Phương hướng hoàn thiện quy trình kiểm toán chung và việc thu thập bằng chứng kiểm toán trong kiểm toán Báo cáo tài chính do AASC thực hiện

phơng hớng hoàn thiện quy trình kiểm toán chung
và việc thu thập bằng chứng kiểm toán
trong kiểm toán báo cáo tài chính do aasc thực hiện
I- Sự cần thiết phải hoàn thiện công tác kiểm toán trong
kiểm toán báo cáo tài chính do aasc thực hiện
Trên thế giới hiện nay, toàn cầu hoá đang là một xu thế
tất yếu. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế đó. Bằng
việc tham gia khối
ASEAN, ký Hiệp định thơng mại Việt - Mỹ, gia nhập
khu vực mậu dịch tự do ASEAN, tiến tới gia nhập tổ chức thơng mại thế giới -
WTO Việt Nam đã tạo điều kiện để các doanh nghiệp trong n ớc có thể hội nhập
và cạnh tranh trên thị trờng quốc tế. Điều này cũng có nghĩa là các doanh nghiệp
Việt Nam sẽ phải cạnh tranh với các doanh nghiệp nớc ngoài ngay tại Việt Nam.
Đây chính là cơ hội lớn và đồng thời là thách thức không nhỏ đối với tất cả các
ngành, các lĩnh vực của nền kinh tế Việt Nam trong đó có loại hình dịch vụ kế
toán, kiểm toán. Để các Công ty kiểm toán Việt Nam có thể khẳng định đợc mình
trong cuộc cạnh tranh với các Công ty kiểm toán quốc tế, vấn đề hoàn thiện công
tác kiểm toán là một vấn đề tất yếu.
Cùng với tiến trình hội nhập thế giới, nền tài chính nớc ta cần có một đội ngũ
những công ty kiểm toán mạnh để làm trong sạch môi trờng tài chính, hoàn thiện
hơn nữa hoạt động tài chính kế toán, tạo điều kiện cho sự tăng trởng của kinh tế
đất nớc. Kiểm toán Việt Nam cần phải phát huy vai trò của mình một cách tích cực
hơn, khẳng định vị thế của mình trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nớc.
Vốn là ngành nghề mới mẻ, phát triển chậm so với thế giới một thời gian dài, để
làm đợc điều đó, kiểm toán Việt Nam phải không ngừng tự hoàn thiện mình. Vấn
đề này là của toàn ngành, không chỉ riêng một công ty kiểm toán nào.
Không nằm ngoài quỹ đạo phát triển chung của đất nớc, AASC đang có những
bớc chuyển mình mạnh mẽ để có thể tồn tại và phát triển, khẳng định vị thế là một
trong những công ty hàng đầu trong lĩnh vực kiểm toán tại Việt Nam. AASC, ngoài
việc chuyển đổi mô hình doanh nghiệp theo chủ trơng của Bộ tài chính, luôn luôn
đặt ra nhiệm vụ hàng đầu là hoàn thiện quy trình kiểm toán sao cho khoa học, hợp

lý, phù hợp thực tiễn và đạt hiệu quả cao cùng với chi phí kiểm toán thấp. Điều này
không những giúp giảm rủi ro kiểm toán, mà hiệu quả cao cùng phí kiểm toán thấp
sẽ là một lợi thế quan trọng trong cuộc cạnh tranh với các công ty kiểm toán khác.
Nh vậy, hoàn thiện công tác kiểm toán là vấn đề sống còn đối với AASC.
Hoàn thiện quy trình kiểm toán là một việc quan trọng và phức tạp, có rất
nhiều vấn đề cần phải quan tâm mà một phần quan trọng trong số đó là vấn đề
hoàn thiện quy trình thu thập bằng chứng kiểm toán. Bằng chứng kiểm toán chính
là cơ sở để kiểm toán viên hình thành nên ý kiến của mình về Báo cáo tài chính đ-
ợc kiểm toán từ đó hình thành nên kết luận kiểm toán. Có nghĩa là, sự thành công
của toàn bộ cuộc kiểm toán phụ thuộc chủ yếu vào việc thu thập bằng chứng kiểm
toán. Trong khi đó, các phơng pháp kỹ thuật để thu thập bằng chứng kiểm toán lại
là sự đúc kết, khái quát hoá những kinh nghiệm kiểm toán trên cơ sở phơng pháp
luận biện chứng và phơng pháp cụ thể của các khoa học về giải tích, về quy hoạch,
về xác suất và thống kê toán. Chính vì vậy, hệ thống các phơng pháp này cần đợc
hoàn thiện không ngừng qua thực tiễn hoạt động kiểm toán.
Có thể nói, hoàn thiện việc thu thập bằng chứng kiểm toán để nâng cao chất l-
ợng và giảm chi phí trong các cuộc kiểm toán nói chung và kiểm toán Báo cáo tài
chính nói riêng cũng là một vấn đề không thể thiếu đợc đối với Công ty Dịch vụ T
vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán (AASC) cũng nh với bất cứ Công ty kiểm
toán nào trong quá trình phát triển của mình.
II Thực tế việc tổ chức thực hiện công tác kiểm toán Báo
cáo tài chính tại aasc
1.u điểm trong tổ chức thực hiện công tác kiểm toán tại AASC
Công ty Dịch vụ T vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán (AASC) là một công
ty hoạt động trên lĩnh vực dịch vụ kế toán, kiểm toán và t vấn tài chính và thuế.
Trong suốt quá trình hơn 10 năm phát triển, AASC luôn giữ vững và khẳng định vị
trí là một trong những Công ty kiểm toán đầu tiên và lớn nhất Việt Nam. Chất lợng
các dịch vụ mà Công ty cung cấp ngày càng nâng cao và nhận đợc sự tín nhiệm
của các doanh nghiệp thuộc mọi loại hình, hoạt động trong mọi lĩnh vực trên khắp
cả nớc.

Để đạt đợc những thành công nh vậy, trớc hết phải kể đến vai trò to lớn của đội
ngũ những ngời làm công tác quản lý, điều hành của công ty. Ban Giám đốc công ty
là những ngời trực tiếp tham gia vào việc lên kế hoạch cho từng phòng nghiệp vụ và
giám sát chặt chẽ quá trình cung cấp dịch vụ cho khách hàng. Định kỳ, Ban Giám
đốc và các trởng phó phòng cùng họp bàn, đánh giá kết quả hoạt động và giải quyết
kịp thời những khó khăn trong quá trình chỉ đạo và thực hiện công việc. Chính sự
hiệu quả trong quản lý của ban lãnh đạo đã giúp cho công tác kiểm toán của công ty
luôn đạt chất lợng cao.
Bên cạnh đó, đội ngũ nhân viên của công ty là một trong những nhân tố quan
trọng quyết định cho sự thành công của công tác kiểm toán của đơn vị. Đây là những
kiểm toán viên có trình độ chuyên môn cao, nhiệt tình, năng động và sáng tạo trong
thực hiện công việc. Yếu tố con ngời trong lĩnh vực kiểm toán là một yếu tố hết sức
quan trọng, khi mà hoạt động này thờng phải dựa trên nhận định nghề nghiệp của
kiểm toán viên trong nhiều công đoạn quan trọng. Trong khâu lựa chọn nhân sự cho
cuộc kiểm toán, AASC đã phối hợp những kiểm toán viên có kinh nghiệm lâu năm
thực hiện cuộc kiểm toán cùng một số kiểm toán viên mới vào nghề để vừa đảm bảo
chất lợng kiểm toán, vừa đào tạo đội ngũ kiểm toán viên ngày càng hoàn thiện hơn.
Đồng thời, AASC thờng tổ chức đào tạo bồi dỡng nhân viên của mình qua các khoá
tập huấn để ngày càng nâng cao chất lợng dịch vụ của mình.
Ngoài yếu tố quản lý và con ngời, không thể không kể đến đóng góp to lớn của
việc chuẩn hoá chơng trình kiểm toán, hồ sơ kiểm toán trong thành công của công
tác kiểm toán tại AASC. Với Chơng trình kiểm toán đợc xây dựng chi tiết giúp cho
việc thu thập bằng chứng kiểm toán đầy đủ, hiệu lực cho từng khoản mục, đây chính
là cơ sở cho kiểm toán viên tiến hành các cuộc kiểm toán, đảm bảo chất lợng của
kiểm toán. Đồng thời, với mẫu Hồ sơ chuẩn AASC, công tác soát xét cuộc kiểm toán
đợc thực hiện một cách hiệu quả, giúp cho công ty có thể sớm nhận ra những thiếu
sót trong hoạt động của đơn vị mình, đảm bảo hơn không ngừng có biện pháp hoàn
thiện và nâng cao chất lợng kiểm toán của công ty.
2.Những khó khăn và thách thức đối với AASC
Trải qua hơn 10 năm hoạt động, dù đã khẳng định đợc vị thế của mình trên thị

trờng kiểm toán Việt Nam, song AASC còn gặp nhiều khó khăn, thách thức trong
quá trình phát triển.
Thứ nhất là sự cạnh tranh với các Công ty trong cùng ngành. Kiểm toán tuy là
một ngành rất mới mẻ ở Việt Nam nhng đã ra đời và phát triển khá lâu trên thế
giới. Chính sách kinh tế mở của Việt Nam đã thu hút công ty kiểm toán nớc ngoài
đồng thời cũng sản sinh ra một loạt các công ty kiểm toán Việt Nam. Điều đó có
nghĩa là mặc dù kiểm toán là một thị trờng còn đầy tiềm năng song sự cạnh tranh
đang và sẽ ngày càng khốc liệt. Sự tham gia của các hãng kiểm toán quốc tế có uy
tín tại Việt Nam là một thách thức không nhỏ với AASC vì so với trình độ kiểm
toán quốc tế, kiểm toán Việt Nam nói chung và của AASC nói riêng vẫn còn thua
kém về nhiều mặt.
Thứ hai là môi trờng pháp lý. Trong điều kiện Việt Nam hiện nay, hệ thống
chính sách kế toán và kiểm toán đang trong quá trình hoàn thiện, với hệ thống các
chuẩn mực nghề nghiệp kế toán và kiểm toán đang đợc tiếp tục ban hành. Nh vậy,
môi trờng pháp lý của kế toán và kiểm toán vẫn đang tiếp tục thay đổi. Đây là một
thách thức lớn đối với các Công ty kiểm toán nói chung và với AASC nói riêng vì
các kiểm toán viên cần thờng xuyên cập nhật các thay đổi, nếu không rủi ro kiểm
toán sẽ rất cao, uy tín và danh tiếng của Công ty sẽ bị ảnh hởng.
Thứ ba là khó khăn trong bản thân Công ty. Do hoạt động kiểm toán của Công
ty không ngừng đợc mở rộng và nâng cao nên điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết
bị, nguồn nhân lực phục vụ cho cuộc kiểm toán cha đáp ứng đầy đủ. Những phơng
tiện cần thiết nh máy tính xách tay cha đợc trang bị đầy đủ cho kiểm toán viên.
Điều kiện phòng làm việc còn cha tốt. Vào mùa kiểm toán thờng xuyên xảy ra
tình trạng thiếu kiểm toán viên hoặc các kiểm toán viên của Công ty phải làm việc
thêm giờ, ngoài giờ để hoàn thành công việc.
Trên đây chính là những khó khăn, thách thức chủ yếu mà AASC gặp phải trên
con đờng phát triển của mình. Để hoàn thành đợc các mục tiêu đề ra trong những
năm sắp tới là củng cố và mở rộng thị trờng, duy trì tốc độ phát triển, nâng cao
trình độ của kiểm toán viên để đạt tới trình độ quốc tế; cung cấp các dịch vụ với
chất lợng cao, tạo niềm tin của khách hàng đối với tính trung thực, khách quan,

bảo mật, tính độc lập, kiến thức chuyên môn của AASC; giữ vững vị trí là một
Công ty kiểm toán hàng đầu Việt Nam và có thể cạnh tranh đợc với các Công ty
kiểm toán nớc ngoài thì Ban Giám đốc cùng toàn thể nhân viên của AASC phải
cùng nhau giải quyết những khó khăn, thách thức này.
III- Phơng hớng hoàn thiện quy trình kiểm toán chung và
việc thu thập bằng chứng kiểm toán trong kiểm toán Báo
cáo tài chính do AASC thực hiện
1. Phơng hớng hoàn thiện quy trình kiểm toán chung do aasc thực hiện
1.1.Trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán: hoàn thiện việc đánh giá hệ thống
kiểm soát nội bộ

Việc đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm
toán Báo cáo tài chính có một vai trò quan trọng, ảnh hởng xuyên suốt đến toàn bộ
cuộc kiểm toán do công việc này quyết định đến số lợng và loại hình các thủ tục
kiểm toán cụ thể sẽ áp dụng. Nhng trên thực tế, công việc này đôi khi cha đợc các
kiểm toán viên AASC thực hiện đầy đủ hoặc thờng chỉ đợc thực hiện đối với những
khách hàng lớn. Để thu thập các bằng chứng kiểm toán về HTKSNB tại Công ty
khách hàng, kiểm toán viên AASC chủ yếu vận dụng các kỹ thuật quan sát, phỏng
vấn, kiểm tra tài liệu. Nhng những kỹ thuật này lại không đợc ghi chép đầy đủ trên
giấy tờ làm việc mà chỉ lu các bằng chứng thu thập đợc nh: Nội quy, quy định
trong tổ chức, hoạt động, Biên bản họp Hội đồng quản trị, họp Ban giám đốc... Sự
hiểu biết về HTKSNB trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán đợc trình bày dới
dạng Bản tờng thuật
Bản tờng thuật là một công cụ hữu ích trong việc mô tả hệ thống kiểm soát nội
bộ của khách hàng. Tuy nhiên, sử dụng bản tờng thuật đối với những HTKSNB
phức tạp thờng khó khăn do việc mô tả bằng văn bản một HTKSNB phức tạp khiến
cho ngời đọc khó theo dõi cho dù đây mới chỉ là những nét sơ bộ. Hơn nữa, việc
mô tả những hiểu biết đối với HTKSNB bằng bản tờng thuật gây khó khăn cho ng-
ời soát xét hồ sơ kiểm toán vì ngời soát xét sẽ không biết đợc nhóm kiểm toán đã
thu thập các thông tin này nh thế nào.

Để khắc phục hạn chế này của Bản tờng thuật, AASC có thể sử dụng kết hợp
các phơng pháp mô tả HTKSNB ngay từ đầu nh sử dụng Lu đồ hay Bảng câu hỏi
để các thông tin thu thập đợc có thể phản ánh đầy đủ hơn, phục vụ tốt hơn cho việc