Câu cầu khiến.

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1></div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<i>Ví dụ:</i>
<i>Ví dụ:</i>

a/ Ơng lão chào con
a/ Ông lão chào con
cá và nói:

cá và nói:

- Mụ vợ tơi lại nổi cơn
- Mụ vợ tơi lại nổi cơn
điên rồi. Nó khơng

điên rồi. Nó khơng
muốn làm bà nhất
muốn làm bà nhất
phẩm phu nhân nữa,
phẩm phu nhân nữa,
nó muốn làm nữ

nó muốn làm nữ
hồng.

hồng.

Con cá trả lời:
Con cá trả lời:

- Thôi đừng lo lắng.Cứ
- Thôi đừng lo lắng.Cứ
về đi. Trời phù hộ

về đi. Trời phù hộ

lão.Mụ già sẽ làm nữ
lão.Mụ già sẽ làm nữ
hồng.

hồng.
<i>(</i>

<i>(Ơng lão đánh cá và con cá Ông lão đánh cá và con cá </i>

<i>vàng)</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

b/ Tơi khóc nấc lên.

b/ Tơi khóc nấc lên.

Mẹ tơi từ ngồi đi

Mẹ tơi từ ngồi đi

vào.Mẹ vuốt tóc tơi

vào.Mẹ vuốt tóc tơi

và nhẹ nhàng dắt

và nhẹ nhàng dắt

tay em Thủy:

tay em Thủy:

- Đi thơi con.

- Đi thơi con.

<i>(</i>

<i>(Theo Khánh Hồi,Cuộc chia Theo Khánh Hoài,Cuộc chia </i>

<i>tay của những con búp bê)</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

c/ Hãy vẽ ngay cho

c/ Hãy vẽ ngay cho

ta một chiếc thuyền!

ta một chiếc thuyền!

Ta muốn ra khơi

Ta muốn ra khơi

xem cá

xem cá.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<i>Ví dụ 1:</i>
<i>Ví dụ 1:</i>

a/ Ơng lão chào con cá và nói:

a/ Ơng lão chào con cá và nói:

- Mụ vợ tơi lại nổi cơn điên rồi. nó khơng muốn làm

- Mụ vợ tơi lại nổi cơn điên rồi. nó khơng muốn làm

bà nhất phẩm phu nhân nữa, nó muốn làm nữ

bà nhất phẩm phu nhân nữa, nó muốn làm nữ

hồng.

hồng.

Con cá trả lời:

Con cá trả lời:

- Thôi đừng lo lắng.Cứ về đi. Trời phù hộ lão.Mụ già

- Thôi đừng lo lắng.Cứ về đi. Trời phù hộ lão.Mụ già

sẽ làm nữ hoàng.

sẽ làm nữ hoàng.

<i>(Ông lão đánh cá và con cá vàng)(Ông lão đánh cá và con cá vàng)</i>

b/ Tơi khóc nấc lên. Mẹ tơi từ ngồi đi vào.Mẹ vuốt

b/ Tơi khóc nấc lên. Mẹ tơi từ ngồi đi vào.Mẹ vuốt

tóc tơi và nhẹ nhàng dắt tay em Thủy:

tóc tơi và nhẹ nhàng dắt tay em Thủy:

- Đi thơi con!

- Đi thơi con!

<i>(Theo Khánh Hồi,Cuộc chia tay của những con búp bê)</i>

<i>(Theo Khánh Hoài,Cuộc chia tay của những con búp bê)</i>
c/ Hãy vẽ ngay cho ta một chiếc thuyền ! Ta muốn ra

c/ Hãy vẽ ngay cho ta một chiếc thuyền ! Ta muốn ra

khơi xem cá

khơi xem cá.

<i>(Cây bút thần)</i>

Thôi

Thôi đừng lo lắng.Cứ về đừng lo lắng.Cứ về điđi..

- Đi

- Đi thơithơi con! con!
Hãy

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

*

* <i>Đặc điểm hình thức cho biết các câu trên là câu cầu khiến:Đặc điểm hình thức cho biết các câu trên là câu cầu khiến:</i>

- Có từ cầu khiến:
- Có từ cầu khiến:
a. hãy

a. hãy
b. đi
b. đi
c. đừng
c. đừng
d.hãy
d.hãy

* Chức năng : Câu cầu khiến dùng để yêu cầu

* Chức năng : Câu cầu khiến dùng để yêu cầu

ra lệnh , khuyên bảo ,…

ra lệnh , khuyên bảo ,…

Cho biết đặc điểm hình thức và chức năng

Cho biết đặc điểm hình thức và chức năng

những câu trên ?

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<i>Ví dụ 2:</i>
<i>Ví dụ 2:</i>

a/ - Anh làm gì đấy?

a/ - Anh làm gì đấy?

<b>Mở cửa.</b>

<b>Mở cửa.</b>

Hơm nay trời nóng q.

Hơm nay trời nóng q.

b/ Đang ngồi viết thư, tôi bỗng nghe tiếng

b/ Đang ngồi viết thư, tơi bỗng nghe tiếng

ai đó vọng vào:

ai đó vọng vào:

<b>- Mở cửa</b>

<b>- Mở cửa</b>

<b>!!</b>

* Ngữ điệu cầu khiến

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<i><b>Thảo luận </b></i>

<i><b>Thảo luận </b><b> </b><b> </b></i>

<i>Bài 1 trang 31</i>

<i>Bài 1 trang 31<b>:</b><b>:</b> Xét các câu sau và trả lời câu hỏi. Xét các câu sau và trả lời câu hỏi.</i>
a/Hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên vương.

a/Hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên vương.
<i> </i>

<i> (Bánh chưng,bánh giầy)(Bánh chưng,bánh giầy)</i>

b/ Ông giáo hút trước đi.
b/ Ông giáo hút trước đi.

<i> </i>

<i> (Nam Cao, Lão Hạc)(Nam Cao, Lão Hạc)</i>

c/ Nay chúng ta đừng làm gì nữa, thử xem lão Miệng có sống
c/ Nay chúng ta đừng làm gì nữa, thử xem lão Miệng có sống
được khơng.

được khơng.

<i> </i>

<i> (Chân,Tay,Tai,Mắt, Miệng)(Chân,Tay,Tai,Mắt, Miệng)</i>

<i>d/ Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột.</i>

<i>d/ Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột.</i>

<i>(Tắt đèn- Ngô Tất Tố)</i>
<i>(Tắt đèn- Ngô Tất Tố)</i>

<i>Câu hỏi:</i>

<i>Câu hỏi:</i>

-_{Đặc điểm hình thức nào cho biết những câu trên là câu cầu}_{Đặc điểm hình thức nào cho biết những câu trên là câu cầu}
khiến?

khiến?

- Nhận xét về chủ ngữ trong những câu trên. Thử thêm, bớt _{Nhận xét về chủ ngữ trong những câu trên. Thử thêm, bớt}
hoặc thay đổi chủ ngữ xem ý nghĩa của các câu trên thay đổi
hoặc thay đổi chủ ngữ xem ý nghĩa của các câu trên thay đổi
như thế nào.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>



Thử thêm, bớt hoặc thay đổi chủ ngữ xem ý nghĩa của các câu trên Thử thêm, bớt hoặc thay đổi chủ ngữ xem ý nghĩa của các câu trên
thay đổi như thế nào?

thay đổi như thế nào?

a/Hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên vương.
a/Hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên vương.



<i><b>Con</b><b>Con</b></i> hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên vương.hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên vương.<i> </i>


 Không thay đổi ý nghĩa; lời yêu cầu nhẹ nhàng hơn , tình cảm Không thay đổi ý nghĩa; lời yêu cầu nhẹ nhàng hơn , tình cảm

hơn.

hơn.
b/ Ông giáo hút trước đi.
b/ Ông giáo hút trước đi.



Hút trước đi.Hút trước đi.


 Ý nghĩa cầu khiến mạnh hơn, câu nói kém lịch sự hơn.Ý nghĩa cầu khiến mạnh hơn, câu nói kém lịch sự hơn.

c/Nay chúng ta đừng làm gì nữa, thử xem lão Miệng có sống được
c/Nay chúng ta đừng làm gì nữa, thử xem lão Miệng có sống được
khơng.

khơng.



Nay Nay <i><b>các anh</b><b>các anh</b></i> đừng làm gì nữa, thử xem lão Miệng có sống được đừng làm gì nữa, thử xem lão Miệng có sống được

khơng.

khơng.

_{Thay đổi ý nghĩa cơ bản của câu; khơng có người nói.}_{Thay đổi ý nghĩa cơ bản của câu; khơng có người nói.}

d/ Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột.
d/ Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột.



 Hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột.Hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột.


 Ý nghĩa cầu khiến dường như mạnh hơn, câu nói khơng thể hiện Ý nghĩa cầu khiến dường như mạnh hơn, câu nói khơng thể hiện

được tình cảm của người nói với người nghe.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<i><b>Bài tập 2 trang 32:</b></i>
<i><b>Bài tập 2 trang 32:</b></i>





Có các câu cầu khiến sau:Có các câu cầu khiến sau:

<b>a) Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi.</b>

<b>a) Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi.</b>



 Có từ ngữ cầu khiến: “ đi ”. Vắng chủ ngữ.Có từ ngữ cầu khiến: “ đi ”. Vắng chủ ngữ.

<b>b) Các em</b>

<b>b) Các em đừng đừng</b> <b>khóc.khóc.</b>


 Có từ ngữ cầu khiến: “ đừng ”. Có chủ ngữ (ngơi thứ hai Có từ ngữ cầu khiến: “ đừng ”. Có chủ ngữ (ngôi thứ hai

số nhiều)

số nhiều)

<b>c) Đưa tay cho tôi mau! </b>

<b>c) Đưa tay cho tôi mau! </b>

<b> </b>

<b> Cầm lấy tay tôi này!Cầm lấy tay tơi này!</b>


 Khơng có từ ngữ cầu khiến, chỉ có ngữ điệu cầu khiến, Khơng có từ ngữ cầu khiến, chỉ có ngữ điệu cầu khiến,

vắng chủ ngữ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

<i><b>Bài tập 5 trang 33:</b></i>
<i><b>Bài tập 5 trang 33:</b></i>

<i>_{So sánh ý nghĩa của 2 câu : “ Đi đi con! ” và “Đi}_{So sánh ý nghĩa của 2 câu : “ Đi đi con! ” và “Đi}</i>

<i>thôi con.”?</i>
<i>thôi con.”?</i>

-“ Đi đi con! ”

-“ Đi đi con! ” Chỉ có người con đi.Chỉ có người con đi.

-“ Đi thôi con. ”

-“ Đi thôi con. ” Cả hai mẹ con cùng đi. Cả hai mẹ con cùng đi.

<i></i>

<i></i>

<i>Hai câu này có thể thay thế cho nhau được Hai câu này có thể thay thế cho nhau được </i>
<i>không?</i>

<i>không?</i>

-Hai câu này không thể thay thế cho nhau được vì

-Hai câu này khơng thể thay thế cho nhau được vì

có ý nghĩa rất khác nhau.

có ý nghĩa rất khác nhau.

-“ Đi đi con! ”

-“ Đi đi con! ” người mẹ khuyên con vững tin người mẹ khuyên con vững tin

bước vào đời.

bước vào đời.

-“ Đi thôi con. ”

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<i>Bài tập :</i>

<i>Bài tập :</i>

Các từ xưng hô (cùng với các từ ngữ khác và ngữ điệu )

Các từ xưng hô (cùng với các từ ngữ khác và ngữ điệu )

trong câu cầu khiến khác nhau thể hiện quan hệ tình

trong câu cầu khiến khác nhau thể hiện quan hệ tình

cảm khác nhau.

cảm khác nhau.

<i><b>So sánh cách nói của chị Dậu (Tắt đèn - Ngô Tất Tố) </b></i>

<i><b>So sánh cách nói của chị Dậu (Tắt đèn - Ngơ Tất Tố) </b></i>

<i><b>trong các trường hợp sau:</b></i>

<i><b>trong các trường hợp sau:</b></i>

a/ - Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc,

a/ - Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc,

ông tha cho!

ông tha cho!



 <i>Sắc thái tình cảm van xin, thể hiện quan hệ dưới – Sắc thái tình cảm van xin, thể hiện quan hệ dưới – </i>

<i>trên.</i>

<i>trên.</i>

b/ - Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ!

b/ - Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ!



 <i>Sắc thái tình cảm lạnh lùng, thể hiện quan hệ ngang Sắc thái tình cảm lạnh lùng, thể hiện quan hệ ngang </i>

<i>hàng.</i>

<i>hàng.</i>

c/ - Mày trói ngay chồng bà đi bà cho mày xem!

c/ - Mày trói ngay chồng bà đi bà cho mày xem!



 <i>Sắc thái tình cảm thách thức, thể hiện quan hệ trên-Sắc thái tình cảm thách thức, thể hiện quan hệ </i>

<i>trên-dưới.</i>

<i>dưới.</i>

Cháu ông

Cháu ông

tôi ông

tôi ông

Mày

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13></div>

<!--links-->