SHOCK CHẤN THƯƠNG (NGOẠI cơ sở)

SỐC CHẤN THƯƠNG



LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU









Nạn nhân chiến trường chết vì mất máu
Cầm máu cải thiện nhưng tử vong lại không giảm???
TK 16: Ambrois Paré nghĩ đến có độc chất thứ phát sau chấn thương
1743: LeDran đưa ra tên gọi “SỐC”
1899: Crile cho thấy giảm huyết áp gây ra các triệu chứng của sốc
1930: Blalock làm thực nghiệm trên chó
Những năm 1970: đưa ra Khái niệm “suy hô hấp cấp”


Định nghĩa


CUNG CẤP OXY

NHU CẦU OXY

RỐI LOẠN CHUYỂN HÓA, SINH CÁC HÓA CHẤT TRUNG GIAN

Phân loại

SỐC GIẢM THỂ TÍCH (Hypovolemic shock)
SỐC CHẤN THƯƠNG (Traumatic shock)
SỐC TIM (Cardiogenic shock)
SỐC DO CHÈN ÉP TIM (Cardiac compressive shock)
SỐC NHIỄM TRÙNG (Septic shock)
SỐC THẦN KINH (Neurogenic shock)
SỐC KHÁC


Sinh lý bệnh


Sốc giảm

Sốc chấn

thể tích

thương


Cơ chế cịn bù

Co
Co mạch
mạch

Phóng
Phóng thích
thích

Giảm thể

Thở
Thở sâu
sâu

hormone
hormone

tích tuần

tăng
tăng thơng
thơng

hoạt
hoạt mạch
mạch

hồn
hồn

khí
khí

Tư
Tư thế
thế nằm
nằm


Cơ chế mất bù

Dãn cơ thắt trước trong khi co

Tổn thương màng tế bào làm

cơ thắt sau mao mạch gây

dịch từ mơ kẽ bị đẩy vào tế

thốt dịch từ mạch vào mơ kẽ

bào

Giảm trầm
trọng thể tích
tuần hồn


Đặc trưng Sốc chấn thương


Mơ bị thương tổn, dập nát

Phóng thích cục máu đơng, và các sản phẩm thể dịch

Gây chít hẹp, tăng sức cản MM phổi, tăng tính thấm thành mạch

XÁO TRỘN NẶNG HỆ TUẦN HOÀN


Triệu chứng



Phân độ sốc



Phân loại 4 độ

 

ĐỘ I

ĐỘ II

ĐỘ III

ĐỘ IV

< 750

750 - 1500

1500 – 2000

> 2000

<15

15 – 30

30 – 40

> 40

< 100

> 100

> 120

> 140

Huyết áp

Bình thường

BT hoặc tăng

Giảm

Giảm nhiều

Chênh lệch HA

BT hoặc tăng

Giảm

Giảm

Giảm

14 – 20

20 – 30

30 – 40

> 40

> 30

20 – 30

5 – 15

Không

Hơi lo âu

Lo âu

Lo âu, lú lẫn

Lú lẫn, đờ đẫn, nằm liệt

Mất máu (ml)
Mất máu
( % thể tích)
Mạch

Nhịp thở
Nước tiểu (ml/h)

Thần kinh


Khám lâm sàng ABCDE

AIRWAY


Khám lâm sàng ABCDE

BREATH


Khám lâm sàng ABCDE

CIRCULATION

Khám lâm sàng ABCDE

CIRCULATION

•
•
•
•

2 đường truyền ở chi trên
Đặt đường truyền TM trung tâm
Dung dịch điện giải đẳng trương Ringer Lactat: ưu tiên một
Truyền máu: khi Hct < 30% hoặc mất máu nhanh, mất máu
độ III trở lên).

•

Truyền nhanh 1- 2 lít/người lớn (20 ml/kg ở trẻ em), trong
vịng 15 -30 phút.

•

Nguyên tắc: 1:3 (1 máu mất bù bằng 3 dịch)


Khám lâm sàng ABCDE

DISABILITY/
DYSFUNCTION OF CNS

Khám lâm sàng ABCDE

EXPOSURE


CẦN LÀM THÊM











Sonde dạ dày
Sonde tiểu
Thở oxy
Nằm đầu thấp, ngửa
Bất động
Thuốc giảm đau
Thuốc vận mạch khi đủ dịch mà HA chưa lên
Khám thường xuyên, Monitor theo dõi DHST
Cắt lọc mô tổn thương