(Luận văn thạc sĩ) Nghiên cứu cải tiến phương pháp xác định mô hình mưa và lưu lượng tiêu thiết kế cho các hệ thống tiêu vùng đồng bằng Bắc Bộ

B

GIỄO D C VĨ ĨO T O
TR

NG

B

NỌNG NGHI P VĨ PTNT

I H C TH Y L I

NGUY N TH VI T H NG

NGHIểN C U C I TI N PH

VĨ L U L

NG PHỄP ỄC

NG TIểU THI T
VỐNG

NH

CHO CỄC H TH NG TIểU

NG B NG B C B

LU N ỄN TI N S

Ọ H NH

THU T

HÀăN I,ăN Mă2018


B

GIỄO D C VĨ ĨO T O
TR

NG

B

NỌNG NGHI P VĨ PTNT

I H C TH Y L I

NGUY N TH VI T H NG

NGHIểN C U C I TI N PH

VĨ L U L

NG PHỄP ỄC

NG TIểU THI T

VỐNG

NH

Ọ H NH

CHO CỄC H TH NG TIểU

NG B NG B C B

Chuyên ngành:

thu t tài nguyên n

c

ư s : 62-58-02-12

NG

IH

NG D N

HO H C: 1. PGS.TS Nguy n Tu n nh
2. GS.TS Lê Chí Nguy n

HÀăN I,ăN Mă2018

L IC

O N

Tácăgi ăxinăcamăđoanăđâyălàăcơngătrìnhănghiênăc uăc aăb năthânătácăgi ăCácăk tăqu ă
nghiênăc uăvàăcácăk tălu nătrongălu năánălàătrungăth c,ăkhôngăsaoăch păt ăb tăk ăm tă
ngu nănàoăvàăd
đ

iăb tăk ăhìnhăth cănào Vi căthamăkh oăcácăngu nătàiăli uă(n uăcó)ăđưă

căth căhi nătríchăd năvàăghiăngu nătàiăli uăthamăkh oăđúngăquyăđ nh

Tácăgi ălu năán
Ch ký

Nguy n Th Vi t H ng

i


L IC
Tr

căh tătácăgi ăxinăđ

N

cătrânătr ngăc mă năsâuăs căt iăăPGS ăTS ăNguy năTu năAnh,ă

GS TSăLêăChíăNguy năđưăđ nhăh

ngăv ăm tăkhoaăh căvàăt nătìnhăh

ngăd năđ ătácă

gi ăcóăth ăhồnăthànhălu năánănày ă
Tácăgi ăxinăđ

cătrânătr ngăc mă năđ năcácăTh yătrongăcác H iăđ ngăch măchuyênăđ ,

H iăđ ngăch m lu năánăc aătácăgi ,ăđưăđóngăgópăcácăýăki năqăbáuăđ ătácăgi ăcóăth ă
hồnăthànhălu năán ăTácăgi ăxinătrânătr ngăc mă năBanăgiámăhi u,ăPhòngă àoăt oă
h căvàăSauăđ iăh c,ăKhoaăK ăthu tătàiănguyênăn
tri nă nôngă thôn Tr

ngă

iă

c;ăB ămônăK ăthu tăh ăt ngăvàăPhátă

iă h că Th yă l iă đưă t oă m iă đi uă ki nă thu nă l iă đ ă tácă gi ă

hoànăthànhălu năán
Tácăgi ăxinăchânăthànhăc mă năTr

ngăCaoăđ ngăTh yă l iăB că b ,ăn iătácă gi ăđangă

côngă tác,ă đưă t oă đi uă ki n,ă giúpă đ ,ă đ ngă viênă tácă gi ă trongă su tă th iăgiană th că hi nă

lu năán ăXinăđ

căc mă n S ăNơngănghi păvàăPhátătri nănơngăthơnăHàăNam,ăS ăXâyă

d ngăHàăNam,ăCơngătyăc ăph nămơiătr

ngăvàăcơngătrìnhăđơăth ăHàăNamăđư traoăđ i,ă

cungăc pătàiăli uăc ngănh ăki năth căth căt ăquýăbáuăgiúpătácăgi ăhoànăthànhăcácăn iă
dungănghiênăc uăc aălu năán ă
Cu iăcùngă tácă gi ă xină bàyă t ă lịngă bi tă năđ nă giaă đình,ă b nă bèă lnă quană tâm,ă đ ngă
viên,ăgiúpăđ ătácăgi ăv

tăquaăm iăkhóăkh năđ ătácăgi ăcóăth ăhồnăthànhăđ

c aămình
Tácăgi ălu năán
Ch ký

Nguy n Th Vi t H ng

ii

călu năánă


CL C
CL C

iii

D NH

C B NG BI U ..........................................................................................ix

D NH

C CỄC T

VI T T T .............................................................................xi

U.........................................................................................................................1
1 ăTínhăc păthi tăc aăđ ătài...............................................................................................1
2 ăM cătiêuănghiênăc u ....................................................................................................2
3ă

iăt

ngăvàăph măviănghiênăc u ...............................................................................3

4 ăN iădungănghiênăc u ...................................................................................................3
5 ăPh

ngăphápănghiênăc u .............................................................................................3

6 ăÝăngh aăkhoaăh căvàăth căti n .....................................................................................4
7 ăC uătrúcălu năán ...........................................................................................................4
CH
1.1

NG 1

T NG QU N .......................................................................................5

T ngăquanăv ămơăhìnhăm aătiêuăthi tăk ..........................................................5
1.1.1 Kháiăni măv ămơăhìnhăm aătiêuăthi tăk ................................................... 5
1.1.2 Cácănghiênăc uăv ăxácăđ nhămơăhìnhăm aătiêuăthi tăk ............................ 6
1.1.3 Cácănghiênăc uăxácăđ nhămơăhìnhăm aătiêuăthi tăk ă ăVi tăNam ........... 11

1.2 T ngăquanăcácănghiênăc uăv ăquanăh ăl ngăm aă–ăth iăgianăm aă–ăt năsu tă
(DDF)ăvàăquanăh ăc ngăđ ăm a-th iăgianăm a-t năsu tă(IDF) ..............................16
1.2.1 T ngăquanăcácănghiênăc uăv ăquanăh ăl

ngăm aă– th iăgianăm aă– t nă

su t...................................................................................................................... 16
1.2.2 T ngăquanăcácănghiênăc uăv ăquanăh ăc ngăđ ăm aă– th iăgianăă– t nă
su t.............. ....................................................................................................... 17
1.3

T ngăquanăcácănghiênăc uăv ăxâyăd ngăb năđ ăđ ngătr ăm a ........................22

1.4 T ngăquanăcácănghiênăc uăv ătínhăl uăl ngătiêuăthi tăk ăvàăh ăs ăhi uăch nhă
l uăl ngătheoăb căth iăgianăm a ...........................................................................28
1.4.1 Cácănghiênăc uăv ătínhăl uăl ngătiêuăthi tăk ăchoăcácăkhuăv cădânăc ,ă
đôăth .... ............................................................................................................... 28
1.4.2 Cácănghiênăc uăv ătínhăl uăl

ngătiêuăthi tăk ăchoăcácăvùngănơngănghi pă

vàăh năh pădânăc ,ănơngănghi p ....................................................................... 29
1.5

Gi iăthi uăv ăđ ngăb ngăB căB .....................................................................33
iii


1.5.1

i uăki năt ănhiênăvùngăđ ngăb ngăB căB ........................................... 33

1.5.2 Phátătri năkinhăt ăxưăh iătrongăvùng ........................................................ 36
1.5.3 Tìnhăhìnhăđoăm aătrongăkhuăv c ............................................................. 37
1.5.4 Tìnhăhìnhătiêuăn
K tălu năch

1.6
CH

NG 2

L UL

cătrongăkhuăv c .......................................................... 39

ngă1 ...........................................................................................42

XÂY D NG PH

NG PHÁP XÁC

NH MƠ HÌNH M A VÀ

NG THI T K CHO H TH NG TIÊU ..............................................45

2.1 Ph ngăphápăxâyăd ngăquanăh ăl ngăm a - th iăgian - t năsu t và (DDF)
quanăh ăc ngăđ m a - th iăgian - t năsu t (IDF)ăth iăđo năng n,ăt ăđóăthi t l pă
cơngăth cătínhăc ngăđ ăm aăchoăcácătr măđoăm aăt ăghi ......................................45
2.1.1 Ph

ngăphápăxâyăd ngăquanăh ăl

ngăm aă– th iăgiană– t năsu t ......... 46

2.1.2 Thi tăl păcơngăth cătínhăc ngăđ ăm aă(quanăh ăc ngăđ ăm aă– th iă
gian – t năsu t)ăchoăcácătr măđoăm aăt ăghi ......................................................51
2.2 Ph ngăphápăxâyăd ngăcácăb năđ ăđ ngătr ăl ngăm aăthi tăk ăt ngă ngăv iă
th iăgianăm aăvàăt năsu tăkhácănhauăchoăvùngă ngăb ngăB căb ...........................51
2.2.1 L aăch năph năm măv ăb năđ ............................................................... 52
2.2.2 L aăch năph

ngăphápăn iăsuyătrongăph năm m.................................... 53

2.3 Ph ngă phápă m iă đ ă xu tă v ă l aă ch nă mơă hìnhă m aă tiêuă thi tă k ă phùă h pă
nh tăchoăcácăkhuăv cătr ngălúaăvùngăđ ngăb ngăB căB ăb ngămơăph ngătồnăli tăcác
tr năm aăđưăx yăraătrongăth căt ...............................................................................55
2.3.1 Gi iăthi uăph

ngăpháp .......................................................................... 56

2.3.2 Xâyăd ngăcácămơăhìnhăm aăđi năhình .................................................... 58
2.3.3 Ph

ngăphápătínhătốnăh ăs ătiêuăchoălúa ............................................... 59

2.4 Ph ngăphápăxâyă d ngăh ăs ăhi uăch nhăl uăl ngătiêuăthi tăk ăt ă mơăhìnhă
m aăgi ăvàămơ hìnhăm aăngàyăchoăvùngătiêuăh năh pănơngănghi păvàădânăc ăđơăth
........................................................................................................................64

2.5
CH

2.4.1 Tínhătốnăl uăl

ngătiêuăc aăh ăth ngătheoămơăhìnhăSWMM ................ 65

2.4.2 Tínhătốnăl uăl

ngătiêuăc aăh ăth ngătheoăTCVNă10406:2015 ............ 71

K tălu năch
NG 3

ngă2 ...........................................................................................71

T QU NGHIểN C U VĨ TH O LU N ................................73

3.1 K tăqu ăxâyăd ngăquanăh ăl ngăm aă- th iăgiană- t n su tă(DDF)ăvàăquanăh ă
c ngăđ ăm aă- th iăgiană- t năsu tă(IDF) ................................................................73
iv

3.1.1 K tăqu ăxâyăd ngăquanăh ăDDF .............................................................. 73
ánhăgiáăkh ăn ngă ngăd ngăc aăcơngăth cătínhăc

3.1.2

ngăđ ăm aăđưăthi tă

l p.............. .........................................................................................................84
3.2 K tăqu ăxâyăd ngăcácăb năđ ăđ ngătr ăm aă th iăđo năng n ngăv iăt năsu t
thi tăk P = 10% cho vùng đ ngăb ngăB căb ...........................................................97
3.2.1 K tăqu ăxâyăd ngăcácăb năđ ăđ ngătr ăl

ngăm aă ngăv iăt năsu tăPă=ă

10%.............. .......................................................................................................97
3.2.2 K tăqu ăxâyăd ngăcácăb năđ ăđ ngătr ăthamăs ăc aăph ngătrìnhăc ngă
đ ăm aăă ngăv iăt năsu tăPă=ă10% ...................................................................104
3.3 K tăqu ăxácăđ nhămơăhìnhăm aăthi tăk ăh pălýăchoăvùngătr ngălúaă ngăd ngă
choăkhuăv căHàăNam ...............................................................................................107
3.3.1 Tínhătốnăvàăv ăđ

ngăt năsu t ............................................................. 107

3.3.2 K tăqu ăl aăch năcácătr năm aăđi năhình .............................................. 108
3.3.3 K tăqu ăl aăch nătr năm aăthi tăk ....................................................... 114
K tăqu ăxâyăd ngăh ăs ăhi uăch nhăl uăl

3.4

ngăchoăvùngătiêuăh năh p .........122

3.4.1 Thi tăl păcácăthôngăs ăgi ăđ nhăc aăh ăth ng ........................................ 123
3.4.2 Xâyăd ngăh ăs ăhi uăch nhăl uăl
h

ngătrongătr

ngăh păch aăx tăđ nă nhă

ngăc aăh ăđi uăhòaătrongăh ăth ng ............................................................124

3.4.3 Xâyăd ngăh ăs ăhi uăch nhăl uăl ngăcóăx tăđ nă nhăh ngăc aăh ăđi uă
hòa...... ..............................................................................................................128
3.5

K tălu năch

T LU N VĨ
D NH

ngă3 .........................................................................................134

I N NGH ...................................................................................135

C CỄC BĨI BỄO ĩ CỌNG B .........................................................138

TĨI LI U TH

H O.........................................................................................139

PH L C........ ...........................................................................................................147

v


D NH

C CỄC H NH NH

Hìnhă1 1ăPhânăb ăxácăsu tăc aăcácătr năm aănhómăth ănh tăt i Illinois[1] ....................7
Hìnhă1 2ăBi uăđ ăxácăsu tă10%ăcácătr năm aănhómăth ănh tăt iăIllinois ........................8
Hìnhă1 3ăBi uăđ ăxácăsu tă50%ăcácătr năm aănhómăth ănh tăt iăIllinois ........................8
Hìnhă1 4ăBi uăđ ăxácăsu tă90%ăcácătr năm aănhómăth ănh tăt iăIllinois ........................8
Hìnhă1 5ăCácăđ

ngăqătrìnhăm aăl yătíchăm aătrongă24ăgi ăc aăSCSăHoaăK ...........9

Hìnhă1 6ăPh măviăápăd ngăcácălo iăđ ngăquáătrìnhăm aăc aăSCSătrênălưnhăth ăHoaăK
.........................................................................................................................................9
Hìnhă1 7ăBi uăđ ăm aăthi tăk ăxâyăd ngăb ngăph ngăphápăkh iăxenăk ăc aăChowă[3]
.......................................................................................................................................10
Hìnhă1 8ăBi uăđ ăquáătrìnhăm aăthi tăk ăhìnhătamăgiác ................................................10
Hìnhă1 9ăCácăđ

ngăcongăDDFăc aăm aăl nănh tăth iăđo năng năt iătr măPh ălý ....187

Hình 1.10ăCácăđ

ngăcongăIDFăc aăm aăl nănh tăt iăChicago,ăHoaăK ă[3] ................18

Hình 1.11 Phânăb ăm aă(in)ăth iăk ăxu tăhi năl iă2ăn m,ăth iăgianăm aă60ăphútătrênă
lưnhăth ăHoaăK ă[38] .....................................................................................................24
Hình 1.12 B năđ ăđ ngătr ăthamăs ăc aăph ngătrìnhăl ngăm aăl uăv căsơngăTreă
Venezie (Ý)....................................................................................................................24
Hình 1.13 B năđ ăxácăđ nhăkhu v căápăd ngăcácăcơngăth cătínhăl ngăm aăđ căthi tă
l păthu căl uăv căsơngăTreăVenezieă(Ý) .......................................................................25
Hình 1.14ăM tăvíăd ăv ăđ ăth ăquanăh ăđ ăsâuăm aăvàădi nătíchăm aăđ ătínhăcácăgiáătr ă
trungăbìnhăc aăm aădi nă(T ăch căkhíăt ngăth ăgi i,ă1983) .......................................27
Hình 1.15 B năđ ăv ătríăvùngă
Hình 1.16 B năđ ăm ngăl

ngăb ngăB căb ..........................................................33

iătr măkhíăt

ngăth yăv năvùngă BBB ............................38

Hình 1.17 B năđ ăh ăth ngăth yănơngăđ ngăb ngăsơngăH ngă[51] ...............................40
Hìnhă1 18 ăS ăđ ăn iădungănghiênăc uăvàăcáchăti păc n

44

Hìnhă2 1ăS ăđ ăti nătrìnhăxâyăd ngăquanăh ăDDFăvàăIDF ............................................45
Hìnhă2 2ăăQuanăh ăgi aăl

ngăm aăvàăth iăgianăm a ...................................................49

Hìnhă2 3ă

ngăquanăh ăHdăăđ cămơăt ăb iăph ngătrìnhă(2-14) và (2-15) vàănh ngă
đi măth cănghi m ..........................................................................................................50
Hìnhă2 4ăB năđ ăcácătr măđoăm a t ăghiăvùngă BBB..................................................52
Hìnhă2 5ăPh

ngăphápăn iăsuyăIDW .............................................................................54
vi


Hìnhă2 6ăS ăđ ăkh iătínhătốnăl aăch năMHMătiêuăchoălúaăphùăh pănh tăb ngăph ngă
phápăsoăsánhămơăph ngătồnăli t ...................................................................................57
Hìnhă2 7ăăDịngăch yăt ăơăru ngăvàoăkênh ....................................................................59
Hìnhă2 8ăS ăđ kh i tính h s tiêu thi t k ..................................................................62
Hìnhă2 9ăS ăđ kh i mơ ph ng h s tiêu q~t tồn li t .................................................63
Hình 2 10ăS ăđ m t h th ng tiêu h n h pădânăc ăvàănôngănghi p (TB: tr măb m) .64
Hìnhă2 11ăS ăđ ăkh iătínhătốnădịngăch yăchoăl uăv cănghiênăc u .............................70
Hìnhă3 1ăăQuanăh ăgi aăl
Hìnhă3 2ă

ngăm aăvàăth iăgianăm aătr măPh ăLý ..............................74

ngăcongăHă dăă ngăv iăt năsu tă10ă%ătínhătheoăcácăcơngăth că(2-13), ..82

Hìnhă3 3ăTríchăb năđ ăhànhăchínhăkhuăv cătiêuătr măb măPh ăLý ...............................85
Hình 3 4ă

ngăquáătrìnhăQăt .....................................................................................86

Hìnhă3 5ă

ngăt năsu tăQmax  P .................................................................................86

Hìnhă3 9ăS ăđ ătínhătốnăth yăl cătr măb măPh ăLýătrongăSWMM.............................88
Hìnhă3 7ă

ngăqătrìnhăHă~tăătínhătốnăvàăth căđo ...................................................90

K tăqu ăki mătra:ăNgàyă17/7/2017ă– đi măđoăt iăC ngăQuyăL u .................................90
Hìnhă3 8ă
ngăqătrìnhăHă~tăătínhătốnăvàăth căđoăK tăqu ăki mătra:ăNgàyă20/7/2017ă
– đi măđoăt iăC ngăQuyăL u .........................................................................................92
Hìnhă3 9ă

ngăqătrìnhăHă~tăătínhătốnăvàăth căđo) ..................................................92

Hìnhă3 10ăBi uăđ ăphânăb ăm aă24hămaxăn mă1990ătr măPh ăLý ...............................93
Hìnhă3 11ă
ngăQtăt iăc aăraăc aăh ăth ngă ngăv iăămơăhìnhăm aă24hămaxăn mă1990
.......................................................................................................................................94
Hìnhă3 12ăMơăph ngădịngăch yătrongăm tăđo năc ngătrênăđ ngăQuyăL u(ch yăv iă
tr năm aă24hămaxăn mă1990) ........................................................................................94
Hìnhă3 13ă
ngăt năsu tăl uăl ngătiêuătr măb măPh ăLýăt ăk tăqu ămơăph ngătồnă
li tăb ngăSWMM ...........................................................................................................95
Hìnhă3 14aăPhânăb ăl

ngăm aăl nănh tăth iăđo nă1h,ă3hăăt năsu tăPă=ă10% ..............98

Hìnhă3 14băPhânăb ăl

ngăm aăl nănh tăth iăđo nă6h,ă12h,ă24hăăt năsu tăPă= 10% ....99

Hìnhă3 14căPhânăb ăl

ngăm aăl nănh tăth iăđo nă3ăngày,ă5ăngàyăt năsu tăPă=10% ...99

Hìnhă3 15a ăPhânăb ăl

ngăm aăth iăđo nă1hămaxăc aăcácătr mă ngăv iăPă=10% ....100

Hìnhă3 15băPhânăb ăl

ngăm aăth iăđo nă3hămaxăc aăcácătr mă ngăv iăPă=10% .....101
vii


Hìnhă3 15căPhânăb ăl

ngăm aăth iăđo nă6ăhămaxăc aăcácătr mă ngăv iăPă=10% ....101

Hìnhă3 15dăPhânăb ăl

ngăm aăth iăđo nă12hămaxăc aăcácătr mă ngăv iăPă=10% ...102

Hìnhă3 15eăPhânăb ăl

ngăm aăth iăđo nă24ăhămaxăc aăcácătr mă ngăv iăPă=10% ..102

Hìnhă3 15găăPhânăb ăl ngăm aăth iăđo nă3ăngàyămaxăc aăcácătr mă ngăv iăP =10%
.....................................................................................................................................103

Hìnhă3 15hăăPhânăb ăl ngăm aăth iăđo nă5ăngàyămaxăc aăcácătr mă ngăv iăPă=10%
.....................................................................................................................................103
Hìnhă3 16aăB năđ ăđ ngătr ăthamăs ăa1ăc aăph ngătrìnhăc ngăđ ăm aăv iăPă=10%
.....................................................................................................................................105
Hìnhă3 16băB năđ ăđ ngătr ăthamăs ăa2ăc aăph ngătrìnhăc ngăđ ăm aăv iăPă=10%
.....................................................................................................................................105
Hìnhă3 16căB năđ ăđ ngătr ăthamăs ăn1ăc aăph ngătrìnhăc ngăđ ăm aăv iăPă=10%
.....................................................................................................................................106
Hìnhă3 16dăB năđ ăđ ngătr ăthamăs ăn2 c aăph ngătrìnhăc ngăđ ăm aăv iăPă=10%
.....................................................................................................................................106
Hìnhă3 17(a,b,c,d,e):ăBi uăđ ăphânăb ăcácătr năm aăđi năhìnhă5ăngàyămax ...............111
Hìnhă3 18ăBi uăđ ăphânăb ăm aă3ătr năm aăđi năhìnhă3ăngàyămax ............................114
Hìnhă3 19ăGi năđ ăh ăs ătiêuămơăph ngăchoăcácătr năm aăthi tăk ............................115
Hìnhă3 20ăGi năđ ăh ăs ătiêuămôăph ngăchoăcácătr năm aăl nănh t n mă1985 ..........116
Hình 3.21 Gi năđ h s tiêu mơ ph ng cho các tr năm aăl n nh tăn mă1986 ..........116
Hìnhă3 22ă

ngăt năsu tăh ăs ătiêuătồnăli tă ngăv iăbtràn3ă=ă0,35m/ha .................119

Hìnhă3 23ăMơăhìnhăm a thi tăk ă5ăngàyămaxă– Hà Nam ............................................121
Hìnhă3 24ăS ăđ h th ng tiêu vùng h n h p tr ngălúaăvàăkhuădânăc .......................123
Hìnhă3 25ă

ng Q  t t i nút 12 ...............................................................................124

Hìnhă3 26ă

ng Q  t t i nút 12 ...............................................................................124

Hình 3.27 Quan h gi a h s K và t s l ................................................................127

Hìnhă3 28ăS ăđ các lo i m căn

c trong h đi u hồ ...............................................128

Hình 3.29 Quan h gi a h s K và t s l tr

viii

ng h p có k h đi u hịa ...............133


D NH
B ngă1 1 ăCácăh ăs ătrongăph
t iăm tăs ăđ aăph

C B NG BI U

ngătrìnhă(1-8)ăchoăth iăk ăxu tăhi năl iă10ăn m ..........19

ngă ăHoaăK ...................................................................................19

B ngă1 2ăB ngăxácăđ nhăchuăk ăl păl iătr năm aătínhătốnăPăđ iăv iăcácălo iăđơăth ....21
B ngă1 3ăB ngăk tăqu ăn iăsuyăthamăs ăc aăph ngătrìnhăl ngăm aăm tăs ăkhuăv căă
thu căl uăv căsôngăTreăVenezie,ă ngăv iăchuăk ăl păl iăTă=ă50ăn m ...........................25
B ngă1 4ăPhânăb ădi nătíchăvùngăđ ngăb ngăB căB ătheoăcaoăđ ă[18] .........................34
B ngă1 5ăS ăthayăđ iăcácăy uăt ăgi aăQuyăho chă2012ă[58]ăv iăquyăho chăn mă2016ă[57]
.......................................................................................................................................36
B ngă1 6ăTh ngăkêăcácătr măđoăm aăt ăghiăvùngăđ ngăb ngăB căB ..........................38
B ngă1 7ăT ngăh păhi nătr ngăcơngătrìnhătiêuăđ ngăb ngăsơngăH ngă[50] ...................41
B ngă2 1ăK tăqu ăki m tra 2ăchoăl

ngăm aă120hămaxătr măNamă

nh ...................48

B ngă2 4ăH ăs ăphânăb ăm aăràoănă(ph ăl căB2ăc aăTCVNă7957:ă2008).....................52
B ngă3 1ăăL ngăm aăl nănh tă(mm)ăt ngă ngăv iăcácăth iăđo năvàăth iăgianăxu t
hi năl iă(T)ăhayăt năsu tă(P)ăc aătr măPh ăLý ...............................................................73
B ngă3 2 Ph

ngătrìnhăbi uăth ăquanăh ăHă dăc aăcácătr mă ngăv iăTă=ă2ăn m .........75

B ngă3 3 Ph

ngătrìnhăbi uăth ăquanăh ăHă dăc aăcácătr mă ngăv iăTă=ă5ăn m .........75

B ngă3 4 Ph

ngătrìnhăbi uăth ăquanăh ăHă dăc aăcácătr mă ngăv iăTă=ă10ăn m .......76

B ngă3 5 Ph

ngătrìnhăbi uăth ăquanăh ăHădăc aăcácătr mă ngăv iăTă=ă20ăn m ........77

B ngă3 6 Ph

ngătrìnhăbi uăth ăquanăh ăIădăc aăcácătr mă ngăv iăTă=ă2ăn m ............78

B ngă3 7 T ngăh păcácăthamăs ăc aăph
B ngă3 8 Ph

ngătrìnhăIă=ăa dn-1

ngăv iăTă=ă5ăn m .........79

ngătrìnhăbi uăth ăquanăh ăIă dăc aăcácătr mă ngăv iăTă= 10ăn m .......80

B ngă3 11 T ngăh păcácăthamăs ăc aăph
B ngă3 12 Ph

ngăv iăTă=ă2ăn m .........78

ngătrìnhăbi uăth ăquanăh ăIădăc aăcácătr mă ngăv iăTă=ă5ăn m ............79

B ngă3 9 T ngăh păcácăthamăs ăc aăph
B ngă3 10 Ph

ngătrìnhăIă=ăa dn-1

ngătrìnhăIă=ăa dn-1 ngăv iăTă=ă10ăn m ......80

ngătrìnhăbi uăth ăquanăh ăIă dăăc aăcácătr mă ngăv iăTă=ă20ăn m ......81

B ngă3 13 T ngăh păcácăthamăs ăc aăph

ngătrìnhăIă=ăa dn1-1 ngăv iăTă=ă20ăn m ....81

B ngă3 14 Soăsánhăk tăqu ătínhăl ngăm aăth iăđo năng nătheoăcácăcơngăth că ngăv iă
chuăk ăl păl iă10ăn m c aătr măPh ăLý .........................................................................83
B ngă3 15 T ngăh păs ăthayăđ iăc aăcácăthamăs ăa,ănătheoăcácăchuăk ăl păl i .............84

ix


B ngă3 16 B ngăth ngăkêăthơngăs ădi nătíchăcácăti uăkhuătiêu .....................................88
B ngă3 17 B ngăđánhăgiáăsaiăs ăqătrìnhătínhătốnăvàăth căđo ....................................91
B ngă3 18 B ngăđánhăgiáăsaiăs ăqătrìnhătínhătốnăvàăth căđo ....................................93
B ngă3 19 T ngăh păk tăqu ătínhăl uăl
B ngă3.20ăB ngăăt ngăh păl

ngătiêuăh ăth ngăătr măb măPh ăLý .............96

ngăm aă-ăth iăgianăc aă15ătr mă(t năsu tăPă=ă10ă%) .....98

B ngă3 21ăT ngăh păcácătr năm aăcóăđ nhăr iăvàoăngàyăth ănh t ..............................108
B ngă3 22 T ngăh păcácătr năm aăcóăđ nhăr iăvàoăngàyăth ăhai ................................108
B ngă3 23ăT ngăh păcácătr năm aăcóăđ nhăr iăvàoăngàyăth ăba .................................109
B ngă3 24ăT ngăh păcácătr năm aăcóăđ nhăr iăvàoăngàyăth ăt ..................................109
B ngă3 25ăT ngăh păcácătr năm aăcóăđ nhăr iăvàoăngàyăth ăn m ..............................109
B ngă3 26ăB ngăt ngăh păcácătr năm aăđi năhình ......................................................110
B ngă3 27 Phânăb ăm aă5ăngàyămaxăsauăkhiăthuăphóng .............................................110
B ngă3 28ăT ngăh păcácătr năm aăcóăđ nhăr iăvàoăngàyăth ănh t ..............................112
B ngă3 30ăT ngăh păcácătr năm aăcóăđ nhăr iăvàoăngàyăth ăba .................................113
B ngă3 31ăB ngăt ngăh pă3ătr năm aăđi năhìnhă3ăngàyămax ......................................113
B ngă3 32 Phânăb ăm aă3ăngàyămaxăsauăkhiăthuăphóng .............................................113
B ngă3 33ăB ngăt ngăh păk tăqu ătínhăh ăs ătiêuăthi tăk ăvàăbtràn t

ngă ng .............116

B ngă3 34 K tăqu ătínhăh ăs ătiêuătồnăli tăl nănh tă ngăv iăbtrànmax ..........................117
(c aăcácămơăhìnhăm aă5ăngàyămax) .............................................................................117

B ngă3 35 K tăqu ătínhăh ăs ătiêuătồnăli tăl nănh tă ngăv iăbtrànmax ..........................118
(c aăcácămơăhìnhăm aă3ăngàyămax) .............................................................................118
B ngă3 36ăB ngăt ngăh păk tăqu ăxácăđ nhăh ăs ătiêuătoànăli tăqtlP ............................120
B ngă3 37ăB ngăt ngăh păk tăqu ăxácăđ nhăch ăs ăsaiăs ăt

ngăđ iăq .......................120

B ngă3 38 Mơăhìnhăm aăthi tăk ă5ăngàyămaxă– Hà Nam ............................................121
B ngă3 39 B ngăt ngăh pădi nătíchăkhuătiêuăc aăHTătheoăcácăph
B ngă3 41 B ngăt ngăh păk tăqu ătínhăl uăl

ngăánăkhácănhau 123

ngătiêuătheoămơăhìnhăm aăngày .........126

B ngă3 42 B ngăt ngăh păk tăqu ătínhăh ăs ăhi uăch nhăl uăl

ngătiêu .....................127

B ngă3 43 B ngăt ngăh păk tăqu ătính Qh cóăk ăh ăđi uăb ngăSWMM .....................130
B ngă3 44 B ngăt ngăh păk tăqu ătính Qh cóăk ăh ăđi uăhịaă(TCVNă10406)
x

131


D NH

C CỄC T

VI T T T

ARF

ArealăReductionăFactorăofărainfallă(h ăs ăphânăb ăm aărào)

DDF

Depth - Duration – Frequencyă(Quanăh ăl
m aă- t năsu t)

BBB

ngăb ngăB căB

HTL

iăh căTh yăl i

ngăm aă- th iăgiană

IDF

Intensity - Duration - Frequencyă(Quanăh ăC
th iăgianăm aă– t năsu t)

KTTV

Khíăt

Max

L nănh t

MHM

Mơăhìnhăm a

Min

Nh ăănh t

MN

M căn

NBD

N

NN

Nôngănghi p

NN&PTNT

Nôngănghi păvàăphátătri nănôngăthôn

PL

Ph ăl c

TB

Tr măb m

TCC

Táiăc ăc u

TCVN

Tiêuăchu năVi tăNam

ng th yăv n

c

căbi nădâng

xi

ngăđ ăm aă–


U
1. Tính c p thi t c

tài

Vi tăNamălàăm tătrongănh ngăn

căn mătrongăvùngănhi tăđ iăch uătácăđ ngăm nhăm ă

c aăcácăhìnhătháiăth iăti tăgâyăm aăl n,ăl

ngăm aăphânăb ăkhôngăđ uătheoăkhôngăgiană

vàăth iăgian ăL ăl t,ăng păúngălàă m iăđeă do ăth

ngăxuyênăđ iăv iăcácăvùngă dânăc ă

n mă ăh ăl uăcácăsôngăl năđ căbi tălàăvùngăđ ngăb ngăSôngăH ngăvàăđ ngăb ngăsôngă
C uăLong ăBi năđ iăkhíăh uăđưălàmăchoăs ăgiaăt ngăcácătr năm aăv iăc

ngăđ ăn ngă

h nănhi uătrongănh ngăn măg năđâyăcùngăv iăqătrìnhăcơngănghi p,ăđơăth ăhốăngày
càngăt ngăkhi năchoăvi cătiêuăthốtăngàyăcàngăkhóăkh nădoăh ăs ătiêuăchoănơngănghi p,ă
dânăc ,ăđơăth ăđ uăt ng
Trongăcôngătácăquyăho ch,ăthi tăk ăcácăh ăth ngătiêu,ăm tătrongănh ngăn iădungăquană
tr ngălàăxácăđ nhămơăhìnhăm aăthi tăk ăvàătínhătốnăl uăl

ngătiêuăthi tăk ăTuyăđưăcóă

nhi uănghiênăc uăv ăv năđ ănàyănh ngăv năcịnăcóăm tăs ăt năt iănh :
iăv iăvùngăđơăth ăhayădânăc ăt pătrungăhi nănayăv nădùngăcơngăth căc

i)

h năđ ătínhăl uăl
(q) đ

ngătiêuăthi tăk (Q = q.C.F),ătrongăđóăcơng th cătínhăc

căxâyăd ngătrênăc ăs ăb ăs ăli uătr

ngăđ ăgi iă
ngăđ ăm aă

căđâyădoăđóăc năc pănh t,ăc iăti năv iăb ă

s ăli uăm iănh măt ngătínhăchínhăxácăchoăk tăqu ătínhătốn
ii)

Trong

TCVN

7957:2008,

cácă h ngă s ă khíă h u

trongă cơngă th că

[q=A(1+ClogP)/(t+b)n] ch cho bi tăt i cácăv ătríăcóătr măđo,ănh ngăvùngăxaătr măđoă
v năs ăd ngăthamăs ăc aătr măg nănh t,ănh ăv yăkhôngăx tăđ năs ăbi năđ iăc aăl

ngă

m aă theoă khôngă gian ă Víă d ă khiă tínhă tốnă thi tă k ă choă h ă th ngă tiêuă c aă huy nă Phúă
Xuyên,ăHàăN iămàădùngăs ăli uăm aăc aătr măPh ăLýăs ăkhóăđ măb oăđ ăchínhăxác
iii) Hi nă nayă trongă tínhă tốnă h ă s ă tiêuă choă lúa,ă mơă hìnhă m aă đ
ph

ngăphápăthu phóng tr năm aăđi năhìnhăth

că xácă đ nhă theoă

ngăd năđ năk tăqu ăh ăs ăl uăl

ngă

tiêuăl năh năho căănh ăh nă ngăv iăt năsu tăthi tăk ăvìăphânăb ăc aătr năm aăthi tăk ă
ph ă thu că vàoă phână b ă c aă tr nă m aă đi nă hình,ă trongă khiă tr nă m aă đi nă hìnhă đ
ch năth

ngăd aătrênăt ngăl

ngăm aăc aăc ătr n
1

că


iv) Tínhătốnăl uăl

ngătiêuăthi tăk cóăýăngh aăkinhăt ,ăk ăthu tăl năvìănóăquy tăđ nh

đ năquyămôăh ăth ng, n ngăl c,ăhi uăqu ălàmăvi căc aăcácăcơngătrìnhătrongăh ăth ngă

tiêu,ăquy tăđ nhătr căti păđ năchiăphíăgiáăthànhăc aăcácăcơngătrình tiêuăc ngănh ăc ăh ă
th ngătiêu ăCácăvùngătiêuă ăđ ngăb ngăB căB ăđ iăđaăs ălàăvùngătiêuăh năh păc ănông
nghi păvàădânăc ,ăđôăth ăTuy nhiên vi căch nămơ hình m aăngàyăđ ăxácăđ nhătr năm aă
thi tăk choăcácăh ăth ngătiêuănôngănghi păvàăđôăth ăh năh păs ăd năđ năk tăqu ătínhă
tốnă l uă l

ngă tiêuă thi tă k ă c aă cácă cơngă trìnhă tiêuă nh ă kênh,ă c ng,ă tr mă b mă thiênă

nh ăvàăkhôngăđ măb oăanătồnăch ngăng păl tăn uănh ăcóăđo năkênhătiêuăđiăquaăkhuă
dânăc ăhayăb ăkênhăk tăh păđ

ngăgiaoăthơngămàăcóăuăc uăm aăgi ănàoătiêuăh tăgi ă

đó,ă víă d ă nh ă kênhă tiêuă chínhă c a:ă tr mă b mă H uă Hịaă huy nă Thanhă Trì,ă tr mă b mă
Th că Qu ă huy nă ôngă Anh,ă tr mă b mă Phùă

ngă huy nă Giaă Lâm;ă tr mă b mă L că

Tràngă ăPh ăLý,ăHàăNamăvàănhi uăh ăth ngătiêuăkhácăthu căvùngă BBB
Chínhăvìăv y,ăvi căthi tăl păm iăquanăh ăgi aăl uăl

ngătiêuătínhătheoămơăhìnhăm aăgi ă

vàămơăhìnhăm aăngàyăchoăcácăh ăth ngătiêuănông nghi păvàăđôăth ăh năh pălàmăc ăs ă
xácăđ nhăl uăl
bi tăl uăl

ngătiêuăthi tăk ă ngăv iămơăhìnhăm aăgi ăc aăcácăcơngătrìnhătiêuăkhiă

ngătiêuăthi tăk ătínhătheoămơăhìnhăm aăngàyălàăr tăc năthi tătrongăth căti nă

hi nănayăkhiăt căđ ăđơăth ăhóaăt ngănhanhăcùng v iăs ăchuy năđ iăs ăd ngăđ tăc aăcácă
h ăth ngălnăbi năđ ng ăNgồiăra,ăđ ăthu năti năchoăvi căxácăđ nhămơăhìnhăm aătiêuă
thi tăk ăchoăcácăti uăvùngătrongăkhuăv căđ ngăb ngăB căB ,ăvi căxâyăd ngăcácăb năđ ă
đ ngătr ăl

ngăm aăthi tăk ă ngăv iăcácăth iăgian m aăvàăt năsu tăkhácănhauăvàăchu nă

hóaă cácă mơă hìnhă m aă thi tă k ă dùngă chungă choă cácă ti uă vùngă đ ă tínhă tốnă l uă l

ngă

tiêuăthi tăk ăph căv ăchoăcôngătácăquyăho ch,ăthi tăk ăcácăh ăth ngătiêuălàăr tăc năthi t
V iănh ngălýădoăđưănêuă ătrên,ăđ ătài: ắNghiên c u c i ti n ph
mơ hình m a và tính l u l
B cB ”đ
2.

ng pháp xác đ nh

ng tiêu thi t k cho các h th ng tiêu vùng đ ng b ng

căđ ăxu tănghiênăc u ă

c tiêu nghiên c u

Nghiênăc uăc iăti năph

ngăphápăxácăđ nhămơăhìnhăm aătiêuăthi tăk ăvàăl uăl

thi tăk ănh mănângăcaoăđ ăchínhăxácăc aăk tăqu ătínhătốnăl uăl
các h ăth ng tiêuăvùngăđ ngăb ngăB căB .

2

ngătiêu

ngătiêuăthi tăk ăchoă


3.

it
iăt

-

ng và ph m vi nghiên c u
ngănghiênăc u:ăMơăhìnhăm aătiêuăthi tăk ăvàăl uăl

ngătiêuăthi tăk .

- Ph măviănghiên c u:ăVùngăđ ngăb ngăB căB
4. N i dung nghiên c u
i)ăNghiênăc uăxâyăd ngăquanăh ăl
h ăc

ngăm aă– th iăgianăm aă– t năsu tă(DDF) và quan

ngăđ m aă– th iăgianăm aă– t năsu tă(IDF) d aătrênătàiăli uăm aăgi ăđ

nh tăm iănh t, nh mănângăcaoăđ ăchínhăxácăkhiăxácăđ nhăl uăl

căc pă

ngăthi tăk ăc aăcácăh ă

th ngătiêu ă
ii) Nghiênăc uăxâyăd ngăcácăb năđ ăđ ngătr ăl
c aăcôngăth căc

ngăm aăvàăb năđ ăđ ngătr ăcácăthamăs ă

ngăđ ăm aănh măn iăsuyăkhôngăgian,ăxácăđ nhăl

ngăm aăvàăc

ngă

đ ăm aăt iănh ngăv ătríăkhơngăcóătr măđoăm a
iii)ă Nghiênă c uă đ ă xu t ph
b ngăph

ngă phápă vàă l aă ch n mơă hìnhă m aă tiêu thi tă k ă h pă lýă

ngăphápămơăph ngătồnăli tăcácătr năm aăđưăx yăraătrongăth căt ăđ ătínhătốnă

ch ăđ ătiêuăvàăl uăl

ngătiêuăthi tăk ăchoăcácăvùngătr ngălúa ă BBB

ngăd ngăchoă

khuăv căHàăNam
iv) Nghiênăc uăthi tăl păh ăs ăhi uăch nhăl uăl

ngăthi tăk ăchoăcácăh ăth ngătiêuăc aă

vùngătiêuăh năh p nôngănghi p, dână c ăđơăth ăt ă mơăhìnhă m aăgi ăvàă mơăhìnhă m aă
ngày.
5. Ph
- Ph

ng pháp nghiên c u
ngăpháp k ăth a cóăch năl cănh ngăk tăqu ănghiênăc uăc aăcácătácăgi ătrongăvàă

ngồiăn
- Ph

căv ănh ngăv năđ ăcóăliênăquanăđ năđ ătài ă

ngăphápăthuăth p tàiăli u và phânătíchăth ngăkê nh măt ngăh p,ăđánhăgiáăbi nă

đ ngăc aăm aătheoăkhơngăgianăvàăth iăgian;ăkh oăsátăvàănghiênăc uăth căt ,ăt ăđóărútă
raăcácăc ăs ăkhoaăh căchoăvi căl aăch năph
- Ph
l

ngă phápă phână tíchă t

ngăphápăth căhi n.

ngă quană vàă h iă quyă th că nghi m đ ă xâyă d ngă quană h ă

ngă m aă – th iăgiană m aă – t nă su t (DDF) và quană h ă c

m aă– t năsu t (IDF).

3

ngăđ ă m aă – th iă gian


-ăPh

ngăphápămơăhình,ămơăph ngăđ ăl aăch năxácăđ nhămơăhìnhăm aătiêuăthi tăk ăvàă

tínhăl uăl

ngătiêuăthi tăk ăđ ngăth iăđánhăgiáăkh ăn ngă ngăd ng k tăqu ănghiênăc uă

c aălu năánăvàoăth căti n.
6. ụ ngh

kho h c và th c ti n

a) Ýăngh aăkhoaăh c
- Lu năánăđưăgópăph năhồnăthi năc ăs ăkhoaăh căvàăph
đ ăm aăthi tăk ăđ ătínhătốnăl uăl

ngăphápălu năxácăđ nhăc

ngăthi tăk ăc aăcácăh ăth ngăthốtăn

ngă

căm aăkhuă

dânăc ,ăđơăth vùng đ ngăb ngăB căB .
- Lu năánăđưăcungăc păc ăs ăkhoaăh căđ ăl aăch nămơăhìnhăm aăthi tăk ăh pălýătính
tốnăh ăs ătiêuăchoălúaăvùngăđ ngăb ngăB căB .
- Lu năánăđưăb ăsungăph

ngăphápăxácăđ nhănhanhăl uăl

ngătiêuăthi tăk ă ngăv iămơă

hìnhăm aăgi ăchoăcácăh ăth ngătiêuăh năh păkhiăbi tăh ăs ătiêuătínhătheoămơăhìnhăm aă
ngàyăph căv ăbàiătốnăquyăho ch,ăthi tăk ăs ăb ăh ăth ngătiêu
b)ăÝăngh aăth căti n
- K tăqu ănghiênăc uăc aălu năánăcóăth ăđ
k ă cácă h ă th ngă tiêuă thốtă n

că ngăd ngătrongăcơngătácăquyăho ch,ăthi tă

că m aă khuă v că dână c ,ă đôă th ă vàă h ă th ngă tiêu nông

nghi pă– dânăc ăvùngăđ ngăb ngăB căB
- S ăd ngăcácăb năđ ăđ ngătr ăm aăđ ăxácăđ nhăl
đoăm aăs ăkh căph căđ

ngăm aăt iăcácăv ătríăkhơngăcóătr mă

căh năch ăhi nănayăkhiătínhătốnăquyăho ch,ăthi tăk ăcácăh ă

th ngătiêuăvùngăđ ngăb ngăB căB
7. C u trúc lu n án
Ngoàiăph năM ăđ u,ăK tălu năvàăki năngh ,ălu năánăđ
Ch

ngă1:ăT ngăquană

Ch

ngă2:ăXâyăd ngăph

ngăphápăxácăđ nhămơăhìnhăm aăvàăl uăl

th ngătiêu
Ch

cătrìnhăbàyătrongă3ăch

ngă3:ăK tăqu ănghiênăc uăvàăth oălu n
4

ng:

ngăthi tăk ăchoăh ă

CH

NG 1

T NG QU N

1.1 T ng qu n v mơ hình m

tiêu thi t k

1.1.1 Khái ni m v mơ hình m a tiêu thi t k
Mơăhìnhăm aătiêuăthi tăk ălàăm tămơăhìnhăm aă ngăv iăt năsu tăthi tăk ăđ

căxácăđ nhă

dùngăđ ăthi tăk ăm tăh ăth ngătiêuănàoăđó ă Mơ hình tr năm aătiêuăthi tăk ăbaoăg m:ă
th iă giană m a;ă t ngă l

ngă m aă c aă c ă tr nă m aă t

phânăb ăm aătheoăth iăgianăc aătr năm aăt
M aăthi tăk ăđ

ngă ngă v iă t nă su tă thi tă k ă vàă

ngă ngăv iăt năsu tăthi tăk ă

cătínhătốnăxácăđ nhăd aătrênăc ăs ăcácăs ăli uăđoăđ căv ăm aătrongă

nhi uăn măt iăm tăđ aăđi măho căd aătheoăcácăđ cătínhăchungăc aăm aătrongăcácăvùngă
lânăc n,ăho căđ

căxácăđ nhăb ngăb năđ ăđ

ngăđ ngătr ăl

ngăm a,ăm tămơăhìnhăbi uă

th ăphânăb ăc aăm aătrongăkhôngăgian ă
Ph măviă ngăd ngăc aăm aăthi tăk ăr tăr ngăl năt ăvi căs ăd ngăgiáătr ăm aăđi măđ ă
xácăđ nhăl uăl

ngăđ nhătrongăh ăth ngătiêuăn

căchoăđ nădùngăđ

ngăquáătrìnhăm aă

thi tăk ălàmăđ uăvàoăchoăcácămơăhìnhăphânătíchăm aăràoă–dịngăch yăc aăcácăkhuăv că
ng năn

căm aăchoăcácăkhuădânăc ,ăđôăth ăho călàăc ăs ăđ ăđ ăraăcácăgi iăphápăc iăt o,ă

nângăc păhayăthi tăk ăcácăh ăth ngătiêu
M tăđi măquanătr ngătrongăxácăđ nhăm aăthi tăk ălàăđ ăsâuăm aăthi tăk ă(hayăcònăg iă
làăl

ngăm a)ăho căc

ngăđ ăm a ă

m tăkho ngăth iăgianăm aănàoăđó ă
inchesă(in) ă

ăsâuăm aăthi tăk ălàăđ ăsâuăl păn
năv ăđoăđ ăsâuăm aăth

căm aătrongă

ngătínhăb ngămmăho că

ăsâuăm aăthi tăk ăcóăth ălàăđ ăsâuăm aăđi măho căđ ăsâuăm aădi n ăM aă

đi mălàăm aăxu tăhi năt iăm tăđi măđ năđ cătrongăkhơngăgian,ănóăđ iăl păv iăm aădi nă
làăm aăxu tăhi nătrênăm tăvùngănàoăđó ă
Trongălu năán,ăđ ăth ngănh tăkýăhi u:ăl
m aă đ

ngăm aăđ

căkýăhi uălàăHă(mm);ăc

căkýă hi uă làă Iă (mm/hă ho că mm/phút);ă th iăgiană m aă đ

ho căphút)

5

ngăđ ă

că kýă hi uă làădă (gi ă


1.1.2 Các nghiên c u v xác đ nh mô hình m a tiêu thi t k
Ph

ngăphápăxácăđ nhămơăhìnhăm aăthi tăk ă(Designăstorm)ăđưăđ

nhi uă tácă gi ă trênă th ă gi i,ă hi nă nayă đ

cănghiênăc uăb iă

că chiaă thànhă baă nhóm:ă i)ă Xácă đ nhă mơă hìnhă

m aăthi tăk ăd aăvàoăphânăb ăm aăc aătr năm aăđi năhìnhăđưăx yăraătrongăth căt ;ăii)ă
Mơăhìnhăm aăthi tăk ăđ
su tă(DDF)ăvàăc

căxácăđ nhăd aăvàoăquanăh ăl

ngăm aă– th iăgianăm aă– t nă

ngăđ ăm aă– th iăgianăm aă– t năsu tă(IDF);ăiii)ăL aăch nămơăhìnhă

m aăthi tăk ăd aăvàoămơăph ngătồnăli tăcácătr năm aăđưăx yăraătrongăth căt
1.1.2.1 Nhóm ph

ng pháp th nh t

Xácăđ nhămơăhìnhăm aăthi tăk ăd aăvàoăphânăb ăm aăc aătr năm aăđi năhìnhăđưăx y ra
trongă th că t

G mă cácă nghiênă c uă đi nă hìnhă nh :ă Mơă hìnhă m aă thi tă k ă c aă Huffă

(1967),ăăđưăxâyăd ngăm tămơăhìnhăm aăthi tăk ăd ngăphânăb ătheoăth iăgianăchoăvùngă
Illinois[1]. Yen vàăChowă(1980)ăđưăđ ăxu tăm tămơăhìnhăm aăd ngătamăgiácăchoăb nă
vùngăc aăM ălà:ăIllinois;ăMassachusetts;ăNewăJerseyăvàăCalifornia[2]; C ăquanăb oăv ă
đ tăHoaăK ă(SCS,ă1986)ăđưăxâyăd ngă04ămơăhìnhăm aăthi tăk ăkhôngăth ănguyênăv iă
th iăgiană m aă 6ă gi ăvàă 24ă gi ăvàă phână vùngă s ă d ngă cácă mơă hìnhă m aă đóă choă tồnă
lưnhăth ăHoaăK ă[3];ăNgồiăra,ăcịnăcóăm tăs ăph

ngăphápăxácăđ nhăm aăthi tăk ăkhácă

nh ăc aăPetrovic (1998) [4], Peyron (2002)[5]...Nhómăph

ngăphápăxácăđ nhămơăhìnhă

m aăthi tăk ănàyăcóă uăđi mălà:ăd ngăphânăb ăc aăm aăg năgi ngăv iăcácătr năm aăđưă
x yăraătrongăth căt ăTuyănhiênăc ngăcóăm tăh năch ăđóălàăch aăcóătiêuăchíăc ăth ăđ ă
nh năd ngătr năm aăđi năhình;ăđ ngăth iăk tăqu ăph ăthu căvàoăch ăquanăng
tốnăxácăđ nh,ăm tănhi uăth iăgian ăNh ăv yămu năch năđ

iătínhă

cămơăhìnhătr năm aăđi nă

hìnhă phùă h pă v iă đi uă ki nă c ă th ă c aă t ngă vùngă địiă h iă ph iă phână tíchă k ă s ă li uă
th ngăkêăđ ăxácăđ nhăđ
1.1.2.2 Nhóm ph

căd ngămơăhìnhăth

ngăg pă(cóăt năsu tăxu tăhi năl nănh t)

ng pháp th hai

Mơăhìnhăm aăthi tăk ăđ căxácăđ nhăd aăvàoăquanăh ăl ngăm aă– th iăgianăm aă– t nă
su tă(DDF)ăvàăc ngăđ ăm aă– th iăgianăm aă– t năsu tă(IDF)ăđi năhìnhănh :ăChowă
(1988)ăđưăđ ăxu tămơăhìnhăm aăkh iăxenăk ăd aătrênăm iăquanăh ăl ngăm a-th iăgiană
m a-t năsu tă[3];ăKeiferăvàăChuă(1957) đưăđ ăxu tăm tăm tămơăhìnhăm aăgi ăt ngăđ ă
thi tăk h ăth ngăthốtăn

că ăChicago[6]...

uăđi măc aăph ngăphápănàyălàăcácămơăhìnhăm aăthi tăk ăđ căxácăđ nhănhanhăthơngă
quaăk tăqu ăquanăh ăDDFăvàăIDF ăTuy nhiênăc ngăcóănh căđi măđóălàăd ngăphânăb ă
c aămơăhìnhăm aăkhơngăgi ngătr năm aăth căt
6


1.1.2.3 Nhóm ph
C ăs c aăph

ng pháp th ba

ngăphápăl aăch nămơăhìnhăm aăthi tăk ăthíchăh pănh tăd aătrênăk tăqu ă

mơă ph ngă m aă toànă li tă cácă tr nă m aă x yă raă trongă quáă kh ,ă đi nă hìnhă nh : Cao
(1993)[7]; Despotovic (1996)[8]; Alfieri (2007) [9]ăvàăNguy năTu năAnhă(2012) [17]

v i ngun t c là:ămơăhìnhăm aătiêuăthi tăk ăđ
dịngăch yăl nănh tăxácăđ nhăđ

căg iălàăthíchăh pănh tăkhiănóăt oăraă

căt ăphânătíchăt năsu tăli tădịngăch yăđoăđ căho căli tă

dịngăch yămơăph ngăt ăcácătr năm aăđưăđoăđ c.
uăđi măc aăph

ngăphápălàăquaămơăph ngătồnăli tăs ăl aăch năđ

cămơăhìnhăm aă

t tănh tălàă mơăhìnhă m aăt oăraădịngăch yăcóăt năsu tăxu tăhi năsátănh tăv iăt năsu tă
thi tăk ăc aătr năm aăđưăx yăraătrongăqăkh ăTuyănhiênăph
đi mălàăkh iăl
D

că

ngătínhătốnăl nădoăđóăm tănhi uăth iăgian

iăđâyălu năánăgi iăthi uăchiăti tăm tăs ăph

đangăđ

ngăphápănàyăcóănh

ngăphápăxácăđ nhămơăhìnhăm aăhi nă

cădùngăph ăbi nătrênăth ăgi iăhi nănay:

Mơ hình m aă thi tă k ă c aă Huffă (1967)ă [1]: Huffă thi tă l pă cácă quană h ă phână b ă theoă
th iăgianăc aăcácătr năm aăràoăl năătrênăcácădi nătíchăr ngăt iă400ămi2ăt iăIllinois ăMơă
hìnhăphânăb ătheoăth iăgiană đ

căxâyăd ngăchoă4ă nhómăxácăsu t,ăt ănhómă m aăc c

đoanănh tă(nhómăth ă nh t)ăđ nănhómă m aă ítăc căđoanănh tă(nhómăth ăt ) ăHìnhă1 1ă
trìnhăbàyăphânăb ăxácăsu tăc aăcácătr năm aăràoăthu cănhómăđ uătiênă(nhómăm aăc că
đoanănh t)
c aăl

óălàănh ngăđ

ngăcongătr năchu,ăchúngăph năánhăphânăb ătheoăth iăgiană

ng m aătrungăbìnhăvàăkhơngăth ăhi năđ

căcácăđ cătínhăthayăđ iăg p c aăcácă

tr năm aăràoăth căt .

S ăph nătr măt ngăl

ngăm aa

100
90

10
% 20
% 30
% 4050
% 60
% 70
%
% 80
% 90
%

80
70
60
50

X¸c suÊt

40
30
20
10
0

0

10 20 30

40 50 60 70 80 90 100

S ăph nătr mătíchăl yăth iăgianăm a
00

Hìnhă1 1ăPhânăb ăxácăsu tăc aăcácătr năm aănhómăth ănh tăt iăIllinois[1]
7


T ăbi uăđ ăphânăb ăxácăsu tăc aătr năm aănhómăth ănh tăng iătaăthi tăl păcácăbi uăđ ă
ch năl căchoăcácătr năm aănhómăth ănh tă ngăv iăcácăxácăsu tăl y tích 10%, 50% và
90%ă(Hìnhă1 2ăđ năhìnhă1 4),ăm iăbi uăđ ăbi uăth ăs ăph nătr măc aăt ngăl ngăm aă
trongăm iăkho ngăs ăgiaă10%ăc aăth iăgianăm a.
ngăm aa

60
X¸c suÊt 10%

50

S ăph nătr măt ngăl

40
30
20
10
0
0

10

20

30

40

50

60

70

80

90 100

S ăph nătr mătíchăl yăc aăth iăgianăm a

Hình 1.2 Bi uăđ ăxácăsu tă10%ăcácătr năm aănhómăth nh tăt iăIllinois

S ăph nătr măl

ngăm a

40

X¸c suÊt 50%

30
20

10
0
0

10

20

30

40

50

60

70

80

90 100

S ăph nătr mătíchăl yăc aăth iăgianăm a

S ăph nătr măc aăt ngăl

ngăm a

Hình 1.3ăBi uăđ ăxácăsu tă50%ăcácătr năm aănhómăth ănh tăt iăIllinois
40

X¸c st 90%

30
20
10
0
0

10

20

30

40

50

60

70

80

90 100

S ăph nătr m tíchăl yăth iăgianăm a

Hình 1.4ăBi uăđ ăxácăsu tă90%ăcácătr năm aănhómăth ănh tăt iăIllinois

8


C ăquană b oă v ă đ tă Hoaă K ă (SCS,ă1986)[3]:ă ưă xâyă d ngă 04ă mơă hìnhă m aă thi tă k ă
khôngă th ă nguyênă v iă th iăgiană m aă 6ă gi ăvàă 24ă gi ăvàă phână vùngă s ă d ngă cácă mơă
hìnhăm aăđóăchoătồnălưnhăth ăHoaăK ăCácăphânăb ăm aăthi tăk ăg mă4ălo i:ăI,ăIA,ăII,ă
III, trong đóălo iăIăvàăIAăxâyăd ngăchoăvùngăbi năTháiăBìnhăD
choăcácăvùngă ăMexicoăvàăb ăbi nă

ngăn iăcóătr năm aăràoănhi tăđ iăv iă

ngăm aă24hăr tăl n;ăcácăvùngăcònăl iădùngălo iăII ăă

T ăs ăđ iăv iăl

ngăm a 24h

l

iăTâyăD

ng;ălo iăIIIăxâyăd ngă

Th iăgiană(h)

Hình 1.5 Cácăđ

ngăqătrìnhăm aăl yătíchăm aătrongă24ăgi ăc aăSCS HoaăK

Hìnhă1 6ăPh măviăápăd ngăcácălo iăđ

Ph

ngăphápămơăhìnhăm aăkh iăxenăk ăc aăChowă(1988)ă[3]: V iăph

mơăhìnhăm aăthi tăk ăt ăm tăđ
(IDF)ă ho că quană h ă l
đ

ngăquáătrìnhăm aăc aăSCS trênălưnhăth ăHoaăK

ngăcongăquanăh ăc

ngăphápănàyă

ngăđ - th iăgianăm a- t năsu tă

ngă m a- th iă giană m a- t nă su tă (DDF) ă Mơă hìnhă m aă nàyă

căđ cătr ngăb iăđ ăsâuăm aăxu tăhi nătrongănăkho ngăth iăgian t k ăti pănhauătrênă

t ngăth iăgianăm aă Td  n.t . Sau khiăl aăch năth iăk ăxu tăhi năl iăthi tăk ,ătaăđ că
c

ngăđ ăm aăchoăm iăth iăgianăm aăt , 2t , 3t
9

ăt ăm tăđ

ngăIDFăt

ngă ngă


v iăth iăk ăxu tăhi năl iăđưăch năvàătínhăđ ăsâuăm aăl yătíchăb ngăcáchănhânăc

ngăđ ă

m aăv iăth iăgianăm a ăL yăhi uăs ăgi aăhaiăgiáătr ăliênăti păc aăđ ăsâuăm aăl yătích,ătaă
s ătínhăđ
đ

căđ ăsâuăm aăthi tăk ă ngăv iăm iă t vàăđ

căs păx păv iăc

ngăđ ăm aăl nănh tăđ

căg iălàăcácăkh i ăCácăkh iă

căx pă ăgi aăho că ăth iăgianăxu tăhi nă

đ nhăc aăth iăgianăm a,ăcácăkh iăcònăl iăđ

căs păx pătheoăth ăt ăgi măd năvàăđ

că

chiaăđ uă ăbênăph iăvàăbênătráiăc aăkh iătrungătâm
90

(mm)

80
70
60

ng m

50
40

L

30
20
10
0
0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

Th i gi n (h)

Hình 1.7ăBi uăđ m aăthi tăk ăxâyăd ngăb ngăph

ngăphápăkh iăxenăk c aăChowă[3]

Ph ngăphápămơăhìnhăm aăhìnhătamăgiácăc aăYenăvàăChowă(1980)ă[2]: V iămơăhình
m aăhìnhătamăgiácăcóăc nhăđáyălàăth iăgianăm aăTd,ăchi uăcaoăI làăc ngăđ ăm a ăKhiă
bi tăđ ăsâuăm aăvàăth iăgianăm aătaăxácăđ nhăđ

ngăđ ăm aălàăchi uăcaoăI:

I
ngăđ ăm a

2H
Td

C

I

căc

da

db

r=

da
Td

I

Th iăgianăm aă

Td

d

Hìnhă1 8ăBi uăđ ăquáătrìnhăm aăthi tăk ăhìnhătamăgiác

10


Taăđ nhăngh aăm tăh ăs ătr

căđ nhăr,ăđóălàăt ăs ăc a th iăgianăxu tăhi năđ nhăm aă(da)

soăv iăt ngăth iăgianăm aă(Td).
r

V iăgiáătr ăc aără=ă0,5ăt

da
 d b  Td  d a  1  r Td
Td

ngă ngăv iăc

(1-1)

ngăđ ăm aăl nănh tăxu tăhi năt iăđi măgi aă

c aăth iăgianăm aăTd ăV iără< 0,5ăthìăth iăđi măxu tăhi năc
s măh năvàăng

ngăđ ăm aăl nănh tăs ă

căl iă n uăr > 0,5ăthìăs ăch măh n Giáătr ăthíchăh păc aărăđ

căxácă

đ nhăb ngăcáchătínhătốnăt ăs ăc aăth iăgianăxu tăhi năđ nhăsoăv iăt ngăth iăgianăm aă
c aănhi uătr năm aăth căđoăv iăth iăgianăm aăkhácănhauăvàăl yăgiáătr ătrungăbìnhătheoă
tr ngăs ăth iăgianăm aăc aăcácăt ăs ăđó [2].

1.1.3 Các nghiên c u xác đ nh mơ hình m a tiêu thi t k
1.1.3.1 Ph

Vi t Nam

ng pháp thu phóng tr n m a đi n hình

ăVi tăNam,ătrongăcơngătácăquyăho ch,ăthi tăk ăcácăh ăth ngătiêuăn
vùngă nôngă nghi pă màă ch ă y uă làă lúaă n
th

ngăs ăd ngăph

c 1: Xácăđ nhăl

că vàă cácă vùngă dână c ,ă đơă th

)ă hi nă nayă

ngăphápăthuăphóngătr năm aăđi năhìnhăv iătàiăli uăm aăngàyăđ ă

xácăđ nhătr năm aăthi tăk ,ăđ
B

căm tă(g măc ă

căxácăđ nhătheoăcácăb

căsau [10]:

ngăm aă1ăngày,ă3ăngày,ă5ăngày,ă7ăngàyăl nănh tătheoăquanăđi mă

m aă cácă th iă kho ngă dàiă cóă ch aă m aă th iă kho ngă ng nă vìă nóă choă taă k tă qu ă th ngă
nh tăvàănhi uăkh ăn ng xu tăhi nănh tătrongăth căt
B

c 2: Tínhăl

ngăm aătiêuăthi tăk

Theoă k tă qu ă th ngă kêă l

ngă m aă ngă v iă cácă th iă kho ngă khácă nhauă (1,ă 3,ă 5ă vàă 7ă

ngàyăl nănh t)ăc aătr măm aăđưăch n,ăti năhànhătínhăcácăthamăs ăth ngăkê,ăv ăđ
t năsu tălýălu năvàăxácăđ nhăl
B

ngă

ngăm aătiêuă ngăv iăt năsu tăthi tăk ă(X10%)

c 3: Ch nătr năm aăđi năhình. M tămơăhìnhăm aăđi năhìnhăth

ngăđ

căch năd aă

trênăcácăuăc uăsau:
+ăTr năm aăl năđưăx yăraăgâyăúngăl nătrongăth căt ălàăđ iăbi uăchoăm tănguyênănhână

gâyăm aăúngănh tăđ nhătrongăkhuăv c
11


+ă Tr nă m aă cóă s ă ngàyă m aă hi uă qu ă (m aă v

tă quáă t nă th t)ă th

ngă x yă raă trongă

nhómăngàyăm aătínhătốn
+ăCóăl

ngăm aătồnătr năm aăb ngăho căx păx ăl

ngăm aătrongăth iăkho ngăkh ngă

ch ăTă ngăv iăt năsu tăthi tăk
B

c 4: Thuăphóngătr năm aăđi năhình. Cóăhaiăph

ngăphápăthuăphóngămơăhìnhăm aă

đi năhìnhăthànhămơăhìnhăm aăthi tăk :
* Ph

ng pháp thu phóng cùng t n su t (theo 3 t s ):

- Theoăph

ngăphápănàyăngàyăm aăth ănh tăđ
k1 

căthuăphóngătheoăt ăs ”

X1 max P
X1 max dh

(1-2)

- Haiăngàyăcịnăl iătrongăbaăngàyăl nănh tăthuăphóngătheoăt ăs :
k2 

X3 max P  X1 max P
X3 max dh  X1 max dh

(1-3)

- Haiăngàyăcịnăl iătrongăn măngàyăl nănh tăthuăphóngătheoăt ăs :
k3 

* Ph
Theoă ph

X5 max P  X3 max P
X5 max dh  X3 max dh

(1-4)

ng pháp thu phóng cùng t s :

ngă phápă nàyă mơă hìnhă m aă tiêuă thi tă k ă đ

că thuă phóngă t ă mơă hìnhă m aă

đi năhìnhătheoăm tăh ăs ăthuăphóngăchungăchoăcácănhómăngàyăm aăl nănh t
k

Trongăđó:ă

X max P
X max đh

(1-5)

k là h ăs ăthuăphóng
Xmax P là l

ngăm aăthi tăk ăv iăt năsu tăP

Xmaxăđh là l

ngăm aăc aătr năm aăđi năhình

12