Tải Tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ Bạn đến chơi nhà - Văn mẫu lớp 7

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Văn mẫu lớp 7:</b>

<b>Tình bạn trong bài thơ Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến</b>
<b>Dàn ý Cảm nghĩ về tình bạn trong bài thơ Bạn đến chơi nhà</b>
<b>1. Mở bài</b>

- Giới thiệu về tác giả Nguyễn Khuyễn (những nét tiêu biểu về cuộc đời, sự nghiệp
sáng tác…)

- Giới thiệu về bài thơ “Bạn đến chơi nhà” (hoàn cảnh ra đời, khái quát giá trị nội
dung và giá trị nghệ thuật…)

<b>2. Thân bài: Cảm nhận về tác phẩm</b>
a. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà

- Cách giới thiệu giản dị, gần gũi với đời sống:
+ Đã bấy lâu nay: chỉ thời gian đã lâu lắm rồi
+ Bác tới nhà: chỉ sự việc bạn đến thăm
- Giọng điệu: vồn vã, chân thành, cởi mở.

- Cách xưng hô: bác – một danh từ chỉ người, được dùng như đại từ, qua đó thể
hiện thái độ niềm nở, thân tình, q trọng của tác giả đối với bạn.

- Hai vế câu sóng đơi như một lời reo vui, đón khách, thể hiện sự xúc động ngọt
ngào. Qua đó, cho thấy mối quan hệ gần gũi, thân mật giữa chủ và khách.

⇒ Câu nhập đề tự nhiên như một lời nói mộc mạc, như một tiếng reo vui, thể hiện
sự chân tình, niềm xúc động của tác giả khi bạn đến chơi nhà.

b. Hoàn cảnh của nhà thơ khi bạn đến chơi nhà

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

+ Muốn ra chợ thì chợ xa
+ Muốn sai trẻ thì trẻ đi vắng
+ Muốn bắt cá thì ao sâu

+ Muốn đuổi gà thì vườn rộng, rào thưa

+ Những thực phẩm như thịt, cá, rau đậu của vườn lại chưa ăn được
+ Miếng trầu cũng khơng có

⇒ Tình huống được tạo ra có tính bơng đùa, có sẵn nhưng hóa ra lại khơng có gì,
từ đó cho thấy hoàn cảnh éo le của tác giả. Vật chất khơng có, chỉ có sự chân tình
tiếp đãi bạn.

- Nghệ thuật;

+ Nhịp thơ 3/4: tạo âm hưởng nhịp nhàng, chậm rãi, khoan thai

+ Phép đối chặt chẽ, lặp cấu trúc cụm từ, sử dụng tính từ, từ phủ định…

⇒ Tạo dựng một tình huống éo le đó là cách nói hài hước, phóng đại về cuộc sống
thiếu thốn vật chất của tác giả, qua đó thể hiện sự hóm hỉnh, hài hước của một nhà
nho thanh bạch.

c. Tình bạn thắm thiết của tác giả
- Sử dụng từ nhiều nghĩa “ta”:
+ Ta (1): chủ nhà – nhà thơ
+ Ta (2): khách – bạn

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

⇒ Câu thơ đã đúc kết lại giá trị của tồn bài thơ, bộc lộ tình cảm sâu sắc của nhà
thơ đối với bạn, khẳng định một tình bạn đậm đà thắm thiết, trọn vẹn mà trong

sáng, vượt qua mọi thử thách tầm thường.

<b>3. Kết bài</b>

- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ:

+ Nội dung: ca ngợi tình bạn chân thành, thắm thiết, mộc mạc của tác giả

+ Nghệ thuật: thể thơ thất ngôn bát cú, giọng thơ chất phác, hồn nhiên, tạo tình
huống thú vị, bất ngờ, sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa ngôn ngữ bác học và ngôn
ngữ đời thường…

- Cảm nhận về bài thơ và liên hệ với tình bạn của bản thân.

<b>Tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ Bạn đến chơi nhà - Bài làm 1</b>
Viết về bạn là một đề tài thường gặp của các thi nhân xưa. Có lẽ sâu sắc hơn cả là
tình bạn của Nguyễn Khuyến giành cho Dương Khuê khi ông qua đời. Và đặc biệt
hơn trong bài Bạn đến chơi nhà tình cảm ấy lại được biểu lộ thật thân thiết và đáng
kính trọng biết bao. Đồng thời Nguyễn Khuyến cùng bày tỏ một quan điểm về mối
quan hệ giữa vật chất và tình cảm:

<i>Đã bấy lâu nay, bác tới nhà</i>
<i>Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa</i>
<i>Ao sâu nước cả, khơn chài cá</i>
<i>Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà</i>
<i>Cải chửa ra cây, cà mới nụ</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Bạn hiền khi gặp lại nhau thì ai mà chẳng vui. Ở đây Nguyễn Khuyến cũng vui
mừng xiết bao khi lâu ngày gặp lại bạn cũ. Lời chào tự nhiên thân mật bỗng biến
thành câu thơ:

<i>Đã bấy lâu nay, bác tới nhà</i>

Cách xưng hô bác, tôi tự nhiên gần gũi trong niềm vui mừng khi được bạn hiền đến
tận nhà thăm. Phải thân thiết lắm mới đến nhà, có lẽ chỉ bằng một câu thơ – lời
chào thế hiện được hết niềm vui đón bạn của tác giả như thế nào? Sau lời chào đón
bạn, câu thơ chuyển giọng lúng túng hơn khi tiếp bạn:

<i>Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa</i>

Cách nói hóm hỉnh cho thấy trong tình huống ấy tất yếu phải tiếp bạn theo kiểu
“cây nhà lá vườn” của mình. Ta thấy rằng Nguyễn Khun đã cường điệu hố hồn
cảnh khó khăn thiêu thơn của mình đến nỗi chẳng có cái gì để tiếp bạn:

<i>Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa</i>
<i>Ao sâu nước cả, khơn chài cá</i>
<i>Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà</i>
<i>Cải chửa ra cây, cà mới nụ</i>

<i>Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa</i>

Ta hiểu vì sao sau lời chào hỏi bạn, tác giả nhắc đến chợ, chợ là thể hiện sự đầy đủ
các món ngon để tiếp bạn. Tiếc thay chợ thì xa mà người nhà thì đi vắng cả. Trong
không gian nghệ thuật này chúng ta thấy chỉ có tác giả và bạn mình (hai người) và
tình huống.

<i>Đầu trị tiếp khách, trầu khơng có</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<i>Bác đến chơi đây, ta với ta</i>

Lần thứ hai chữ bác lại xuất hiện trong bài thơ thể hiện sự trìu mến kính trọng. Bác
đã khơng quản tuổi già sức yếu, đường xá xa xơi, đến thăm hỏi thì cịn gì q bằng.
Tình bạn là trên hết, khơng một thứ vật chất nào có thể thay thế được tình bạn tri
âm tri kỷ. Mọi thứ vật chất đều “khơng có” nhưng lại “có” tình bằng hữu thâm
giao. Chữ ta là đại từ nhân xưng, trong bài thơ này là bác, là tôi, là hai chúng ta,
khơng có gì ngăn cách nữa. Tuy hai người nhưng suy nghĩ, tình cảm, lý tưởng sống
của họ hoàn toàn giống nhau. Họ coi thường vật chất, trọng tình cảm, họ thăm
nhau đến với nhau là dựa trên tình cảm, niềm gắn bó keo sơn thắm thiết. Tình bạn
của họ là thứ q nhất khơng có gì sánh được. Ta cịn nhớ rằng có lần khóc bạn
Nguyễn Khuyến đã viết:

<i>Rượu ngon khơng có bạn hiền</i>

<i>Khơng mua khơng phải không tiền không mua</i>
<i>Câu thơ nghĩ, đắn đo muốn viết</i>

<i>Viết đưa ai, ai biết mà đưa?</i>
<i>Giường kia, treo những hững hờ</i>

<i>Đàn kia, gảy cũng ngẩn ngơ tiếng đàn</i>

Có thể trong bài thơ: này chính là cuộc trị chuyện thăm hỏi của Nguyễn Khuyến
với Dương Khuê. Tình bạn của Nguyễn Khuyến và Dương Khuê gắn bó keo sơn.
Trong đoạn thơ trên ta thấy rằng khi uống rượu khi làm thơ… Họ đều có nhau.
Khơng chỉ có bài thơ Khóc Dương Khuê.

Một số vần thơ khác của Nguyễn Khuyến cũng thể hiện tình bạn chân thành, đậm
đà:

<i>Từ trước bảng vàng nhà sẵn có</i>

<i>Chẳng qua trong bác với ngồi tơi</i>
<i>(Gửi bác Châu Cầu)</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<i>Vừa thấy tôi bác nhổm dậy ngay</i>
<i>Bác bệnh tật, tôi yếu gầy</i>

<i>Giao du rồi biết sau này ra sao</i>

(Gửi thăm quan Thượng Thư họ Dương)

Bài thơ này viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật, niêm, luật bằng trắc, đối
chặt chế, hợp cách. Ngôn ngữ thuần nơm nghe thanh thốt nhẹ nhàng tự nhiên. Ta
có cảm giác như Nguyễn Khuyến xuất khẩu thành thơ. Bài thơ nơm khó qn này
cho thấy một hồn thơ đẹp, một tình bằng hữu thâm giao. Tình bạn của Nguyễn
Khuyến thanh bạch, đẹp đẽ đối lập hẳn với nhân tình thế thái “Còn bạc còn tiền
còn đệ tử – Hết cơm hết rượu hết ông tôi” mà Nguyễn Bỉnh Khiêm đã kịch liệt lên
án. Hai nhà thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm và Nguyễn Khuyến sống cách nhau mấy trăm
năm mà có chung một tâm hồn lớn: nhân hậu, thủy chung, thanh bạch. Tấm lòng
ấy thật xứng đáng là tấm gương đời để mọi người soi chung.

<b>Cảm nhận tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ Bạn đến chơi nhà – Bài</b>
<b>làm 2</b>

Yêu nhất là tình cảm của mẹ, mạnh mẽ là tình cảm của cha, thân thiết là tình cảm
anh em và thiêng liêng, bền chặt, lâu dài nhất vẫn là tình bạn. Trong bài thơ “Bạn
đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến đã thể hiện khá rõ nét về điều đó.

Nguyễn Khuyến sinh năm 1835, mất năm 1909, lúc còn nhỏ tên Thắng, quê ở thôn
Vị Hạ, làng Và, xã Yên Đổ, nay thuộc Trung Lương, Bình Lục, Hà Nam, thuở nhỏ
nhà nghèo, thông minh, học giỏi, sau đi thi đỗ đầu cả ba kì thi: Hương, Hội, Đình,

do đó có tên là Tam Nguyên Yên Đổ. Ông làm quan khoảng mười năm, nhưng đến
khi thực dân Pháp xâm chiếm xong Bắc bộ, ông cáo quan về quê ở ẩn.

Bài thơ này là bài thơ thành công, tiêu biểu nhất của ông, và cũng là bài thơ nổi
bật, đại điện cho thơ Nơm Đường luật Việt Nam nói chung.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

như một tiếng reo vui, nó là khởi nguồn cho tất cả tình huống, cảm xúc trong bài.
Gặp lai một người bạn cũ thật khôn xiết biết bao, đặc biệt là khi lại gặp nhau nơi
chân q. Tình nghĩa đó thật quý báu. Tuy sau bao vinh hoa chốn kinh thành
nhưng vẫn nhớ về nhau, vẫn tìm thăm trị chuyện. Tuy mặn mà những tình cảm
nồng hậu nhưng trong bài vẫn có những tình tiết vui vẻ. Hơm nay bác tới chơi nhà
thật quý và hơn nữa là sau bao năm xa cách, nhưng ngặt nỗi hồn cảnh điều kiện
và đó là một tình huống khó xử đối với tác giả: trẻ thì đi vắng, chợ thị xa, ao sâu
khó chài cá … một loạt tình huống được liệt kê. Thật trớ trêu và cũng đầy hài
hước. Lời thơ tự nhiên, vui vẻ, trong sáng tạo nên thanh điệu hoạt bát, toát lên
được sự hiếu khách của chủ nhà trước một vị khách quý. Tuy tất cả đều thiếu vắng,
ngay đến cả cái tối thiểu để tiếp khách như miếng trầu cũng khơng có thì câu cuối
cùng lại là sự bất ngờ, đầy lý thú và cũng chất chứa những cảm xúc dạt dào, khó tả.
Tình bạn ấy vượt lên trên cả nhưng lễ nghi tầm thường. Ba từ: “ta với ta” là tâm
điểm, trọng tâm của bài. Âm điệu bỗng dưng thay đổi, thân mật, ngọt ngào. Nó
khơng giống với ba từ “ ta với ta” trong bài Qua đèo ngang của Bà Huyện Thanh
Quan. Trong bài Qua đèo ngang thì 3 từ đó là nỗi trống vắng, hiu quạnh nơi đất
khách, quê người, còn ba từ này trong bài bạn đến chơi nhà là nồng thắm tình cảm
bạn bè chân thành, thanh tao, trong sáng. Nói cho cùng thì nhà thơ đã rất khéo léo
lột tả sự nhiệt tình, nóng hổi, mến khác trước hồn cảnh bất ngờ, thiếu thốn, nghèo
khổ của tác giả. Và đằng sau nhưng câu từ dân dã kia là hai tình cảm chân chất,
nhỏ nhẹ mà hóm hỉnh đang hướng về nhau. Tình cảm chính là điều mà tác giả
mong đợi, khao khát nhất, và chỉ mình nó cũng là đủ để sưởi ấm một buổi trị
chuyện, gặp mặt.

Nói chung bài thơ này được tạo nên trên một hình ảnh khơng có gì về vật chất, tất
nhiên không phải là thiếu thốn mà là chưa đủ độ, để rồi đúc kết một câu rằng:”Bác
đến chơi đây, ta với ta” thật đậm đà, sâu sắc. Bài thơ này không chỉ là một lời bày
tỏ chân tình của tác giả mà cịn là một triết lý, một bài học, một định hướng về sự
chuẩn mực rằng: tình bạn cao hơn mọi của cải, vật chất.

<b>Cảm nghĩ về tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ Bạn đến chơi nhà </b>
<b>-Bài làm 3</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

những ông lão nơng dân mộc mạc. Nó cũng cịn thể hiện trong tài nói đùa hiếm có
của nhà thơ.

<i>Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.</i>

Mở đầu, Nguyễn Khuyến nêu ra hoàn cảnh éo le đối với đơi bạn. Trẻ khơng có
nhà, chợ lại xa, tiếp đãi bạn thế nào đây? Câu thơ lúc này vẫn được cảm nhận như
một lời thanh minh với bạn rằng: Bác đến bất ngờ quá, quý hóa q, mn tiếp đãi
đồ ngon thức lạ, nhưng tiếc là khơng được. Nói như thế bạn nào lại khơng vui vẻ
chấp nhận. Nguyễn Khuyến lại tiếp tục:

<i>Ao sâu nước cả, khơn chài cá,</i>
<i>Vươn rộng rào thưa, khó đuổi gà.</i>

Khơng có người đi chợ thì ta tiếp khách q bằng cá ao, gà nhà. Không lạ, không
sang nhưng cũng sẽ thịnh soạn lắm chứ! Ay nhưng… “trẻ thời đi vắng” mà ao sâù,
mà vườn rộng, hai ơng già làm gì được. Bây giờ người đọc bắt đầu ngờ ngợ cái lí
do lúc đầu mà nhà thơ nêu ralà để gài sẵn, làm cái cớ chắc chắn cho những câu “lí
giải” hóm hỉnh tiếp sau. Nếu như thế thì cụ tài q cịn gì, ai mà bắt bẻ được và
ơng bạn thân chắc cũng cười xòa. Tuy nhiên, câu chuyện trêu đùa chưa dừng lại:
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,

<i>Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.</i>

Thơi thì cá thịt khơng có được, ta tiếp nhau bằng cây nhà lá vườn, cũng thi vị lắm
chứ! Nào cải, nào cà, nào bầu, nào mướp, mấy thức ấy đem ra xào xáo thì cũng
ngon tuyệt cịn gì. ấy nhưng… lại “nhưng”, tất cả đều đang “ngấp nghé”, đang còn
non lắm chưa ăn được. Tài dùng từ giúp Nguyễn Khuyến làm cho câu nói đùa thật
đậm đà, uyển chuyển. Rau quả chưa ăn được mà ơng dùng đến bốn hình ảnh, bốn
cách nói khác nhau: cải thì chửa ra cây, cà thì mới nụ, bầu vừa rụng rốn, mướp
đương hoa. Tới đây không chỉ cười xòa, chắc chắn bạn thơ – hẳn thế – vì bạn của
cụ Tam Nguyên mà – sẽ khâm phục, gật gù tâm đắc lắm trước những vần thơ hóm
hỉnh đến thế! Thế rồi đột nhiên cụ lại nhận:

<i>Đầu trò tiếp khách, trầu khơng có,</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

được! Thế lâ dùng cái việc thiếu cả miếng trầu để chấm dứt chuỗi cười, tài thơ của
cụ đã càng làm cho chuỗi cười thêm duyên.

Nhưng Nguyễn Khuyến không chỉ đùa vui, ẩn sau những câu dí dỏm ấy là đế nói
một triết lí sâu xa về tình bạn.

<i>Bác đến chơi đây, ta với ta!</i>

Có thể nói, bằng những câu nói hóm hỉnh trên, nhà thơ đã tước dần những lễ nghi
khách sáo trong tình bạn, đế rồi nọi lên là một tình bạn trong sạch, chân tình vơ
cùng. Trong “ta với ta”, chữ “ta” thứ nhất như đế chỉ nhà thơ và ơng bạn, mang
tính cá thể. Cịn chữ “ta” thứ hai lại giông như một tập thể. Tất cả đã hịa tan làm
một. Đó là những tri kỉ, những nhà nho chí khí thanh cao. Họ gặp nhau ở cái chí
giữ mình ln trong sạch giữa đời ơ trọc; cũng đồng thời gắn bó bởi nỗi buồn nhân
thế, thời thế.

Bài thơ là một tiếng nói hết sức thú vị về tình bạn, thú vị ở nội dung ý nghĩa sâu
sắc, được biểu hiện bằng một tài nghệ hiếm có, tạo nên một nụ cười chỉ Nguyễn
Khuyến mới có, nụ cười hóm hỉnh mà vơ cùng thâm thúy. Bài thơ cịn giúp chúng
ta có thêm cái nhìn tin tưởng, yêu mến những tình bạn chân thật trong cuộc sống.
<b>Tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ Bạn đến chơi nhà - bài làm 4</b>
Đọc thơ Nguyễn Khuyến ta chẳng thấy mấy bài vui bởi tâm trạng ông mang nặng
nỗi buồn trước cảnh đất nước thương đau, trước thói đời lắm nỗi éo le. Nỗi buồn
ấy càng sâu càng đậm từ khi ông cáo quan về ở ẩn. Nhưng ta thấy niềm vui bất
chợt khi đọc Bạn đến chơi nhà. Ẩn chứa trong bài thơ là một tình bằng hữu tâm
giao cao quý vượt lên mọi nghi thức đời thường. Cái nghèo vật chất khơng lấn át
được tình cảm ấm áp chân thành.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<i>Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa</i>
<i>Đầu trị tiếp khách, trầu khơng có</i>
<i>Bác đến chơi đây, ta với ta.</i>

Bài thơ viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật nhưng sự phát triển của ý thơ khá
bất ngờ không theo cấu trúc (đề, thực, luận, kết) thường thấy ở thơ Đường. Có lẽ
đây cũng là một điều rất đặc biệt như chính tình bạn của họ.

<i>Đã bấy lâu nay, bác tới nhà</i>

Câu thơ mở đề giản dị, tự nhiên như lời chào hỏi thân tình của hai người bạn thân
lâu lắm mới gặp nhau. Tuổi già thường cảm thấy cô đơn nên người ta khao khát có
bạn để chuyện trị, giãi bày tâm sự. Vì vậy khi có bạn đến thăm thì q đỗi vui
mừng. Cách xưng hô thân mật bằng bác, cách gọi thân mật dân dã gợi sự nể trọng
cũng như thân tình thể hiện sự gắn bó trọng tình giữa chủ và khách. Câu thơ giống
như lời chào quen thuộc hàng ngày: đã lâu rồi nay có dịp bác đến chơi nhà, thật là
vui quá. Tôi, bác chẳng xa lạ gì thơi thì mong bác thơng cảm cho! Ngày cịn ở chốn

quan trường việc có bạn tới thăm là lẽ thường nhưng giờ ơng đã từ quan, có bạn
đến tận nhà thăm thì hẳn phải là thân thiết lắm bởi thói đời: giàu thời tìm đến, khó
thời lui. Vui sướng, xúc động nhà thơ đã lấy sự sung túc, giàu có của tình bạn thay
vào cái túng thiếu về vật chất để tiếp bạn.

Thông thường theo phép tắc xã giao khi bạn đến nhà dù là thân hay sơ thì trước hết
trầu nước sau là cơm rượu đãi bạn. Nhưng sau lời chào bạn Nguyễn Khuyến nhắc
đến một loạt những khó khăn của gia đình:

<i>Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa</i>
<i>Ao sâu nước cả, khôn chài cá</i>
<i>Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà</i>
<i>Cải chửa ra hoa, cà mới nụ</i>

<i>Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

Phần thực, luận tính hệ thống của ngơn ngữ thơ rất chặt chẽ, nhất quán ở một cách
nói. Có tất cả mà cũng chẳng có gì để đãi bạn thân. Có ao và có cá, có vườn và gà,
có cà và cải, có mướp và bầu, nhưng... Bức tranh vườn hiện lên sống động vui
tươi. Một nếp sống thôn dã chất phác, cần cù, bình dị đáng yêu. Một cuộc đời
thanh bạch ấm áp cây đời và tình người. Ta cảm thấy Nguyễn Khuyến đang dắt tay
bạn mình ra thăm vườn cây, ao cá và hơn thế mong bạn cảm thông với cuộc sống
của mình chăng?

Các từ (sau, cả, rộng, thưa), các trạng từ chỉ tình trạng (khơn, khó), các trạng từ chỉ
sự tiếp diễn của hành động (chửa, mới, vừa, đương) hô ứng bổ trợ cho nhau một
cách thần tình, khéo léo, dung dị và tự nhiên mà gần gũi đáng yêu. Khơng dừng lại
ở đó, nhà thơ viết tiếp:

<i>Đầu trị tiếp khách, trầu khơng có</i>

Phải chăng cái nghèo của cụ Tam Nguyên Yên Đổ lại đến mức ấy ư? Nhà thơ
cường điệu hố cái nghèo của mình. Một ơng quan to triều Nguyễn về ở ần, với
một cơ ngơi chín sào tư thổ là nơi ở thì khơng thể "miếng trầu" cũng khơng có. Rõ
ràng đây là lời bơng đùa hóm hỉnh với bạn. Đồng thời để bày tỏ một cuộc sống
thanh bạch, một tâm hồn thanh cao của một nhà nho khước từ lương bổng của giặc
Pháp, lui về sống cuộc đời bình dị giữa xóm làng q hương.

Những vật chất bình thường nhất mang ra tiếp bạn đều khơng có, mà thay vào đó
là tình cảm chân thành tha thiết. Tình bạn của họ được vun đắp, dựng xây trên cơ
sở của tình cảm, lịng u thương kính trọng. Vật chất là quan trọng nhưng không
phải là tất cả. Thật xúc động khi đọc những dòng thơ thể hiện tình cảm của Nguyễn
Khuyến với bạn:

<i>Bác Dương thơi đã thơi rồi</i>

<i>Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta</i>
<i>Nhớ từ thuở đăng khoa ngày trước</i>
<i>Bác với tôi hôm sớm cùng nhau...</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

Tình cảm của Nguyễn Khuyến và Dương Khuê thật cảm động, họ tri kỉ tri âm VỚI
nhau cũng xuất phát từ đó. Đúng vậy, trong bài thơ này những nghi thức xã giao
vật chất dần bị bóc để lộ ra hạt ngọc lung linh - ấy là tâm hồn, tình cảm cao quý
của họ.

<i>Bác đến chơi đây ta với ta</i>

Câu kết là sự "bùng nổ" ý và tình. Tiếp bạn chẳng cần có mâm cao cỗ đầy, sơn hào
hải vị mà chỉ cần có một tấm lịng.

Lần thứ hai chữ bác xuất hiện, bác không quản ngại đường xá xa xơi đến thăm bạn
thì thật đáng q. Tình bạn là trên hết, khơng gì mua được. Mong tiếp bạn bằng
những thứ thật sang, thật bất ngờ nhưng rồi chỉ có ta với ta. Họ hiểu nhau, họ tuy
hai nhưng là một, cái đồng điệu ấy chính là sự xem thường vật chất, trọng tình
cảm, trọng tình bằng hữu.

Tơi và bác chỉ cần gặp nhau để trò chuyện tâm sự là đã đủ. Tình cảm của họ bộc lộ
một cách trọn vẹn, tràn đầy và lắng đọng.

Ta với ta trong bài thơ Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan là sự bắt gặp
đối diện với chính mình, chính tâm trạng cơ đơn u hồi của nữ sĩ. Cịn ta với ta
trong bài thơ này là sự bắt gặp của hai tâm hồn, hai con người.

Có một số bài thơ của Nguyễn Khuyến viết về bạn khi đọc ta mới thấy hết được ý
vị của nó:

<i>Từ trước bảng vàng nhà có sẵn</i>
<i>Chẳng qua trong bác với ngồi tơi</i>
(Gửi bác Châu cầu)

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

Khép lại bài thơ, ai ai cũng xúc động trước tình bạn cao quý của họ. Lời thơ dung
dị, ý thơ chất chứa bao tình cảm thân thương trìu mến, tạo nên nét đặc sắc của bài
thơ.

Mời bạn đọc tham khảo thêm tài liệu học tập lớp 7 tại đây:

</div>

<!--links-->
Soạn bài “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn khuyến

• 2
• 2
• 7