Tải Phân tích Bài học đường đời đầu tiên - Dàn ý, bố cục, bài văn mẫu

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Phân tích Bài học đường đời đầu tiên</b>

<b>1. Bố cục của bài văn và nội dung từng đoạn</b>

- Bài văn có thể chia thành hai đoạn như sau:

+ Đoạn 1 (Từ đầu đến "đứng đầu thiên hạ rồi"): Miêu tả ngoại hình, hành động và tính nết của
chàng Dế Mèn cường tráng.

+ Đoạn 2 (phần còn lại): Là câu chuyện về bài học đường đời đầu tiên đối với Dế Mèn.

- Tồn bộ đoạn trích (cũng như toàn tác phẩm) là lời tự kể của Dế Mèn - ngơi thứ nhất (tơi). Đoạn

văn có chức năng liên kết câu chuyện của Dế Mèn là đoạn văn gồm bốn câu, từ <i>"Chao ơi"</i> đến <i>"làm</i>

<i>lại được"</i>.

<b>2. Hình ảnh Dế Mèn trong phần đầu của đoạn trích</b>
a. Các chi tiết miêu tả ngoại hình và hành động của Dế Mèn.

- Ngoại hình của Dến Mèn được khắc họa rất sinh động qua các chi tiết:
+ "Đôi càng ... mẫm bóng".

+ "Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt".

+ "... cả người... rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn".
+ "Đầu ... to ra và nổi từng tảng, rất bướng".

+ "Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc".
+ "Sợi râu... dài và uốn cong một vẻ rất đỗi hùng dũng".

- Hành động của Dế Mèn cũng được bộc lộ qua các hình ảnh sống động:

+ "Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên đạp phanh phách vào
các ngọn cỏ".

+ "Cứ chốc chốc tôi lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu".
+ "Thỉnh thoảng, tôi ngứa chân đá một cái..."

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

b. Đây là một đoạn văn miêu tả hết sức đặc sắc và độc đáo. Việt sử dụng hệ thống tính từ để miêu
tả hình dáng và tính cách Dế Mèn góp phần quan trọng khắc họa hình ảnh của chàng Dế Mèn có
vẻ đẹp cường tráng, đầy kiêu ngạo và tự phụ: Mẫm bóng, nhọn hoắt, hủn hoẳn, dài bóng mỡ, đen
nhánh, ngồn ngoạp... Giả sử, nếu em cố tìm một số tính từ đồng nghĩa hoặc gần nghĩa để thay
thế, chắc chắn sẽ khó lột tả chính xác, sống động hình ảnh chàng Dế Mèn như nhà văn Tơ Hồi
đã khắc họa.

c. Tính cách của Dế Mèn

Cái tài của nhà văn là qua việc miêu tả ngoại hình và hành động của Dế Mèn cịn bộc lộ được
tính nết và thái độ của "nhân vật". Đằng sau các chi tiết, hình ảnh và trong giọng kể của Dế Mèn
về bản thân, ta nhận thấy cụ thể chàng Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng nhưng cũng thấy được cả
vẻ kiêu căng, tự phụ rất... thanh niên của chàng Dế (đến mức nghĩ mình "có thể sắp đứng đầu
thiên hạ rồi", ngộ nhận về sức mạnh của mình: "Mỗi bước đi, tơi làm điệu dún dẩy các khoeo
chân, rung lên rung xuống hai chiếc râu", "Tôi đã quát mấy chị Cào Cào... ngứa chân đá một cái,
ghẹo anh Gọng Vó..."). Những nét chưa đẹp trong tính cách của Dế Mèn đương nhiên dẫn đến
những hậu quả khó lường. Câu chuyện ở phần sau của đoạn trích là hệ quả của thói hung hăng,
xốc nổi ở Dến Mèn.

<b>3. Thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt</b>

- Thái độ của Dế mèn đối với Dế Choắt ở đầu đoạn 2 là thái độ coi thường, trịch thượng. Điều
này thể hiện qua các chi tiết sau:

+ Đặt tên cho anh bạn hàng xóm cùng tuổi nhưng yêu đuối, gầy gò là Dế Choắt một cách chế
giễu và trịch thượng.

+ Cách xưng hô kể cả - gọi Dế Choắt là chú mày, giọng điệu khinh rẻ, nhạo báng: "Chú mày sinh
sống quá cẩu thả, chú mày có lớn mà chẳng có khơn, chú mày hơi như cú mèo, in cái điệu hát
mưa dầm sùi sụt ấy đi, gương mắt ra xem tao trêu con mụ Cóc đây này...".

+ Thái độ ngơng nghênh, khơng coi ai ra gì: Hếch răng lên, xì một hơi rõ dài (khi Dế Choắt nhờ
Dế Mèn); quắc mắt, mắng Dế Choắt (khi Dế Choắt biết sợ, khơng dám trêu tức chị Cóc cùng Dế
Mèn);...

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>4. Diễn biến tâm lí của Dế Mèn (trong tình huống Dế Mèn trêu chị Cốc để dẫn đến cái chết</b>
<b>thảm thương của Dế Choắt).</b>

a. Dế Mèn trêu chị Cóc vì hai lí do: Ngỗ nghịch và chứng tỏ cho Dế Choắt biết mình chẳng sợ ai.
Ở sự việc này, nhà văn miêu tả tâm lí Dế Mèn rất tinh tế, sinh động, hợp lí theo các bước sau:
- Lúc đầu, Dế Mèn huênh hoang trước Dế Choắt: "Sợ gì? Mày bảo tao sợ cái gì? Mày bảo tao còn
biết sợ ai hơn tao nữa!".

- Run sợ khi thấy chị Cóc "trợn trịn mắt, gương cánh lên", liền "chui tọt ngay vào hang"; khiếp
sợ "nằm im thin thít" khi nghe chị Cóc mổ Dế Choắt (do tưởng Dế Choắt trêu chọc chị ta); biết
chị Cóc đi rồi mới "mon men bị lên".

- Thấy tình cảnh Dế Choắt thoi thóp thì hoảng hốt và hối hận.

b. Tuy ngỗ nghịch, hung hăng trước kẻ yếu, khiếp sợ trước kẻ mạnh nhưng Dế Mèn khơng phải
là kẻ ác. Trêu chị Cóc là vậy nhưng Dế Mèn không ngờ hậu quả lại dẫn đến cái chết thảm thương
của Dế Choắt. Dế Mèn rất hối hận về hành động xốc nổi của mình, "đứng lặng giờ lâu" trước mộ
Dế Choắt, nghĩ về "bài học đường đời đầu tiên": Không được cậy khỏe bắt nạt yếu, hung hăng

bậy bạ; trước khi làm việc gì cũng phải suy nghĩ cận thận kẻo mang vạ vào thân. Đó là điều đáng
quý. Chúng ta tin rằng "bài học đường đời đầu tiên" từ lời khuyên và cái chết của Dế Choắt sẽ
giúp Dế Mèn sống tốt hơn trong những chặng đời tiếp theo.

</div>

<!--links-->