PHÍ KHÁM CHỮA BỆNH (VIỆN PHÍ) (KINH tế y tế)

KINH TẾ Y TẾ
PHÍ KHÁM CHỮA BỆNH
(VIỆN PHÍ)

1


MỤC LỤC
1. GIỚI THIỆU
2. MỤC TIÊU CỦA TÀI CHÍNH Y TẾ VÀ THU PHÍ
KHÁM CHỮA BỆNH
3. XÁC ĐỊNH GIÁ CẢ CHO CÁC DỊCH VỤ Y TẾ,
NGUYÊN TẮC THỰC HIỆN NHƯ THẾ NÀO?
4. NHỮNG VẤN ĐỀ THỰC TẾ CẦN QUAN TÂM TRONG
ÁP DỤNG CHÍNH SÁCH VIỆN PHÍ
5. HỆ THỐNG VIỆN PHÍ Ở VIỆT NAM

2


1. GIỚI THIỆU

Khái niệm:

Viện phí/Phí khám chữa bệnh/Phí dịch vụ y tế là
phương thức thanh toán hay chi trả chi phí khi
người bệnh sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe.

3

1. GIỚI THIỆU

Các yếu tố cầu thành Viện phí.

Hao mịn
thiết bị
Vật tư
tiêu hao

Thù lao
CBYT
Lợi
nhuận

Viện
phí
4


1. GIỚI THIỆU

Một số vấn đề cần quan tâm.
• Tâm lý người bệnh sẵn sàng chi trả dịch vụ chữa trị bệnh
hơn là chi phòng chống bệnh hoặc cải thiện mơi trường.
• Hệ thống y tế tư nhân sử dụng viện phí KCB để tăng
nguồn thu nhập, tái đầu tư và duy trì hoạt động.
• Tỷ lệ chi phí y tế do bản thân và gia đình người bệnh chi
trả trực tiếp là khoảng 50% (Bộ Y Tế, 2013)
• Thu phí KCB cần cân nhắc đến tính hiệu quả, cơng bằng
và khả năng duy trì tài chính y tế ở Việt Nam.

• Thu phí KCB làm người bệnh cân nhắc số lần đi KCB và họ
có xu hướng sử dụng hiệu quả dịch vụ KCB. Ngược lại, thu
phí KCB có khả năng làm người bệnh ko dám sử dụng dịch
vụ KCB do tài chính eo hẹp (người nghèo). 5


6

1

• Tăng nguồn thu

2

• Nâng cao hiệu quả

3

• Nâng cao tính bình đẳng

4

• Nâng cao chất lượng dịch vụ

5

• Tăng cường quyền lực cộng đồng

6

• Nâng cao khả năng duy trì các hoạt động KCB

2. MỤC TIÊU CỦA TÀI CHÍNH Y TẾ VÀ THU PHÍ KHÁM
CHỮA BỆNH


2. MỤC TIÊU CỦA TÀI CHÍNH Y TẾ VÀ THU PHÍ KHÁM
CHỮA BỆNH
Tăng nguồn thu:

• Viện phí giúp tăng thêm nguồn thu cho ngành y tế.
• Trong y tế, viện phí tăng ảnh hưởng lớn đến nhu cầu KCB
(người thu nhập thấp), giảm viện phí ít ảnh hưởng.
• Một số yếu tố có thể giúp cho cầu khơng bị giảm khi tăng giá:
 Nâng cao chất lượng.
 Cung cấp đầy đủ thơng tin về giá dịch vụ.
 Mức viện phí phải tương xứng giá trị dịch vụ.
• Một số yếu tố có thể giúp tăng nguồn thu cho y tế:
 Tăng cường truyền thơng & cải tiến hình thức thu phí ở BV.
 Các chính sách miễn giảm phù hợp, công bằng và chặt chẽ.
7


2. MỤC TIÊU CỦA TÀI CHÍNH Y TẾ VÀ THU PHÍ KHÁM
CHỮA BỆNH

Nâng cao chất lượng dịch vụ:

• Một phần nguồn thu viện phí được chi cho cơng
tác nâng cao chất lượng dịch vụ KCB phục vụ

nhân dân.
• Chất lượng dịch vụ  => Nguồn thu tăng 
• Người bệnh có xu hướng sẵn sàng chi trả viện
phí tăng nếu họ nhận thấy chất lượng dịch vụ
KCB tăng tương xứng.
• Nghịch lý là một bộ phận người dân không nhận
thấy nguồn viện phí sử dụng hiệu quả như thế
nào
8


2. MỤC TIÊU CỦA TÀI CHÍNH Y TẾ VÀ THU PHÍ KHÁM
CHỮA BỆNH

Tăng tính cơng bằng

• Hệ thống viện phí ảnh hưởng mạnh đến nhóm ko thu
nhập (người già và trẻ em), ngồi ra cịn ảnh hưởng bởi
giới tính.
• Nhóm tích cực, việc áp dụng chính sách viện phí có thể
góp phần nâng cao sự tiếp cận với dịch vụ y tế.
• Nhóm tiêu cực, chính sách thu viện phí tạo ra bất cơng
bằng vì nó làm hạn chế người nghèo đi khám chữa bệnh
• Việc giảm thiểu bất cơng bằng: thu phí khám chữa
bệnh + quy chế miễn giảm phí hoặc BHYT cho người
nghèo.
9


2. MỤC TIÊU CỦA TÀI CHÍNH Y TẾ VÀ THU PHÍ KHÁM

CHỮA BỆNH
Nâng cao tính hiệu quả:
•

Giảm nhu cầu khơng cần thiết.

•

Trong thực tế, viện phí là tác nhân gây cản trở người nghèo đ ến KCB.

•

Một số nghiên cứu cho rằng viện phí góp phần tăng kh ả năng cung
cấp dịch vụ. Tuy nhiên, việc áp dụng viện phí nên khuy ến khích b ệnh
nhận và nhân viên y tế cân bằng trong cung cấp và s ử d ụng d ịch v ụ y
tế.

•

Xây dựng khung giá viện phí phù hợp tình hình KT-XH, thu đ ủ - chi đ ủ.

Nâng cao trách nhiệm:
•

Khảo sát ý kiến cộng đồng đối với mức viện phí và hệ thống vi ện phí
là rất quan trọng.

•

Hồn thiện hệ thống thu viện phí phù hợp, cơng bằng và ch ặt chẽ.

•

Hạn chế sử dụng dịch vụ y tế không cần thiết, đưa cầu CSSK v ề th ực
tế.
10


3. XÁC ĐỊNH GIÁ CẢ CHO CÁC DỊCH VỤ Y TẾ, NGUYÊN
TẮC THỰC HIỆN NHƯ THẾ NÀO?
Khái niệm chung về giá dịch vụ y tế:
•

Thu viện phí cần định giá dịch vụ để đảm bảo công bằng, hi ệu qu ả.

•

Giá cả dịch vụ y tế là hình thái tiền tệ của giá trị d ịch vụ y t ế.

•

Tầm quan trọng giá cả dịch vụ y tế:
 Duy trì & phát triển hoạt động của hệ thống cung cấp dịch vụ
CSSK.
 Sử dụng dịch vụ y tế hợp lý và hiệu quả kinh tế cao

•

Trong dịch vụ y tế, cân bằng chi phí – hiệu quả là mục tiêu quan trọng
nhất trong quá trình đưa dịch vụ y tế tiếp cận với người dân.

11


3. XÁC ĐỊNH GIÁ CẢ CHO CÁC DỊCH VỤ Y TẾ, NGUYÊN
TẮC THỰC HIỆN NHƯ THẾ NÀO?
Khái niệm chung về giá dịch vụ y tế:
Định hướng của nhà nước:
•

Chính phủ có hệ thống điều chỉnh giá và hình thành giá c ả d ịch v ụ y
tế.

•

Việc điều chỉnh thơng qua kiểm soát: lạm phát, đảm bảo cu ộc sống
người nghèo, cung cấp dịch vụ y tế tối cần thiết, mơi trường y t ế lành
mạnh.

•

“Khung giá” là quy định đối với các dịch vụ CSSK cơ bản và thiết y ếu,
thậm chí là định mức giá cho từng đối tượng và dịch vụ.

Người sử dụng dịch vụ y tế và nhu cầu tìm kiếm dịch vụ y tế:
•

Cần 1 hệ thống đảm bảo sức khỏe với giá cả phù hợp.

•

Hệ thống bảo đảm sức khỏe được chính phủ bù đắp chi phí 1 phần.

•

Về mặt nhân đạo, người dân mọi tầng lớp đều là đối tượng cần được
chăm sóc và trợ giúp của xã hội.
12


3. XÁC ĐỊNH GIÁ CẢ CHO CÁC DỊCH VỤ Y TẾ, NGUYÊN
TẮC THỰC HIỆN NHƯ THẾ NÀO?
Khái niệm chung về giá dịch vụ y tế:
Vai trò của cán bộ y tế trong giá dịch vụ y tế:
•

Xác định sử dụng dịch vụ y tế là vấn đề ở chính sách giá dịch vụ y tế.

•

Cần tách rời thu nhập của CBYT với việc chỉ định, lựa ch ọn dịch vụ y
tế cho bệnh nhân để đảm bảo tính cơng bằng – hiệu qu ả.

Chất lượng dịch vụ y tế
•

Chất lượng dịch vụ y tế là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến
q trình định giá dịch vụ y tế.

•

Nếu khơng có sự kiểm sốt, nhiều khả năng giá cả các lo ại d ịch v ụ
này chỉ phục vụ cho tầng lớp có thu nhập cao.

13


3. XÁC ĐỊNH GIÁ CẢ CHO CÁC DỊCH VỤ Y TẾ, NGUYÊN
TẮC THỰC HIỆN NHƯ THẾ NÀO?
Một số phương pháp định giá hiện nay

1

• Dựa theo phí dịch vụ

2

• Phí cố định cho từng dịch vụ
khám chữa bệnh.

3

• Phí cố định cho mỗi lần mắc
bệnh.
14


3. XÁC ĐỊNH GIÁ CẢ CHO CÁC DỊCH VỤ Y TẾ, NGUYÊN
TẮC THỰC HIỆN NHƯ THẾ NÀO?
Một số phương pháp định giá hiện nay:

Dựa theo phí dịch vụ:
•

Đa số bệnh nhân chấp nhận chi trả chính xác những gì h ọ đ ược nhận.

•

Viện phí sẽ khác nhau đối với các bệnh nhân khác nhau.

•

Viện phí được tính tốn rõ ràng, minh bạch.

•

Hệ thống y tế phải quản lý chi tiết từng bệnh nhân, từng lo ại b ệnh,
từng loại dịch vụ được cung cấp.

•

Nhược điểm là khó giám sát thu/chi, thuốc và các h ạng mục khác;
bệnh nhân sẽ rất khó dự đốn được chính xác tổng chi phí cần chi tr ả.
(Một số BV đã có thể ước lượng chi phí điều trị cho từng loại bệnh)

•

Khơng có sự hỗ trợ nào trong phương pháp phí dịch vụ này.
15

3. XÁC ĐỊNH GIÁ CẢ CHO CÁC DỊCH VỤ Y TẾ, NGUYÊN
TẮC THỰC HIỆN NHƯ THẾ NÀO?
Một số phương pháp định giá hiện nay:
Phí cố định cho từng dịch vụ khám chữa bệnh:
•

Phương thức này cho phép hỗ trợ tương tác giữa các nhóm bệnh.
 Phí như nhau cho tất cả các chẩn đốn.
Vd: Phí cho bệnh nhân sốt rét = bệnh viêm phổi.
 Các chẩn đốn được nhóm thành các nhóm bệnh, mỗi nhóm bệnh có
mức phí của nhóm đó.
Vd: Phí bệnh sốt rét khác phí bệnh viêm phổi.

•

Có sự hỗ trợ qua lại giữa các nhóm bệnh điều trị mắc tiền bởi nhóm
bệnh điều trị rẻ tiền.

•

Bệnh nhân điều trị rẻ tiền sẽ phải chi trả mức tiền cao h ơn cho d ịch
vụ bình thường nhận được. Do đó, phương pháp này cần ph ải cơng
khai hóa cho mọi người.
16


3. XÁC ĐỊNH GIÁ CẢ CHO CÁC DỊCH VỤ Y TẾ, NGUYÊN
TẮC THỰC HIỆN NHƯ THẾ NÀO?
Một số phương pháp định giá hiện nay:
Phí cố định cho mỗi lần mắc bệnh:

•

Bệnh nhân chi trả 1 lần duy nhất vào l ần đầu tiên đi KCB cho 1 lo ại
bệnh, các lần KCB sau của loại bệnh này không ph ải trả phí.

•

Tình trạng bệnh có biến chứng khơng đốn trước được, người bệnh
phải tiếp tục chi trả “phí bổ sung”.

•

Phương pháp này khuyến khích bệnh nhân tham gia hồn ch ỉnh phác
đồ điều trị được đưa ra.

Mỗi loại phí KCB có những điểm mạnh và điểm yếu khác nhau, và
người quản lý cần biết trước để quản lý chi phí.
Ba chính sách trên giúp xác định mức giá khác nhau theo từng nhóm
dân cư cụ thể.
Chính sách miễn giảm có thể áp dụng tất cả cho người nghèo.
17


4. NHỮNG VẤN ĐỀ THỰC TẾ CẦN QUAN TÂM TRONG ÁP
DỤNG CHÍNH SÁCH VIỆN PHÍ
Các vấn đề cần quan tâm:
Có 5 vấn đề cần quan tâm:

1

• Khung giá

2

• Sự sẵn sàng chi trả

3

• Khả năng chi trả

4

• Theo dõi, điều hành hệ thống viện phí

5

• Việc sử dụng tiền

•

Ngồi ra, ưu điểm của chính sách viện phí là có thủ tục hành chính đơn
giản, chi phí hành chính thấp.
18


4. NHỮNG VẤN ĐỀ THỰC TẾ CẦN QUAN TÂM TRONG ÁP
DỤNG CHÍNH SÁCH VIỆN PHÍ
Khung giá: khung giá ảnh hưởng đến khả năng chi trả và sự sẵn sàng
chi trả trong cả cộng đồng.
Sự sẵn sàng chi trả: là sự ưu tiên của người dân trong việc chi trả các

dịch vụ y tế, điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố:
•

Thị hiếu và sở thích cá nhân

•

Tính minh bạch trong sử dụng viện phí: tiền viện phí chi tiêu nh ư th ế
nào?

•

Chất lượng dịch vụ y tế (thái độ của nhân viên y tế, các dụng cụ y tế)

•

Kết quả điều trị dự kiến

•

Sự sẵn có của các dịch vụ y tế.

•

Giá tiền của các dịch vụ chăm sóc sức khỏe.

•

Các phác đồ điều trị thay thế khác có thể có

•

Chi phí gián tiếp: ăn ở, đi lại…

19


4. NHỮNG VẤN ĐỀ THỰC TẾ CẦN QUAN TÂM TRONG ÁP
DỤNG CHÍNH SÁCH VIỆN PHÍ
Khả năng chi trả: thu nhập của người dân liên quan đến giá cả dịch vụ.
Khả năng chi trả liên quan mật thiết với cơ ch ế miễn/gi ảm phí.
Xác định đối tượng được miễn/giảm viện phí và cơ chế miễn/giảm viện
phí là việc làm quan trọng, cần cộng đồng và cơ s ở y tế ch ịu trách nhi ệm
chính.
Một vài nhóm bệnh nhân sẽ khơng có khả năng chi tr ả cho các d ịch v ụ y
tế:
•

Bị bệnh tâm thần kinh

•

Bị bệnh mãn tính

•

Những người nghèo.

20

4. NHỮNG VẤN ĐỀ THỰC TẾ CẦN QUAN TÂM TRONG ÁP
DỤNG CHÍNH SÁCH VIỆN PHÍ
Theo dõi, điều hành hệ thống viện phí:
Xác định những vấn đề cần theo dõi, điều hành; thi ết k ế cơng ph ụ phù
hợp.
•

Lợi nhuận của mỗi dịch vụ.

•

Số lượng dịch vụ được thực hiện

•

Số lượng bệnh nhân được miễn phí và lý do miễn phí

•

Tổng chi phí

Việc sử dụng tiền:
•

Các chi phí, chi tiêu liên quan đến ti ền cần được ghi chép đ ầy đ ủ.

•

Các ghi chép phải được đối sốt chéo.

•

Nguồn tiền được lưu trữ nơi an tồn.

•

Người đảm nhận chức vụ thủ quỹ phải lựa chọn kỹ những người có
21
nhân cách tốt.


4. NHỮNG VẤN ĐỀ THỰC TẾ CẦN QUAN TÂM TRONG ÁP
DỤNG CHÍNH SÁCH VIỆN PHÍ
Hỗ trợ cho người nghèo nhằm đạt được sự công bằng trong y tế:
Người nào sẽ được miễn phí và các dịch vụ nào được miễn phí.
•

Các dịch vụ tiêm chủng, giáo dục sức khỏe đều được cung cấp khơng
mất tiền hoặc giá rất thấp.

•

Những người có thu nhập thấp có thể được cung cấp các dịch vụ
chăm sóc sức khỏe tối thiểu với giá thấp hoặc miễn phí

•

Các quan chức chính phủ và những cựu chiến binh được miễn phí.

•

Có một số tiêu chuẩn khác như người già, trẻ em dưới 6 tu ổi đ ược
miễn phí.

•

Tuy nhiên hệ thống miễn phí này vẫn cịn nhiều vướng m ắc.

22


THANKS FOR
YOUR ATTENTION
Q&A
23