HOÀN THIỆN CÔNG TÁC HẠCH TOÁN TIÊU THỤ VÀ KẾT QUẢ TIÊU THỤ SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY CƠ KHÍ HÀ NỘI

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC HẠCH TOÁN TIÊU THỤ VÀ
KẾT QUẢ TIÊU THỤ SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY CƠ KHÍ
HÀ NỘI
I. ĐÁNH GIÁ KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH TIÊU THỤ VÀ KẾT QUẢ TIÊU THỤ SẢN PHẨM
TẠI CÔNG TY CƠ KHÍ HÀ NỘI
42 năm xây dựng và phát triển, trải qua không ít thăng trầm của lịch sử, Công
ty luôn xứng đáng với danh hiệu là con chim đầu đàn của ngành cơ khí Việt Nam.
Ngày nay, với cơ sở vật chất hiện đại, ban lãnh đạo năng động và đội ngũ công nhân
lành nghề, sản phẩm của Công ty ngày càng được sự tin cậy của khách hàng, trở thành
nhãn hiệu có vị thế trên thị trường Việt Nam và bắt đầu vươn ra thị trường nước ngoài.
Công ty là một trong những doanh nghiệp Nhà nước được giao trọng trách đi đầu
trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hoá đất nước.
Về công tác quản lý thành phẩm và tiêu thụ thành phẩm, Công ty đã đáp ứng
được hầu hết các yêu cầu đặt ra:
- Hệ thống danh điểm khoa học, thống nhất, thuận lợi cho quản lý.
- Hệ thống kho tàng, bến bãi được trang bị đầy đủ.
- Thủ kho có phẩm chất tốt, được lựa chọn cẩn thận, 3 chức năng thủ kho, tiếp
liệu, kế toán thành phẩm được phân công rõ ràng, bất kiêm nhiệm.
- Hệ thống định mức tồn kho được xây dựng hợp lý cho từng danh điểm thành
phẩm, dự trữ đủ, vừa đảm bảo quá trình tiêu thụ được liên tục, vừa đẩy nhanh tốc độ
luân chuyển vốn.
- Chất lượng thành phẩm được kiểm tra chặt chẽ, hạn chế hàng bán bị trả lại.
- Các hình thức tiêu thụ và các phương thức thanh toán được áp dụng khá linh
hoạt, hợp lý tạo điều kiện đẩy nhanh quá trình tiêu thụ sản phẩm.
- Công tác thanh quyết toán với khách hàng, nghĩa vụ đối với Nhà nước cũng
được quan tâm chặt chẽ, ngày càng nâng cao hiệu quả sử dụng vốn,...
Cùng với sự phát triển và lớn mạnh của toàn Công ty, công tác kế toán nói
chung, kế toán thành phẩm, tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ nói riêng
cũng không ngừng trưởng thành về mọi mặt để đáp ứng nhu cầu phát triển trong giai
đoạn mới.
Hệ thống kế toán của Công ty nói chung đã được tổ chức tương đối hoàn chỉnh,

gọn nhẹ, phù hợp với đặc điểm sản xuất, kinh doanh của Công ty và có độ tin cậy cao.
Việc hạch toán theo hình thức Nhật ký chứng từ, quy định mở và ghi chép trên cácán
bộảng kê, các Nhật ký chứng từ, Sổ kế toán tổng hợp được thực hiện tương đối chặt
chẽ và khoa học, chứng từ lập ra có cơ sở thực tế và pháp lý, phù hợp với đơn vị sản
xuất kinh doanh có quy mô lớn.
Trong quá trình hạch toán đã hạn chế việc ghi chép trùng lặp nhưng vẫn đảm
bảo tính thống nhất các nguồn số liệu ban đầu, giúp cho công tác giám sát tình hình
nhập - xuất - tồn kho thành phẩm được chính xác, thuận tiên, kịp thời cung cấp thông
tin kinh tế cần thiết cho từng bộ phận kế toán có liên quan.
Công ty luôn chấp hành các chính sách, chế độ kế toán, tài chính của Nhà nước,
các chính sách giá thuế, tổ chức mở sổ kế toán một cách phù hợp để phản ánh và giám
đốc đầy đủ các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Nhờ đó kế toán tiêu thụ và xác định kết
quả tiêu thụ thành phẩm đã góp phần bảo vệ tài sản của Công ty.
Các nhân viên trong phòng kế toán được bố trí đảm nhiệm từng phần việc kế
toán một cách hợp lý, thuận tiện trong mối liên hệ với nhau. Đặc biệt công tác kế toán
thành phẩm và tiêu thụ thành phẩm đã phần nào đáp ứng được yêu cầu đặt ra: đảm
bảo tính thống nhất về mặt phạm vi, phương pháp tính toán giữa kế toán và các bộ
phận có liên quan cũng như các nội dung của công tác kế toán. Số liệu kế toán phản
ánh một cách trung thực, hợp lý, rõ ràng, dễ hiểu.
Kế toán tổng hợp đã kịp thời theo dõi tình hình biến động thành phẩm, tính
toán chính xác các chi phí phát sinh trong quá trình tiêu thụ cũng như thực hiện
nghiêm túc việc thanh toán với ngân sách về các khoản thuế phải nộp để cuối cùng
xác định được kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh.
Khối lượng công việc hàng ngày lớn nhưng kế toán tiêu thụ vẫn theo dõi đầy
đủ tình hình biến động thành phẩm, doanh thu tiêu thụ của từng loại thành phẩm, tình
hình thanh toán của từng khách hàng, tính toán chính xác các chi phí phát sinh trong
quá trình tiêu thụ cũng như thực hiện nghiêm túc việc thanh toán với ngân sách về các
khoản thuế phải nộp để cuối cùng xác định được kết quả hoạt động sản xuất kinh
doanh. Nhờ đó, kế toán thành phẩm và tiêu thụ thành phẩm đã góp phần bảo vệ tài sản
của Công ty và phục vụ tốt các yêu cầu quản lý. Cụ thể:

- Về công tác kế toán thành phẩm: kế toán đã phản ánh một cách đầy đủ các
hoạt động kinh tế diễn ra liên quan đến khâu công tác kế toán này. Mọi hoạt động
nhập xuất kho thành phẩm đều được phản ánh đầy đủ trên sổ sách chứng từ kế toán
theo quy định hiện hành và quy định của Công ty, từ việc lập các chứng từ gốc ban
đầu đến công tác kế toán chi tiết, tổng hợp. Đồng thời phản ánh kịp thời các hoạt động
kinh tế diễn ra, qua đó theo dõi một cách chi tiết tình hình sản xuất kinh doanh từng
tháng, từng quý, từng năm.
- Về công tác kế toán tiêu thụ thành phẩm: đây là nội dung quan trọng trong
công tác kế toán của Công ty vì nó liên quan tới việc xác định kết quả, các khoản thu
nhập thực tế và phần phải nộp cho ngân sách Nhà nước, đồng thời nó phản ánh sự vận
động của tài sản, tiền vốn của Công ty trong lưu thông. Do đặc điểm kỹ thuật của
Công ty, khối lượng thành phẩm lớn, có giá trị cao nên việc tiêu thụ một cách linh
hoạt, vừa đơn giản, vừa hợp lý đáp ứng được yêu cầu quản lý của Công ty. Công tác
tiếp cận khách hàng của Công ty được quan tâm và chú trọng, thủ tục mua hàng và
thanh toán tiền hàng được thực hiện một cách hợp lý, thuận tiện và đúng nguyên tắc,
đảm bảo mọi yêu cầu của khách hàng. Sự phối hợp giữa phòng kế toán, hội đồng kinh
doanh và kho thành phẩm luôn được thực hiện ăn khớp nhịp nhàng, đảm bảo việc tiêu
thụ thông suốt.
Hệ thống sổ sách kế toán được mở đầy đủ, chi tiết đảm bảo cung cấp thông tin
một cách nhanh nhất. Đặc biệt Công ty đã mở sổ theo dõi hai tiểu khoản của TK 131
là TK 131.1 - Phải thu của khách hàng và TK 131.2 - Người mua ứng trước tiền hàng
là rất hợp lý. Do đặc điểm giá trị thành phẩm của Công ty rất lớn, Công ty sản xuất
theo đơn đặt hàng nhiều, vì vậy khi ký hợp đồng mua bán khách hàng phải đặt trước
cho Công ty một khoản tiền. Việc theo dõi chi tiết hai tiểu khoản giúp Công ty xác
định đúng đắn số tiền Công ty tạm nợ khách hàng và số tiền còn phải thu của khách
hàng từ đó có kế hoạch thúc đẩy sản xuất hay đòi nợ một cách hợp lý.
Ngoài ra, với sự trợ giúp của kế toán máy, lượng sổ sách phải ghi chép tại Công
ty giảm đi rất nhiều, đã hạn chế việc ghi chép trùng lặp nhưng vẫn đảm bảo tình thống
nhất các nguồn số liệu ban đầu, giúp cho công tác giám sát tình hình nhập xuất tông
kho thành phẩm được chính xác, thuận tiện, kịp thời cung cấp thông tin kinh tế cần

thiết cho từng bộ phận kế toán có liên quan. Trong phòng kế toán, các máy tính đã
được nối mạng tạo điều kiện truy cập dữ liệu giữa các phần hành kế toán riêng biệt,
thuận tiện cho công việc tính toán đối với các số liệu có liên quan tới nhiều phần hành
khác nhau. Đồng thời nhờ mối liên hệ này, các bộ phận có thể dễ dàng kiểm tra, đối
chiếu số liệu, kịp thời phát hiện và sửa chữa những sai sót trong quá trình hạch toán.
Hàng năm các cơ quan thuế, cơ quan kiểm toán đều có những đoàn xuống
thanh tra, kiểm tra công tác hạch toán, kế toán của Công ty. Các hồ sơ kiểm toán cho
thấy hệ thống hạch toán kế toán của Công ty luôn chấp hành đúng những quy định
trọng yếu của chế độ kế toán Việt Nam cũng như đã dần dần tiếp cận được với các
chuẩn mực kế toán quốc tế.
II. MỘT SỐ PHƯƠNG HƯỚNG HOÀN THIỆN TRONG HẠCH TOÁN TIÊU THỤ THÀNH
PHẨM VÀ SĐ KẾT QUẢ TIÊU THỤ TẠI CÔNG TY CƠ KHÍ HÀ NỘI
Bên cạnh những ưu điểm của công tác hạch toán thành phẩm và tiêu thụ thành
phẩm mà Công ty Cơ khí Hà Nội đạt được còn có những tồn tại mà Công ty có khả
năng cải tiến và hoàn thành nhằm đáp ứng được hơn nữa yêu cầu trong công tác quản
lý của Công ty.
Phương hướng hoàn thiện công tác hạch toán thành phẩm, tiêu thụ thành phẩm
và xác định kết quả tiêu thụ của Công ty là tổ chức hợp lý trình tự và cách thức ghi
chép sổ sao cho việc đối chiếu, kiểm tra đơn giản và nhanh gọn nhất mà vẫn đảm bảo
cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác.
Ngoài ra, để quá trình tiêu thụ diễn ra hiệu quả, sản phẩm tiêu thụ nhanh, đảm
bảo Công ty làm ăn có lãi thì không chỉ cần có hệ thống kế toán hoàn chỉnh mà còn
đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ của các bộ phận có liên quan trong toàn Công ty. Phong
kinh doanh cần đưa ra các chính sách giá cả, chính sách ưu đãi, thưởng phạt đối với
các khách hàng trong chiến lược tiêu thụ sản phẩm, đa dạng hoá các phương thức bán
hàng... Các phân xưởng sản xuất, phòng kỹ thuật, phòng KCS cũng cần đưa ra các
sáng kiến cải tiến ký thuật, nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm, cải tiến
mẫu mã... Tóm lại, để sản phẩm của Công ty có thể đứng vững trên thị trường, được
khách hàng tin cậy đòi hỏi phải có sự kết hợp hài hoà, sự nỗ lực của toàn thể cán bộ
công nhân viên, trong đó có sự giúp sức không nhỏ của bộ phận kế toán.

Qua thời gian tiếp cận với thực tế, kết hợp với những kiến thức đã học trong
nhà trường, em xin mạnh dạn trình bày một số đề xuất nhằm góp phần không ngừng
nâng cao chất lượng của công tác kế toán nói chung và công tác hạch toán, tiêu thụ
thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ nói riêng tại Công ty Cơ khí Hà Nội.
1. Về phương thức tiêu thụ thành phẩm
Hiện nay, Công ty Cơ khí Hà Nội (chủ yếu áp dụng phương thức tiêu thụ trực
tiếp, còn bán hàng qua đại lý chiểm tỷ trọng nhỏ) áp dụng hai phương thức bán hàng
là phương thức tiêu thụ trực tiếp và bán hàng qua đại lý, trong đó phương thức tiêu
thụ trực tiếp gồm hai trường hợp là khách hàng mua có làm hợp đồng (khách hàng
lớn) và những khách hàng mua không có hợp đồng là chủ yếu. Còn phương thức bán
hàng qua đại lý chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ. Trông điều kiện nền kinh tế thị trường cạnh tranh
khốc liệt hiện nay, để hấp dẫn khách hàng, phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm, mở
rộng quy mô sản xuất sản phẩm, Công ty nên nới lỏng các chính sách thanh toán, mở
rộng hơn nữa các hình thức tiêu thụ.
Sản phẩm của Công ty Cơ khí Hà Nội bao gồm các loại máy công cụ, chi tiết máy
công cụ, thép các loại... đều là những sản phẩm có giá trị lớn. Do đó đối với những
khách hàng có nhu cầu mua sản phẩm của Công ty nhưng bị hạn chế về vốn, Công ty
có thể cho mua chịu dài hạn hơn hoặc cho khách hàng mua trả góp. Đặc biệt là các
sản phẩm còn tồn đọng lâu năm hoặc tiêu thụ chậm, Công ty cũng nên áp dụng
phương thức bán hàng trả góp để kích thích tiêu thụ, đẩy nhanh quá trình luân chuyển
vốn. Như vậy, vừa có tác dụng thu hút khách hàng, lại vừa giải quyết được tình trạng
tồn đọng vốn cho Công ty. Bán hàng trả góp là phương thức bán hàng thu tiền nhiều
lần. Người mua sẽ thanh toán lần đầu ngay tại thời điểm mua. Số tiền còn lại người
mua chấp nhận trả dần ở các lần tiếp theo theo định kỳ đều đặn và phải chịu một tỷ lệ
lãi suất nhất định. Thông thường, số tiền trả ở các kỳ tiếp theo bằng nhau, trong đó
bao gồm một phần doanh thu gốc và một phần lãi trả chậm. Trình tự hạch toán theo
phương thức tiêu thụ này như sau:
- Khi giao hàng cho người mua thì số hàng chuyển giao được coi là tiêu thụ và
ghi nhận doanh thu. Doanh thu ở đây được tính như doanh thu bán hàng thu tiền một
lần. Lãi do bán hàng trả góp được xác định là thu nhập hoạt động tài chính và không

phải chịu thuế GTGT. Khi đó kế toán phản ánh doanh thu và lãi trả góp của số hàng
bán trả góp:
Nợ TK 111, 112: Số tiền khách hàng trả lần đầu tại thời điểm giao hàng.
Nợ TK 131.1: Tổng số tiền khách hàng còn nợ.
Có TK 511: Doanh thu tính theo giá bán hàng thu tiền một lần.
Có TK 3331: Thuế GTGT phải nộp theo doanh thu.
Có TK 711: Tổng tiền lãi do mua trả góp.
- Khi xác định được giá vốn của lô hàng, kế toán ghi hạch toán giá vốn hàng
bán:
Nợ TK 632.
Có TK 155.
- Hàng tháng theo định kỳ mỗi lần khách hàng thanh toán số tiền còn phải trả,
kế toán ghi:
Nợ TK 111, 112.
Có TK 131.1.
Các bút toán khác như các khoản giảm trừ doanh thu, xác định kết quả tiêu
thụ... tương tự như phương thức tiêu thụ trực tiếp.
Việc theo dõi, quản lý tình hình thanh toán của khách hàng mua chịu hoặc mua
trả góp có khả năng hạn hẹp về vốn tưởng chừng sẽ khó khăn và phức tạp do khách
hàng của Công ty thường ở các tỉnh xa. Song nếu Công ty chấp nhận cho họ thế chấp
bằng hiện vật có giá trị tương đương hoặc các giấy tờ nhà đất... Công ty sẽ vừa đảm
bảo không bị tổn thất lớn lại vừa mở rộng được thị trường.
2. Về việc hạch toán các khoản giảm giá hàng bán
Hàng ngày, để theo dõi chi tiết các nghiệp vụ tiêu thụ thành phẩm, kế toán tiêu
thụ mở sổ chi tiết tiêu thụ để ghi chép các nghiệp vụ tiêu thụ phát sinh. Mẫu sổ chi tiết
như sau:
Sổ chi tiết tiêu thụ
Tháng 10/2001