skkn một số KINH NGHIỆM TRONG VIỆC CHUẨN bị tài LIỆU và tổ CHỨC ôn tập môn SINH học, học kì i, CHO học SINH lớp 12 BAN KHTN của TRƯỜNG THPT SÔNG RAY

SKKN: “Một số kinh nghiệm trong việc chuẩn bị tài liệu, tổ chức ơn tập mơn Sinh học, học kì I, cho học sinh lớp 12
- Ban KHTN ở trường THPT Sông Ray”

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ KINH NGHIỆM TRONG VIỆC CHUẨN BỊ TÀI LIỆU VÀ TỔ
CHỨC ÔN TẬP MÔN SINH HỌC, HỌC KÌ I, CHO HỌC SINH LỚP 12 - BAN
KHTN CỦA TRƯỜNG THPT SƠNG RAY
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
- Trong những năm qua, toàn ngành giáo dục đã và đang có nhiều cố gắng
tích cực trong nhiệm vụ đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục. Năm học 2010 –
2011 toàn ngành thực hiện chủ đề “Năm học tiếp tục đổi mới quản lí và nâng cao
chất lượng giáo dục”, trong đó nổi lên rõ nét nhất là việc đổi mới kiểm tra đánh
giá. Với trách nhiệm của một người giáo viên môn Sinh học, một cán bộ quản lí
của trường tơi ln xác định nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục là rất quan trọng, cần
phải làm gì để nâng cao chất lượng giáo dục ở bộ mơn mình, lớp mình phụ trách từ
đó mới góp phần vào nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường.
- Kết quả giảng dạy có đựơc tốt hay xấu là phụ thuộc vào nhiều yếu tố chủ
quan và khách quan của thầy, trị. Đó là cả một q trình phấn đấu của thầy từ việc
soạn giáo án đến tổ chức giảng dạy, tổ chức ôn tập, tổ chức kiểm tra đánh giá, tục
ngữ có câu “Khơng thầy đố mày làm nên”. Sự phối hợp và chuẩn bị tích cực của
người thầy, học sinh luôn là yếu tố quan trọng để đạt được hiệu quả giảng dạy cao
góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.
- Từ thực tế và kinh nghiệm giảng dạy những năm qua cho thấy với lượng
kiến thức khổng lồ trong SGK, thời gian học ngắn thì học sinh khó có thể lĩnh hội
những kiến thức đó thật tốt và khó đạt kết quả cao. Hơn nữa hình thức kiểm tra học
kì của bộ mơn là kiểm tra tập trung theo đề của Sở Giáo dục và đào tạo (gọi chung
là Sở) khơng có đề cương chi tiết, dưới hình thức trắc nghiệm nên học sinh thiếu tự
chủ và khó tìm ra hướng ơn tập để kiểm tra có hiệu quả. Để giải quyết vấn đề này
tơi đã có nhiều trăn trở, tìm tịi tài liệu, biên soạn đề cương, câu hỏi trắc nghiệm, đề
kiểm tra thử để giúp học sinh tự tin hơn mà ôn tập, tham gia kiểm tra học kì I đạt

kết quả tốt, đó là lí do mà tơi tiên hành đề tài: “Một số kinh nghiệm trong việc
chuẩn bị tài liệu, tổ chức ơn tập mơn Sinh học, học kì I, cho học sinh lớp 12 Ban KHTN ở trường THPT Sông Ray”.
- Từ đầu năm học 2009 – 2010 tôi tiến hành chuẩn bị tài liệu và áp dụng ngay
cho năm học 2009 – 2010, 2010 – 2011. Qua 2 năm thực hiện đề tài tơi thấy có
được những kết quả nhất định giúp tôi tự tin hơn trong giản dạy, những lớp tôi phụ
trách đều đạt kết quả tốt, từ đó góp phần vào kết quả giảng dạy của bộ môn.
II. THỰC TRẠNG TRƯỚC KHI THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP CỦA
ĐỀ TÀI:
Người thực hiện: Hồ Đắc An – THPT Sông Ray

1


SKKN: “Một số kinh nghiệm trong việc chuẩn bị tài liệu, tổ chức ơn tập mơn Sinh học, học kì I, cho học sinh lớp 12
- Ban KHTN ở trường THPT Sông Ray”

1. Thuận lợi:
- Được sự quan tâm của BGH nhà trường đến bộ môn, sự giúp đỡ của q
thầy cơ trong tổ đã góp ý cho việc sưu tầm, biên soạn tài liệu ôn tập.
- Học sinh ban KHTN đa số có ý thức học tập cao và ln năng nỗ trong giờ
học.
- Nhà trường có kết nối mạng nên dễ dàng sưu tầm tài liệu và nhất là các câu
hỏi trắc nghiệm, các đề thi thử.
2. Khó khăn:
- Số giáo viên có kinh nghiệm của tổ cịn ít nên việc trao đổi thơng tin, góp ý
chun mơn còn hạn chế.
- Một bộ phận nhỏ học sinh ý thức học tập chưa cao, thiếu tinh thần tự giác,
còn thụ động, ỷ lại trong học tập.
- Lượng kiến thức nhiều, trãi dài trong suốt 30 bài học của 5 chương mà thời
gian ôn tập ngắn chỉ 1 tiết ôn tập chương và 1 tiết ôn tập kiểm tra học kì, thì khó có

thể bao qt kiến thức cho học sinh.
3. Số liệu thống kê:
- Năm học 2009 – 2010 tôi dạy 2 lớp 12 ban KHTN.
Kết quả bài kiểm tra học kì I
Tổng số học
Lớp
sinh
Điểm dưới 5
Điểm từ 5 -7 Điểm từ 7 - 10
12A4
40
8
20.0 % 18 45.0 % 14 35.0 %
12A5
40
7
17.5 % 16 40.0 % 15 37.5 %
12A6
44
9
20.5 % 19 43.2 % 18 40.9 %
Tổng cộng
124
24 19.4 % 53 42.7 % 47 37.9 %
- Năm học 2010 – 2011.
Tổng số học
Kết quả bài kiểm tra học kì I
Lớp
sinh
Điểm dưới 5

Điểm từ 5 -7 Điểm từ 7 - 10
12A1
47
7
14.9 % 20 42.6 % 20 42.6 %
12A2
49
8
16.3 % 22 44.9 % 19 38.8 %
12A3
47
7
14.9 % 20 42.6 % 20 42.6 %
Tổng cộng
143
22 15.4 % 62 43.4 % 59 41.3 %
CÁC NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI:
1. Cơ sở lí luận của việc thực hiện đề tài:
- Trong học tập để đạt được kết quả cao thì phụ thuộc vào nhiều yếu tố bao
gồm cả của người thầy và của học sinh, người thầy biết phối hợp 2 yếu tố này
trong giảng dạy thì mới có thể truyền thụ kiến thức một cách hiệu quả.
- Với sự phát triển của khoa học kĩ thuật hiện nay nhất là sự bùng nổ của
công nghệ thông tin dễ dàng giúp học sinh tiếp cận với kiến thức trên mạng. Thế
III.

Người thực hiện: Hồ Đắc An – THPT Sông Ray

2

SKKN: “Một số kinh nghiệm trong việc chuẩn bị tài liệu, tổ chức ơn tập mơn Sinh học, học kì I, cho học sinh lớp 12
- Ban KHTN ở trường THPT Sông Ray”

nhưng khi truy cập vào mạng học sinh dễ dàng bị mất phương hướng vì có q
nhiều nguồn tài liệu, đơi khi kiến thức sai khác, có mâu thuẫn nhau nên việc ôn tập
của các em sẽ gặp nhiều khó khăn. Như vậy, lúc này người thầy giữ vai trị hết sức
quan trọng giúp cho các em có nguồn tài liệu, định hướng cho các em lựa chọn
kiến thức và sử dụng kiến thức có hiệu quả.
- Với chủ trương đổi mới phương pháp giảng dạy, những năm qua Sở và
Trường đã tổ chức nhiều chuyên đề, trong đó có chuyên đề đổi mới kiểm tra đánh
giá. Và đặc biệt là sau khi triển khai chuẩn kiến thức và biên soạn đề kiểm tra theo
chuẩn kiến thức mà Bộ đã triển khai. Bản thân tôi đã ứng dụng vào hoạt động
giảng dạy trong đó tơi đã bổ sung vào khâu biên soạn và tổ chức ôn tập kiến thức
cho các em học sinh, nhờ đó mà các em học tập tốt hơn.
2. Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài:
Từ những kinh nghiệm trong giảng dạy chương trình chưa phân ban tơi cũng
biên soạn tài liệu ôn tập để HS ôn tập. Khi chuyển sang chương trình phân ban tơi
bắt đầu nghiên cứu tài liệu, tìm thơng tin và đến năm học 2009 – 2010 tôi tiến hành
sưu tầm và biên soạn bộ tài liệu ơn tập học kì I gồm 2 phần, lí thuyết và bài tập
(gồm tự luận và trắc nghiệm).
a) Xây dựng tài liệu ơn tập lí thuyết:
- Bộ tài liệu được biên soạn dưới dạng tóm tắt kiến thức cơ bản của sách giáo
khoa theo từng bài, từng chương để sau mỗi bài học các em có thể tóm tắt được
những vấn đề cần phải nắm và đến khi ôn tập học kì thì có sẵn một hệ thống kiến
thức liên hồn và gọn gàng hơn.
- Trong q trình giảng dạy tôi đã điều chỉnh theo chuẩn kiến thức và kỉ năng
đồng thời có bổ sung phần kiến thức mở rộng để giúp nhũng học sinh khá, giỏi có
nhu cầu nghiên cứu thêm phục vụ cho việc ôn tập thi đại học, cao đẳng.
- Đối với kì kiểm tra học kì I thì HS chỉ cần ơn tập phần tóm tắt chuẩn cịn
phàn mở rộng ở một số bài thì và ôn thi ĐH – CĐ.

b) Xây dựng bộ câu hỏi thực hành gồm tự luận và trắc nghiệm:
- Song song với việc tổng hợp kiến thức về lí thuyết tôi cũng tiến hành sưu
tầm và biên soạn bộ câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận(một số bài toán di
truyền và lai).
- Phần bài tập được biên soạn theo bài, chương để sau mỗi bài, chương tôi sẽ
vận dụng để kiểm tra kiến thức học sinh đã học và các em sử dụng để ôn luyện.
c) Tổ chức ôn tập:
- Sau mỗi chương tôi phát cho mỗi lớp 1 bản và yêu cầu nhân bản cho mỗi
học sinh để học sinh sử dụng tự ơn tập. Cuối kì học sinh sẽ có đầy đủ một bộ tài
liệu ơn tập cả lí thuyết và bài tập trắc nghiệm.
- Sau khi tổ chức ôn tập 2 tiết theo phân phối chương trình tơi sử dụng thêm 1
Người thực hiện: Hồ Đắc An – THPT Sông Ray

3


SKKN: “Một số kinh nghiệm trong việc chuẩn bị tài liệu, tổ chức ơn tập mơn Sinh học, học kì I, cho học sinh lớp 12
- Ban KHTN ở trường THPT Sông Ray”

tiết tự chọn để cho các em kiểm tra thử nhằm giúp các em có thể sơ bộ đánh giá kết
quả học tập của mình, từ đó có biện pháp ôn tập tốt hơn(các lớp ban KHTN ở
trường THPT Sơng Ray được phân bổ một kì 6 tiết tự chọn).
- Trong q trình ơn tập tơi cịn sử dụng đề kiểm tra học kì I năm học 2008 –
2009, 2009 – 2010 để các em tham khảo và tự kiểm tra.
IV. KẾT QUẢ THỰC HIỆN:
- Qua 2 năm sử dụng bộ tài liệu ôn tập tôi nhận thấy các em học sinh tự tin
hơn trong quá trình học tập và có thể khái quát lại bài học một cách dễ dàng đồng
thời kết quả học tập cũng ổn định.
- Khi kiểm tra học kì I theo đề của Sở thì những lớp tơi dạy cũng đạt kết quả
khá tốt (theo bằng thống kê ở phần thực trạng trang 2).

V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
- Để giảng dạy tốt thì mỗi giáo viên cần tích cực hơn trong việc tìm thông
tin, tài liệu để bổ sung, mở rộng kiến thức cho mình đồng thời cũng biết tạo cho
mình một bộ tài liệu riêng dành để phục vụ giảng dạy, lúc này mình sẽ tự tin hơn
khi đứng lớp.
- Việc tóm tắt kiến thức cho học sinh sau mỗi bài, mỗi chương là rất cần để
giúp học sinh khái quát kiến thức dễ dàng, ơn tập có hiệu quả và có cơ sở kiểm tra
khả năng tiếp thu bài và vận dụng kiến thức của các em. Đồng thời khi sử dụng bộ
tài liệu này cũng tạo cho các em hứng thú trong học tập, tự tin hơn trng các kì kiểm
tra.
VI. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
1. Kết luận:
Biên soạn bộ tài liệ ông tập cho học sinh là hết sức cần thiết vì hiện nay có
q nhiều sách, nhiều tài liệu trên mạng nhưng các tác giả viết rộng làm các em
học sinh bị lúng túng khi ôn tập kiểm tra học kì. Mặc khác khi giáo viên biên soạn
sẽ bám sát theo sách giáo khoa thí giúp các em dễ học, dễ ôn tập và không làm cho
từng bài học, từng chương trở nên nặng nề, kiến thức rộng tạo cho các em niền tin
và hứng thú trong học tập.
2. Kiến nghị:
BGH cho phép tiếp tục được triển khai trong những năm đến và nhân rộng
cho toàn trường, đánh giá kết quả trong thời gian dài hơn, nhiều đối tượng hơn để
phổ biến tành tài liệu ôn tập của trường.
Mong nhận được sự góp ý bổ sung của q đồng nghiệp và các em học sinh
để bộ tài liệu được học thiện hơn, sử dụng hiệu quả hơn.

Người thực hiện: Hồ Đắc An – THPT Sông Ray

4

SKKN: “Một số kinh nghiệm trong việc chuẩn bị tài liệu, tổ chức ơn tập mơn Sinh học, học kì I, cho học sinh lớp 12
- Ban KHTN ở trường THPT Sông Ray”

TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Sách giáo khoa Sinh học 12 Ban KHTN. NXB Giáo dục - 2009.
2. Sách giáo viên Sinh học 12 Ban KHTN. NXB Giáo dục - 2009.
3. Bài tập Sinh học lớp 12 Ban KHTN. NXB Giáo dục - 2009.
4. Cẩm nang ôn luyện Sinh học. Lê Đình Trung – Trịnh Nguyên Giao. NXB
Đại học Quốc gia Hà Nội – 2001.
5. Chuẩn bị kiến thức ôn thi tốt nghiệp và ĐG – CĐ. NXB giáo dục.Năm 2009,
2010.
6. Dạy học theo chuẩn kiến thức kỉ năng mơn Sinh học lớp 12. Lê Đình Trung
– Trịnh Ngun Giao – Ngô Văn Hưng – Nguyễn Thị Hồng Liên. NXB Đại học
Sư Phạm – 2010.
7. Đề kiểm tra học kì I, mơn Sinh lớp 12, học năm học 2008 – 2009 đến 2010 2011.
NGƯỜI THỰC HIỆN

Hồ Đắc An
MỤC LỤC
I. Lí do chọn đề tài .................................................................

Trang: 1

II. Thực trạng trước khi thực hiện các giải pháp ..................

Trang: 2

III. Nội dung chuyên đề ...........................................................

Trang: 2

1. Cơ sở lí luận của đề tài .......................................................

Trang: 2

2. Nội dung và các biện pháp thựchiện ...................................

Trang: 3

IV. Kết quả thực hiện đề tài ....................................................

Trang: 4

V. Bài học kinh nghệm ............................................................

Trang: 4

VI. Kết luận và kiến nghị ........................................................

Trang: 4

Tài liệu tham khảo ..................................................................

Trang: 5

Phụ lục ................................................................................
Người thực hiện: Hồ Đắc An – THPT Sông Ray

5