Giáo trình kết cấu động cơ đốt trong - Chương 9

Dổồng Vióỷt Duợng

KT CU ĩNG C

CHặNG 9

H THNG NHIN LIU ĩNG C
A.H THNG NHIN LIU ĩNG C T CHAẽY CặẻNG BỈÏC
Hãû thäúng nhiãn liãûu ca âäüng cå xàng cọ nhiãûm vủ chøn bë v cung cáúp häùn håüp
håi xàng v khäng khê cho âäüng cå, âm bo säú lỉåüng v thnh pháưn ca häùn håüp (thãø
hiãûn qua hãû säú dỉ lỉåüng khäng khê α) ln ln ph håüp våïi chãú õọỹ laỡm vióỷc cuớa õọỹng
cồ.
Muọỳn nhổ vỏỷy thỗ cỏửn phaới ci thiãûn v âäøi måïi hãû thäúng cung cáúp nhiãn liãûu trãn
âäüng cå nhàịm âm bo âỉåüc cạc u cáưu sau:
Hãû thäúng cung cáúp nhiãn liãûu phi tảo âỉåüc häùn håüp giỉỵa khäng khê v nhiãn liãûu
cọ cháút lỉåüng täút, lm cho nhiãn liãûu âỉåüc chạy täút nháút trong mi chãú âäü lm viãûc ca
âäüng cå. Cáưn phi âm bo t säú ha träün thêch håüp giỉỵa xàng v khäng khê ỉïng våïi tỉìng
chãú âäü lm viãûc ca âäüng cå. Nãúu chãú âäü lm viãûc ca âäüng cå thay âäøi thỗ khọng nhổợng
phaới thay õọứi sọỳ lổồỹng maỡ cỏửn phaới thay âäøi thnh pháưn häùn håüp khäng khê nhiãn liãûu nảp
vo âäüng cå. Khi âäüng cå chảy khäng ti hồûc chảy åí chãú âäü phủ ti nh cáưn lm tàng
nhiãn liãûu chỉïa trong khê häùn håüp. Dáưn dáưn tàng phủ taới thỗ mọỹt mỷt phaới laỡm tng sọỳ
lổồỹng khờ họựn håüp âỉa vo xilanh, màût khạc phi gim båït thnh pháưn xàng chỉïa trong
khê häùn håüp. Khi âäüng cå chảy ton ti, tỉïc l khi âäüng cå phạt ra cäng suỏỳt cổỷc õaỷi thỗ
cỏửn phaới laỡm cho họựn hồỹp xng - khäng khê âáûm lãn. Trong suäút phaûm vi thay âäøi räüng
ri vãư täúc âäü v phủ ti, giåïi hản thay âäøi thnh pháưn ca khê häùn håüp trong âäüng cå xàng
âỉåüc thãø hiãûn gáưn âụng qua hãû säú dỉ læåüng khäng khê α nhæ sau:
αmin = 0,6 ; αmax = 1,3
Âäüng cå phạt ra cäng sút cỉûc âải våïi α = 0,85 ÷ 0,9. Nãúu âäüng cå chảy våïi khê
häùn håüp quạ long hồûc quạ âáûm âãưu lm gim cäng sút v lm tàng tiãu hao nhiãn liãûu
ca âäüng cå, củ thãø:
T lãû häùn håüp giỉỵa khäng khê v xàng phi nàịm trong giåïi hản chạy måïi gáy ra

phn ỉïng chạy. ÅÍ âáy chè xạc âënh t lãû häùn håüp giỉỵa khäng khê v xàng trong trỉåìng
håüp chạy hon ton theo l thuút:
Âàûc trỉng vãư t lãû häùn håüp giỉỵa khäng khê v xàng l hãû säú dỉ lỉåüng khäng khê α.
Ta coï:
α=

L tt
L Lt

122


KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ

Dỉång Viãût Dng

Ltt: L lỉåüng khäng khê thỉûc tãú âãø âäút chạy 1 kg nhiãn liãûu; Llt: L lỉåüng khäng
khê l thuút âãø âäút chạy 1 kg nhiãn liãûu;
Dỉûa vo l thuút cng nhỉ thỉûc nghiãûm cho ta tháúy ràịng:
α =1: L t lãû häùn håüp l tỉåíng nháút
Trỉåìng håüp Ltt < Llt ⇔ α < 1 ta gi häùn håüp giu xàng.
Trỉåìng håüp Ltt > Llt ⇔ α > 1 ta gi häùn håüp ngho xàng.
Cáưn phi âm bo khê häùn håüp trong táút c cạc xilanh õóửu coù thaỡnh phỏửn nhổ nhau:
khi õoù thỗ caùc âäüng cå lm viãûc mäüt cạch âäưng âãưu v tảo ra mämen quay trãn trủc khuu
nhỉ nhau giụp cho âäüng cå lm viãûc äøn âënh v cọ thãø âm bo cho tøi th âäüng cå
âỉåüc cao hån. Hãû säú cn trong quaù trỗnh naỷp nhoớ nhỏỳt seợ õaớm baớo cho õọỹng cồ phaùt ra
cọng suỏỳt cổỷc õaỷi. Bồới vỗ khi hóỷ sọỳ naỷp nhoớ thỗ lổồỹng họựn hồỹp õổồỹc naỷp vaỡo trong õọỹng cồ
nhióửu hồn giuùp cho quaù trỗnh chaùy täút hån.
Khi khê häùn håüp trong ton thãø tich bưng chạy ca mäùi xilanh cọ thnh pháưn nhỉ
nhau s giụp cho quaù trỗnh chaùy trong õọỹng cồ dióựn ra tọỳt, khọng coù quaù trỗnh chaùy cuỷc

bọỹ, kờch nọứ. aớm baớo cho âäüng cå lm viãûc äøn âënh v phạt ra cäng sút cỉûc âải, gim
tiãu hao nhiãn liãûu...
- Hãû thäúng nhiãn liãûu trong âäüng cå xàng phi âm bo ạp suáút hoìa träün, kiãøu hoìa
träün vaì thåìi gian hoìa träün sao cho khi häùn håüp vo trong âäüng cå phi ồớ daỷng hồi sổồng.
Vỗ xng ồớ daỷng hồi sổồng seợ giuùp cho quaù trỗnh chaùy õổồỹc tọỳt, õọỹng cồ dóự khåíi âäüng khi
mạy cn ngüi, nhiãn liãûu âỉåüc chạy hon ton. u cáưu gim näưng âäü cháút ä nhiãùm
trong khê x âäüng cå
Hãû thäúng nhiãn liãûu phi âạp ỉïng këp thåìi sỉû thay âäøi ca gọc bỉåïm ga.
Phi cọ hãû thäúng càõt nhiãn liãûu khi gim täúc âãí gim mỉïc tiãu hao nhiãn liãûu
Ngoaìi ra, hãû thäúng nhiãn liãûu coìn cọ cáưn lm viãûc bãưn vỉỵng tin cáûy, dãù kiãøm tra v
sỉỵa chỉỵa, âån gin gn nhẻ, giạ thnh r... Âãø âảt âỉåüc cạc u cáưu trãn âi hi trong quaù
trỗnh tờnh toaùn quaù trỗnh cung cỏỳp nhión lióỷu cho õọỹng cồ thỏỷt chờnh xaùc. Vỗ vỏỷy vióỷc aùp
duỷng tin hoỹc vaỡo trong quaù trỗnh tờnh toaùn, thióỳt kóỳ laỡ ráút cáưn thiãút.
Dỉûa vo phỉång phạp cung cáúp nhiãn liãûu cho bäü chãú ho khê, chia hãû thäúng nhiãn
liãûu ca âäüng cå xàng thnh hai loải: loải cỉåỵng bỉïc v loải tỉû chy.
Hãû thäúng nhiãn liãûu cỉåỵng bỉïc dng trãn ọ tọ (hỗnh 5.1), do thuỡng xng 4 õỷt thỏỳp
hồn bäü chãú ho khê13 nãn phi dng båm chuøn xàng 9, hụt xàng tỉì thng 4, qua lỉåïi
lc 18, äúng dáùn 7, loüc thä 8 vaìo båm âãø båm qua bỗnh loỹc lừng 10 vaỡo bọỹ chóỳ hoaỡ khờ 13.
ọỹng cå xàng dng trong mäüt säú trỉåìng håüp khạc (âäüng cå tènh tải, âäüng cå làõp trãn mạy
123


Dỉång Viãût Dng

KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ

kẹo hồûc xe mạy...) thỉåìng duỡng hóỷ thọỳng tổỷ chaớy, vỗ ồớ õỏy thuỡng xng âỉåüc âàût cao hån
bäü chãú ho khê khong 300÷500mm nãn nhåì trng lỉåüng bn thán xàng cọ thãø tỉû chy
vo thuỡng chổùa qua bỗnh loỹc vaỡo bọỹ chóỳ hoaỡ khờ, khäng cáön båm chuyãøn xàng.
1. KÃÚT CÁÚU HÃÛ THÄÚNG CUNG CÁÚP NHIÃN LIÃÛU

Trong hãû thäúng cung cáúp nhiãn liãûu cuía õọỹng cồ xng gọửm coù thuỡng nhión lióỷu,
caùc bỗnh loỹc v båm nhiãn liãûu. Táút c cạc thiãút bë âọ näúi våïi nhau bàịng äúng dáùn nhiãn
liãûu så âäư HTNL õổồỹc trỗnh baỡy nhổ hỗnh sau.

Hinh 9.1.Sồ õọử hóỷ thọỳng nhiãn liãûu ca âäüng cå xàng dng
bäü chãú ho khê
1.1.Thng nhión lióuỷ, ọỳng dỏựn vaỡ bỗnh loỹc xng
Thuỡng xng: Duỡng âãø chỉïa xàng cung cáúp cho âäüng cå â lm viãûc trong mäüt thåìi
gian nháút âënh. Trãn thng xàng cọ cạc thiãút bë dng âãø âäø xàng, kiãøm tra lỉåüng xàng tiãu
thuû, cung cáúp xàng cho hãû thäúng nhiãn liãûu, ngoi ra trãn thng xàng cn cọ nụt hồûc
khoạ âãø xaớ cỷn xng vaỡ thaùo xng ra ngoaỡi (hỗnh 8.2.)

124


KT CU ĩNG C

Dổồng Vióỷt Duợng

Hỗnh 9.2.Thuỡng nhión lióỷu.
1,2. Bọỹ truưn dáùn bạo mỉïc nhiãn
liãûu; 3. nàõp; 4. lỉåïi lc; 5. äúng khoạ;
6. nụt x; 7. äúng âäø nhiãn liãûu; 8.
táúm ngàn.

Miãûng thng âáûy kên bàịng nàõp, åí nàõp cọ van khäng khê. Cáúu tảo ca nàõp cọ kh
nàng giỉỵ cho håi xàng khäng bay ra ngoi tỉû do, viãûc tọứn hao nhión lióỷu caỡng giaớm thỗ
caỡng giổợ õổồỹc tờnh bäúc håi ca nọ cáưn thiãút âãø khåíi âäüng mạy, âäưng thåìi ngàn ngỉìa sỉû
tàng quạ mỉïc hồûc gim ạp sút trong thng. Phêa trãn thng, làõp khoạ cng våïi lỉåïi lc
v bäü pháûn truưn dáùn bạo mỉïc nhiãn liãûu. Âãø x càûn báøn v nhiãn liãûu, åí âạy thng cọ läù

x cng våïi äúc x.
ÄÚng dáùn xàng: ÄÚng dáùn dng âãø âỉa xàng tỉì thng chỉïa âãún âäüng cå. ÄÚng dáùn
thỉåìng lm bàịng âäưng â, âäưng thau hồûc thẹp cọ mả låïp chäúng rè. Âỉåìng kênh trong ca
äúng dáùn xàng phủ thüc vo cäng sút âäüng cå v thỉåìng bũng 6ữ8 mm. ọi khi cuợng
duỡng ọỳng theùp hai lồùp lm äúng dáùn xàng. Khu vỉûc âãø bë c sạt våïi nhỉỵng váût khạc ca
äúng dáùn âãưu âỉåüc cún såüi vi âãø bo vãû. Trong trỉåìng håüp làõp âäüng cå trón hóỷ thọỳng
treo móửm thỗ õoaỷn ọỳng xng tổỡ thuỡng xe hồûc khung xe tåïi båm, båm chuøn xàng phi
dng loải äúng mãưm. Táút c cạc äúng dáùn xàng trãn âäüng cå mä tä âãưu lm bàịng cao su
chủi xàng (âỉåìng kênh khong 6,5mm). Dng äúng cao su lm äúng dáùn xàng, ráút tiãûn låüi
khi sỉí dủng, nhỉng äúng cao su tøi th ráút ngàõn, thỉåìng mäùi nàm phi thay äúng mäüt láưn.
Cạc äúng dáùn âỉåüc näúi våïi nhau bàịng cạc khåïp näúi äúng. Trãn äúng dáùn xàng cn cọ
khoạ kiãøu nụt hồûc kiãøu van âãø khoạ xàng khi mạy ngổỡng hoaỷt õọỹng.
Bỗnh loỹc xng: Bỗnh loỹc xng vaỡ cọỳc làõng lm nhiãûm vủ lc sảch nỉåïc v tảp cháút
cå hc láùn trong xàng trỉåïc khi vo âäüng cå. Lỉåïi lc âỉåüc làõp åí miãûng äúng âäø nhiãn liãûu
ca thng nhiãn liãûu, åí nàõp cuía voí båm nhiãn liãûu cuía thng nhiãn liãûu, åí nàõp ca v båm
nhiãn liãûu v ọỳng nọỳi cuớa buọửng phao ( bỗnh loỹc nhión lióỷu ồớ hỗnh.9.3)

125


Dổồng Vióỷt Duợng

KT CU ĩNG C

Hinh: 9.3.Bỗnh loỹc nhión lióỷu.
a. Loüc thä ; b. Loüc tinh
1. Läù ra; 2. Voí; 3. Läù vo; 4. Nụt x; 5. Cäúc; 6. Táúm loüc; 7. Läù nhiãn
liãûu; 8. Quay bàõt chàût; 9. Cäúc lc; 10. L xo; 11. Li lc; 12. V.

Lc thä âỉåüc làõp åí cảnh thng nhiãn liãûu. Bãn trong cäúc lc âỉåüc làõp vo trủ âỉïng

li lc gäưm nhỉỵng táúm mng cọ dáûp cạc máúu cao 0,05mm (do váûy giỉỵa cạc táúm cọ khe håí
0,05mm). Nhiãn liãûu tỉì thng qua lọự vaỡo õi vaỡo cọỳc cuớa bỗnh loỹc. Do cọỳc loüc coï thãø têch
låïn hån äúng dáùn, nãn täúc âäü di chuøn ca nhiãn liãûu gim tháúp âäüt ngäüt, tảo âiãưu kiãûn
cho cạc tảp cháút cå hc v nỉåïc làõng xúng dỉåïi. Nhiãn liãûu âi qua khe håí giỉỵa cạc táúm
lc, lải âỉåüc lc v giỉỵa lải cạc tảp cháút cồ hoỹc taỷi loợi loỹc. Bỗnh loỹc tinh nhión lióỷu lừp
phờa trổồùc bọỹ chóỳ hoaỡ khờ. Bỗnh loỹc naỡy (hỗnh:9.3b) gọửm coù voớ bỗnh, cọỳc loỹc, loợi loỹc vồùi
loỡ xo v quay bàõt chàût våïi ãcu. Li lc cọ thãø lm bàịng gäúm hay bàịng lỉåïi mën cün
thnh äúng. Mäüt pháưn tảp cháút cå hc làõng xúng cäúc lc, säú tảp cháút cn lải bë bãư màût li
lc giỉỵ lải. Âãø chuøn nhiãn liãûu tỉì thng chỉïa tåïi bäü chãú ho khê ca âäüng cå cáưn phi
cọ båm nhiãn liãûu. Trong âäüng cå xàng thỉåìng dng båm chuøn xàng dáùn âäüng cå khê
hồûc dáùn âäüng âiãûn.
1.2. Båm xàng
Trong cạc loải bồm dỏựn õọỹng cồ khờ thỗ bồm maỡng õổồỹc sổớ dủng nhiãưu nháút.
Båm mng cọ thãø âiãưu chènh lỉu lỉåüng xàng mäüt cạch tỉû âäüng, trong lục thay âäøi
lỉu lỉåüng thỗ aùp suỏỳt xng ồớ phờa sau bồm vỏựn giổợ nguyãn khäng âäøi.

126


Dổồng Vióỷt Duợng

KT CU ĩNG C

Hỗnh 9.4.Bồm nhión lióỷu kióứu mng
1.Cáưn dáùn âäüng; 2. Tay kẹo båm tay; 3. Thanh; 4. Loì xo; 5. Maìng; 6. Van

Båm nhiãn liãûu kiãøu maỡng nhổ hỗnh.9.4.laỡm vióỷc nhổ sau:
Khi baùnh lóỷch tỏm cuớa trủc phán phäúi tạc âäüng lãn âáưu ngoi ca ân báùy 1 ca
båm, mng 5 ca thanh 3 kẹo xúng phêa dỉåïi. ÅÍ khoang phêa trãn mng tảo ra gim ạp;
van gim ạp 6 måí ra dỉåïi tạc âäüng ca gim ạp ny. Nhiãn liãûu tỉì thng chỉïa âi qua lỉåïi

lc 7, âiãưn âáưy vo khoang phêa trãn mng. Khi váúu ca bạnh lãûch tám råìi khi cáưn 1, l
xo 10 âỉa cáưn tråí vãư vë trê ban âáưu. Âäưng thåìi dỉåïi tạc âäüng ca l xo 4, mng 5 cong lãn
phêa trãn. p sút ca nhiãn liãûu phại trãn mng lm âọng cạc van nảp v van van x 9.
Nhiãn liãûu bë båm âáøy vãư bưng phao ca bäü chãú ho khê. Khi nhiãn liãûu âiãưn âáưy bưng
phao, mng ca båm váùn åí vë trê dỉåïi, cn cáưn 1 chuøn âäüng khäng ti dc theo thanh 3.
Trong trỉåìng håüp naìy, nhiãn liãûu khäng âi vaìo bäü chãú hoaì khê.
Båm maỡng õióửu khióứn bũng õióỷn:

Hỗnh 9.5. Bồm maỡng õióửu khióứn bàịng
1

âiãûn
1. Van hụt; 2. Nàõp båm; 3.Mng båm; 4.
Cün dáy nam chám âiãûn; 5. Vêt cäú âënh; 6. Vêt
di âäng làõp våïi tru båm; 7. Thán båm;

8. Cäng

Båm xàng âiãöu khiãøn bàịng âiãûn cọ nhỉỵng ỉu âiãøm sau:
127


KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ

Dỉång Viãût Dng

ÅÍ báút k täúc âäü no ca âäüng cå båm váùn cho mäüt lỉu lỉåüng täúi âa, bäü chãú ho
khê ln ln âỉåüc cung cáúp xàng våïi mäüt ạp lỉûc khäng âäøi.
Khäng bàõt büc phi làõp båm ngay trãn âäüng cå m làõp åí nåi no thûn tiãûn nháút
v cạch xa âäüng cå, nhỉ thãú êt gáy nguy hiãøm (chạy do rè xàng ra ngoi).

Khi âäüng cå chỉa lm viãûc váùn båm xàng âỉåüc m khäng cáưn båm tay.
Ngun l lm viãûc: khi chỉa âọng cäng tàõc âiãûn båm chỉa hoảt âäüng, l xo båm
âáøy mng båm xúng, kẹo theo trủ båm lm cho càûp vêt âọng lải.
Khi âọng cäng tàõc âiãûn, dng âiãûn âỉåüc näúi qua càûp vêt âi vo cün dáy tảo thnh
nam chám âiãûn. Khi âọ sàõt (11) v mng båm bë hụt lãn tảo ra âäü chãch ạp åí bưng båm
lm cho van hụt måí ra, xàng âỉåüc hụt vo båm. Âäưng thåìi lục báúy giåì vêt di âäüng cng
dëch chuøn âi lãn theo trủc båm lm cho càûp vêt måí ra, doìng âiãûn bë ngàõt, nam chám
biãún máút, miãúng sàõt (11) v mng båm bë l xo âáøy xúng, ẹp xàng måí van thoạt âãø âãún
bäü chãú ho khê. Khi báưu phao ca bäü chãú ho khê â âáưy xàng, l xo båm khäng âáøy
mng båm xúng âỉåüc, båm ngỉìng lm viãûc.
Khuút âiãøm chênh ca loải båm âiãưu khiãøn bàịng âiãûn l khäúi lỉåüng ca củm båm
låïn v giạ thnh chãú tảo pháưn âiãûn tỉång âäúi cao.
Dủng củ lm sảch khäng khê, truưn dáùn v lm sảch nhiãn liãûu:
Bủi trong khäng khê ráút cọ hải cho sỉû lm viãûc ca âäüng cå. Bủi khê bë hụt vo
xilanh s ho håüp våïi dáưu nhåìn bạm trãn thnh xilanh tảo thnh mäüt thỉï cạt xoạy gáy tạc
hải cho piston, xecmàng lm xilanh maỡi moỡn. Vỗ thóỳ ngổồỡi ta phaới õỷt bỏửu loỹc khäng khê
trỉåïc bäü chãú ho khê âãø lc khäng khê trỉåïc khi âi vo piston nhàịm âm bo tøi th cho
cạc chi tiãút mạy.
Cọ ba loải báưu lc khäng khê: báưu lc giọ khä, báưu lc giọ ỉåït (cọ tháúm dáưu) v
báưu lc cọ chỉïa dáưu.
Trong âọ báưu lc cọ chỉïa dáưu âỉåüc sỉí dủng phäø biãún nháút.
1.3.Báưu lc khäng khê
Cọ nhiãûm vủ lm sảch hãút bủi báøn trong khäng khê âi vo bäü chãú ho khê âãø gim
âäü mi mn cạc chi tiãút lm viãûc ca âäüng cå.
Báưu lc khäng khê làõp trãn bäü chãú hoaì khê thãø hiãûn trón hỗnh 5.6

128


Dổồng Vióỷt Duợng

KT CU ĩNG C

Hỗnh 9.6. Caùc bỏửu loỹc khäng khê.
a. Báưu lc dáưu quạn tênh; b. Báưu lc cọ li lc khä.
1. Bãø dáưu; 2. Li lc; 3. Nàõp; 4. âai äúc tai häưng; 5. Vêt kẹo; 6. ÄÚng dáùn khäng khê tåïi mạy
nẹn; 7. Vng chàõn dáưu; 8,11. ÄÚng gom khäng khê; 9. Li lc khä; 10. Thán báưu lc; 12,13. ÄÚng
thäng giọ cạcte.

Trong báưu lc khäng khờ bũng dỏửu-quaùn tờnh (hỗnh 9.6.a) khọng khờ traới qua hai
láưn lc: dỉåïi tạc dủng ca gim ạp, dng khäng khê hỉåïng xúng dỉåïi, âáûp vo màût dáưu
nhåìn (bủi báøn bë dáưu nhåìn giỉỵ lải) v âäøi hỉåïng mäüt cạch âäüt ngäüt, âi qua li lc vo
trong äúng nảp ca bäü chãú ho khê.
Báưu lc khäng khê cọ li lc khọ. Lồùp bón ngoaỡicuớa loợi loỹc (hỗnh 9.6,b) laỡm bũng
xồ såüi täøng håüp (láưn lc thỉï nháút), låïp bãn trong cọ xãúp cạctäng lỉåün sọng (láưn lc thỉï
hai). Äúng 11 hỉåïng vãư bäü tn nhiãût v dng âãø hụt khäng khê tỉì khong khäng dỉåïi nàõp
mạy. Âãø cọ thãø âäút chạy v táûn dủng âỉåüc nàng lỉåüng ca nhiãn liãûu mäüt cạch triãût âãø,
âäüng cå xàng khäng lm viãûc våïi xàng åí dảng lng m xàng phi biãún thnh håi v ho
träün våïi khäng khê theo t lãû nháút âënh âãø cho häùn håüp ny cọ thãø chạy trn vẻn trong
mäüt thåìi gian ngàõn (khong 1/200giáy âäúi våïi âäüng cå coù tọỳc õọỹ 3.600v/ph). Vỗ thóỳ trón
hóỷ thọỳng cung cỏỳp nhiãn liãûu âäüng cå xàng âỉåüc bäú trê ch úu l bäü chãú ho khê.
Bäü chãú ho khê cọ nhiãûm vủ tảo häùn håüp v cung cáúp häùn håüp khê cho âäüng cå våïi
mäüt säú lỉåüng v mäüt tè lãû thêch håüp tu theo u cáưu ca âäüng cå.

129


KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ

Dỉång Viãût Dng

2. KÃÚT CÁÚU BÄÜ CHÃÚ HOAÌ KHÊ
2.1. HÃÛ THÄÚNG PHUN CHÊNH TRONG BÄÜ CHÃÚ HOAÌ KHÊ
Hãû thäúng phun chênh trong bäü chãú ho khê cọ nhiãûm vủ bo âm cho bäü chãú ha
khê cung cáúp âỉåüc häùn håüp khê cọ thnh pháưn thêch håüp våïi caùc chóỳ õọỹ coù taới cuớa õọỹng cồ,
nhũm traùnh tỗnh traỷng tọỳc õọỹ hồi chỏỷm thỗ hoaỡ khờ quaù loaợng maỡ hồi cao thỗ hoaỡ khờ quaù
õỏỷm. Coù caùc phổồng phạp âiãưu chènh sau:
Gim âäü chán khäng sau giclå chênh; gim âäü chán khäng åí hng; âiãưu chènh
tiãút diãûn lỉu thäng cuía giclå chênh kãút håüp våïi hãû thäúng khäng ti.
- Âiãưu chènh thnh pháưn ho khê bàịng cạch gim chónh aùp ồớ giclồ:
Quaù trỗnh õióửu chốnh õổồỹc thóứ hióỷn trón hỗnh 9.7. Xng tổỡ buọửng phao qua giclồ
chờnh 1 vo khäng gian 2 räưi tỉì âọ qua vi phun vaìo hoüng. ÄÚng khäng khê 3 näúi våïi
khäng gian 2. Trãn miãûng äúng 3 coï giclå khäng khê 4. Khi âäüng cå chỉa chảy, mỉïc xàng
trong äúng 3 bàịng mỉïc xàng trong bưng phao. Khi âäüng cå hoảt âäüng cọ ti (bỉåïm ga måí
räüng) m âäü chán khäng åí hng ph (H+ h)nl.g thỗ xng trong ọỳng khọng khờ 3 âỉåüc
hụt hãút, lục áúy qua giclå 1 xàng âỉåüc hụt ra vi phun v qua giclå khäng khê 4, khäng khê
ngoi tråìi âỉåüc hụt vo ho våïi nhiãn liãûu trong vi phun tảo nãn cạc bong bọng xàng räưi
phun vaỡo hoỹng bọỹ chóỳ hoaỡ khờ. Trong quaù trỗnh ỏỳy khäng khê ngoaìi tråìi qua giclå 4 vaìo
khäng gian 2 s lm gim chãnh ạp åí giclå chênh 1 nhåì âọ lỉu lỉåüng xàng Gnl qua giclå 1
s nh hån so våïi tỉåìng håüp bäü chãú ho khê âån gin cọ cng âäü chán khäng ∆ph åí hng;
mỉïc âäü chãnh lãûch áúy cng nhiãưu khi ∆ph cng låïn. Nhåì âọ s lm cho ho khê cáúp cho
âäüng cå âỉåüc nhảt dáưn khi tàng ∆ph (hồûc Gk).
Säú khäng khê âi qua giclå 4 vaìo khäng gian 2 tåïi voìi phun coìn ho träün våïi xàng
hụt qua giclå chênh 1 tảo bong bọng xàng. Ra khi vi phun bong bọng dãù âỉåüc xẹ tåi
giụp xàng bay håi nhanh v träün âãưu våïi dng khäng khê qua hng tảo nãn ho khê cọ
nhiãưu hm lỉåüng håi xàng.

130

KT CU ĩNG C

Dổồng Vióỷt Duợng

Hỗnh 9.8. Sồ õọử hóỷ thäúng gim chãnh ạp åí giclå chênh
1. Giclå chênh; 2. Khäng gian taûo boüt xàng; 3. Äúng khäng khê; 4. Giclå
Hãû thäúng ny cn cọ tãn l hãû thäúng dng khäng khê âãø hm båït xàng. Khi thỉûc
hiãûn âiãưu chènh mún âỉåüc ho khê cọ thnh pháưn nhỉ bäü chãú ho khê l tỉåíng, cọ thãø
thay âäøi cạc tiãút diãûn lỉu thäng ca giclå 1 v giclå khäng khê 4. Bàịng cạch lỉûa chn håüp
l tiãút diãûn ca cạc giclå s âỉåüc ho khê cọ thnh pháưn mong mún (nhỉ bäü chãú ho khê
l tỉåíng) åí cạc chãú âäü cọ ti. Do cọ nhiãưu ỉu âiãøm, hãû thäúng ny âang âỉåüc sỉí dủng ráút
räüng ri trong cạc bäü chãú ho khê hiãûn nay.
- Âiãưu chènh thnh pháưn ho khê bàịng biãûn phạp gim båït däü chán khäng åí hng

∆ p h:
Biãûn phạp âiãưu chènh âỉåüc thỉûc hiãûn theo mäüt trong hai cạch sau:
Âỉa thãm khäng khê vo khu vỉûc phêa sau hng.
Tàng tiãút diãûn lỉu thäng åí hng khi tàng ∆ph .
C hai cạch trãn âãưu lm cho âäü chán khäng åí hoüng ∆ph tàng lãn cháûm hån so våïi
bäü chãú ho khê âån gin khi tàng Gk, trong khi âọ lỉu lỉåüng nhiãn liãûu Gnl chè phủ thüc
vo ∆ph, do âọ nọ cng chè tàng cháûm hån so våïi Gk nhåì âọ ho khê âỉåüc nhảt dáưn nhỉ bäü
chãú ho khê l tỉåíng.
Phỉång ạn ny âỉåüc giåïi thiãûu trãn hỗnh.9.9

131


Dổồng Vióỷt Duợng

KT CU ĩNG C

Hỗnh 9.9.Hóỷ thọỳng phun chờnh thay âäøi tiãút diãûn lỉu thäng tải hng.
Bàịng cạch thay âäøi tiãút diãûn lỉu thäng tải hng khi âäü chán khäng åí hoüng ∆ph ≥
∆phq (∆phq: âäü chán khäng quy âënh åí hng). Tỉì ∆phq tråí âi, cng tàng ∆ph, âỉåìng thäng
qua cạc van v cạc lạ l xo âỉåüc âáøy måí räüng, lm tàng säú khäng khê âi tàõt vo khäng
gian ho khê (khäng qua hng) nãn â hản chãú båït täúc âäü tàng ca ∆ph khi tàng lỉu lỉåüng
Gk, qua âọ lm gim Gnl so våïi bäü chãú ho khê âån gin kãút qu s lm ho khê õổồỹc nhaỷt
dỏửn theo yóu cỏửu (hỗnh:9.10)


Q

Phq



Hỗnh 9.10. ỷc tờnh cuớa bäü chãú ho khê âiãưu chènh âäü chán khäng åí hoüng

132


KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ

Dỉång Viãût Dng

-Âiãưu chènh thnh pháưn ho khê bàịng cạch âiãưu chènh tiãút diãûn lỉu thäng ca giclå
chênh kãút håüp våïi hãû thäúng khäng taíi:
Trong hãû thäúng âỉåìng xàng khäng ti1, giclå 7 v van kim 6 (hỗnh 9.11). chóỳ õọỹ

khọng taới bổồùm ga õoùng nhoớ, ∆pg ráút nh khäng thãø hụt xàng ra vi phun 4. Lục áúy âäü
chán khäng åí khu vỉûc sau bỉåïm ga ∆pg ráút låïn truưn vo cạc âỉåìng 1,9 hụt xàng qua
giclå 8 vaì khäng khê qua giclå 10 vaìo äúng 9, åí âáy ho träün våïi nhau tảo bong bọng xàng
räưi âỉåüc hụt qua âỉåìng 1 vo khäng gian sau bỉåïm ga. Hãû thäúng khäng ti åí âáy khäng
chè hoảt âäüng åí chãú âäü khäng ti m váùn tiãúp tủc lm viãûc åí chãú âäü êt ti v ti trung bỗnh.
taới nhoớ vaỡ taới trung bỗnh qua giclồ 7 cỏỳp xng rỏỳt ờt cho voỡi phun 4 vỗ van kim 6 âỉåüc l
xo ẹp xúng ngàn âỉåìng thäng ca giclå 7.
Khi tàng ti bỉåïm ga måí räüng dáưn khiãún âäü chán khäng sau giclå ∆pg gim v säú
xàng hụt qua âỉåìng khäng ti 9,1 cng gim theo. Trong quaù trỗnh ỏỳy giclồ 7 cuợng õổồỹc
mồớ rọỹng dỏửn, nhồỡ tay gảt 2, thanh kẹo 3 v thanh ngang 5 nháúc måí kim 6 lm tàng lỉu
lỉåüng xàng qua giclå 4, nhåì âọ ho khê vo xilanh khäng bë quạ nhaỷt. Lổỷa choỹn hồỹpỹ lyù
hỗnh daỷng cuớa van kim vaỡ tiãút diãûn lỉu thäng ca cạc giclå 7,8,10 s âỉåüc ho khêcọ
thnh pháưn tiãút kiãûm nháút åí cạc chãú däü ti nh v ti vỉìa. Cå cáúu dáùn âäüng van kim kióứu
cồ khờ nhổ hỗnh 9.11 coù nhổồỹc õióứm chờnh l tiãút âiãûn lỉu thäng ca giclå 7 chè phủ thuọỹc
vở trờ bổồùm ga, vỗ vỏỷy vồùi mọỹt vở trờ bổồùm ga, nóỳu cho thay õọứi tọỳc õọỹ thỗ ph v ∆pg s
thay âäøi, âi hi tiãút diãûn giclå 7 phi thay âäøi theo. Biãûn phạp dáỵn âäüng cå khê khäng
thỉûc hiãûn âỉåüc u cáưu ny. Våïi hãû thäúng dáùn õọỹng chỏn khọng seợ khừc phuỷc õổồỹc nhổồỹc
õióứm trón vỗ lục áúy âäü måí van kim chè phủ thüc ∆pg, tỉïc l phủ thüc v vë trê bỉåïm ga
v täúc âäü âäüng cå.

133


Dổồng Vióỷt Duợng

KT CU ĩNG C

5
10
9

4
6

8

3
7

2

1

Hỗnh 9.11. Hóỷ thọỳng õióửu chènh tiãút diãûn giclå chênh kãút håüp våïi hãû thäúng khäng ti.
1,9. Äúng dáùn chán khäng; 2. Tay gảt; 3. Thanh kẹo; 4. Vi phun; 5. Thanh ngang;
6. Van kim; 7,8,10. Giclå.
2.2. CẠC HÃÛ THÄÚNG V CÅ CÁÚU PHỦ CA BÄÜ CHÃÚ HO KHÊ
Âãø tảo ho khê cọ thnh pháưn ph håüp våïi mi chãú âäü hoảt âäüng ca âäüng cå,
ngoi hãû thäúng chênh, cạc bäü chãú ho khê hiãûn nay âãøu cọ thãm hãû thäúng phủ sau: Hãû
thäúng khäng ti, hãû thäúng lm âáûm (cn gi l hãû thäúng tiãút kiãûm), båm tàng täúc, cå cáúu
khåíi âäüng v cạc cồ cỏỳu khaùc.

Hỗnh 9.12. Hóỷ thọỳng khọng taới
1. Vờt õióửu chènh cháút læåüng häùn håüp khê; 2,11. Läù; 3. Khoang nh tỉång; 4. Giclå
chênh; 5. Bưng phao; 6. Giclå nhiãn liãûu; 7. Giclå khäng khê; 8. Bỉåïm giọ; 9. Hng khúch
tạn; 10 Bỉåïm ga

134


KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ

Dỉång Viãût Dng

-Hãû thäúng khäng ti
Hãû thäúng khäng ti dng âãø träün häùn håüp khê, khi trủc khuu cọ táưn säú quay nh.
ÅÍ chãú âäü ny, trong xilanh âäüng cå cn lải mäüt lỉåüng låïn cạc khê â chạy, täúc âäü chạy
ca häùn håüp khê gim âi. Vỗ vỏỷy, muọỳn cho õọỹng cồ laỡm vióỷc ọứn õởnh cáưn phi cọ häùn
håüp khê giu.
Hãû thäúng chảy khäng ti âån gin gäưm giclå nhiãn liãûu 6 v giclå khäng khê 7
(hinh:9.12). Khi âäüng cå lm viãûc åí chãú âäü khäng ti, táưn säú quay ca trủc khuu nh,
bỉåïm ga gáưn nhỉ âọng hàón lải, åí phêa dỉåïi bỉåïm ga tảo nãn gim ạp. Dỉåïi tạc dủng ca
gim ạp, nhiãn liãûu âi qua giclå 6 vaì träün láùn våïi khäng khê (lt qua giclå 7) räưi chy qua
läù 11 dỉåïi dảng nh tỉång. Khi âi qua khe giỉỵa bỉåïm ga v thnh bưng häùn håüp, khäng
khê lm cho nh tỉång hoạ thnh bủi.
Hãû thäúng khäng ti ca bäü chãú ho khê thỉåìng cọ hai läù ra, mäüt trong nhỉỵng läù âọ
âàût cao hån mẹp bỉåïm ga âọng, cn läù thỉï hai åí phại sau bỉåïm ga. Khi táưn säú quay tháúp,
nh tỉång âi qua c hai läù dỉåïi 11 v khäng khê âi qua läù trãn 14. Khi táön säú quay tàng
lãn, nh tỉång âi qua c hai läù. Âiãưu âọ bo âm chuøn tiãúp mäüt cạch ãm nhẻ tỉì chãú âäü
khäng taíi sang chãú âäü taíi nhoí. Âäü måí ca läù dỉåïi cọ thãø thay âäøi bàịng vêt âiãưu chènh 1.
-Hãû thäúng laìm âáûm (cå cáúu tiãút kiãûm nhiãn liãûu)
Hãû thäúng laìm âáûm duìng âãø laìm giaìu thãm häùn håüp khê chạy åí chãú âäü ton ti (khi
bỉåïm ga â måí hon ton). Nhåìì hãû thäúng lm âáûm, lỉu lỉåüng xàng cáúp cho âäüng cå Gnl
s tàng åí chãú âäü cäng sút cỉûc âải (khi måí hãút bỉåïm ga) v Gnl s gim khi bỉåïm ga
âọng nh (chãú âäü êt ti) âãø chảy åí chãú âäü tiãút kiãûm nháút. Vỗ vỏỷy hóỷ thọỳng laỡm õỏỷm coỡn
õổồỹc goỹi laỡ hóỷ thọỳng tióỳt kióỷm (hỗnh 9.13). Khi bổồùm ga õaợ mồớ quạ 75% - 85% cáưn kẹo 1

135


Dổồng Vióỷt Duợng

KT CU ĩNG C

Hỗnh 9.13. Hóỷ thọỳng laỡm âáûm.
näúi liãưn våïi thanh kẹo 7 hả cáưn 5 v måí van 2. Âãø âi âáưu phun sỉång 8, nhiãn liãûu
khäng nhỉỵng âi qua giclå chênh 3, m cn qua van ca cå cáúu lm âáûm.
1. Cáưn kẹo; 2. Van ca cå cáúu lm âáûm; 3. Giclå chênh; 4. Bưng phao; 5. Cáưn;
6. Cáưn âáøy; 7. Thanh kẹo; 8. Âáưu phun sỉång; 9. Bỉåïm ga
Mún cho ti hồûc täúc âäü tàng nhanh phèa måí bỉåïm ga âäüt ngäüt, do cn trãn
âỉåìng nảp gim, nãn khäng khê ngoi tråìi trn vo nhanh lm tàng ∆ph åí hng v täúc âäü
xàng qua giclồ Wõ. Vỗ quaùn tờnh cuớa xng lồùn hồn cuớa khäng khê gáưn 1000 láưn nãn lỉu
lỉåüng xàng Gnl tàng cháûm cháûm hån lỉu lỉåüng khäng khê Gk. Màût khạc do khäng khê trn
vo nhiãưu lm tàng ạp sút v gim nhiãût âäü trong khäng gian ho träün khiãún xàng khọ
bay håi v âäüng thnh mng trãn thnh äúng nảp, kãút qu l lm cho ho khê bë nhảt ráút
nhanh trong giai âoản âáưu måí âäüt ngäüt bỉåïm ga, gáy khọ chạy tháûm chê cn gáy b lỉía.
Mún ci thiãûn tỗnh traỷng trón cỏửn phaới phun thỏỷt nhanh mọỹt lổồỹng xàng bäø sung vo säú
ho khê nhảt kãø trãn, giụp hoaỡ khờ õổồỹc õỏỷm bỗnh thổồỡng (hỗnh 5.14) vióỷc naỡy thỉûc hiãûn
nhåì båm tàng täúc.

136


Dỉång Viãût Dng

KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ

-Båm tàng täúc:
Båm tàng täúc dng âãø lm giu häùn håüp khê mäùi khi bỉåïm ga måí âäüt ngäüt. Trong
trỉåìng håüp ny, tay ân 18 näúi liãưn våïi thanh kẹo 17 qua vng 24, tạc âäüng lãn cáưn âáøy
16 v lm chuøn âäüng piston 21 âi xuäúng. Aïp suáút nhiãn liãûu trong khoang cuía båm

tàng lãn v van tråí vãư 20 âọng lải, ngàn khäng cho nhiãn liãûu chy vo bưng phao. Mäüt
pháưn xàng bäø sung phun qua van nảp 23 ca båm tàng täúc lục âọ måí v giclå âáưu phun
sỉång 22 ca båm tàng täúc phun thãm xàng vo bưng häùn håüp, lm cho họựn hồỹp khờ
chaùy giaỡu lón trong thồỡi gian ngừn.

Hỗnh 9.14.Båm tàng täúc.
1. Giclå chênh; 2. Buäöng phao; 3. Van tråí vãư; 4. Piston tàng täúc; 5. Cáưn

Lục khåíi âäüng, täúc âäü âäüng cå ráút tháúp (n ≈ 50 ÷ 100 vng/phụt), täïc âäü dng khê
qua hng v ∆ph âãưu ráút tháúp, nãn voìi phun cung cáúp xàng ráút êt. Màût khạc khi âọ mạy
lảnh, xàng khọ bay håi khiãún ho khê khi âi vo âäüng cå våïi thnh pháưn ráút long, khọ
chạy nãn khọ khåíi âäüng.
Mún khåíi âäüng dãù dng, kãø c trỉåìng håüp tråìi lảnh, cáưn phi cáúp ho khê âáûm (α
≈ 0,3 ÷ 0,4) âm bo thỉìa xàng âãø thnh pháưn nhẻ trong xàng këp bay håi tảo nãn ho khê
dãù bay håi khi khåíi âäüng.

137


Dỉång Viãût Dng

KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ

Hãû thäúng khåíi âäüng:
Hãû thäúng khồới õọỹng coù daỷng mọỹt bổồùm gioù 7 (hỗnh 9.14) cọ nhiãûm vủ lm giu
häùn håüp khê trong lục khåíi âäüng cå v hám nọng âäüng cå. Mún cọ häùn håüp khê chạy
giu, phi âọng bỉåïm giọ lải âãø tàng mỉïc âäü gim ạp trong bưng häùn håüp.
Âãø ngàn ngỉìa hiãûn tỉåüng häùn håüp khê chạy giu quạ mỉïc, cọ bäú trê van 5, van ny
måí ra dỉåïi ạp sút ca khäng khê, khi mỉïc gim ạp trong bưng häùn håüp tàng nhiãưu.
Âãø âọng hay måí bỉåïm giọ, ngỉåìi lại xe sỉí dủng dáy cạp âiãưu khiãøn v tay gảt bừt

chỷt trón truỷc bổồùm gioù. Khi õoùng bổồùm gioù thỗ âäưng thåìi bỉåïm ga 7 cng hẹ måí.
Thäng thỉåìng, trủc ca bỉåïm giọ âàût lãûch trãn äúng nảp âãø cạnh ca bỉåïm måí ra
khi ạp sút tạc âäüng khäng bàịng nhau lãn hai cạch bỉåïm.
Bỉåïm giọ chè âỉåüc âọng lục khåíi âäüng v chảy khäng ti nhanh, cạc chãú âäü khaùc
cuớa õọỹng cồ bổồùm gioù mồớ hoaỡn toaỡn.

Hỗnh 9.15. Hóỷ thäúng khåíi âäüng.
1. Bưng phao; 2. Giclå chênh; 3. Giclå khäng khê; 4. Rnh cán bàịng; 5. Van
an ton ca bỉåïm ga; 6.Bỉåïm giọ; 7. Bỉåïm ga.

138


KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ

Dỉång Viãût Dng

B.HÃÛ THÄÚNG NHIÃN LIÃÛU ÂÄÜNG C DIESEL.
1. ỷc õióứm.
Dióựn bióỳn chu trỗnh cọng taùc cuớa õọỹng cồ Diesel chuớ yóỳu phuỷ thuọỹc vaỡo tỗnh hỗnh hoảt
âäüng ca thiãút bë cung cáúp nhiãn liãûu. Täúc âäü ta nhiãût ca nhiãn liãûu v dảng âỉåìng cong
ca ạp suỏỳt mọi chỏỳt cọng taùc trong quaù trỗnh chaùy bióỳn thiãn theo gọc quay trủc khuu
ch úu phủ thüc vo nhỉỵng úu täú sau:
- Thåìi âiãøm bàõt âáưu phun nhiãn liãûu (gọc phun såïm ϕps).
- Biãún thiãn ca täúc âäü phun (quy luáût cáúp nhiãn liãûu).
- Cháút læåüng phun (thãø hiãûn bàịng mỉïc phun nh v âãưu).
- Sỉû ha träün giỉỵa nhiãn liãûu v khäng khê trong bưng chạy.
Gọc phun såïm ca cạc loải âäüng cå Diesel vo khong 10÷300 gọc quay trủc khuu
trỉåïc âiãøm chãút trãn. Thåìi gian cung cáúp nhiãn liãûu kẹo di khong 20÷450 gọc quay trủc
khuu. Trong khong thåìi gian áúy ạp sút nhiãn liãûu trong äúng dáùn nhiãn liãûu âãún båm

cao ạp tàng tỉì 0,15 ÷ 0,2 [MN/m2] âãún vi chủc MN/m2 trong vi phun.
Ạp sút phun nh nháút cáưn âm bo u cáưu phun nh v phun âãưu ca nhiãn liãûu, nọ
phủ thüc vo cáúu tảo ca vi phun v cỉåìng âäü váûn âäüng xoạy läúc ca mäi cháút trong
bưng chạy khi phun nhiãn liãûu. Trãn thỉûc tãú thỉåìng khäng nh hån 10 [MN/m2].Ạp suỏỳt
lồùn nhỏỳt thổồỡng khọng vổồỹt quaù 40 ữ 50 [MN/m2]vỗ nãúu låïn hån nỉỵa s gáy ra nhỉỵng khọ
khàn khäng cáưn thiãút vãư màût cäng nghãû chãú tảo, nh hỉåíng xáúu tåïi tøi th ca båm cao
ạp v vi phun màûc d cháút lỉåüng phun cọ thãú âỉåüc ci thiãûn chụt êt. Tuy nhiãn do cọ u
cáưu cao vãư täúc âäü cáúp nhiãn liãûu, nãn trong mäüt vi trỉåìng håüp cạ biãût ạp sút phun cỉûc
âải cọ thãø tåïi 150 ÷ 200 [MN/m2].
Nhiãûm vủ.
- Chỉïa nhiãn liãûu dỉû trỉỵ, âm bo cho âäüng cå hoảt âäüng liãn tủc trong mäüt khong
thåìi gian quy âënh.
- Lc sảch nỉåïc v cạc tảp cháút cå hoüc nhiãn liãûu.
- Cung cáúp læåüng nhiãn liãûu cỏửn thióỳt cho mọựi chu trỗnh ổùng vồùi chóỳ õọỹ lm viãûc quy
âënh ca âäüng cå.
- Cung cáúp nhiãn liãûu õọửng õóửu vaỡo caùc xy lanh theo trỗnh tổỷ laỡm viãûc quy âënh cuía
âäüng cå.
139


Dỉång Viãût Dng

KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ

- Cung cáúp nhiãn liãûu vo xy lanh âäüng cå âụng lục theo mäüt quy lût â âënh.
- Phun tåi v phán bäú âãưu håi nhiãn liãûu trong thãø têch mäi cháút trong bưng chạy.
u cáưu.
- Bãưn v cọ âäü tin cáûy cao.
- Dãù chãú tảo, giạ thnh chãú tảo r.
- Dãù dng v thûn tiãûn trong viãûc thạo làõp, bo dỉåỵng.

SÅ ÂÄƯ BÄÚ TRÊ CHUNG CUA H THNG NHIN LIU ĩNG C DIESEL.

2

1

6 7

8

9

10

3

4

5

11

Hỗnh 9.16 - Så âäö hãû thäúng nhiãn liãûu âäüng cå diesel.
1-Âỉåìng dáùn nhiãn liãûu häưi; 2-Båm cao ạp; 3-Âỉåìng äúng cao ạp; 4-Vi phun; 5-Xy
lanh âäüng cå; 6-Miãûng hụt nhiãn liãûu; 7-Thng chỉïa nhiãn liãûu; 8-Âỉåìng äúng tháúp ạp; 9Báưu loüc tinh; 10-Båm chuyãøn nhiãn liãûu; 11-Báöu loüc thä.
140


KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ

Dỉång Viãût Dng

Ngun l hoảt âäüng.
Båm chuøn nhión lióỷu 10 huùt nhión lióỷu tổỡ bỗnh chổùa 7 qua lc thä 11 vo båm
chuøn nhiãn liãûu räưi âỉåüc båm qua báưu lc tinh 9, tåïi båm cao ạp 2. Cạc báưu lc thä v
lc tinh lc sảch nỉåïc, bủi báøn trong nhiãn liãûu. Båm cao ạp âáøy nhiãn liãûu âi tiãúp vo
âỉåìng äúng cao ạp 3, tåïi vi phun 4 âãø phun nhiãn liãûu vo bưng chạy âäüng cå. Nhiãn
liãûu dỉ thỉìa trong vi phun âi qua âỉåìng 1 tråí vãư cỉía hụt ca båm chuøn nhiãn liãûu, mäüt
pháưn nhiãn liãûu thỉìa trong vi phun tråí vãư thng chỉïa nhiãn liãûu.
2. KÃÚT CÁÚU CẠC CỦM CHI TIÃÚT CHÊNH TRONG HÃÛ THÄÚNG

2.1. BÅM CAO ẠP.
Båm cao ạp âm nháûn cạc nhiãûm vủ sau:
- Nhiãn liãûu tåïi vi phun phi cọ ạp sút cao, tảo chãnh ạp låïn trỉåïc v sau vi phun.
- Cung cáúp lỉåüng nhiãn liãûu cáưn thiãút cho mọựi chu trỗnh ổùng vồùi chóỳ õọỹ laỡm vióỷc quy
âënh ca âäüng cå.
- Cung cáúp nhiãn liãûu âäưng âãưu vaỡo caùc xy lanh theo trỗnh tổỷ laỡm vióỷc quy âënh ca
âäüng cå.
- Cung cáúp nhiãn liãûu vo xy lanh âäüng cå âụng lục theo mäüt quy lût â âënh.
Båm cao ạp hoảt âäüng trong âiãưu kiãûn ạp lỉûc cao v ln thay âäøi âäüt ngäüt, nhỉng
u cáưu viãûc thay õọứi lổồỹng nhión lióỷu cung cỏỳp cho chu trỗnh laỡm viãûc ca âäüng cå phi
dãù dng v nhanh chọng, âm baớo õọỹ chờnh xaùc khi laỡm vióỷc. Vỗ vỏỷy maỡ nọ ráút dãù bë hỉ
hng, khi cọ hỉ hng xy ra s nh hỉåíng ráút låïn tåïi âäüng cå v ton bäü hãû thäúng.
2.1.1.PHÁN LOẢI.
Hiãûn nay åí nỉåïc ta cng nhỉ trãn thãú giåïi âang sỉí dủng ráút nhiãưu loải bồm cao aùp
khaùc nhau vóử kióứu loaỷi, kờch cồợ, hỗnh dạng v phỉång phạp âiãưu chènh, phán phäúi nhiãn
liãûu. Cọ nhiãưu phỉång phạp phán loải båm cao ạp khạc nhau dỉûa vo âàûc âiãøm kãút cáúu,
ngun l lm viãûc, vv...
Theo phỉång phạp âiãưu chènh lỉåüng nhiãn liãûu cung cáúp cho chu trỗnh coù thóứ chia

bồm cao aùp thaỡnh hai nhoùm chờnh laỡ bồm cao aùp khọng thay õọứi haỡnh trỗnh piston vaỡ bồm
cao aùp thay õọứi haỡnh trỗnh piston.

141


KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ

Dỉång Viãût Dng

Theo phỉång phạp phán phäúi nhiãn liãûu cho caïc xylanh âäüng cå chia båm cao ạp ra
lm hai loải chênh l båm cao ạp thàóng hng (båm củm, båm liãưn) v båm cao ạp phán
phäúi.
Trong nhoùm bồm cao aùp khọng thay õọứi haỡnh trỗnh Piston, cọ thãø âiãưu chènh lỉåüng
nhiãn liãûu cung cáúp cho chu trỗnh bũng mọỹt trong caùc phổồng phaùp sau:
- Thay õọứi lỉåüng nhiãn liãûu x vãư khäng gian ạp sút tháúp trón mọỹt phỏửn haỡnh trỗnh
cuớa piston thọng qua van xaớ, trong âọ viãûc âọng måí van x l do mäüt cå cáúu cå hoüc dáùn
âäüng.
- Thay âäøi læåüng nhiãn liãûu x vãư khäng gian ạp sút tháúp trãn mäüt pháưn haỡnh trỗnh
cuớa piston trong õoù baớn thỏn piston bồm cao aùp õaớm nhỏỷn chổùc nng cuớa van õióửu chốnh
quaù trỗnh x.
- Thay âäøi lỉåüng nhiãn liãûu x vãư khäng gian aùp suỏỳt thỏỳp trón toaỡn bọỹ haỡnh trỗnh cuớa
piston thọng qua mäüt läù tiãút lỉu, tiãút diãûn lỉu thäng ny âỉåüc âiãưu chènh bàịng mäüt cå cáúu
cå hc.
- Thay âäøi mỉïc âäü tiãút lỉu åí läù hụt nhiãn liãûu.
Trong nhọm bồm cao aùp thay õọứi haỡnh trỗnh Piston, haỡnh trỗnh ca piston cọ thãø thay
âäøi bàịng mäüt trong nhỉỵng cạch sau:
- Dëch chuøn cam cọ präfin thay âäøi theo chiãưu trủc.
- Thay âäøi khe håí giỉỵa piston båm cao ạp v con âäüi.
Thay âäøi t säú truưn ca cå cáúu truưn âäüng tỉì trủc cam tåïi con âäüi cao ạp.

Hiãûn nay háưu hãút âäüng cå Diesel âãưu sỉí dủng cạc loaỷi bồm cao aùp khọng thay õọứi
haỡnh trỗnh piston, chuớ úu l loải âiãưu chènh lỉåüng nhiãn liãûu cáúp cho chu trỗnh bũng van
piston vaỡ loaỷi bồm coù van xaớ.
Bồm cao ạp thàóng hng:
Båm cao ạp thàóng hng gäưm mäüt hay nhiãưu nhạnh båm, mäùi nhạnh båm âm nháûn
viãûc cung cáúp nhiãn liãûu cho mäüt xylanh. Do mäùi nhaïnh båm cung cáúp nhiãn liãûu cho
mäüt xy lanh nãn trãn âäüng cồ coù nhióửu xy lanh thỗ seợ coù nhióửu bồm tỉång ỉïng våïi säú xy
lanh ca âäüng cå .
Båm cao ạp thàóng hng cọ nhỉåüc âiãøm l kêch thỉåïc, khäúi lỉåüng båm låïn, säú lỉåüng
cạc chi tiãút, kãø c cạc chi tiãút chênh xạc nhiãưu. Viãûc bo dỉåỵng sỉía chỉỵa phỉïc tảp. Do mäùi
båm cung cáúp cho mäüt xylanh nãn mỉïc âäü âäưng âãưu giỉỵa cạc xylanh kẹm.
Mäùi nhạnh ca båm cao ạp thàóng hng cọ nhỉỵng chi tiãút cå baớn sau: piston laỡ mọỹt
thanh hỗnh truỷ, xylanh, truỷc cam, con âäüi, l xo v van cao ạp.
142


Dổồng Vióỷt Duợng

KT CU ĩNG C

6

7

j
d
g

5

e
8
9
10
11
12

4
3
b
2
a

13
14
15
16
17
18
19
20

1

Hỗnh 9.17- Kóỳt cỏỳu mọỹt nhạnh båm cao ạp thàóng hng.
1-Trủc cam; 2-Cảnh càõt; 3-Nàõp båm cao ạp; 4-Rnh dc trong nàõp båm; 5-Cỉía x; 6L xo van cao ạp; 7-ÄÚc näúi; 8-Van cao ạp; 9-Âãú van cao ạp; 10-Cỉía hụt; 11-Rnh dc
trong nàõp båm; 12-Chäút âënh vë; 13-Piston båm cao ạp; 14-Bảc; 15-L xo; 16-Âéa l xo;
17-Bu läng âiãưu chènh; 18-Âai äúc hm; 19-Con âäüi; 20-Con làn.
Ngun l lm viãûc:
Khi trủc cam quay, piston thỉûc hiãûn chuøn âäüng qua lải tënh tiãún (dëch chuøn lãn

xúng). Nhåì trủc cam 1 nọ âỉåüc náng lãn, v hả xúng nhåì l xo 15.
143


KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ

Dỉång Viãût Dng

Trong båm cọ hai cỉía: Cỉía nảp 10 v cỉía v cỉía x 5. Nhiãn liãûu qua cỉía 10 vo
xylanh båm v âỉåüc phun vo xylanh âäüng cå. Nhiãn liãûu thỉìa âỉåüc x qua cỉía x khi
kãút thục phun. Trong pháưn trãn ca piston cọ rnh vng ngang a. Rnh ny näúi våïi rnh b
âi dc piston lãn phêa trãn gàûp rnh khoang ngang trong piston. ÅÍ pháưn trãn rnh ny hẻp,
cn åí phêa dỉåïi thỗ phỗnh ra. Piston õổồỹc lừp vaỡo bồm sao cho khi cáưn cọ thãø xoay piston
âi mäüt gọc no âọ quanh trủc. Khi båm lm viãûc, xylanh 14 cäú âënh. Van cao ạp tỉûa vo
màût âáưu xylanh. Van cao ạp âỉåüc l xo 6 ẹp chàût vo âãú van. Van cao aùp laỡ mọỹt chi tióỳt
hỗnh truỷ coù hỗnh daỷng phổùc taỷp. Phỏửn hỗnh truỷ dổồùi coù mọỹt sọỳ raợnh dc g cạch âãưu mäüt säú
khong nhỉ nhau. Trãn âọ mọỹt ờt, coù õai hỗnh truỷ õổồỹc goỹi laỡ õai thoạt ti. Trãn nọ, cọ
mäüt pháưn cän e gi l pháưn cän khọa. Pháưn cän ny ngàn cạch thãø têch trãn piston våïi thãø
têch G trãn van. Khoang trãn van âỉåüc näúi våïi vi phun, bàịng äúng dáùn cao ạp, nhåì âọ
nhiãn liãûu âỉåüc cung cáúp vo xylanh.
Nhiãn liãûu cung cáúp vo xylanh nhỉ sau: Khi piston chuøn âäüng xúng dỉåïi rnh 11,
nhiãn liãûu qua cỉía hụt 10 vo nảp âáưy trãn khoang piston. Khi piston chuøn âäüng lãn
trãn, nọ âọng cỉía 10, nhiãn liãûu trong khoang trãn piston bë nẹn lải âãún mäüt ạp sút no
âọ s thàõng lỉûc l xo 6, náng van cao ạp. Piston tiãúp tủc chuøn âäüng nẹn nhiãn liãûu. Khi
âảt tåïi ạp sút phun thỗ nhión lióỷu phun vaỡo xylanh. Quaù trỗnh phun caỡng láu, nhiãn liãûu
âỉåüc cung cáúp cng låïn trong mäüt hnh trỗnh cuớa piston.
Piston tióỳp tuỷc chuyóứn õọỹng lón trón õóỳn thåìi âiãøm m lục âọ cảnh càõt 2 trãn piston
gàûp cỉía 5, s tảo thnh läù thäng, do âọ nhiãn liãûu nẹn thọat ra rnh 4 våïi täúc âäü låïn .Do
sỉïc cn thy lỉûc ca läù nh, nãn nhiãn liãûu chy ra låïn hån nhiãn liãûu do piston âáøy vo
v ạp sút trãn piston gim xúng ráút nhanh. Dỉåïi tạc dủng ca l xo 6 v ạp sút nhiãn

liãûu åí phêa trãn van cao ạp cao hån åí dỉåïi van nãn van âọng lải .
Vo thåìi âiãøm khi cảnh dỉåïi ca âai thoạt ti vỉìa lt vo âãú van khoang trãn piston
tạch khi khoang trãn van v nhiãn liãûu khäng thãø chy tỉì khoang ny sang khoang. Âai
thọat ti âọng vaìo âãú van laìm tàng thãø têch khoang trãn van.
Khi tàng thãø têch khoang trãn van do âai thoạt ti hả xúng, s lm gim âäüt ngäüt ạp
sút trong thãø têch ny. Sỉû gim âäüt ngäüt ạp sút trong hãû thäúng cung cáúp nhiãn liãûu s càõt
nhanh v âäüt ngäüt nhiãn liãûu cung cáúp qua vi phun. Nhåì váûûy nọ trạnh hiãûn tỉåüng phun
làûp lải v nhiãn liãûu chy tỉì läù phun trong giai âoản kãú tiãúp giỉỵa cạc láưn phun. Sau khi kãút
thục phun, pháưn cän khọa ca van cao ạp s ngàn khoang trãn van våïi khoang dỉåïi van.
Nhåì âọ ạp sút trãn van vo giai âoản giỉỵa cạc láưn phun, tråí nãn nh v háưu hãút giäúng
144


KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ

Dỉång Viãût Dng

nhau, nhỉ váûy âm bo nhỉỵng láưn phun nhỉ nhau c vãư lỉåüng nhiãn liãûu, c vãư thåìi âiãøm
bàõt âáưu cung cáúp åí mi chãú âäü lm viãûc.
Thay âäøi lỉåüng nhiãn liãûu cung cáúp giỉỵa cạc nhạnh båm bàịng cạch xoay piston xung
quuanh trủc. Piston quay âi mäüt gọc theo chiãưu kim âäưng häư, nãúu nhỗn tổỡ phờa dổồùi, goùc
naỡy caỡng lồùn, thỗ thồỡi õióứm cảnh càõt 2 gàûp cỉía 5 cng mün thåìi gian cung cáúp cng láu,
nhiãn liãûu cung cáúp cng nhiãưu. Khi piston quay ngỉåüc chiãưu kim âäưng häư, thåìi gian cung
cáúp giaớm õi vỗ caỷnh cừt gỷp cổớa xaớ sồùm hồn v nhiãn liãûu thoạt qua cỉía 5 såïm hån. Do âọ
lỉåüng nhiãn liãûu phun s êt âi. Nãúu quay piston ngỉåüc chiãưu kim âäưng häư âãø cho rnh dc
b ca piston âäúi diãûn våïi cỉía x 5 trong sút thåìi gian chuyóứn õọỹng thỗ khi piston ồớ
chuyóứn õọỹng lón trón s khäng cọ nhiãn liãûu cung cáúp v ton bäü nhiãn liãûu chy ra
ngoi.
Nhiãn liãûu bàõt âáưu âỉåüc nẹn lải khi piston âọng cỉía 10 v kãút thục vo thåìi âiãøm cảnh
càõt bàõt âáưu måí cỉía 5.

Nãúu xoay buläng 17 ra khoới thỏn con õọỹi 19 caỡng nhióửu thỗ caỷnh trãn ca piston cng
såïm âọng hon ton cỉía 10. Khi vàûn buläng 17 vo, chiãưu di chung ca con âäüi gim v
cỉía 10 âọng hon ton cng mün. Nhỉ váûy thay âäøi thåìi âiãøm bàõt âáưu cung cáúp nhiãn
liãûu ca båm bàịng cạch thay âäøi chiãưu di ca con âäüi.
Båm cao ạp YTH (Liãn xä c)
Båm cao ạp YTH cọ cạc kiãøu YTH-5 dng trãn âäüng cå bäún xy lanh v YTH-10 trãn
âäüng cå sạu xy lanh.
Båm cọ präfin trủc cam dảng tiãúp tuún, van cao ạp loải náúm cọ âỉåìng kênh 6mm.
Thán båm âỉåüc âục bàịng håüp kim nhäm. Trong pháưn trãn cọ hai rnh dc âãø dáùn nhiãn
liãûu tỉì båm chuøn nhiãn liãûu âãún v dáùn nhiãn liãûu thỉìa ra, v cọ mäüt rnh ngang qua âọ
cọ thãø x khäng khê tỉì âỉåìng cung cáúp. Trãn âỉåìng ra tỉì rnh càõt âàût mäüt van cán bàịng
giỉỵ cho ạp suáút cung cáúp laì 0.7 kg/cm2. Phêa trãn thán âàût mäüt nàõp âãø thạo làõp v âiãưu
chènh con âäüi ca cạc nhạnh båm. Båm chuøn nhiãn liãûu nháûn truưn âäüng tỉì cam lãûch
tám ca trủc cam båm. Thay âäøi lỉåüng cung cáúp nhiãn liãûu bàịng cạch xoay piston nhåì
mäüt vnh ràng. Con âäüi con làn cọ bảc båi, chụng âỉåüc hm cho khi xoay dc trủc nhåì
vêt vàûn vo thán båm. Âäü âäưng âãưu cung cáúp nhiãn liãûu âỉåüc âiãưu chènh bàịng vêt xoay
piston. Bäü âiãưu täúc âỉåüc chãú tảo theo så âäö màõc näúi tiãúp bäü pháûn hiãûu chènh, cọ bäü pháûn
lm giu nhiãn liãûu tỉû âäüng. Chuøn âäüng quay trãn moay å qu vàng âỉåüc truưn qua
mäüt l xo xồõn. Båm YTH âỉåüc sỉí dủng räüng ri trãn nhiãưu loai âäüng cå khạc nhau.
145


Dổồng Vióỷt Duợng

KT CU ĩNG C

Bồm cao aùp YTH -5:

Hỗnh 9.18 - Båm cao aïp YTH -5.
1-Båm chuyãøn nhiãn liãûu; 2-Nàõp; 3-Khoang x; 4-Van cán bàịng; 5-L xo van cao ạp;

6-Nàõp chủp; 7-Âãûm; 8-Âãú van cao ạp; 9-Xylanh; 10-Khoang nảp; 11-Vêt hm; 12-Âãûm;
13-ÄÚng xoay; 14-L xo båm; 15-Vêt âiãưu chènh thåìi âiãøm phun; 16-Vêt chäúng xoay con
âäüi; 17-Con âäüi con làn; 18-Âỉåìng cáúp dáưu bäi trån; 19-Trủc cam båm cao ạp; 20-Thanh
ràng; 21-Vêt hm; 22-Vnh ràng; 23-Piston.
Båm cọ mäüt säú chi tiãút âỉåüc chãú tảo bàịng håüp kim nhäm âãø gim trng lỉåüng ca
båm. Khong cạch giỉỵa cạc trủc tám piston l 32mm.
Nàõp båm âỉåüc âục liãưn våïi thán cọ gàõn mäüt táúm gang âãø bàõt vaìo âäüng cå. Phêa sau cọ
mäüt màût bêch âãø bàõt bäü âiãưu täúc.
146