NHIỂM KHUẨN hô hấp cấp TÍNH (ARI) (nội)

NHIỂM KHUẨN HƠ
HẤP CẤP TÍNH
(ARI)


Mục tiêu
• 1. Nêu được 3 mục tiêu của chương trình và 3
nội dung hoạt động.
• 2. Thực hành được phân loại bệnh theo mức độ
nặng nhẹ và hướng xử trí.
• 3. Nêu được các biện pháp phịng bệnh.


• Chương trình nhiễm khuẩn hơ hấp cấp tính
(NKHHCT) ở trẻ em là một trong các chương
trình chủ yếu của TCYTTG.


Mục tiêu của chương trình:
• + Phịng chống và làm giảm tỉ lệ mắc bệnh
viêm phổi ở trẻ em.
• + Mục tiêu trước mắt là giảm tỉ lệ tử vong do
bệnh viêm phổi ở trẻ dưới 5 tuổi.


Nội dung hoạt động chủ yếu của chương trình là:
• Giáo dục kiến thức cho các bà mẹ giúp phát
hiện bệnh sớm, đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời.
• Huấn luyện cho cán bộ y tế cơ sở chẩn đốn
bệnh đúng và xử lý đúng.
• Cung cấp thuốc thiết yếu để điều trị viêm phổi

cho tuyến y tế cơ sở.


Kháng sinh
• Sulfamide: tác dụng kiềm khuẩn, có tác dụng
cả vi khuẩn gram (-) và gram (+), hấp thu tốt
qua đường tiêu hóa 70 - 90 %, đào thải chủ
yếu qua thận
• Beta – lactam: kháng sinh diệt khuẩn, hữu hiệu
với hầu hết vi trùng gram (+), cầu khuẩn gram
(-), hấp thu chủ yếu ở tá tràng và phần trên của
hỗng tràng, bài tiết chủ yếu qua đường thận


DỊCH TỂ HỌC
• Hằng năm trên thế giới có khoảng 4,3 triệu trẻ
em < 5 tuổi chết vì viêm phổi
• Viêm phổi ở cộng đồng tại các nước đang phát
triển chiếm 7 - 18 %/năm ở trẻ < 5 tuổi
• Tỷ lệ tử vong do viêm phổi ở trẻ em < 5 tuổi
tại các tỉnh phía Nam chiếm 5,2%


NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH
• + Vi trùng: Phế cầu, Tụ cầu, H. Influenza.
• + Virus: virus hợp bào hơ hấp, adenovirus,
para influenza


Thăm khám - đánh giá

Hỏi bà mẹ 6 câu hỏi
• Trẻ bao nhiêu tuổi?
• Trẻ có ho khơng? Ho bao lâu?
• Trẻ từ 2 tháng - 5 tuổi: trẻ có uống được khơng?
(trẻ < 2 tháng: có bú kém khơng?).
• Trẻ có sốt khơng? sốt bao lâu?
• Trẻ có co giật khơng?
• Trẻ có cơn ngưng thở hoặc tím tái không?


Nhìn và nghe: Trẻ phải nằm n tĩnh hoặc đang
ngủ
• Đếm nhịp thở trong 1 phút, Thở nhanh khi:
– Trẻ < 2 tháng tuổi : nhịp thở ≥ 60 lần/phút
– Trẻ 2 - < 12 tháng : nhịp thở ≥ 50 lần/phút
– Trẻ 12 tháng - < 5 tuổi: nhịp thở ≥ 40 lần/phút


• Co rút lồng ngực: Lồng ngực phía dưới bờ sườn
hoặc phần dưới xương ức rút lõm xuống trong thì
hít vào (trẻ <2 tháng).
• Thở khị khè ở thì thở ra (Wheeze): Nghe được ở
thì thở ra do hẹp phế quản hoặc tiểu phế quản.
• Tiếng thở rít (Stridor): Là tiếng thở phát ra khi trẻ
hít vào, do thanh quản, khí quản hoặc nắp thanh
quản bị phù nề, co thắt và hẹp lại làm cản trở
khơng khí vào phổi.


• Ngủ li bì , khó đánh thức: Trẻ có thể khơng

tỉnh dậy được hoặc mở mắt nhưng nhìn lơ mơ,
khơng chăm chú hoặc ngủ lại ngay.
• Sốt hoặc hạ thân nhiệt
– Sốt khi nhiệt độ > 380C
– Hạ thân nhiệt khi < 35.50C

• Trẻ có suy dinh dưỡng khơng?
– Suy dinh dưỡng thể phù
– Suy dinh dưỡng thể teo


PHÂN LOẠI VÀ XỬ TRÍ
• BẢNG


Phịng bệnh
• BẢNG


CHĂM SÓC
Cán bộ y tế cần hướng dẫn bà mẹ chăm sóc tại nhà với các biện
pháp sau:
• Cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ để đảm bảo trẻ
khơng bị sụt cân, suy dinh dưỡng.
• Cho uống nhiều nước để bù lượng nước mất do sốt, thở nhanh.
• Có thể làm giảm đau họng, giảm ho bằng các loại thuốc dân
tộc như mật ong, hoa hồng hấp đường, nước sắc cây rẻ quạt,
chanh, quýt,... Một số loại thuốc ho như Eugica, pectol siro có
thể sử dụng cho trẻ. Không lạm dụng thuốc ho, nhất là thuốc
ho Tây y. Chỉ sử dụng thuốc ho khi thật cần thiết.

• Đối với trẻ < 2 tháng tuổi, cần giữ ấm nhất là vào mùa lạnh.
• Lau sạch mũi nếu mũi bị tắc do sẽ làm cản trở trẻ ăn hoặc bú.


• Các dấu hiệu nặng là:
– Trẻ thở nhanh hơn.
– Thở trở nên khó hơn.
– Khơng uống được hay bú kém.
– Trẻ mệt hơn.


Tóm tắt vấn đề chăm sóc trẻ NKHHCT
Trẻ từ 2 tháng - 5 tuổi:
• Phát hiện dấu hiệu nặng của bệnh để đưa trẻ đến cơ sở y tế
kịp thời (trẻ thở nhanh hơn, thở khó hơn, khơng uống được,
trẻ mệt hơn)
• Ni dưỡng:
– Cho trẻ ăn tốt khi ốm.
– Bồi dưỡng thêm khi khỏi bệnh.
– Làm thông mũi (nếu cản trở trẻ bú hoặc ăn).

• - Tăng thêm dịch:
– Uống nhiều nước.
– Bú mẹ nhiều lần.

• Giảm ho và đau họng bằng các loại thuốc ho không độc hại,
chủ yếu là thuốc ho dân tộc.


Trẻ < 2 tháng tuổi:

• Phát hiện dấu hiệu nặng (4 dấu hiệu).
• Giữ ấm cho trẻ.
• Cho bú mẹ nhiều hơn.
• Làm thơng mũi.