng kiến thức thông qua khám phá, thử
nghiệm, thảo luận, hợp tác với bạn, dưới sự định hướng, giúp đỡ của giáo
viên. Qua đó học sinh nắm vững kiến thức, phát triển năng lực nhận thức và
tư duy sáng tạo; phát triển năng lực quan sát, thực hành; kĩ năng làm việc hợp
tác theo nhóm,... Góp phần phát triển năng lực tự học của học sinh. Ngoài
việc chú trọng đến kiến thức khoa học, dạy học theo phương pháp Bàn tay
nặn bột còn chú ý nhiều tới rèn kĩ năng diễn đạt qua ngôn ngữ nói và viết,
giúp học sinh phát triển khả năng diễn đạt, ngơn ngữ khoa học. Qua việc tích
cực tham gia các hoạt động, qua các bước của phương pháp Bàn tay nặn bột,
hình thành được ở học sinh tác phong và thói quen làm việc khoa học, thói
17


quen độc lập suy nghĩ, sáng tạo trong hành động, rất có lợi cho việc học tập

và nghiên cứu sau này.
3.1.2. Tổ chức bồi dưỡng cho giáo viên về phương pháp Bàn tay nặn bột:
3.1.2.1.Nội dung bồi dưỡng:
- Giới thiệu chung về phương pháp Bàn tay nặn bột:
+ Khái niệm phương pháp Bàn tay nặn bột
+ Các nguyên tắc cơ bản của dạy học theo phương pháp Bàn tay nặn
bột.
+ Ưu điểm của phương pháp Bàn tay nặn bột.
+ Khó khăn, hạn chế của phương pháp Bàn tay nặn bột.
+ Các bước dạy học theo phương pháp Bàn tay nặn bột.
- Một số vấn đề về sử dụng phương pháp Bàn tay nặn bột trong dạy
học môn Tự nhiên và Xã hội, môn Khoa học ở Tiểu học.
- Thiết kế một vài tiết dạy Tự nhiên – Xã hội và Khoa học theo phương
pháp Bàn tay nặn bột.
1.1.2.2. Hình thức bồi dưỡng:
a.Tổ chức chuyên đề về phương pháp Bàn tay nặn bột theo hướng đổi
mới:
Để mang lại hiệu quả thiết thực trong việc tổ chức chuyên đề, tôi đã chỉ
đạo đổi mới sinh hoạt chuyên môn. Những năm trước đây, ở mỗi chuyên đề ,
giảng viên (người báo cáo) trình bày lí thuyết- học viên (giáo viên) nghe và
ghi chép. Ở hình thức này, giáo viên thụ động tiếp nhận kiến thức dẫn đến hiệu
quả chuyên đề không cao. Để có được hiệu quả cao trong việc tổ chức chuyên
đề, cần phải phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của giáo viên, giáo viên
phải thực sự được nghiên cứu, được động não. Chính vì vậy , tơi đã tiến hành
tổ chức chuyên đề về phương pháp Bàn tay nặn bột theo các bước sau:
Bước 1: Giáo viên nghiên cứu tài liệu về phương pháp Bàn tay nặn bột;
xem băng hình 1 tiết dạy có sử dụng phương pháp Bàn tay nặn bột. (Để tránh
lãng phí thời gian, có thể cung cấp tài liệu cho giáo viên nghiên cứu trước).
18

Trong bước này cần yêu cầu giáo viên ghi lại những thơng tin mới và
những băn khoăn thắc mắc có liên quan đến phương pháp Bàn tay nặn bột.
Bước 2: Chia sẻ và suy ngẫm: giáo viên thảo luận trong tổ(hoặc nhóm)
chun mơn về phương pháp Bàn tay nặn bột; về nội dung tiết xem băng đĩa.
Định hướng cho giáo viên tập trung vào các vấn đề cụ thể như:
- Cách nêu tình huống xuất phát và câu hỏi nêu vấn đề: mức độ phù
hợp và hấp dẫn của tình huống xuất phát.
- Cách gợi ý để học sinh đưa ra các câu hỏi thắc mắc(giả thuyết).
- Cách hợp tác học tập của học sinh trong nhóm.
- Cách hướng dẫn học sinh thảo luận, cách ghi vở thí nghiệm và thời
điểm ghi vở thí nghiệm.
Bước 3: Thảo luận tập trung: Đại diện của giáo viên trong từng tổ,
nhóm (thường là tổ trưởng, nhóm trưởng) nêu ý kiến sau khi đã thống nhất
trong nhóm và những điều cịn băn khoăn, thắc mắc về phương pháp Bàn tay
nặn bột. Các nhóm khác bổ sung hoặc đưa ra ý kiến của riêng nhóm mình.
Bước 4: Tổng kết và vận dụng: Người phụ trách chun đề (thường là
Phó Hiệu trưởng phụ trách chun mơn hoặc giáo viên cốt cán) tổng kết các
vấn đề nổi bật qua thảo luận và các vấn đề cần suy ngẫm để hoạt động học
của học sinh theo phương pháp Bàn tay nặn bột được tốt hơn. Dựa trên kết
quả thảo luận và và những điều được rút ra sau buổi chuyên đề, mỗi giáo viên
cần xác định rõ phương hướng áp dụng phương pháp Bàn tay nặn bột vào dạy
học môn Tự nhiên và Xã hội (với giáo viên lớp 1- 2- 3), môn Khoa học (với
giáo viên lớp 4-5) sao cho phù hợp với thực tiễn lớp mình.
b. Tổ chức dạy minh họa theo phương pháp Bàn tay nặn bột:
* Công tác chuẩn bị:
- Lựa chọn bài dạy minh họa:
- Lựa chọn người dạy minh họa: nên chọn những giáo viên dạy giỏi,
nhiệt tình hăng hái và thích sáng tạo thì việc dạy thí điểm sẽ đem lại hiệu quả
cao hơn.

19


- Giáo viên dạy minh họa chuẩn bị bài dạy: Trong qua trình chuẩn bị,
nên trao đổi về kế hoạch bài học (giáo án) với người phụ trách chuyên đề.
- Bố trí địa điểm dạy minh họa có đủ chỗ ngồi cho người dự giờ quan
sát thuận lợi.
* Tổ chức dạy minh họa phương pháp Bàn tay nặn bột :
Cần lưu ý để người dự giờ tập trung quan sát hoạt động học của học
sinh (thái độ, nét mặt, cử chỉ, hành vi, lời nói,mối quan hệ giữa các học sinh,
sản phẩm của học sinh). Định hướng tập trung quan sát để trả lời các câu hỏi
sau:
- Tình huống xuất phát của giáo viên đưa ra có phù hợp với nội dung
bài học khơng? Có thực sự gây hứng thú học tâp cho học sinh không?
- Câu hỏi nêu vấn đề có gần gũi, dễ hiểu với học sinh khơng?
- Học sinh có hiểu được những điều giáo viên yêu cầu đề xuất biểu
tượng ban đầu khơng?
- Học sinh có thực sự động não suy nghĩ, tích cực thực hiện hoạt động
học tập theo yêu cầu của giáo viên không?
- Mọi thành viên trong nhóm có hoạt động tích cực và hợp tác để đề
xuất giả thuyết, các phương án thực nghiệm và tiến hành thực nghiệm một
cách nghiêm túc khơng?
- Học sinh có vừa suy nghĩ, vừa ghi chép và vở thực nghiệm, phiếu
thảo luận nhóm khơng? Sản phẩm của học sinh như thế nào?
* Chia sẻ và suy ngẫm:
- Các giáo viên dự giờ cùng nhau chia sẻ và suy ngẫm về tiết dạy minh
họa trên cơ sở lắng nghe và tôn trọng ý kiến của nhau.
- Lưu ý: Không tập trung đánh giá, xếp loại tiết dạy hoặc giáo viên dạy
mà chủ yếu phân tích các tình huống quan sát được từ các hoạt động học và
kết quả học tập của học sinh trong giờ học. Trước hết cần nhấn mạnh những

điểm thành công của giờ học; bên cạnh đó có thể chỉ ra nguyên nhân học sinh
chưa tích cực và tìm ra giải pháp phù hợp để tạo cơ hội cho mọi học sinh tích
20


cực tham gia vào quá trình học tập nhằm nâng cao chất lượng bài học.
* Tổng kết và vận dụng:
- Người phụ trách chuyên đề tổng kết lại các vấn đề nổi bật qua thảo
luận và các vấn đề cần suy ngẫm. Giáo viên tự suy nghĩ và lựa chọn biện pháp
áp dụng cho giờ dạy của lớp mình.
3.2. Chỉ đạo áp dụng vào giảng dạy đại trà:
Chỉ đạo hoạt động dạy học trên lớp là khâu nối tiếp để triển khai thực hiện
việc áp dụng phương pháp Bàn tay nặn bột vào dạy học . Phần lớn cán bộ
quản lí chỉ đạo việc áp dụng phương pháp Bàn tay nặn bột vào dạy học không
theo kế hoạch liên tục, khơng duy trì trong suốt năm học mà thường tập trung
vào dịp kỷ niệm ngày nhà giáo Việt Nam 20/11 thơng qua hoạt động hội
giảng. Vì thế đã vơ tình để giáo viên rất dễ quay trở lại áp dụng PPDH truyền
thống mà nó đã trở thành cố hữu.
Để thành công trong việc triển khai đại trà áp áp dụng phương pháp Bàn
tay nặn bột vào dạy học môn Tự nhiên và Xã hội, môn Khoa học, người cán
bộ quản lí cần chú trọng những cơng việc sau đây:
* Xây dựng kế hoạch dạy học:
-Tổ chức cho giáo viên chủ động lựa chọn nội dung, xây dựng chủ đề
dạy học trong mônTự nhiên và Xã hội, môn Khoa học áp dụng phương pháp
Bàn tay nặn bột (theo tinh thần Công văn số 3535/BGD ĐT- GDTrH).
- Tùy theo khả năng và điều kiện của từng đối tượng, không nhất thiết
yêu cầu tất cả giáo viên phải dạy tất cả các bài theo phương pháp Bàn tay nặn
bột . Mỗi giáo viên có thể lựa chọn một hoặc một số chủ đề (bài học) để dạy
theo phương pháp Bàn tay nặn bột trong năm học. Đối với giáo viên giỏi có
thể huy động họ tham gia dạy nhiều bài hơn nhưng đối tượng giáo viên dạy

trung bình và yếu có thể dạy số lượng ít hơn. Từ đó từng bước mở rộng dần số
lượng bài dạy theo phương pháp Bàn tay nặn bột từ năm nay đến năm khác
cho phù hợp với khả năng của họ.
* Tổ chức hoạt động dạy học:
21


- Trên cơ sở kế hoạch dạy học đã được Ban Giám hiệu phê duyệt, giáo
viên tiến hành thiết kế tiến trình dạy học cụ thể cho mỗi chủ đề mà không nhất
thiết phải theo bài/tiết như trong sách giáo khoa. Mỗi chủ đề có thể được thực
hiện ở một hay nhiều tiết học, mỗi tiết có thể chỉ thực hiện một hoặc một số
bước trong tiến trình sư phạm của phương pháp Bàn tay nặn bột. Các nhiệm
vụ học tập có thể được thực hiện trong hoặc ngồi giờ lên lớp.
- Cần có biện pháp khuyến khích và tạo điều kiện cho giáo viên áp
dụng phương pháp Bàn tay nặn bột về thời gian chuẩn bị bài dạy. Trong những
năm đầu mới thực hiện, chưa xếp loại giờ dạy nếu giáo viên khơng có nguyện
vọng được xếp loại.
- Trong quá trình áp dụng phương pháp Bàn tay nặn bột vào dạy học
môn Tự nhiên và Xã hội, môn Khoa học, giáo viên có thể chia sẻ, trao đổi
kinh nghiệm với các đồng nghiệp, cập nhật thông tin tài liệu dạy học theo
phương pháp Bàn tay nặn bột trên Website: bantaynanbot.edu.vn
3.3.Chỉ đạo sử dụng có hiệu quả đồ dùng dạy học để áp dụng phương
pháp Bàn tay nặn bột .
Đồ dùng dạy học có vai trị rất quan trọng trong q trình dạy học đặc
biệt hỗ trợ tích cực để áp dụng phương pháp Bàn tay nặn bột. Để phát triển
được nguồn đồ dùng dạy học, cần quan tâm đến những vấn đề sau:
- Tích cực tham mưu với cấp uỷ Đảng và chính quyền địa phương qn
triệt tới tồn dân các Nghị quyết của Đảng, Nhà nước, Bộ GD - ĐT về chủ
trường xây dựng cơ sở vật chất, thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới.
- Tuyên truyền, vận động phụ huynh học sinh hỗ trợ nguồn lực cho nhà

trường để xây dựng và hoàn thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học nhằm
nâng cao chất lượng dạy học nói chung và để áp dụng có hiệu quả phương
pháp bàn tay nặn bột.
- Phát động và duy trì phong trào thi đua tự làm đồ dùng dạy học trong giáo
viên, phong trào sưu tầm và tự làm đồ dùng học tập trong học. Khuyến khích

22


giáo viên linh hoạt ứng dụng những đồ dùng đơn giản nhất, hiện có; tự làm
thiết bị, đồ dùng dạy học từ những vật liệu sẵn có.
- Có thể hỗ trợ giáo viên một phần kinh phí làm đồ dùng dạy học.
3.4. Tạo động lực để giáo viên tích cực áp dụng phương pháp bàn tay nặn
bột vào dạy học:
Trong chức năng chỉ đạo nói chung, người cán bộ quản lí phải ln tìm
cách làm thế nào để mọi người làm việc tích cực, hồn thành tốt cơng việc
được giao nhằm góp phần thực hiện các mục tiêu của tổ chức.Trong chỉ đạo
áp dụng phương pháp Bàn tay nặn bột vào dạy học cũng vậy, người cán bộ
quản lí phải tìm cách để thúc đẩy mọi giáo viên tích cực sử dụng phương pháp
này, nói một cách khác, đó là việc tạo động lực để giáo viên tích cực áp dụng
phương pháp Bàn tay nặn bột vào dạy học.
Có thể lâu nay chúng ta đã mắc một sai lầm là làm cho người giáo viên
cảm thấy việc đổi mới phương pháp dạy học là “ một công việc cưỡng bức”,
là một việc “từ trên dội xuống”, do đó họ “ dị ứng” với công việc này. Bây
giờ chúng ta cần phải làm thay đổi cái cảm nhận đó bằng cách làm cho người
giáo viên thấy việc đổi mới phương pháp dạy học nói chung và việc áp dụng
phương pháp Bàn tay nặn bột nói riêng là một cơng việc đầy hứng thú, đầy
sáng tạo, đầy thách thức.
Muốn vậy ta nên tìm cách tạo ra một bầu khơng khí thi đua sáng tạo
trong phương pháp dạy học. Ta nên dựa vào những giáo viên say mê khoa học,

nhất là lực lượng giáo viên trẻ, vì tuổi trẻ ln ham thích cái mới ( do trong
đầu óc họ chưa có các “ lối mịn” ), ham thích sáng tạo, ln mong muốn
chiến thắng các thách thức, có nhiều hồi bão,…rồi khuyến khích họ tìm tịi,
sáng tạo trong phương pháp dạy học.
Cần phải có hình thức động viên, khen thưởng các giáo viên tích cực áp
dụng phương pháp Bàn tay nặn bột và áp dụng đạt kết quả tốt. Cần khen
thưởng công bằng, khách quan tránh “ bình quân chủ nghĩa” trong việc khen
thưởng. Nếu chỉ vì sợ mất lịng, vì sự khó xử nào đó mà ai cũng được khen cả
23


thì những người cố gắng sẽ dần dần khơng cần cố gắng nữa.
Cần tạo được sự tiến bộ ở mỗi giáo viên trong việc áp dụng phương
pháp Bàn tay nặn bột. Trước hết là làm cho người giáo viên tìm thấy lợi ích
riêng trong lợi ích chung. Nếu người giáo viên thấy rằng trong khi mình áp
dụng phương pháp Bàn tay nặn bột thì chun mơn của mình được nâng cao
hơn, kĩ năng sư phạm của mình trở nên vững vàng hơn,…thì họ sẽ tích cực
hơn. Nói chung ai cũng muốn mình ngày càng phát triển hơn, giỏi giang hơn,
vì vậy họ muốn mình ngày càng tiến bộ hơn ngay trong chính cơng việc mình
đang làm.
CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ:
Từ kết quả đánh giá thực trạng, tôi đã đề xuất 4 biện pháp chỉ đạo việc áp
dụng phương pháp Bàn tay nặn bột vào dạy học môn Tự nhiên và Xã hội,
môn Khoa học ở trường tiểu học. Tôi đã áp dụng những biện pháp này để chỉ
đạo chuyên môn trong năm học 2013 - 2014 tại trường Tiểu học Linh Đàm,
Kết quả thu được như sau:
Bảng kết quả điều tra về mức độ hiểu biết và kỹ năng vận dụng phương
pháp Bàn tay nặn bột của giáo viên trường Tiểu học Linh Đàm( thời điểm
tháng 02 năm 2014):

Số lượng GV

Mức độ hiểu biết

Kĩ năng vận dụng

về PP Bàn tay nặn bột
Không Hiểu Hiểu

PP Bàn tay nặn bột
Chưa
Biết
Vận

hiểu

rõ

tham gia khảo sát
23

0%

26%

74%

biết

vận

dụng

vận

dụng

thành

44%

thạo
52%

dụng
4%

Bảng kết quả điều tra về năng lực của học sinh trường Tiểu học Linh
Đàm( thời điểm tháng 02 năm 2014):
Kĩ năng làm thí nghiệm

24

Kĩ năng diễn đạt