Tư tưởng Hồ Chí Minh về cách mạng giải phóng dân tộc

Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

BỘ CƠNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CƠNG NGHIỆP TPHCM
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

Tiểu luận


Tư tưởng Hồ Chí Minh về cách mạng giải phóng dân tộc
Nhóm thực hiện:
Họ và tên
1.Trần Thị Kim Anh(nhóm trưởng)
2.Lâm Tiểu Giao
3.Dương Thị Phương Thảo
4.Ung Thị Duyên
5.Nguyễn Hữu Khôi

MSSV
10247061
10302941
10271991
10052291
08092831

Môn học: Tư tưởng Hồ Chí Minh
Lớp HP: 211200515
GVHD: Ths. Nguyễn Mạnh Cường
TPHCM,ngày 19 tháng 2 năm 2011

LỜI CẢM ƠN


Để hoàn thành bài tiểu luận này,nhóm chúng em xin chân thành cảm ơn :
Ban Giám hiệu trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM đã tạo điều kiện thuận lợi
cho chúng em trong quá trình học tập.


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

Khoa lí luận chính trị , giảng viên Nguyễn Mạnh Cường đã trang bị những kiến
thức chun mơn, tận tình hướng dẫn giúp đỡ chúng em và tạo cơ hội được thể hiện
khả năng làm việc theo nhóm, phát huy tinh thần đồn kết, tìm ra những phương pháp
học có hiệu quả, giúp cho mộn học trở nên thú vị hơn.

TPHCM,ngày 19 tháng 2 năm 2011

NHẬN XÉT CỦA GVHD


...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

MỤC LỤC



Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

LỜI MỞ ĐẦU


Lâu nay, tên tuổi Hồ Chí Minh đã trở nên gần
gũi và quen thuộc không những đối với dân tộc
Việt Nam mà cịn trên tồn thế giới. Nhắc đến
Hồ Chí Minh người ta sẽ nghĩ ngay đến một
con người vĩ đại, thông minh, tài giỏi, một con
người giản dị, chân chất. Hồ Chí Minh là con
người Việt Nam ưu tú điển hình của mọi thời

đại. Suốt cuộc đời hoạt động Người đã dành
phần lớn tâm tư và sức lực cho sự nghiệp vĩ đại là tìm ra con đường cách mạng giải
phóng dân tộc.Đây cũng là một trong những tư tưởng lớn của Hồ Chí Minh.
Trong bài tiểu luận này chúng em sẽ trình bày một cách tương đối có hệ thống
về vấn đề “ Tư tưởng Hồ Chí Minh về cách mạng giải phóng dân tộc’. Qua bài tiểu
luận, chúng em sẽ nêu lên được sự cống hiến của Hồ Chí Minh trong việc làm phong
phú thêm những vấn đề lớn trong kho tàng lý luận của chủ nghĩa Mác-Lê Nin như về
vấn đề cách mạng giải phóng dân tộc.
Tuy nhiên,vấn đề chúng em đề cập đến có nội dung lý luận rất lớn,nên bài tiểu
luận không tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót nhất định.Vì thế chúng em mong
muốn nhận được ỵ kiến đóng góp từ giảng viên. Xin chân thành cảm ơn.
TPHCM, ngày 19 tháng 2 năm 2011


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường
CHƯƠNG 1: MỞ ĐẦU

I/Lí do
Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về các
vấn đề cơ bản của Cách mang Việt Nam từ Cách mang dân tộc dân chủ đến Cách
Mạng xã hội chủ nghĩa ,là kết quả của sự vận dụng sáng tạo những nguyên lý cơ bản
của Chủ nghĩa Mác –Lê nin vào điều kiện hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam ,đồng thời là
sự kết tinh tinh hoa của dân tộc giải phóng giai cấp và giải phóng con người.
Con đường giải phóng dân tộc của đát nươc ta phải trải qua rất nhiều khó khan.
Bác là người đã tìm ra con dường đó, trong tư tưởng Hồ Chí Minh thực thì Cách mạng
giải phóng dân tộc là một chủ đề lớn, khẳng định sự thành công của dân tộc ta là nhờ
thực hiện một đường lối cách mạng đúng đắn. Vì vậy chúng em chọn đề tài này nhằm
phân tích rõ hơn về Cách mạng giải phóng dân tộc và để hiểu sâu sắc hơn về con

đường đi đến thắng lợi của dân tộc ta.
II/Mục đích:
Bài tiểu luận nayg có mục đích là:
•

Tìm hiểu Tư tưởng Hồ Chí Minh về cách mạng giải phóng dân tộc

•

Giúp sinh viên có thêm kiến thức về con đường giải đi đến độc lập tự do của
Việt nam ta

•

Giúp sinh viên nắm vững những kiến thức đã học và co them nhiều kiến thức
mới.

III/Phương pháp nghiên cứu
Thu thập thông tin từ tài liệu Tư tưởng Hồ Chí Minh,báo chí,truyền hình,các
trang mạng xã hội,trang báo giấy,điện tử...cùng những hiểu biết bản thân đ ể hệ thống
thông tin thành từng chương,từng mục r õ ràng,khoa học.Sau đó đưa ra nhận xét đánh
giá,kết luận đề tài trên phương diện khách quan nhất.
IV/Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cuứ trong lãnh thổ Việt Nam và ngoài lãnh thổ Việt Nam.


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

CHƯƠNG 2: NỘI DUNG TIỂU LUẬN
I/Khái niệm và cơ sở hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh
1.Khái niệm
Tư tưởng Hồ Chí Minh là sự phản ánh hiện thực vào ý thức con người, là sự
biểu hiện mối quan hệ của con người với thế giới xung quanh con người. Được sử
dụng không phải với ý nghĩa là ý thức, tư tưởng của một cá nhân một cộng đồng mà vói
nghĩa là ý chí, nguyện vọng, ý chí của một giai cấp, một dân tộc.
Theo kết quả nghiên cứu đạt được trong những năm qua ta cũng có thể bước đầu
định nghĩa tư tưởng Hồ Chí Minh như sau: Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thơng các
quan điểm tồn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam,từ
cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân đến cách mạng xã hội chủ nghĩa,là kết quả vạn
dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác-Lê Nin vào điều kiện cụ thể của nước
ta,đồng thời là sự kết tinh tinh hoa dân tộc và trí tuệ thời đại nhằm giải phóng dân
tộc,giả phóng giai cấp và giải phóng con người.
Hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh bao gồm:
•

Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và giải phóng dân tộc

•

Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề Đảng cộng sản Việt Nam với tư cách
là người sáng lập và rèn luyện Đảng ta.

•

Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, do dân và vì dân

•

Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đồn kết dân tộc, về đạo đức văn hóa, về
chủ nghĩa xã hội và con đường quá độ lên CNXH ở Việt Nam về kinh tế
về quân sự về phương pháp và phong cách.


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

2.Cơ sở hình thành
2.1.Cơ sở khách quan
a.Điều

kiện lịch sử xã hội
• Bối cảnh xã hội Việt Nam từ cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX
-

Người sinh ra và lớn lên trong hồn cảnh đất nước có nhiều biến động.trong
nước chính quyền nhà Nguyễn đã thi hành một số chính sách đối nội đối ngoại
bảo thủ phản động:tăng cường đàn áp bóc lột nhân dân.Triều đình nhà Nguyễn
bạc nhược đã lần lượt ký kết các hiệp ước đầu hang thừa nhận nền bảo hộ của
Pháp trên đất nước ta.

-

Đến cuối thế kỉ XIX các cuộc khởi nghĩa vũ trang dưới khẩu hiệu”Cần
Vương”do các sĩ phu văn than lãnh đạo cuối cùng cũng thất bại.điều này chứng
tỏ hệ tư tưởng phong kiến đã lỗi thời trước hoàn cảnh hiệm vụ của kịch sử.

-

Sự khai thác bóc lột của thực dân Pháp đã khiến cho xã hội Việt Nam có sư phân
hóa và chuyển biến rõ rệt,giai cấp công nhân,tiểu tư sản và tư sản xuất hiện tạo
ra tiền đề bên trong phong trào yêu nước giải phóng dân tộc.

-

Phát huy truyền thống yêu nước của dân tộc các sĩ phu yêu nước tiên bộ tiêu
biểu như Phan Bội Châu ,Phan Châu Trinh đã tổ chức vận đông cuộc đấu tranh
yêu nước chống Pháp.Song chủ trương của hai bậc tiền bối đều đã thất bại.Cịn
con đường của Hồng Hoa Thám thì mang nặng”cốt cách phong kiến”chưa phải


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

là hương đi đúng đắn.Từ đó,phong trào yêu nước của nhân dân ta muốn thắng lợi
thì cần có một con đường mới.
•
-

Hồn cảnh thế giới bấy giở:
Lịch sử thế giới trong giai đoạn này cũng đang có nhứng biến đổi hết sức to
lớn.Chủ nghĩ tư bản từ giai đoạn cạnh tranh tự do chuyển sang độc quyền và
thống trị trên phạm vi toàn cầu.Chủ nghĩa đế quốc đã trở thành kẻ thù chung của
nhân dân thuộc địa.

-

Các cuộc đấu tranh sôi nổi của công nhân các nước tư bản chủ nghĩa cuối thế kỉ
XIX đầu thế kỉ XX đã dẩn đến một cao trào cách mạng thế giới và đỉnh cao là
cách mạng tháng Mười Nga 1917.

-

Cuộc cách mạng này đã lật đổ nhà nước tư sản, thiết lâp chính quyền Xơ Viếtmở ra mọt kỉ nguyên mới cho lịch sử loai người và đã thức tỉnh các dân tộc châu
Á cũng như toàn thế giới.Thắng lợi của cách mạng tháng Mười Nga đã dẫn đến
sự ra đời của Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xơ Viết(1922).Tiếp đó là s ự
ra đời của quốc tế Cộng sản(3-1919) đã làm cho phong trào cơng nhân ở các
nước có được mối quan hệ mật thiết với nhau cùng đấu tranh chông chủ nghĩa
đế quốc.

b.Những tiền đề về tư tưởng lý luận
• Giá trị truyền thông của dân tộc.
-

Những giá trị truyền thông hết sức đặc sắc và cao quý của dân tộc Việt Nam đã
được hình thành từ lịch sử dựng nước và giữ nước lâu đời và trở thành tiên đề tư
tưởng xuất phát hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh.Đó là truyền thông yêu nước
kiên cường bất khuất,long nhân nghĩa,là ý chí vươn lên vượt qua mọi khó khăn
thư thách,thơng minh ,tài sáng tạo.

-

Chủ nghĩa yêu nước là truyên thống tư tưởng tình cảm cao q nhất.Chính sức
mạnh của chủ nghĩa yêu nước đã thúc dục Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đ ường
cứu nước đấu tranh giải phóng dân tộc.Cũng chính từ thực tiển đó Hồ Chí Minh
đã đúc kết thành chân lý”dân ta có một làng nồng nàn yêu nước.Đó là truyền
thống quý báu của ta.Từ xưa đến nay mỗi khi tổ quốc bị xâm lăng thì tinh thần

Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

ấy lại sơi nổi,nó kết thành một làn sóng vơ cùng mạnh mẽ ,to lớn,nó l ướt qua
mọi sự nguy hiểm khó khăn,nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và cướp nước”
•
-

Tinh hoa văn hóa nhân loại
Đó là sư kết hợp giữa các giá trị truyền thống của văn hóa phương Đơng với
thành tựu văn hóa phương Tây để góp phần hình thành nhân cách văn hóa Hồ Chí
Minh.

-

Văn hóa phương Đơng đối với Hồ Chí Minh là sự chắt lọc lấy những gì tinh túy
nhất trong các học thuyết triết học,trong tư tưởng của Lảo Tử,Mặc Tử,Quản Tử
...Người còn tiếp thu những mặt tích cực của Nho Giáo.Về Phật Giáo,Hồ Chí
Minh tiếp thu va fchiuj ảnh hưởng sâu sắc các tư tưởng vị tha,từ bi bác ái,cứu
khổ cứu nạn,thương người...là nếp sống có đạo đức trong sạch,giản dị.Khơng
những thế Người cịn tiếp tục tìm hiểu chủ nghĩa Tam Dân của Tơn Trung Sơn .

-

Cùng với tư tưởng triết học phương Đông,Hồ Chí Minh cịn nghiên cứu tiếp thu
ảnh hưởng của nền văn hóa dân chủ và cách mạng phương Tây.Nhìn chung
lại,trên hành trình u nước Hồ Chí Minh đã tự làm giàu trí tuệ của mình bằng

vốn trí tuệ của thời đại.Cùng với đó là sự suy nghĩ,lựa chọn ,kế thừa,đổi mới
vân dụng và phát triển.

•
-

Chủ nghĩa Mác-Lê Nin
Hồ Chí Minh đã tiếp thu chủ nghĩa Mác-Lê Nin trên nền tảng của tri thức văn
hóa tinh túy được chắt lọc và một vốn chính trị,hiểu biết vơ cùng phong phú
được Người tích lũy qua thực tiễn hoat động đấu tranh vì mục tiêu giải phóng
dân tộc khọi áp bức nơ lệ.

-

Từ những nhân thức ban đầu về chủ nghĩa Lê Nin,Hồ Chí Minh đã tiến dần tới
những nhận thức “lý tính”trở lại nghiên cứu Mác sâu sắc hơn đẻ rồi tiếp thu học
thuyết của họ một cách có chọn lọc,khơng sao chép giáo điều.Người tiếp thu
bằng cách nắm lấy tinh thần bản chất để vân dụng vào thục tiễn cách mạng
Việt Nam.

2.2.Cơ sở chủ quan
• Khả năng tư duy và trí tuệ thiên tài của Hồ Chí Minh .


Tư tưởng Hồ Chí Minh
-

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

Suốt những năm tháng hoạt động bôn ba trên thế giới Người đã không ngừng

quan sát,nhận xét thực tiễn,làm phong phú thêm sự hiểu biết của mình để tạo
dựng nên những thành cơng trong lĩnh vực hoạt động lý luận của Người sau này.

-

Trong q trình tìm đường cứu nước Hồ Chí Minh đã khám phá ra các quy luật
vận động xã hội đời sống văn hóa và cuộc đấu tranh của các dân tộc trong hoàn
cảnh cụ thể khái quát thành lý luận và vận dụng vào thực tiễn.Nhờ vậy mà lý
luận của Người mang tính khách quan,cách mạng và khoa học.

•

Phấm chất đạo đức và năng lực hoạt động thực tiễn
-

Phẩm chất và tài năng đó
được biểu hiện trước hết
ở tư duy đối lập,tự chủ
sáng tạo với sự sáng suốt
tinh

tường

của

Người.Phẩm chất và tài
năng ấy cũng được thể
hiện ở bản lĩnh kiên
định,kiêm tốn,giản dị,ham
học hỏi của Người.Hồ

Chí Minh vì thế đã trở thành anh hung giải phóng dân tộc,lãnh đạo cách mạng
Việt Nam đi đến thắng lợi.
-

Người còn là một nhà yêu nước chân chính,một chiến sĩ nhiệt thành với cách
mạng,một trái tim yêu nước thương dân,sẵn sang hi sinh vì độc lập tự do của Tổ
Quốc.Hồ Chí Minh cùng với tư tưởng của Người đã trở thành tư tưởng Việt
Nam hiện đại của mọi thế hệ hôm nay và mai sau.


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

II/Tư tưởng Hồ Chí Minh về cách mạng giải phóng dân tộc
1.Mục tiêu của cách mạng giải phóng dân tộc
1.1.Tính chất,nhiệm vụ của cách mạng giải phóng dân tộc
Sau một q trình tìm hiểu và phân tích,Hồ Chí
Minh đã nhận thấy sự phân hóa giai cấp ở các nước
thuộc địa phương Đơng khơng giống như ở các nước
tư bản phương Tây.Các giai cấp ở thuộc địa đều có
chang một số phận giống nhau là mất nước,chịu làm
nô lệ,nếu như mâu thuẫn ở các nước tư bản chủ
nghĩa là mâu thuẫn giữa giai cấp vơ sản và giai cấp
tư sản thì mâu thuẫn chủ yếu trong xã hội thuộc địa
phương Đông là mâu thuẫn giữa dân tộc bị áp bức
với chủ nghĩa thực dân.
Hồ Chí Minh đã phân tích:“xã hội phương Đơng ,Ấn Độ hay Trung Quốc xét về mặt
cấu trúc kinh tế không giống các xã hội phương Tây thời trung cổ cũng như thời c ận
đại,và đấu tranh giai cấp không quyết liệ bằng ở đây”.Do mâu thuẫn chủ yếu khác

nhau nên tính chất cuộc đấu tranh cách mạng cũng khác nhau,nếu như ở các nước tư
bản chủ nghĩa phải tiến hành cuộc đấu tranh giai cấp thì ở các nước thuộc đ ịa tr ước
hết phải tiến hành cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.
Trong tư tưởng Hồ Chí Minh,giải phóng dân tộc là nhiệm vụ hàng đ ầu,trên
hết,trước hết của cách mạng Việt Nam. Giải phóng dân tộc,xét về thực chất là đánh đổ
ách thống trị,áp bức,xâm lược của đế quốc thực dân giành độc lập dân tộc,hình thành
nhà nước dân tộc,độc lập và tự do lựa chọn con đường phát triển của dân tộc phù hợp
với xu thế phát triển của thời đại,tiến bộ xã hội.Yêu cầu bức thiết c ủa nhân dân các
nước thuộc địa là độc lập dân tộc,trong phong trào cộng sản quốc tế có quan điển cho
rằng “vấn đề cơ bản của cách mạng thuộc địa là vấn đề nông dân”. Và chủ trương vấn
đề ruộng đất,nhấn mạnh đấu tranh giai cấp


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

Ở các nước thuộc địa nơng dân là nạn nhân chính của chính sách khai thác thuộc
địa,bóc lột tơ thuế và cướp đoạt ruộng đất,vì thế kẻ thù số một của nơng dân là bọn đế
quốc thực dân.
Mâu thuẫn chủ yếu ở thuộc địa là
mâu thuẫn dân tộc,quy định tính chất và
nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng ở
thuộc địa là giải phóng dân tộc.Trong tác
phẩm “Đường cách mệnh”Nguyễn Áí
Quốc đã nhấn mạnh tính chất và nhiệm
vụ của cách mạng Việt Nam là giải
phóng dân tộc,Người nói rõ: “giai cấp
nơng dân là số lượng lớn nhất trong dân
tộc nên giải phóng dân tộc chủ yếu là giải phóng nơng dân,nơng dân có u c ầu về

ruộng đất.Khi tiến hành đánh đổ chủ nghĩa đế quốc,yêu cầu đó cũng phần nào đ ược
đáp ứng vì ruộng đất của bọn đế quốc và tay sai sẽ thuộc về nông dân.Đế quốc và tay
sai là kẻ thù số một của nông dân,lật đổ chế độ thuộc địa là nguyện vọng hàng đầu của
nơng dân.Tính chất và nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam càng được thể hiện rõ hơn
trong Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng do Nguyễn Áí Quốc soạn thảo.Tại hội
nghị lần thư 8 ban chấp hành trung ương Đảng(5-1941) do Hồ Chí Minh chủ trì đã
quyết định thành lập mặt trận Việt Minh thực hiện đại đoàn kết dân tộc trên cơ sở liên
minh cơng-nơng,giương cao ngọn cờ giải phóng dân tộc,nhấn mạnh đó là nhiện vụ bức
thiết nhất,chủ trương tạm gác khẩu hiệu cách mạng ruộng đất và chỉ tiến hành nhiêm
vụ đó ở một mức độ nhất định,thích hợp nhằm phục vụ cho nhiệm vụ giải phóng dân
tộc.Trong kháng chiến chống thực dân Pháp,Người cũng đã nêu rõ và khẳng định
“trường kì kháng chiến nhất định thắng lợi,thơng nhất,độc lập nhất định thành
cơng”.Đó khơng những là quyết tâm mà cịn là nhiệm vụ của cách mạng Vi ệt Nam bấy
giờ.


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

1.2.Mục tiêu của cách mạng giải phóng dân tộc
Mục tiêu của cách mạng Việt Nam là đấu tranh giành độc lập dân tộc đưa đất nước
đi lên chủ nghĩa xã hội.
Từ khi Nguyễn Áí Quốc tìm ra con đường cứu nước,tin t ưởng vào chủ nghĩa
Mac_Lênin và quốc tế thứ 3 thì mục tiêu giải phóng dân tộc ngày càng đ ược thể hiện
rõ hơn.mục tiêu cấp thiết của câchs mạng thuộc địa chưa phải là giành quyền lợi riêng
biệt cũa mổi giai cấp mà quyền lợi chung của tồn dân tộc.đó là những mục tiêu c ủa
chiến lược đấu tranh dân tộc,phù hợp với xu thế của mỗi thời đại cách mạng chống đế
quốc.
Tuy nhiên do những hạn chế trong nhận thức và thực tiễn của cách mạng thuộc

đia,lại chịu ảnh hưởng của tư tưởng giáo điều,tả khuynh nhấn mạnh chiều đấu tranh
giai cấp.hội nghị lần thứ nhất ban chấp hành trung ương đảng(10/1930) đả phê phán
những quan điểm của Nguyển Áí Quốc,nhưng với bản lĩnh cách mạng kiên cường bám
sát thực tiễn Viêt Nam,kiên quyết chống giáo điều,tại Hội nghị lần thứ Tám ban chấp
hành Trung Ương Đảng chủ trương thay đổi chiến lược từ nhấn mạnh đấu tranh giai
cấp sang đấu tranh giải phóng dân tộc,hội nghị khẳng định cuộc cách mạng Đông
Dương là hiện tại không phải là cuôc cách mạng tư sản dân quyền,cuộc cách mạng
phải giải quyết hai vấn đề:phản đế và điền địa nữa mà là cuộc cách mạng chỉ giải
quyết một vấn đề cần thiết “dân tộc giải phóng” vậy thì cuộc cách mạng Đơng Dương
trong giai đoạn hiên tại là một cuộc cách mạng giải phóng”.
Cuối cùng thắng lợi của cách mạng tháng Tám 1945 cũng như thắng lợi năm 1975
đã khẳng định dược đường lối giải phóng dân tộc đúng đắn và tư tưởng đ ộc lập,t ư do
của Hồ Chí Minh.đem lại kết quả vô cùng ý nghĩa cho cách mạng Việt Nam.
2.Con đường giải phóng dân tộc-Con đường cách mạng vơ sản
2.1.Con đường cứu nước của các thế hệ đi trước
Để giải phóng dân tộc khỏi ách thống trị của thực dân Pháp ông cha ta đã sử
dụng nhiều con đường với những khuynh hướng chính trị khác nhau sử dụng những vũ
khí tư tưởng khác nhau nhưng đều bị thất bại. Thất bại của các phong trào yêu nước
chống thực dân Pháp ở Việt Nam cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX chứng tỏ rằng,


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

những con đường giải phóng dân tộc dưới ngọn cờ tư tưởng phong kiến hoặc tư tưởng
tư sản là không đáp ứng được yêu cầu khách quan là giành độc lập, tự do của dân tộc
do lịch sử đặt ra. HCM sinh ra và lớn lên trong bối cảnh đất nước đã bị biến thành thuộc
địa, nhân dân phải chịu cảnh lầm than, Hồ Chí Minh được chứng kiến phong trào cứu
nước của ông cha Người rất khâm phục tinh thần cứu nước của ông cha, nhưng Người

không tán thành các con đường cứu nước của họ mà quyết tâm ra đi tìm một con đường
cứu nước mới, Người đã đến nhiều quốc gia và châu lục trên thế giới.
*Các phong trào yêu nước theo khuynh hướng phong kiến và tư sản:
•

Cuối thế kỷ XIX, mặc dù triều đình phong kiến nhà Nguyễn ký các Hiệp ước
ácmăng (Harmand) năm 1883 và Patơnốt (Patenôtre) năm 1884, đầu hàng thực dân
Pháp, song phong trào chống thực dân Pháp xâm lược vẫn diễn ra. Phong trào
Cần Vương (1885-1896), một phong trào đấu tranh vũ trang do Hàm Nghi và Tôn
Thất Thuyết phát động, đã mở cuộc tiến cơng trại lính Pháp ở cạnh kinh thành
Huế (1885). Việc không thành, Tôn Thất Thuyết đưa Hàm Nghi chạy ra Tân Sở
(Quảng Trị), hạ chiếu Cần Vương. Mặc dù sau đó Hàm Nghi bị bắt, nhưng
phong trào Cần Vương vẫn phát triển, nhất là ở Bắc Kỳ và Bắc Trung Kỳ, tiêu
biểu là các cuộc khởi nghĩa: Ba Đình của Phạm Bành và Đinh Công Tráng (18811887), Bãi Sậy của Nguyễn Thiện Thuật (1883-1892) và Hương Khê của Phan
Đình Phùng (1885-1895). Cùng thời gian này còn nổ ra cuộc khởi nghĩa nơng dân
n Thế do Hồng Hoa Thám lãnh đạo, kéo dài đến năm 1913. Thất bại của
phong trào Cần Vương chứng tỏ sự bất lực của hệ tư tưởng phong kiến trong
việc giải quyết nhiệm vụ giành độc lập dân tộc do lịch sử đặt ra.

•

Đầu thế kỷ XX, Phan Bội Châu chủ trương dựa vào sự giúp đỡ bên ngoài, chủ
yếu là Nhật Bản, để đánh Pháp giành độc lập dân tộc, thiết lập một nhà nước
theo mơ hình qn chủ lập hiến của Nhật. Ơng lập ra Hội Duy tân (1904), tổ
chức phong trào Đông Du (1906-1908).Chủ trương dựa vào đế quốc Nhật để
chống đế quốc Pháp không thành, ông về Xiêm nằm chờ thời. Giữa lúc đó Cách
mạng Tân Hợi bùng nổ và thắng lợi (1911). Ông về Trung Quốc lập ra Việt Nam


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

Quang phục Hội (1912) với ý định tập hợp lực lượng rồi kéo quân về nước võ
trang bạo động đánh Pháp, giải phóng dân tộc, nhưng rồi cũng khơng thành cơng.
•

Phan Châu Trinh chủ trương dùng những cải cách văn hóa, mở mang dân trí, nâng
cao dân khí, phát triển kinh tế theo hướng tư bản chủ nghĩa trong khuôn khổ hợp
pháp, làm cho dân giàu, nước mạnh, buộc thực dân Pháp phải trao trả độc l ập
cho nước Việt Nam. ở Bắc Kỳ, có việc mở trường học, giảng dạy và học tập
theo những nội dung và phương pháp mới, tiêu biểu là trường Đông Kinh nghĩa
thục Hà Nội. ở Trung Kỳ, có cuộc vận động Duy tân, hơ hào thay đổi phong tục,
nếp sống, kết hợp với phong tràođấu tranh chống thuế (1908).

Do những hạn chế về lịch sử, về giai cấp, nên Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh,
cũng như các sĩ phu cấp tiến lãnh đạo phong trào yêu nước đầu thế kỷ XX khơng thể
tìm được một phương hướng giải quyết chính xác cho cuộc đ ấu tranh giải phóng c ủa
dân tộc, nên chỉ sau một thời kỳ phát triển đã bị kẻ thù dập tắt.
*Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất mặc dù còn nhiều hạn chế về số lượng, về thế lực
kinh tế và chính trị, nhưng với tinh thần dân tộc, dân chủ, giai cấp tư sản Vi ệt Nam đã
bắt đầu vươn lên vũ đài đấu tranh với thực dân Pháp bằng một số cuộc đấu tranh cụ
thể với những hình thức khác nhau:
•

Năm 1919-1923, Phong trào quốc gia cải lương của bộ phận tư sản và địa chủ
lớp trên đã diễn ra bằng việc vận động chấn hưng nội hoá bài trừ ngoại hố;
chống độc quyền thương cảng Sài Gịn; chống độc quyền khai thác lúa gạo ở
Nam Kỳ; đòi thực dân Pháp phải mở rộng các viện dân biểu cho tư sản Việt Nam
tham gia.

•

Năm 1923 xuất hiện Đảng Lập hiến của Bùi Quang Chiêu ở Sài Gòn, tập hợp tư
sản và địa chủ lớp trên. Họ cũng đưa ra một số khẩu hiệu địi tự do dân chủ đ ể
lơi kéo quần chúng. Nhưng khi bị thực dân Pháp đàn áp hoặc nhân nhượng cho
một số quyền lợi thì họ lại đi vào con đường thỏa hiệp.

•

Năm 1925-1926 đã diễn ra Phong trào yêu nước dân chủ công khai của tiểu t ư
sản thành thị và tư sản lớp dưới. Họ lập ra nhiều tổ chức chính trị như: Việt
Nam Nghĩa đoàn, Phục Việt (1925), Hưng Nam, Thanh niên cao vọng (1926);


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

thành lập nhiều nhà xuất bản như Nam Đồng thư xã (Hà Nội), Cường học thư xã
(Sài Gòn), Quan hải tùng thư (Huế); ra nhiều báo chí tiến bộ như Chng rạn (La
Cloche fêlée), Người nhà quê (Le Nhaque), An Nam trẻ (La jeune Annam)... Có
nhiều phong trào đấu tranh chính trị gây tiếng vang khá lớn như đấu tranh đòi thả
Phan Bội Châu (1925), lễ truy điệu và để tang Phan Châu Trinh, đấu tranh đòi thả
nhà yêu nước Nguyễn An Ninh (1926). Cùng với phong trào đấu tranh chính trị,
tiểu tư sản Việt Nam còn tiến hành một cuộc vận động văn hóa tiến bộ, tuyên
truyền rộng rãi những tư tưởng tự do dân chủ. Tuy nhiên, càng về sau, cùng sự
thay đổi của điều kiện lịch sử, phong trào trên đây ngày càng bị phân hố mạnh.
Có bộ phận đi sâu hơn nữa vào khuynh hướng chính trị tư sản (như Nam Đ ồng
thư xã), có bộ phận chuyển dần sang quỹ đạo cách mạng vô sản (tiêu biểu là

Phục Việt, Hưng Nam).
•

Năm 1927-1930 Phong trào cách mạng quốc gia tư sản gắn liền với sự ra đời và
hoạt động của Việt Nam Quốc dân Đảng (25-12-1927). Cội nguồn Đảng này là
Nam Đồng thư xã, lãnh tụ là Nguyễn Thái Học, Phạm Tuấn Tài, Nguyễn Khắc
Nhu và Phó Đức Chính. Đây là tổ chức chính trị tiêu biểu nhất của khuynh hướng
tư sản ở Việt Nam, tập hợp các thành phần tư sản, tiểu tư sản, đ ịa chủ và cả
hạ sĩ quan Việt Nam trong quân đội Pháp. Về tư tưởng, Việt Nam quốc dân
Đảng mô phỏng theo chủ nghĩa Tam Dân của Tơn Trung Sơn. Về chính trị, Việt
Nam quốc dân Đảng chủ trương đánh đuổi đế quốc, xóa bỏ chế độ vua quan,
thành lập dân quyền, nhưng chưa bao giờ có một đường lối chính trị cụ thể, rõ
ràng. Về tổ chức, Việt Nam quốc dân Đảng chủ trương xây dựng các cấp từ
Trung ương đến cơ sở, nhưng cũng chưa bao giờ có một hệ thống tổ chức thống
nhất. Ngày 9-2-1929, một số đảng viên của Việt Nam Quốc dân Đảng ám sát tên
trùm mộ phu Badanh (Bazin) tại Hà Nội. Thực dân Pháp điên cuồng khủng bố
phong trào yêu nước. Việt Nam Quốc dân Đảng bị tổn thất nặng nề nhất. Trong
tình thế hết sức bị động, các lãnh tụ của Đảng quyết định dốc toàn bộ lực lượng
vào một trận chiến đấu cuối cùng với tư tưởng “không thành công cũng thành
nhân”. Ngày 9-2-1930, cuộc khởi nghĩa Yên Bái bùng nổ, trung tâm là thị xã Yên


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

Bái với cuộc tiến cơng trại lính Pháp của qn khởi nghĩa. ở một số đ ịa phương
như Thái Bình, Hải Dương... cũng có những hoạt động phối hợp.
•

Khởi nghĩa n Bái nổ ra khi chưa có thời cơ, vì thế nó nhanh chóng bị thực dân
Pháp dìm trong biển máu. Các lãnh tụ của Việt Nam quốc dân Đảng cùng hàng
ngàn chiến sĩ yêu nước bị bắt và bị kết án tử hình. Trước khi bước lên đoạn đầu
đài họ hơ vang khẩu hiệu "Việt Nam vạn tuế". Vai trò của Việt Nam Quốc dân
Đảng trong phong trào dân tộc ở Việt Nam chấm dứt cùng với sự thất bại của
khởi nghĩa Yên Bái.
Nhìn chung, các phong trào yêu nước theo khuynh hướng dân chủ tư sản ở Việt

Nam đã diễn ra liên tục, sôi nổi, lôi cuốn đông đảo quần chúng tham gia với những hình
thức đấu tranh phong phú, thể hiện ý thức dân tộc, tinh thần chống đ ế quốc c ủa giai
cấp tư sản Việt Nam, nhưng cuối cùng đều thất bại vì giai cấp t ư sản Vi ệt Nam r ất
nhỏ yếu cả về kinh tế và chính trị nên khơng đủ sức giương cao ngọn cờ lãnh đ ạo s ự
nghiệp giải phóng dân tộc. Mặc dù thất bại nhưng các phong trào yêu n ước theo
khuynh hướng dân chủ tư sản đã góp phần cổ vũ mạnh mẽ tinh thần yêu nước của
nhân dân ta, bồi đắp thêm cho chủ nghĩa yêu nước Việt Nam, đặc biệt góp phần thúc
đẩy những nhà yêu nước, nhất là lớp thanh niên trí thức có khuynh hướng dân chủ tư
sản chọn lựa một con đường mới, một giải pháp cứu nước, giải phóng dân tộc theo xu
thế của thời đại và nhu cầu mới của nhân dân Việt Nam. Chinh vì thê, măc dù rât khâm
́
́
̣
́
phuc tinh thân cứu nước cua ông cha, nhưng Hồ Chí Minh không tan thanh con đ ường
̣
̀
̉
́
̀
cua ho, mà quyêt tâm ra đi tim con đường mới.
̉

̣
́
̀
2.2. Cách mạng tư sản là không triệt để
Trong khoảng 10 năm vượt qua các đại dương, đến với nhân loại cần lao đang
tranh đấu ở nhiều châu lục, quốc gia trên thế giới. Người đã kết hợp nghiên cứu lý luận
và thực tiễn 3 cuộc CM điển hình: CM Mỹ 1776, CM tư sản Pháp 1789 và CM tháng 10
Nga, Người đọc Tuyên ngôn độc lập của nước Mỹ, Tuyên ngôn dân quyền và nhân
quyền của cách mạng Pháp. Người nhận thấy: CM Pháp cũng như CM Mỹ đều là CM
tư sản, CM không đến nơi, tiếng là Cộng hòa dân chủ, kỳ thực trong thì nó t ước l ục
cơng nơng, ngồi thì nó áp bức thuộc địa, cơng nhân nỗi dậy khắp nơi. Chúng ta đã hi


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

sinh làm CM thì làm đến nơi, làm sao khi CM rồi thì quyền giao lại cho dân chúng số
nhiều, thế thì dân chúng khỏi phải hi sinh nhiều lần, dân chúng mới hạnh phúc. Bởi l ẽ
đó, Người khơng đi theo con đường cách mạng tư sản.
2.3.Con đường giải phóng dân tộc
Hồ Chí Minh thấy được CM tháng Mười Nga khơng chỉ là một cuộc CMVS, mà
con là một cuộc CM giải phóng dân tộc. Nó nêu tấm gương sáng về sự giải phóng các
̀
dân tộc thuộc địa và “mở ra trước mắt họ thời đại cách mạng chống đế quốc, thời đại
giải phóng dân tộc”.
*Ảnh hưởng to lớn và sâu sắc của CM Tháng Mười Nga đến phong trào CM Việt Nam:
CM Tháng Mười Nga thành công đã mở ra một kỷ nguyên mới cho lịch sử nhân
loại-Thời kỳ quá độ từ CNTB lên CNXH trên phạm vi toàn thế giới. Thành công của
CM Tháng Mười Nga đã ảnh hưởng to lớn và sâu sắc đến phong trào CM trên thế giới

nói chung và CM Việt Nam, nói riêng. Những ảnh hưởng to lớn và sâu sắc đó đã đ ược
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận thức rất đầy đủ và hướng phong trào giải phóng dân tộc
Việt Nam đi theo. Nhận xét của Chủ tịch Hồ Chí Minh được thể hiện tập trung trong
tác phẩm “Đường cách mệnh” và tác phẩm “CM Tháng Mười vĩ đại mở ra con đ ường
giải phóng cho dân tộc”. Trước hết, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ ra tính triệt đ ể c ủa CM
Tháng Mười Nga: “Trong thế giới bây giờ chỉ có CM Tháng Mười Nga là đã thành công
và thành công đến nơi”. Tính triệt để của CM Tháng mười Nga đã được Chủ tịch Hồ
Chí Minh nhận thức một cách rất sâu sắc. Đó là, chính quyền thuộc về tay đ ại đa s ố
quần chúng nhân dân lao động. Nếu chính quyền cịn nằm trong tay “một bọn ít người”bọn tư bản, thì CM khơng triệt để, “chưa đến nơi”. Bên cạnh đó, theo Chủ tịch Hồ Chí
Minh tính triệt để của một cuộc CM còn thể hiện ở chỗ: giải phóng nhân dân lao động
khỏi ách áp bức, bóc lột một cách triệt để và đem lại hạnh phúc, tự do và bình đ ẳng
thực sự cho họ. Điều này, sau này, được Người thể hiện dưới dạng khát vọng lớn lao:
“Tơi chỉ có một ham muốn, ham muốn đến tột bực là làm sao nước nhà được hoàn toàn
độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng
được học hành” (5). Nhận xét này của của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lóe sáng khát vọng
về xã hội tương lai-xã hội XHCN.


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

Từ nhận thức về tính triệt để của CM Tháng Mười Nga, Chủ tịch Hồ Chí Minh
đã khẳng định: “CM Việt Nam muốn thành công phải đi theo con đ ường CM Tháng
Mười Nga. Đây là một trong những bài học thành công của CM tháng Mười Nga. “Tinh
thần CM triệt để”, theo Bác, một là tiến công kẻ thù một cách triệt để, hai là, thái đ ộ
tinh thần dũng cảm, kiên quyết đấu tranh, không ngại gian khổ hy sinh-Người chỉ rõ:
“luôn giương cao ngọn cờ của chủ nghĩa anh hùng CM, không sợ gian khổ, hy sinh, kiên
quyết đấu tranh đến cùng vì độc lập dân tộc vì CNXH”. Vận dụng bài học này vào Việt
Nam, Người chỉ rõ: “Dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng quyết giành cho đ ược

độc lập”-CM Tháng Tám; “Chúng ta thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất
nước, không chịu làm nơ lệ”-Lời kêu gọi tồn quốc kháng chiến; “chúng ta quyết khơng
sợ…Khơng có gì q hơn độc lập tự do”-kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
“Kết hợp chặt chẽ lịng u nước với tinh thần quốc tế vơ sản”. Bài học này
được chủ tịch Hồ Chí Minh vận dụng một cách khá nhuần nhuyễn vào cách mạng Việt
Nam. Trong q trình tiến hành CM giải phóng dân tộc cũng như trong CM XHCN, một
mặt chúng ta tranh thủ sự giúp đỡ của quốc tế, mặt khác chúng ta cũng thực hiện tốt
nghĩa vụ quốc tế với các nước anh em (Lào, Campuchia, Trung Quốc…) và thế giới. Về
bài học này, Người chỉ rõ: “…trong thời đại ngày nay, CM giải phóng dân tộc là một bộ
phận khăng khít của của cách mạng vơ sản, trong phạm vi tồn thế giới, CM giải phóng
dân tộc phát triển thành CM XHCN thì mới giành thắng lợi hồn tồn”. Lịch sử Việt
Nam chứng minh nhận định trên của người là hoàn toàn đúng đắn.
CM Tháng Mười Nga thành cơng đã có ảnh hưởng rất to lớn đ ối với CM Vi ệt
nam, nói riêng và CM thế giới, nói chung. Một mặt cổ vũ tinh thần, mặt khác đ ể l ại
những bài học kinh nghiệm hết sức quý báu. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có những nhận
xét rất sâu sắc, tồn diện về CM Tháng Mười Nga. Từ đó, Người lãnh đ ạo CM Vi ệt
Nam theo con đường mà CM Tháng Mười Nga đã mở ra bằng cách vận dụng sáng tạo
những bài học kinh nghiệm quý và đưa CM Việt Nam theo xu thế thời đ ại mà CM
Tháng Mười Nga đã mở ra. Và thực tế lịch sử đã chứng minh tính đúng đắn trong nhận
xét và vận dụng những bài học CM Mười Nga vào CM Việt Nam của Bác.


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

Tiếp xúc với luận cương của Lê Nin Người “hoàn toàn tin theo Lênin và Quốc tế
thứ ba” chính vì Lênin và Quốc tế thứ ba đã “bênh vực cho các dân tộc bị áp b ức”.,
Người tìm thấy ở đó con đường giải phóng dân tộc và chỉ rõ: Các đ ế quốc vừa xâu xé
thuộc địa, vừa liên kết nhau đàn áp CM thuộc địa; Thuộc địa cung cấp của cải và binh

lính đánh thuê cho đế quốc để đàn áp CM chính quốc và thuộc địa. Vì thế giai cấp vơ
sản chính quốc và thuộc địa có chung kẻ thù và phải biết hỗ trợ nhau chống Đ ế quốc..
Người ví CNĐQ như con đỉa 2 vịi, 1 vịi cắm vào chính quốc, 1 vịi v ươn sang thuộc
địa, muốn giết nó thì phải cắt 2 vịi, phải phối hợp CM chính quốc với thuộc địa. CM
giải phóng thuộc địa và CM chính quốc là hai cánh của CM vơ sản, muốn cứu nước giải
phóng dân tộc khơng có con đường nào khác con đường CMVS.Trong bài Cuộc kháng
Pháp, Hồ Chí Minh viết: “Chỉ có giải phóng giai cấp vơ sản thì mới giải phóng đ ược
dân tộc; cả hai cuộc giải phóng này chỉ có thể là sự nghiệp của chủ nghĩa cộng sản và
của CM thế giới”.
Vượt qua sự hạn chế về tư tưởng của các sĩ phu và của các nhà CM có xu
hướng tư sản đương thời, Hồ Chí Minh đã đến với học thuyết CM của chủ nghĩa MácLênin và lựa chọn khuynh hướng chính trị vô sản. Người khẳng định: “Muốn cứu nước
và giải phóng dân tộc khơng có con đường nào khác con đường CM”, “…chỉ có CNXH,
CNCS mới giải phóng được các dân tộc bị áp bức và những người lao động trên thế
giới khỏi ách nơ lệ”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khăng đinh: "Giống như mặt trời chói lọi, CM tháng
̉
̣
Mười chiếu sáng năm châu, thức tỉnh hàng triệu người bị áp bức, bóc lột trên trái đất.
Trong lịch sử lồi người, chưa từng có cuộc CM nào có ý nghĩa to l ớn và sâu xa nh ư
thế".
Thực tế : Trong hơn 7 thập kỉ xây dựng chủ nghĩa xã hội, Liên Xô và các nước
XHCN vừa đạt dược thành tựu quang trọng: sự phát triển mạnh mẽ về kinh tế, xây
dựng cơ sở vật chất với quy mô và công nghệ hiện đại, đảm bảo ngày càng tốt hơn về
vật chất và tinh thần của nhân dân. Từ một nước Nga kiệt nghèo nàn và l ạc hậu, sau
một thời gian xây dựng vừa trở thành một cường quốc của thế giới, đạt được bước
tiến lớn trong nghiên cứu khoa học, chinh phục vũ trụ, có tiềm lực quân sự, và quốc


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

phịng hùng mạnh...tạo điều kiện cho phong trào giải phóng dân tộc phát triển. Hàng
trăm nước vừa giành được độc lập dân tộc lũy phần quyết định vào cuộc đấu tranh của
nhân dân thế giới và hịa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. Bên cạnh
thắng lợi của cách mạng Việt Nam trong hơn 70 năm qua dưới sự lãnh đạo của đảng
vừa khẳng định tính đúng dắng của sự lựa chọn đó.
3.Lực lượng của cách mạng bao gồm tồn dân trên cơ sở liên minh cơng nơng
3.1.Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng bị áp bức
Năm 1924,

Hồ

Chí Minh đã nghĩ đên
́
môt cuôc khởi nghia vũ
̣
̣
̃
trang toan dân. Người
̀
cho răng: “ để có cơ
̀
thăng lợi, môt cuôc khởi
́
̣
̣
nghia vũ trang ở Đông
̃
Dương:1- phai có tinh

̉
́
chât môt cuôc khởi nghia
́
̣
̣
̃
quân chung chứ không
̀
́
phai môt cuôc nôi loan. Cuôc khởi nghia phai được chuân bị trong quân chung…”
̉
̣
̣
̉
̣
̣
̃
̉
̉
̀
́
Hồ Chí Minh nghiêm khăc phê phan viêc lây am sat cá nhân và bao đông non lam
́
́
̣ ́ ́
́
̣
̣
̀

phương thức hanh đông. “hoăc xui dân bao đông mà không bay cach tổ chức, hoăc lam
̀
̣
̣
́
̣
̣
̀
́
̣ ̀
cho dân quen tinh ỷ lai, mà quên tinh tự cường”. Người khăng đinh “ Viêt Nam lam CM
́
̣
́
̉
̣
̣
̀
giai phong dân tôc, đó là viêc chung cả dân chung chứ không phai viêc môt hai người. CM
̉
́
̣
̣
́
̉
̣
̣
muôn thăng lợi phai đoan kêt toan dân, phai lam cho si, nông, công thương đêu nhât trí
́
́

̉
̀
́
̀
̉ ̀
̃
̀
́
chông lai cường quyên. Trong sự nghiêp nay phai lây công nông là người chủ cach
́
̣
̀
̣
̀
̉ ́
́
mênh… công nông là gôc cach mênh”
̣
́
́
̣
Trong CM thang 8 năm 1945 cung như hai cuôc khang chiên chông phap và chông
́
̃
̣
́
́
́
́
́

my, Hồ Chí Minh lây nhân dân lam nguôn sức manh. Quan điêm “lây dân lam gôc” xuyên
̃
́
̀
̀
̣
̉
́
̀
́
suôt quá trinh chỉ đao chiên tranh cua Người. “Có dân là có tât ca”, “dễ trăm lân không
́
̀
̣
́
̉
́ ̉
̀
dân cung chiu, khó van lân dân liêu cung xong”. Khi con hoat đông ở nước ngoai Hồ Chí
̃
̣
̣ ̀
̣
̃
̀
̣
̣
̀

Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

Minh noi: “đơi với tôi câu trả lời đã rõ rang: trở về nước, đi vao quân chung, thức tinh ho,
́
́
̀
̀
̀
́
̉
̣
tổ chức ho, đoan kêt ho, huân luyên ho, đưa họ ra đâu tranh gianh tự do, đôc lâp”.
̣
̀
́ ̣
́
̣
̣
́
̀
̣ ̣
Hồ Chí Minh đanh giá rât cao vai trò cua quân chung nhân dân trong khởi nghia vũ
́
́
̉
̀
́
̃

trang. Người coi sức manh vĩ đai và năng lực sang tao cua quân chung là then chôt bao
̣
̣
́
̣
̉
̀
́
́
̉
đam thăng lợi. Người khăng đinh: “ dân khí manh thì quân linh nao, sung ông nao cung
̉
́
̉
̣
̣
́
̀
́
́
̀
̃
không chông lai nôi. Phai dựa vao dân, dựa chăc vao dân thì thì kẻ đich không thể nao tiêu
́
̣
̉
̉
̀
́
̀

̣
̀
diêt được. Chung ta tin chăc vao tinh thân và lực lượng cua quân chung, cua dân tôc”.
̣
́
́
̀
̀
̉
̀
́
̉
̣
3.2. Liên minh công nông và đơi ngũ trí thức
Đảng Cộng Sản vạch ra cương lĩnh đúng là vấn đề có ý nghĩa quyết định hàng
đầu đối với thắng lợi của cách mạng.Song,muốn đưa cách mạng đến thắng l ợi hồn
tồn,Đảng cịn phải xây dựng lực lượng cách mạng hùng hậu,mà trong đó quan trọng
hơn cả là xây dựng mối liên minh công nhân,giai cấp nơng dân và đ ội ngũ trí th ức cách
mạng.Dựa vào khối liên minh này,Đảng mới đoàn kết được các lực lượng tiến bộ làm
cho cuộc cách mạng mang tính chất nhân dân.
Trong

cương

lĩnh

chính trị đầu tiên của
Đảng,Người xác định cách
mạng bao gồm cả dân
tộc:Đảng phải tập hợp đại

bộ phận giai cấp công
nhân.tập hợp đại bộ phận
nông dân và phải dựa vào
dân cày nghèo,lãnh đạo
nông dân làm cách mạng
ruộng đất ,lôi kéo tiểu tư sản,trí thức,trung nơng…đi vào phe vơ sản giai cấp:đ ối với
phú nông,trung,tiểu địa chủ và tư bản An Nam mà chưa rõ mặt phản cách mạng thì phải
lơi dụng,ít lâu mới làm cho họ đứng trung lâp.Bộ phân nào đã ra mặt phản cách mạng
thì phải đánh đổ.


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

Lịch sử cách mạng Việt Nam hơn 70 năm qua đã chứng minh rằng vấn đề nông
dân,công nhân chẳng những là nội dung cơ bản của cách mạng dân tộc dân chủ,mà còn
là lực lương co ý nghĩa quyết định đối với việc xác lập vai trò l ảnh đ ạo c ủa Đ ảng
ta,phương pháp cách mạng trong việc giành và giử chính quyền .Người khẳng định:cơng
nơng”là gốc cách mệnh” khẳng định vai trò động lực cách mạng của thức c ủa những
nhà u nước trước đó.
Liên minh cơng nơng và đơi ngũ trí thức là mơt ngun tắc chiến l ược c ủa ch ủ
nghĩa Mác_Lenin ,một tất yếu phổ biến đối với các cuộc cách mạng do Đảng của giai
cấp vơ sản lãnh đạo.Liên minh này đặc biệt có tầm quan trọng đối với cách mạng nước
ta nhất là ở chặng đường đầu của thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Hơn 45 năm tiến hành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân,Đảng ta đã dày công
xây dựng khối liên minh cơng nơng và đội ngũ trí thức cách mạng.Đảng chú ý giáo dục
tinh thần yêu nước của chủ nghĩa Mác-Lê Nin cho công nhân nông dân và trí th ức đ ể
đồn kết,tập hợp họ chiến đấu dưới ngọn cờ của Đảng,chống đế quốc và tay sai.
3.3. Củng cố và phát triển lực lượng cách mạng

Trong giai đoạn cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân,Đảng ta xây dựng khối lien
minh cơng nơng và đội ngũ trí thức cách mạng trên cơ sở nhận thức và giải quyết s ớm
những vấn đề cơ bản:Một là sớm nhận thức vị trí các giai cấp trong lien minh,coi trọng
khả năng cách mạng của đội ngũ trí thức.Hai là giải quyết kịp thời quy ền l ợi thi ết tha
của cơng, nơng và trí thức.Ba là xác định đúng các mối quan hệ trong quá trình cách
mạng.
Thấm nhuần học thuyết Mác-LêNin,những người cộng sản Việt Nam sớm
khẳng định vai trò lịch sử của giai cấp công nhân trong cách mạng Việt Nam.Giai cấp
công nhân Việt Nam tồn tại và trưởng thành trước giai cấp tư sản Việt Nam và bước
lên vũ đài chính trị sau cách mạng tháng Mười Nga đã giành được thắng lợi và giai cấp
tư sản ở nhiều nước đã vứt bỏ ngọn cờ dân tộc.Chính bối cảnh chính trị thế giới ấy đã
làm cho giai cấp cơng nhân Việt Nam có them uy tín chính tr ị đ ể giương cao ngọn c ờ
lãnh đạo dân tộc làm cách mạng giải phóng,giành độc lập dân chủ theo con đường mới.


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

Điều quan trọng hơn là giai cấp công nhân Việt Nam sớm chủ nghĩa MácLêNin,có lãnh tụ Hồ Chí Minh và Đảng tiền phong đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của dân tộc
và giai cấp.Sau khi ra đời Đảng đã lập ra tổ chức cơng hội,hội văn hóa cứu quốc và
đồn thể thanh niên,phụ nữ…để giáo dục,tổ chức cơng nhân,trí thức và các từng lớp lao
động khác.Đánh giá về giai cấp công nhân Việt Nam,chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng
định:“chỉ có giai cấp công nhân là dũng cảm nhất,cách mạng nhất,luôn luôn gan góc đối
đầu với bon thực dân.Với lý luận cách mạng tiên phong và kinh nghiệm của phong trào
vô sản quốc tế,giai cấp công nhân đã tỏ ra là người lãnh đạo xứng đáng nhất và đáng tin
cậy nhất của nhân dân Việt Nam”.
Hồ Chí Minh và những người cơng sản Việt Nam thấu hiểu điều mong muốn tha
thiết của nông dân.Từ khi thành lập, Đảng cộng sản Việt Nam đã chủ trương lãnh đ ạo
dân cày nghèo làm thổ địa cách mạng đánh đổ bọn đại địa chủ và phong kiến.

Đường lối cách mạng dân tộc dân chủ đúng đắn của Đảng và chủ tịch Hồ Chí
Minh đã làm cho phong trào nơng dân từng bước xích lại gần với phong trào cơng nhân.
Hồ Chí Minh là một lãnh tụ cộng sản sớm coi trọng yếu tố dân tộc,đồng thời cũng là
người đề cao sức mạnh dân tộc.Người cho rằng dân khí mạnh thì qn lính nào,súng
ống nào cũng khơng chống lại nổi.Khi thành lập Đảng,Người vạch ra Cương lĩnh chính
trị đầu tiên của Đảng,trong đó nêu cao tư tưởng đoàn kết dân tộc,đoàn kết tất cả các
giai cấp cách mạng bao gồm:cơng nhân,nơng dân,tiểu tư sản trí thức,trí thức,tư sản dân
tộc và cá nhân yêu nước thuộc tầng lớp địa chủ vừa và nhỏ đứng dưới ngọn c ờ c ủa
Đảng đấu tranh cho độc lập dân tộc,dân chủ“để đi tới chủ nghĩa cộng sản”.Khi đ ược
Quốc tế cộng sản phân công về phụ trách cách mạng Đông Dương và chủ trì hội ngh ị
Trung ương lần thứ tám của Đảng Người kêu gọi phát huy cao độ yếu tố dân tộc để
đấu tranh giải phóng khỏi ách phát xít Nhật,Pháp. Chủ trương tập hợp lực lượng của
Hồ Chí Minh phản ánh tư tưởng đại đoàn kết dân tộc của Người.
Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và chống đế quốc Mỹ, Hồ Chí
Minh lấy nhân dân làm nguồn sức mạnh. Quan điểm "lấy dân làm gốc" xuyên suốt quá
trình chỉ đạo chiến tranh của Người. Người đặt niềm tin ở truyền thống yêu nước nồng


Tư tưởng Hồ Chí Minh

GVHD: Ths.Nguyễn Mạnh Cường

nàn của nhân dân Việt Nam. Người khẳng định: "Địch chiếm trời, địch chiếm đ ất,
nhưng chúng khơng làm sao chiếm được lịng nồng nàn yêu nước của nhân dân ta".
Khi phát động cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp (tháng 12-1946),
Người kêu gọi toàn dân đánh giặc và đánh giặc bằng mọi vũ khí có trong tay: "Bất kỳ
đàn ơng, đàn bà, bất kỳ người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc. Hễ
là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc. Ai có súng
dùng súng. Ai có gươm dùng gươm, khơng có gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy gộc. Ai
cũng phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nước".

Kêu gọi toàn dân kháng chiến chống đế quốc Mỹ, Hồ Chí Minh khẳng đ ịnh:
Chống Mỹ, cứu nước là nhiệm vụ thiêng liêng nhất của mọi người Việt Nam yêu nước.
"Cuộc kháng chiến của ta là toàn dân, thực sự là cuộc chiến tranh nhân dân". "31 triệu
đồng bào ta ở cả hai miền, bất kỳ già trẻ, gái trai, phải là 31 triệu chiến sĩ anh dũng diệt
Mỹ, cứu nước, quyết giành thắng lợi cuối cùng". Ngày 9-4-1965, trả lời phóng viên báo
Acahata (Nhật Bản) Hồ Chí Minh khẳng định, trong thời đại chúng ta, một dân tộc đoàn
kết chặt chẽ, đấu tranh kiên quyết, hồn tồn có thể đánh bại bọn đế quốc xâm lược
hung hãn, gian ác và có nhiều vũ khí.
Xuất phát từ tương quan lực lượng lấy nhỏ đánh lớn, lấy ít địch nhiều, Hồ Chí
Minh khơng chủ trương tiến hành kiểu chiến tranh thơng thường, chỉ dựa vào lực lượng
quân đội và tiến hành một số trận quyết tử với kẻ thù, mà chủ trương phát động chiến
tranh nhân dân. Kháng chiến toàn dân gắn với kháng chiến toàn diện. Lực l ượng toàn
dân là điều kiện để đấu tranh toàn diện với kẻ thù đế quốc, giải phóng dân tộc. Hồ Chí
Minh nói: "Khơng dùng tồn lực của nhân dân về đủ mọi mặt để ứng phó, khơng thể
nào thắng lợi được".
Trong chiến tranh, "quân sự là việc chủ chốt", nhưng đồng thời phải kết hợp
chặt chẽ với đấu tranh chính trị. Theo Người, thắng lợi quân sự đem lại thắng lợi chính
trị, thắng lợi chính trị sẽ làm cho thắng lợi quân sự to lớn hơn.