Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu tại doanh nghiệp tư nhân xăng dầu huỳnh phúc

ĐẠI HỌC AN GIANG
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH

KHƯU BẢO TRÂN

KẾ TOÁN VỐN BẰNG TIỀN VÀ CÁC KHOẢN NỢ
PHẢI THU TẠI DOANH NGHIỆP TƯ NHÂN
XĂNG DẦU HUỲNH PHÚC

Chuyên ngành: Kế Toán Doanh Nghiệp

CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP

Châu Phú tháng 12 năm 2009


ĐẠI HỌC AN GIANG
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH

CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

KẾ TOÁN VỐN BẰNG TIỀN VÀ CÁC KHOẢN NỢ
PHẢI THU TẠI DOANH NGHIỆP TƯ NHÂN
XĂNG DẦU HUỲNH PHÚC

Chuyên ngành: Kế Toán Doanh Nghiệp

GVHD: Trần Thị Kim Khôi
SVTH: Khưu Bảo Trân
MSSV: DKT069192
LỚP: DT2KTCP

Châu Phú tháng 12 năm 2009


MỤC LỤC
---------Trang

CHƢƠNG 1: MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................................ 1
1.2. Mục tiêu nghiên cứu ..................................................................................................... 1
1.3. Phạm vi nghiên cứu ...................................................................................................... 1
1.4. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................................ 2

CHƢƠNG 2 : CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN VỐN BẰNG TIỀN
VÀ CÁC KHOẢN NỢ PHẢI THU
2.1. KẾ TOÁN VỐN BẰNG TIỀN .................................................................................... 3
2.1.1. Khái niệm, ý nghĩa, nguyên tắc và nhiệm vụ ................................................... 3
2.1.1.1. Khái niệm ................................................................................................... 3
2.1.1.2. Ý nghĩa ....................................................................................................... 3
2.1.1.3. Nguyên tắc hạch toán ................................................................................. 3
2.1.1.4. Nhiệm vụ kế toán vốn bằng tiền ................................................................ 4
2.1.2. Kế toán tiền mặt tại quỹ .................................................................................... 4
2.1.2.1. Khái niệm ................................................................................................... 4
2.1.2.2. Nguyên tắc hạch toán ................................................................................. 5
2.1.2.3. Chứng từ kế toán ....................................................................................... 5
2.1.2.4. Thủ tục kế toán .......................................................................................... 5
2.1.2.5. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu ....................... 5
2.1.2.6. Sơ đồ tổng hợp Tài khoản 111 ................................................................... 8
2.1.3. Kế toán tiền gửi ngân hàng .............................................................................. 9
2.1.3.1. Khái niệm ................................................................................................... 9

2.1.3.2. Nguyên tắc hạch toán ................................................................................. 9
2.1.3.3. Chứng từ kế toán ....................................................................................... 9
2.1.3.4. Thủ tục kế toán .......................................................................................... 9
2.1.3.5. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu ...................... .10
2.1.3.6. Sơ đồ tổng hợp Tài khoản 112 .................................................................. .14
2.1.4. Kế toán tiền đang chuyển ................................................................................. .14
2.1.4.1. Khái niệm.................................................................................................. .14
2.1.4.2. Nguyên tắc hạch toán................................................................................ .15
2.1.4.3. Chứng từ kế toán ...................................................................................... .15
2.1.4.4. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu ...................... .15


2.1.4.5. Sơ đồ tổng hợp Tài khoản 113 .................................................................. .16
2.2. KẾ TOÁN CÁC KHOẢN NỢ PHẢI THU .............................................................. .16
2.2.1. Khái niệm, nguyên tắc ...................................................................................... .16
2.2.1.1. Khái niệm.................................................................................................. .16
2.2.1.2. Nguyên tắc hạch toán................................................................................ .16
2.2.2. Kế toán phải thu của khách hàng.................................................................... .17
2.2.2.1. Khái niệm.................................................................................................. .17
2.2.2.2. Nguyên tắc hạch toán................................................................................ .17
2.2.2.3. Chứng từ kế toán ...................................................................................... .17
2.2.2.4. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu ...................... .17
2.2.2.5. Sơ đồ tổng hợp Tài khoản 131 .................................................................. .21
2.2.3. Kế toán phải thu tạm ứng ................................................................................ .21
2.2.3.1. Khái niệm.................................................................................................. .21
2.2.3.2. Nguyên tắc hạch toán................................................................................ .22
2.2.3.3. Chứng từ kế toán ...................................................................................... .22
2.2.3.4. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu ...................... .22
2.2.3.5. Sơ đồ tổng hợp Tài khoản 141 .................................................................. .23
2.2.4. Kế toán các khoản phải thu khác .................................................................... .23

2.2.4.1. Khái niệm.................................................................................................. .23
2.2.4.2. Nguyên tắc hạch toán................................................................................ .23
2.2.4.3. Chứng từ kế toán ...................................................................................... .24
2.2.4.4. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu ...................... .24
2.2.4.5. Sơ đồ tổng hợp Tài khoản 138 .................................................................. .25
2.2.5. Kế tốn dự phịng nợ phải thu khó địi ........................................................... .25
2.2.5.1. Khái niệm.................................................................................................. .25
2.2.5.2. Điều kiện lập dự phòng............................................................................. .26
2.2.5.3. Mức dự phòng được lập ............................................................................ .26
2.2.5.4. Xử lý khoản dự phịng .............................................................................. .26
2.2.5.5. Xử lý tài chính các khoản nợ khơng có khả năng thu hồi ........................ .26
2.2.5.6. Sơ đồ tổng hợp Tài khoản 139 .................................................................. .27

CHƢƠNG 3: GIỚI THIỆU SƠ LƢỢC VỀ DNTN XĂNG DẦU
HUỲNH PHÚC
3.1. Giới thiệu doanh nghiệp ............................................................................................. .28
3.2. Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp .................................... .28
3.2.1. Chức năng ........................................................................................................... .28


3.2.2. Nhiệm vụ ............................................................................................................ .28
3.2.3. Cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp ....................................................................... .28
3.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp năm 2007 và 2008 ................ .30
3.4. Thuận lợi, khó khăn và phƣơng hƣớng phát triển .................................................. .31
3.4.1. Thuận lợi ............................................................................................................. .31
3.4.2. Khó khăn ............................................................................................................. .31
3.4.3. Phương hướng phát triển .................................................................................... .31
3.5. Tổ chức kế toán tại doanh nghiệp ............................................................................. .31
3.5.1. Chính sách kế tốn tại doanh nghiệp .................................................................. .31
3.5.2. Hình thức ghi sổ kế tốn tại doanh nghiệp ......................................................... .31

CHƢƠNG 4: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN VỐN BẰNG TIỀN
VÀ CÁC KHOẢN NỢ PHẢI THU TẠI
DNTN XĂNG DẦU HUỲNH PHÚC
4.1. Kế toán tiền mặt tại quỹ ............................................................................................. .34
4.1.1. Kế toán bán hàng thu bằng tiền mặt ............................................................... .34
4.1.1.1. Chứng từ sử dụng .................................................................................... .34
4.1.1.2. Quy trình luân chuyển chứng từ .............................................................. .34
4.1.1.3. Nghiệp vụ kinh tế phát sinh ..................................................................... .34
4.1.2. Kế toán thu nợ khách hàng bằng tiền mặt ..................................................... .37
4.1.2.1. Chứng từ sử dụng .................................................................................... .37
4.1.2.2. Quy trình luân chuyển chứng từ .............................................................. .37
4.1.2.3. Nghiệp vụ kinh tế phát sinh ..................................................................... .37
4.1.3. Kế toán vay ngắn hạn ngân hàng nhập quỹ tiền mặt .................................... .39
4.1.3.1. Chứng từ sử dụng .................................................................................... .39
4.1.3.2. Quy trình luân chuyển chứng từ .............................................................. .39
4.1.3.3. Nghiệp vụ kinh tế phát sinh ..................................................................... .39
4.1.4. Kế toán các khoản chi trả bằng tiền mặt ........................................................ .40
4.1.4.1. Chứng từ sử dụng .................................................................................... .40
4.1.4.2. Quy trình luân chuyển chứng từ .............................................................. .40
4.1.4.3. Nghiệp vụ kinh tế phát sinh ..................................................................... .40
4.1.5. Sổ cái và sơ đồ tổng hợp Tài khoản 111 ......................................................... .42
4.2. Kế toán tiền gửi ngân hàng ........................................................................................ .43
4.2.1. Tiền gửi ngân hàng phát sinh tăng do thu nợ khách hàng ........................... .43
4.2.1.1. Chứng từ sử dụng .................................................................................... .43
4.2.1.2. Quy trình luân chuyển chứng từ .............................................................. .44


4.2.1.3. Nghiệp vụ kinh tế phát sinh ..................................................................... .44
4.2.2. Tiền gửi ngân hàng phát sinh giảm do chi trả ngƣời bán ............................. .44

4.2.2.1. Chứng từ sử dụng .................................................................................... .44
4.2.2.2. Quy trình luân chuyển chứng từ .............................................................. .44
4.2.2.3. Nghiệp vụ kinh tế phát sinh ..................................................................... .45
4.2.3. Sổ cái và sơ đồ tổng hợp Tài khoản 112 ......................................................... .45
4.3. Kế toán phải thu của khách hàng.............................................................................. .46
4.3.1. Chứng từ sử dụng .............................................................................................. .46
4.3.2. Quy trình luân chuyển chứng từ ........................................................................ .46
4.3.3. Nghiệp vụ kinh tế phát sinh ............................................................................... .46
4.3.4. Sổ cái và sơ đồ tổng hợp Tài khoản 131 ............................................................. .48
4.4. Kế toán phải thu tạm ứng .......................................................................................... .49
4.4.1. Chứng từ sử dụng .............................................................................................. .49
4.4.2. Quy trình luân chuyển chứng từ ........................................................................ .49
4.4.3. Nghiệp vụ kinh tế phát sinh ............................................................................... .49
4.4.4. Sổ cái và sơ đồ tổng hợp Tài khoản 141 ............................................................. .51

CHƢƠNG 5: NHẬN XÉT - KIẾN NGHỊ - KẾT LUẬN
5.1. Nhận xét ....................................................................................................................... ..52
5.1.1. Ưu điểm .............................................................................................................. ..52
5.1.2. Điểm yếu ............................................................................................................. ..52
5.2. Kiến nghị ..................................................................................................................... ..52
5.3. Kết luận ....................................................................................................................... ..53


Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu

GVHD: Trần Thị Kim Khôi

Chƣơng 1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Cùng với việc chuyển đổi nền kinh tế, các doanh nghiệp phải vượt qua những khó

khăn ban đầu để bước vào hoạt động sản xuất kinh doanh theo cơ chế thị trường. Trước
sự cạnh tranh gay gắt, muốn tồn tại và phát triển được thì hoạt động sản xuất kinh doanh
của doanh nghiệp phải mang lại hiệu quả kinh tế xã hội. Nghĩa là phải lấy thu nhập bù
đắp chi phí và có lợi nhuận, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với Nhà nước.
Trong những năm gần đây, hoạt động thương mại và dịch vụ phát triển mạnh mẽ
và đa dạng thành phần kinh tế, nhiều doanh nghiệp tư nhân lần lượt ra đời và phát triển.
Trong đó có Doanh nghiệp tư nhân Huỳnh Phúc cũng khơng ngoại lệ, doanh nghiệp đã
từng bước chuyển mình để có thể đứng vững được trên thị trường cạnh tranh khốc liệt
như hiện nay.
Xuất phát từ thực tiễn của doanh nghiệp cho thấy vốn bằng tiền và các khoản nợ
phải thu là hai bộ phận vô cùng quan trọng trong công tác kế tốn, góp phần vào sự phát
triển của doanh nghiệp và đây cũng là những khoản rất nhạy cảm của tất cả các doanh
nghiệp.
Để quản lý có hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp cần phải
nhạy bén nắm bắt được thơng tin trong và ngồi nước một cách chính xác, đầy đủ và
thường xun. Từ đó thúc đẩy quá trình kinh doanh nâng cao khả năng sử dụng vốn,
nhằm đem lại hiệu quả kinh doanh cao.
Nhận thấy được tầm quan trọng đó nên em quyết định chọn đề tài: “Kế toán vốn
bằng tiền và các khoản nợ phải thu tại Doanh nghiệp tư nhân Huỳnh Phúc”.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
Hệ thống hóa cơ sở lý luận về kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu đã
được học ở trường vào thực tiễn.
Tiếp cận thực tế giúp em hiểu rõ hơn về vấn đề kế toán vốn bằng tiền và các
khoản nợ phải thu, đồng thời nhận thấy được sự khác biệt giữa lý thuyết và thực tế.
Nghiên cứu tìm hiểu cơng tác tổ chức kế tốn và trình tự hạch tốn từ đó phân
tích, đưa ra một số ý kiến đề xuất nhằm hồn thiện cơng tác kế tốn vốn bằng tiền và
các khoản nợ phải thu tại doanh nghiệp, nhằm giúp doanh nghiệp quản lý tốt nguồn vốn,
chi phí đầu ra và đầu vào hợp lý hơn, nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh.
1.3. Phạm vi nghiên cứu
Do việc nghiên cứu tìm hiểu có giới hạn nên đề tài chỉ tập trung vào các nghiệp

vụ kinh tế phát sinh liên quan đến vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu tại doanh
nghiệp.
Về không gian: đề tài được thực hiện tại DNTN Huỳnh Phúc.
Về thời gian: nghiên cứu số liệu phát sinh tại thời điểm tháng 9/2009.

SVTH: Khưu Bảo Trân

1


Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu

GVHD: Trần Thị Kim Khôi

1.4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Thu thập số liệu sơ cấp: phỏng vấn trực tiếp nhân viên thuộc bộ phận kế tốn về
q trình hạch tốn vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu.
Thu thập số liệu thứ cấp: báo cáo tài chính, các chứng từ, sổ sách ghi chép liên
quan đến đề tài nghiên cứu phát sinh trong tháng.

SVTH: Khưu Bảo Trân

2


Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu

GVHD: Trần Thị Kim Khôi

Chƣơng 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN VỐN BẰNG TIỀN

VÀ CÁC KHOẢN NỢ PHẢI THU
2.1. KẾ TOÁN VỐN BẰNG TIỀN
2.1.1. Khái niệm, ý nghĩa, nguyên tắc và nhiệm vụ
2.1.1.1. Khái niệm
- Vốn bằng tiền là một bộ phận của tài sản lưu động trong doanh nghiệp tồn tại
dưới hình thái tiền tệ, có tính thanh khoản cao nhất, bao gồm tiền mặt tại quỹ của doanh
nghiệp, tiền gửi ở các ngân hàng, Kho bạc nhà nước và các khoản tiền đang chuyển.
- Vốn bằng tiền có thể tồn tại dưới hình thức tiền đồng Việt Nam, các loại
ngoại tệ, các loại ngân phiếu, các loại vàng, bạc, đá quý khác nhau.
* Các tài khoản sử dụng:
- Tài khoản 111: Tiền mặt
- Tài khoản 112: Tiền gửi ngân hàng
- Tài khoản 113: Tiền đang chuyển
2.1.1.2. Ý nghĩa
Với tính linh hoạt cao nhất, vốn bằng tiền có thể dùng thanh tốn ngay các
khoản nợ hoặc thực hiện ngay các nhu cầu mua sắm, trả các chi phí của doanh nghiệp.
2.1.1.3. Ngun tắc hạch tốn
- Hạch tốn vốn bằng tiền sử dụng đơn vị tiền tệ thống nhất là Đồng Việt Nam
(ký hiệu quốc gia là “đ”, ký hiệu quốc tế là VND).
- Các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh là ngoại tệ phải theo dõi chi tiết
theo nguyên tệ và quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ gá giao dịch (tỷ giá giao dịch thực
tế hoặc tỷ giá giao dịch bình quân trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng do Ngân hàng
nhà nước Việt Nam công bố) tại thời điểm phát sinh nghiệp vụ.
Trường hợp ngoại tệ khơng có tỷ giá hối đối với Đồng Việt Nam thì phải quy
đổi thơng qua một loại ngoại tệ có tỷ giá hối đối với Đồng Việt Nam.
- Ngoại tệ được hạch toán chi tiết theo từng loại ngoại tệ trên Tài khoản 007
“Ngoại tệ các loại”.
- Trường hợp đơn vị kế toán chủ yếu thu chi bằng ngoại tệ thì được chọn một
loại ngoại tệ do Bộ Tài chính quy định làm đơn vị tiền tệ để ghi sổ, nhưng khi lập báo
cáo tài chính sử dụng ở Việt Nam phải quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch

bình quân trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng do Ngân hàng nhà nước Việt Nam
cơng bố tại thời điểm khóa sổ lập báo cáo tài chính.
- Cuối niên độ kế tốn, số dư cuối kỳ của các tài khoản vốn bằng tiền có gốc
ngoại tệ phải được đánh giá lại theo tỷ giá giao dịch bình quân trên thị trường ngoại tệ
liên ngân hàng do Ngân hàng nhà nước Việt Nam cơng bố tại thời điểm khóa sổ lập báo
cáo tài chính.
- Đối với vàng, bạc, đá quý phản ánh ở nhóm tài khoản Vốn bằng tiền chỉ áp
dụng cho các đơn vị không đăng ký kinh doanh vàng, bạc, kim khí quý, đá quý.

SVTH: Khưu Bảo Trân

3


Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu

GVHD: Trần Thị Kim Khôi

Vàng, bạc, đá quý phải theo dõi số lượng, trọng lượng, quy cách, phẩm chất và
gí trị của từng thứ, từng loại. Giá trị vàng, bạc, đá q được tính theo giá thực tế (giá
hóa đơn hoặc giá được thanh tốn).
Khi tính giá xuất của vàng, bạc, đá quý có thể áp dụng một trong các phương
pháp tính giá hàng xuất kho như: giá thực tế đích danh, giá bình qn gia quyền, giá
nhập trước xuất trước, giá nhập sau xuất trước.
2.1.1.4. Nhiệm vụ kế toán vốn bằng tiền
- Phản ánh kịp thời các khoản thu, chi bằng tiền tại doanh nghiệp; khóa sổ kế
tốn tiền mặt cuối mỗi ngày để có số liệu đối chiếu với thủ quỹ.
- Tổ chức thực hiện đầy đủ, thống nhất các quy định về chứng từ, thủ tục hạch
toán vốn bằng tiền nhằm thực hiện chức năng kiểm soát và phát hiện kịp thời các trường
hợp chi tiêu lãng phí, sai chế độ,…

- So sánh, đối chiếu kịp thời, thường xuyên số liệu giữa sổ quỹ tiền mặt, sổ kế
toán tiền mặt với số tiền mặt kiểm kê thực tế nhằm kiểm tra, phát hiện kịp thời các
trường hợp sai lệch để kiến nghị các biện pháp xử lý thích hợp.
2.1.2. Kế tốn tiền mặt tại quỹ
2.1.2.1. Khái niệm
- Tiền mặt là số vốn bằng tiền tại quỹ bao gồm: tiền Việt Nam, ngoại tệ, ngân
phiếu, vàng, bạc, đá quý.
- Thủ quỹ là người chịu trách nhiệm mọi nghiệp vụ thu, chi tiền mặt và bảo
quản tiền mặt tại quỹ.
- Kế toán tiền mặt tại quỹ chịu trách nhiệm mở sổ kế toán tiền mặt, ghi chép
hàng ngày các nghiệp vụ thu, chi tiền mặt tại quỹ
* Tài khoản sử dụng:
Tài khoản 111 “Tiền mặt” có 3 tài khoản cấp 2:
- Tài khoản 1111: Tiền Việt Nam
- Tài khoản 1112: Ngoại tệ
- Tài khoản 1113: Vàng, bạc, đá quý
Để phản ánh tình hình thu, chi và tồn quỹ tài khoản 111 “Tiền mặt” có kết cấu
như sau:
- Bên Nợ: Các khoản tiền mặt, ngân phiếu, ngoại tệ, vàng, bạc, đá quý nhập
quỹ. Và các khoản tiền mặt, ngân phiếu, ngoại tệ, vàng, bạc, đá quý thừa khi kiểm kê.
- Bên Có: Các khoản tiền mặt, ngân phiếu, ngoại tệ, vàng, bạc, đá quý xuất
quỹ. Và các khoản tiền mặt, ngân phiếu, ngoại tệ, vàng, bạc, đá quý thiếu hụt khi kiểm
kê.
- Số dư bên Nợ: Các khoản tiền mặt, ngân phiếu, ngoại tệ, vàng, bạc, đá quý
còn tồn quỹ tiền mặt.

SVTH: Khưu Bảo Trân

4

Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu

GVHD: Trần Thị Kim Khơi

2.1.2.2. Ngun tắc hạch tốn
- Tài khoản 111 “Tiền mặt” chỉ phản ánh số tiền mặt, ngân phiếu, ngoại tệ,
vàng, bạc, đá quý thực tế nhập, xuất quỹ tiền mặt. Đối với khoản tiền thu được chuyển
ngay vào ngân hàng (không qua quỹ tiền mặt tại đơn vị) thì khơng ghi vào bên Nợ Tài
khoản 111 “Tiền mặt” mà ghi vào bên Nợ Tài khoản 113 “Tiền đang chuyển”.
- Các khoản tiền mặt, ngoại tệ, vàng, bạc, đá quý do doanh nghiệp khác và cá
nhân ký cược, ký quỹ tại doanh nghiệp được quản lý và hạch toán như các loại tài sản
bằng tiền của đơn vị.
Riêng vàng, bạc, đá quý trước khi nhập quỹ phải làm đầy đủ các thủ tục về cân,
đo, đong, đếm số lương, trọng lượng, giám định chất lượng. Sau đó tiến hành niêm
phong, có xác nhận của người ký cược, ký quỹ trên giấy niêm phong.
2.1.2.3. Chứng từ kế toán
Các chứng từ sử dụng để theo dõi tiền mặt tại quỹ bao gồm:
Phiếu thu, phiếu chi, giấy đề nghị tạm ứng, giấy thanh toán tiền tạm ứng, giấy
đề nghị thanh toán, biên lai thu tiền, bảng kê (vàng, bạc, đá quý), bảng kiểm kê quỹ,
bảng kê chi tiền.
2.1.2.4. Thủ tục kế toán
- Khi tiến hành nhập, xuất quỹ tiền mặt phải có phiếu thu, phiếu chi hoặc
chứng từ nhập, xuất vàng, bạc, đá quý và có đủ chữ ký của người nhận, người giao,
người cho phép nhập, xuất quỹ theo quy định của chế độ chứng từ kế toán. Trong một
số trường hợp đặc biệt phải có lệnh nhập quỹ, xuất quỹ đính kèm.
- Kế tốn quỹ tiền mặt phải có trách nhiệm mở sổ kế tốn quỹ tiền mặt, ghi
chép hàng ngày, liên tục theo trình tự phát sinh các khoản thu, chi, nhập, xuất quỹ tiền
mặt, ngân phiếu, ngoại tệ, vàng, bạc, đá quý và tính ra số tồn quỹ tại mọi thời điểm.
Riêng vàng, bạc, đá quý phải theo dõi riêng một sổ hay một phần sổ.

- Thủ quỹ chịu trách nhiệm quản lý và nhập, xuất quỹ tiền mặt. Hàng ngày thủ
quỹ phải kiểm kê số tồn quỹ tiền mặt thực tế, đối chiếu với số liệu sổ quỹ tiền mặt và sổ
kế toán tiền mặt. Nếu có chênh lệch, kế tốn và thủ quỹ phải kiểm tra lại để xác định
nguyên nhân và kiến nghị biện pháp xử lý chênh lệch.
2.1.2.5. Phƣơng pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu
- Thu tiền bán sản phẩm, hàng hoá, cung cấp lao vụ, dịch vụ nhập quỹ tiền mặt
của đơn vị:
+ Trường hợp bán sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế
GTGT theo phương pháp khấu trừ và doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo phương pháp
khấu trừ, kế toán phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ theo giá bán chưa
có thuế GTGT, ghi:
Nợ TK 111 - Tiền mặt (Tổng giá thanh tốn)
Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp (33311)
Có TK 511 - Doanh thu bán hàng (Giá bán chưa có thuế GTGT);
Có TK 512 - Doanh thu bán hàng nội bộ (Giá bán chưa có thuế
GTGT).

SVTH: Khưu Bảo Trân

5


Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu

GVHD: Trần Thị Kim Khôi

+ Khi bán sản phẩm, hàng hố, cung cấp dịch vụ khơng thuộc đối tượng
chịu thuế GTGT, hoặc thuộc đối tượng chịu thuế GTGT tính theo phương pháp trực
tiếp, kế toán phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là tổng giá thanh tốn,
ghi:

Nợ TK 111 - Tiền mặt
Có TK 511 - Doanh thu bán hàng (Tổng giá thanh tốn);
Có TK 512 - Doanh thu bán hàng nội bộ (Tổng giá thanh toán).
- Khi nhận được tiền của Ngân sách Nhà nước thanh toán về khoản trợ cấp, trợ
giá bằng tiền mặt, ghi:
Nợ TK 111 - Tiền mặt
Có TK 333 - Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước (3339).
- Khi phát sinh các khoản doanh thu hoạt động tài chính, các khoản thu nhập
khác thuộc đối tượng chịu thuế GTGT tính theo phương pháp khấu trừ và doanh nghiệp
nộp thuế GTGT tính theo phương pháp khấu trừ bằng (như: Thu lãi đầu tư ngắn hạn, dài
hạn, thu về thanh lý, nhượng bán TSCĐ,. . .) bằng tiền mặt nhập quỹ, ghi:
Nợ TK 111 - Tiền mặt (Tổng giá thanh tốn)
Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp (33311)
Có TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính (Giá chưa có thuế
GTGT)
Có TK 711 - Thu nhập khác (Giá chưa có thuế GTGT).
- Khi phát sinh các khoản doanh thu hoạt động tài chính, các khoản thu nhập
khác thuộc đối tượng chịu thuế GTGT và doanh nghiệp nộp thuế GTGT tính theo
phương pháp trực tiếp hoặc không thuộc đối tượng chịu thuế GTGT bằng tiền mặt, khi
nhập quỹ, ghi:
Nợ TK 111 - Tiền mặt
Có TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính
Có TK 711 - Thu nhập khác.
- Rút tiền gửi Ngân hàng về nhập quỹ tiền mặt, vay dài hạn, ngắn hạn, vay
khác bằng tiền mặt (Tiền Việt Nam hoặc ngoại tệ), ghi:
Nợ TK 111 - Tiền mặt (1111, 1112)
Có TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng (1121, l122)
Có các TK 311, 341,. . .
- Thu hồi các khoản nợ phải thu bằng tiền mặt và nhập quỹ tiền mặt của doanh
nghiệp, ghi:

Nợ TK 111 - Tiền mặt (1111, 1112)
Có TK 131 - Phải thu của khách hàng
Có TK 136 - Phải thu nội bộ
Có TK 138 - Phải thu khác (1388)

SVTH: Khưu Bảo Trân

6


Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu

GVHD: Trần Thị Kim Khơi

Có TK 141 - Tạm ứng.
- Thu hồi các khoản đầu tư ngắn hạn, dài hạn, các khoản ký cược, ký quỹ hoặc
thu hồi các khoản cho vay nhập quỹ tiền mặt, ghi:
Nợ TK 111 - Tiền mặt (1111, 1112, l113)
Có TK 121 - Đầu tư chứng khốn ngắn hạn; hoặc
Có TK 128 - Đầu tư ngắn hạn khác
Có TK 138 - Phải thu khác
Có TK 144 - Cầm cố, ký quỹ, ký cược ngắn hạn
Có TK 244 - Ký quỹ, ký cược dài hạn
Có TK 228 - Đầu tư dài hạn khác.
- Nhận các khoản ký quỹ, ký cược của các đơn vị khác bằng tiền mặt, ngoại tệ,
ghi:
Nợ TK 111 - Tiền mặt (1111, 1112)
Có TK 338 - Phải trả, phải nộp khác (Ký quỹ, ký cược ngắn hạn)
Có TK 344 - Nhận ký quỹ, ký cược dài hạn.

SVTH: Khưu Bảo Trân

7


Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu

GVHD: Trần Thị Kim Khôi

2.1.2.6. Sơ đồ tổng hợp Tài khoản 111:
TK 112

TK 111
Rút tiền gửi ngân hàng
về nhập quỹ tiền mặt

TK 112
Gửi tiền mặt vào ngân hàng

TK 511

TK 152,153,211
Thu tiền bán hàng

Mua NVL, CCDC,
TSCĐ hữu hình

TK 3331

TK 1331

Thuế đầu ra

Thuế đầu vào

(PP khấu trừ)

(PP khấu trừ)

TK 515,711

TK 635,811
Thu nhập từ hoạt động
tài chính thu nhập khác

TK 121,221,131,138,133
Thu hồi đầu tư chứng khoán,
thu nợ khách hàng, thu hồi
các khoản phải thu

Chi phí hoạt động tài
chính, hoạt động khác

TK 621,622,627,641,642
Mua NVL, CCDC, sử dụng
ngay cho sản xuất, các chi phí
phục vụ sản xuất, kinh doanh

TK 144,244

TK 144,244

Thu hồi các khoản ký quỹ,
ký cược

Chi tiền mặt ký quỹ,
ký cược

TK 311,341

TK 311,331,333
Vay ngắn hạn, dài hạn

Chi tiền mặt trả nợ vay,
người bán nộp thuế

TK 411

TK 411
Nhận vốn góp bằng tiền mặt

Chi hồn trả vố chủ sở hữu

TK 3381

TK 1381
Thừa quỹ chưa
xác định nguyên nhân

SVTH: Khưu Bảo Trân

Thiếu quỹ chưa

xác định nguyên nhân

8


Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu

GVHD: Trần Thị Kim Khơi

2.1.3. Kế tốn tiền gửi ngân hàng
2.1.3.1. Khái niệm
Tiền gửi là số tiền mà doanh nghiệp gửi tại các ngân hàng, Kho bạc Nhà nước
hoặc các cơng ty tài chính, để thực hiện việc thanh tốn không dùng tiền mặt bao gồm:
tiền Việt Nam, các loại ngoại tệ, vàng, bạc, đá quý.
* Tài khoản sử dụng:
Tài khoản 112 “Tiền gửi ngân hàng” có 3 tài khoản cấp 2:
- Tài khoản 1121: Tiền Việt Nam
- Tài khoản 1122: Ngoại tệ
- Tài khoản 1123: Vàng, bạc, đá quý
Để phản ánh tình hình tăng, giảm và số hiện có của tài khoản 112 “Tiền gửi
ngân hàng” có kết cấu như sau:
- Bên Nợ: Các khoản tiền mặt, ngoại tệ, vàng, bạc, đá quý gửi vào ngân
hàng.
- Bên Có: Các khoản tiền mặt, ngoại tệ, vàng, bạc, đá quý rút ra từ ngân
hàng.
- Số dư bên Nợ: Các khoản tiền mặt, ngoại tệ, vàng, bạc, đá quý còn gửi tại
ngân hàng.
2.1.3.2. Nguyên tắc hạch toán
- Trường hợp gửi tiền vào ngân hàng bằng ngoại tệ phải được quy đổi ra đồng
Việt Nam theo tỷ giá giao dịch bình quân trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng do

Ngân hàng nhà nước Việt Nam công bố tại thời điểm phát sinh.
- Trường hợp rút tiền gửi từ ngân hàng bằng ngoại tệ phải được quy đổi ra
đồng Việt nam theo tỷ giá đang phản ánh trên sổ kế toán TK 1122 theo một trong các
phương pháp tính giá xuất: bình qn gia quyền; nhập trước, xuất trước; nhập sau, xuất
trước.
- Kế toán phải mở sổ theo dõi chi tiết từng loại tiền gửi theo từng ngân hàng để
tạo điều kiện thuận lợi cho việc kiểm tra, đối chiếu khi cần thiết.
2.1.3.3. Chứng từ kế toán
Các chứng từ sử dụng để theo dõi tiền gửi ngân hàng bao gồm:
Giấy báo Có, giấy báo Nợ, bản sao kê của ngân hàng cùng các chứng từ gốc
như: ủy nhiệm thu, ủy nhiệm chi, séc chuyển khoản, séc bảo chi,…
2.1.3.4. Thủ tục kế toán
- Khi nhận được chứng từ của ngân hàng gửi đến, kế toán phải kiểm tra, đối
chiếu với chứng từ gốc kèm theo. Nếu có chênh lệch giữa số liệu trên sổ kế toán của
doanh nghiệp, số liệu trên các chứng từ gốc với số liệu trên các chứng từ của ngân hàng
thì doanh nghiệp phải thơng báo ngay cho ngân hàng để cùng đối chiếu, xác minh và xử
lý kịp thời.
- Cuối tháng, nếu chưa xác định được nguyên nhân chênh lệch thì kế tốn ghi
sổ theo số liệu của ngân hàng như giấy báo Có, giấy báo Nợ hoặc bản sao kê. Phần

SVTH: Khưu Bảo Trân

9


Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu

GVHD: Trần Thị Kim Khôi

chênh lệch được ghi vào bên Nợ TK 1388 “Phải thu khác” hoặc bên Có TK 3388 “Phải

trả, phải nộp khác”. Sang tháng sau, tiếp tục đối chiếu để tìm ra nguyên nhân để kịp thời
sử lý và điều chỉnh số liệu ghi sổ.
2.1.3.5. Phƣơng pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu
- Xuất quỹ tiền mặt gửi vào tài khoản tại Ngân hàng, ghi:
Nợ TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng
Có TK 111 - Tiền mặt.
- Nhận được giấy báo Có của Ngân hàng về số tiền đang chuyển đã vào tài
khoản của doanh nghiệp, ghi:
Nợ TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng
Có TK 113 - Tiền đang chuyển.
- Nhận được tiền ứng trước hoặc khi khách hàng trả nợ bằng chuyển khoản,
căn cứ giấy báo Có của Ngân hàng, ghi:
Nợ TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng
Có TK 131 - Phải thu của khách hàng.
- Thu hồi các khoản tiền ký quỹ, ký cược bằng tiền gửi Ngân hàng, ghi:
Nợ TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng
Có TK 144 - Cầm cố, ký quỹ, ký cược ngắn hạn
Có TK 244 - Ký quỹ, ký cược dài hạn.
- Nhận vốn góp liên doanh, vốn góp cổ phần do các thành viên góp vốn chuyển
đến bằng chuyển khoản, ghi:
Nợ TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng
Có TK 411 - Nguồn vốn kinh doanh.
- Nhận ký quỹ, ký cược ngắn hạn, dài hạn bằng tiền gửi Ngân hàng, ghi:
Nợ TK 112 -Tiền gửi Ngân hàng
Có TK 344 - Nhận ký quỹ, ký cược dài hạn
Có TK 338 - Phải trả, phải nộp khác (3388).
- Thu hồi các khoản đầu tư ngắn hạn bằng chuyển khoản, ghi:
Nợ TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng
Có TK 121 - Đầu tư chứng khốn ngắn hạn (Giá vốn)
Có TK 128 - Đầu tư khác

Có TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính (lãi)
Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp (3331)
- Thu tiền bán sản phẩm, hàng hoá, cung cấp dịch vụ hoặc thu từ hoạt động tài
chính, hoạt động khác bằng chuyển khoản.

SVTH: Khưu Bảo Trân

10


Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu

GVHD: Trần Thị Kim Khôi

+ Đối với doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thuế,
khi bán sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ và thu từ các hoạt động khác thuộc đối tượng chịu
thuế GTGT tính theo phương pháp khấu trừ bằng tiền gửi Ngân hàng, ghi:
Nợ TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng (Tổng giá thanh tốn)
Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ (Giá bán
chưa có thuế GTGT)
Có TK 512 - Doanh thu bán hàng nội bộ (Giá bán chưa có thuế
GTGT)
Có TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính (Khoản thu chưa có
thuế GTGT)
Có TK 711 - Thu nhập khác (Thu nhập chưa có thuế GTTT)
Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp (33311).
+ Thu tiền bán sản phẩm, hàng hoá, cung cấp dịch vụ và các khoản thu từ
hoạt động tài chính, hoạt động khác khơng thuộc đối tượng chịu thuế GTGT hoặc thuộc
đối tượng chịu thu GTGT tính theo phương pháp trực tiếp bằng tiền gửi Ngân hàng, ghi:
Nợ TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng

Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ (Tổng giá
thanh tốn)
Có TK 512 - Doanh thu bán hàng nội bộ (Tổng giá thanh tốn)
Có TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính
Có TK 711 - Thu nhập khác.
- Thu lãi tiền gửi Ngân hàng, ghi:
Nợ TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng
Có TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính.
- Rút tiền gửi Ngân hàng về nhập quỹ tiền mặt, ghi:
Nợ TK 111 - Tiền mặt
Có TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng.
- Chuyển tiền gửi Ngân hàng đi ký quỹ, ký cược (dài hạn, ngắn hạn), ghi:
Nợ TK 244 - Ký quỹ, ký cược dài hạn
Nợ TK 144 - Cầm cố, ký quỹ, ký cược ngắn hạn
Có TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng.
- Chuyển tiền gửi Ngân hàng đi đầu tư tài chính ngắn hạn, ghi:
Nợ TK 121 - Đầu tư chứng khoán ngắn hạn.
Nợ TK 128 - Đầu tư ngắn hạn khác
Có TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng.

SVTH: Khưu Bảo Trân

11


Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu

GVHD: Trần Thị Kim Khôi

- Trả tiền mua vật tư, cơng cụ, hàng hố về dùng vào hoạt động sản xuất, kinh

doanh hàng hoá, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế GTGT tính theo phương pháp khấu
trừ bằng chuyển khoản, uỷ nhiệm chi hoặc séc:
+ Trường hợp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường
xuyên, khi phát sinh, ghi:
Nợ TK 152 - Nguyên liệu, vật liệu
Nợ TK 153 - Công cụ, dụng cụ
Nợ TK 156 - Hàng hoá
Nợ TK 157 - Hàng gửi đi bán
Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ (1331)
Có TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng.
+ Trường hợp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ, khi
phát sinh, ghi:
Nợ TK 611 - Mua hàng
Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ (1331)
Có TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng.
- Trả tiền mua TSCĐ, BĐS đầu tư, đầu tư dài hạn, chi phí đầu tư XDCB phục
vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế
GTGT tính theo phương pháp khấu trừ bằng chuyển khoản, ghi:
Nợ TK 211 - TSCĐ hữu hình
Nợ TK 213 - TSCĐ vơ hình
Nợ TK 217 - Bất động sản đầu tư
Nợ TK 221 - Đầu tư vào cơng ty con
Nợ TK 222 - Vốn góp liên doanh
Nợ TK 228 - Đầu tư dài hạn khác
Nợ TK 241 - XDCB dỡ dang
Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ (1332 - nếu có)
Có TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng.
- Thanh toán các khoản nợ phải trả bằng chuyển khoản, ghi:
Nợ TK 311 - Vay ngắn hạn
Nợ TK 315 - Nợ dài hạn đến hạn trả

Nợ TK 331- Phải trả cho người bán
Nợ TK 333 - Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước
Nợ TK 336 - Phải trả nội bộ
Nợ TK 338 - Phải trả, phải nộp khác
Nợ TK 341 - Vay dài hạn

SVTH: Khưu Bảo Trân

12


Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu

GVHD: Trần Thị Kim Khôi

Nợ TK 342 - Nợ dài hạn
Có TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng.
- Trả vốn góp hoặc trả cổ tức, lợi nhuận cho các bên góp vốn, chi các quỹ
doanh nghiệp,. . . bằng tiền gửi Ngân hàng, ghi:
Nợ TK 411- Nguồn vốn kinh doanh
Nợ TK 421 - Lợi nhuận chưa phân phối
Nợ các TK 414, 415, 418,. . .
Có TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng.
- Thanh toán các khoản chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, hàng bán bị
trả lại thuộc đối tượng chịu thuế GTGT tính theo phương pháp khấu trừ và doanh
nghiệp nộp thuế GTGT tính theo phương pháp khấu trừ cho người mua bằng chuyển
khoản, ghi:
Nợ TK 521 - Chiết khấu thương mại
Nợ TK 531 - Hàng bán bị trả lại
Nợ TK 532 - Giảm giá hàng bán

Nợ TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp (33311)
Có TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng.
- Chi bằng tiền gửi Ngân hàng liên quan đến các khoản chi phí sử dụng máy thi
cơng, chi phí sản xuất chung, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí tài
chính, chi phí khác thuộc đối tượng chịu thuế GTGT tính theo phương pháp khấu trừ,
ghi:
Nợ TK 623 - Chi phí sử dụng máy thi cơng
Nợ TK 627 - Chi phí sản xuất chung
Nợ TK 641 - Chi phí bán hàng
Nợ TK 642 - Chi phí quản lý doanh nghiệp
Nợ TK 635 - Chi phí tài chính
Nợ TK 811 - Chi phí khác
Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ (1331)
Có TK 112 - Tiền gửi Ngân hàng.

SVTH: Khưu Bảo Trân

13


Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu

GVHD: Trần Thị Kim Khôi

2.1.3.6. Sơ đồ tổng hợp tài khoản 112
TK 111

TK 112
Gửi tiền mặt vào ngân hàng

TK 111
Rút tiền gửi ngân hàng
về nhập quỹ tiền mặt

TK 511

TK 3331

TK 152,153,156,211

TK 1331

Doanh thu bán hàng
bằng chuyển khoản

TK 131

TK 331
Khách hàng trả nợ bằng
chuyển khoản

Dùng tiền gửi ngân hàng
trả nợ người bán

TK 711

TK 128,222
Thu nhập khác gửi vào ngân hàng

Rút tiền gửi ngân hàng

góp vốn liên doanh

TK 515

TK 121
Hoa hồng chủ nợ trích cho
doanh nghiệp bằng chuyển khoản

Mua chứng khốn ngắn hạn
bằng tiền gửi ngân hàng

TK 411
Nhận vốn góp liên doanh
bằng tiền gửi ngân hàng

2.1.4. Kế toán tiền đang chuyển
2.1.4.1. Khái niệm
Tiền đang chuyển là các khoản tiền của doanh nghiệp đã nộp vào ngân hàng,
Kho bạc nhà nước; đã gửi bưu điện chuyển trả cho các đơn vị khác; hay đã làm thủ tục
chuyển tiền từ tài khoản ngân hàng để chuyển trả cho các đơn vị khác nhưng chưa nhận
được giấy báo Nợ, giấy báo Có hay bản sao kê của ngân hàng.
* Tài khoản sử dụng:
Tài khoản 113 “Tiền đang chuyển” có 2 tài khoản cấp 2:
- Tài khoản 1131: Tiền Việt Nam
- Tài khoản 1132: Ngoại tệ

SVTH: Khưu Bảo Trân

14

Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu

GVHD: Trần Thị Kim Khơi

Để phản ánh tình hình biến động tăng hoặc giảm của tài khoản 113 “Tiền đang
chuyển” có kết cấu như sau:
- Bên Nợ: Các khoản tiền mặt, ngoại tệ, séc đã nộp vào ngân hàng hoặc đã
gửi bưu điện để chuyển vào ngân hàng.
- Bên Có: Số kết chuyển vào Tài khoản 112 “Tiền gửi ngân hàng” hoặc các
Tài khoản khác có liên quan.
- Số dư bên Nợ: Các khoản tiền còn đang chuyển.
2.1.4.2. Nguyên tắc hạch toán
Chỉ phản ánh vào tài khoản này các khoản tiền của doanh nghiệp đã nộp vào
ngân hàng, Kho bạc nhà nước; đã gửi bưu điện chuyển trả cho các đơn vị khác; hay đã
làm thủ tục chuyển tiền từ tài khoản tại ngân hàng để chuyển trả cho các đơn vị khác
nhưng chưa nhận được giấy báo Nợ, giấy báo Có hay bản sao kê của ngân hàng.
2.1.4.3. Chứng từ kế toán
Phiếu thu, phiếu chi, séc chuyển khoản…
2.1.4.4. Phƣơng pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu
- Xuất quỹ tiền mặt gởi vào ngân hàng nhưng chưa nhận báo có của Ngân
hàng, ghi:
Nợ TK 113 - Tiền đang chuyển
Có TK 111- Tiền mặt.
- Thu tiền bán sản phẩm, hàng hóa dịch vụ cho khách hàng; thu các khoản
doanh thu hoạt động tài chính và thu nhập hoạt động khác; thu tiền nợ hoặc tiền ứng
trước của khách hàng bằng tiền mặt hoặc séc nộp thẳng vào ngân hàng; khách hàng đã
thanh toán tiền mặt cho doanh nghiệp bằng cách chuyển qua bưu điện nhưng doanh
nghiệp chưa nhận được tiền hoặc giấy báo Có của ngân hàng, ghi:
Nợ TK 113- Tiền đang chuyển.

Có TK 511,512,515,711- Doanh thu và thu nhập.
Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp.
Có TK 131 - Phải thu của khách hàng.
- Làm thủ tục chuyển tiền từ ngân hàng để thanh toán các khoản nợ phải trả
nhưng các chủ nợ chưa nhận được tiền, ghi:
Nợ TK 113 - Tiền đang chuyển.
Có TK 111, 112 - Tiền mặt, tiền gởi Ngân hàng.
- Ngân hàng báo Có các khoản tiền đang chuyển đã vào tài khoản tại ngân
hàng hoặc doanh nghiệp đã nhận được tiền từ bưu điện.
Nợ TK 111,112 - Tiền mặt, tiền gởi ngân hàng.
Có TK 113 - Tiền đang chuyển
- Ngân hàng báo Nợ về các khoản tiền đã chuyển trả để thanh toán các khoản
nợ phải trả hoặc khi các chủ nợ đã nhận được tiền từ bưu điện, ghi:

SVTH: Khưu Bảo Trân

15


Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu

GVHD: Trần Thị Kim Khôi

Nợ TK 311,315, 333,336,338 - Các khoản phải trả.
Có TK 113 - Tiền đang chuyển.
2.1.4.5. Sơ đồ tổng hợp tài khoản 113
TK 111

TK 113

Xuất quỹ tiền mặt gửi ngân hàng
nhưng chưa nhận được giấy báo Có

TK 112
Ngân hàng báo Có các khoản tiền
đang chuyển đã vào tài khoản

TK 112

TK 331

Chuyển tiền từ tài khoản ngân hàng
để trả cho người bán nhưng chưa nhận
được giấy báo Nợ

Ngân hàng báo Nợ về số tiền
đã chuyển trả người bán

TK 131
Khách hàng trả tiền mua hàng hóa
nhưng chưa nhận được giấy
báo Có của ngân hàng

TK 511
Thu tiền bán hàng nộp vào ngân hàng
nhưng chưa nhận dược giấy báo Có

2.2. KẾ TOÁN CÁC KHOẢN NỢ PHẢI THU
2.2.1. Khái niệm, nguyên tắc
2.2.1.1. Khái niệm

Các khoản phải thu là một dạng tài sản lưu động của doanh nghiệp dùng để
phản ánh các khoản nợ phải thu và tình hình thanh tốn các khoản nợ phải thu phát sinh
trong quá trình sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp.
2.2.1.2. Nguyên tắc hạch toán
- Nợ phải thu cần được hạch toán chi tiết cho từng đối tượng phải thu, từng
khoản nợ và từng lần thanh toán. Kế toán phải theo dõi chặt từng khoản nợ phải thu và
thường xuyên kiểm tra đôn đốc thu hồi nợ, tránh tình trạng bị chiếm dụng vốn hoặc nợ
dây dưa.
- Những đối tượng có quan hệ giao dịch thường xun hoặc có số dư nợ lớn thì
định kỳ hoặc cuối tháng kế toán cần tiến hành kiểm tra, đối chiếu từng khoản nợ đã phát
sinh, đã thu hồi và số cịn nợ. Nếu cần có thể u cầu đối tượng xác nhận số nợ phải thu
bằng văn bản.
- Các đối tượng khơng thanh tốn các khoản nợ phải thu cho doanh nghiệp
bằng tiền mà thanh toán bằng hàng hoặc bù trừ giữa nợ phải thu và nợ phải trả, hoặc

SVTH: Khưu Bảo Trân

16


Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu

GVHD: Trần Thị Kim Khơi

phải xử lý khoản nợ khó địi cần có đủ các chứng từ hợp pháp, hợp lệ liên quan như
biên bản đối chiếu công nợ, biên bản bù trừ cơng nợ, biên bản xố nợ,…
- Trên Bảng cân đối kế toán, các khoản nợ phải thu phải được trình bày riêng
biệt thành ngắn hạn và dài hạn tùy theo thời hạn của chu kỳ kinh doanh bình thường của
doanh nghiệp.
2.2.2. Kế tốn phải thu của khách hàng

2.2.2.1. Khái niệm
Phải thu của khách hàng là các khoản mà doanh nghiệp phải thu khách hàng về
tiền bán sản phẩm, hàng hoá, cung cấp dịch vụ.
* Tài khoản sử dụng:
Tài khoản 131: Phải thu của khách hàng
Nội dung kết cấu của tài khoản 131 như sau:
- Bên Nợ: Số tiền phải thu của khách hàng về sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ
đã cung cấp cho khách hàng và được xác định là tiêu thụ; số tiền thừa trả lại cho khách
hàng.
- Bên Có: Số tiền khách hàng đã trả nợ; số tiền đã nhận ứng trước, trả trước
của khách hàng; các khoản chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán và doanh thu của
hàng bán chưa thu tiền bị khách hàng trả lại.
- Số dư bên Nợ: Số tiền cịn phải thu của khách hàng.
Tài khoản này có thể có số dư bên Có, phản ánh số tiền đã nhận trước hoặc
số đã thu nhiều hơn số phải thu của khách hàng, chi tiết theo từng đối tượng cụ thể.
2.2.2.2. Nguyên tắc hạch toán
- Phải hạch toán chi tiết nợ phải thu cho từng đối tượng phải thu và ghi chép
theo từng lần thanh toán.
- Các khách hàng thanh toán bù trừ giữa nợ phải thu và nợ phải trả có sự thoả
thuận giữa hai bên và lập chứng từ bù trừ cộng nợ phải thu khó địi theo các quy định tài
chính hiện hành.
- Khơng phản ánh vào tài khoản này các nghiệp vụ bán sản phẩm, hàng hoá,
cung cấp dịch vụ thu tiền ngay (thu tiền mặt, thu bằng séc, thu qua ngân hàng)
2.2.2.3. Chứng từ kế toán
Hoá đơn thuế GTGT, hoá đơn thường, phiếu thu, phiếu chi, giấy báo Có ngân
hàng, biên bản bù trừ cơng nợ, sổ chi tiết theo dõi khách hàng.
2.2.2.4. Phƣơng pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu
- Doanh thu của khối lượng sản phẩm, hàng hoá, bất động sản đầu tư xuất bán,
dịch vụ đã cung cấp được xác định là tiêu thụ. Kế toán ghi số tiền phải thu của khách
hàng nhưng chưa thu:

+ Đối với hàng hoá, dịch vụ, bất động sản đầu tư thuộc đối tượng chịu thuế
GTGT theo phương pháp khấu trừ và doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo phương pháp
khấu trừ, kế toán phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ theo giá bán chưa
có thuế GTGT, ghi:

SVTH: Khưu Bảo Trân

17


Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu

GVHD: Trần Thị Kim Khôi

Nợ TK 131 - Phải thu của khách hàng (Tổng giá thanh tốn)
Có TK 511 - Doanh thu bán hàng (Giá bán chưa có thuế GTGT)
Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp (33311).
+ Đối với hàng hố, dịch vụ, bất động sản đầu tư khơng thuộc đối tượng
chịu thuế GTGT hoặc thuộc đối tượng chịu thuế GTGT tính theo phương pháp trực tiếp,
kế tốn phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ theo tổng giá thanh toán, ghi:
Nợ TK 131 - Phải thu của khách hàng
Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ (Tổng giá
thanh toán)
- Trường hợp hàng bán bị khách hàng trả lại:
+ Đối với hàng hoá thuộc đối tượng chịu thuế GTGT theo phương pháp
khấu trừ và doanh nghiệp nộp thuế GTGT tính theo phương pháp khấu trừ, ghi:
Nợ TK 531 - Hàng bán bị trả lại (Giá bán chưa có thuế GTGT)
Nợ TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp (33311) (Số thuế GTGT của hàng
bán bị trả lại)
Có TK 131 - Phải thu của khách hàng

Có TK 111, 112,. . .
+ Đối với hàng hố khơng thuộc đối tượng chịu thuế GTGT hoặc thuộc đối
tượng chịu thuế GTGT tính theo phương pháp trực tiếp, doanh thu hàng bán bị trả lại,
ghi:
Nợ TK 531 - Hàng bán bị trả lại
Có TK 131 - Phải thu của khách hàng.
- Căn cứ chứng từ xác nhận số tiền được giảm giá của lượng hàng đã bán cho
khách hàng không phù hợp với quy cách, chất lượng hàng hoá ghi trong hợp đồng, nếu
khách hàng chưa thanh toán số tiền mua hàng, kế toán ghi giảm trừ số tiền phải thu của
khách hàng về số tiền giảm giá hàng bán:
+ Đối với hàng hoá thuộc đối tượng chịu thuế GTGT theo phương pháp
khấu trừ và doanh nghiệp nộp thuế GTGT tính theo phương pháp khấu trừ, ghi:
Nợ TK 532 - Giảm giá hàng bán (Giá chưa có thuế GTGT)
Nợ TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp (33311) (Thuế GTGT của hàng
giảm giá)
Có TK 131 - Phải thu của khách hàng (Tổng số tiền giảm giá).
+ Đối với hàng hố khơng thuộc đối tượng chịu thuế GTGT hoặc thuộc đối
tượng chịu thuế GTGT tính theo phương pháp trực tiếp hoặc hàng hố thuộc đối tượng
chịu thuế GTGT tính theo phương pháp khấu trừ nhưng doanh nghiệp nộp thuế GTGT
theo phương pháp trực tiếp, kế toán phản ánh số tiền giảm giá hàng bán, ghi:
Nợ TK 532 - Giảm giá hàng bán
Có TK 131 - Phải thu của khách hàng.

SVTH: Khưu Bảo Trân

18


Kế toán vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu

GVHD: Trần Thị Kim Khôi

- Nhận được tiền do khách hàng trả (Kể cả tiền lãi của số nợ - nếu có) liên quan
đến sản phẩm, hàng hố, bất động sản đầu tư đã bán, dịch vụ đã cung cấp, ghi:
Nợ các TK 111, 112,. . .
Có TK 131 - Phải thu của khách hàng
Có TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính (Phần tiền lãi).
- Số chiết khấu thanh toán phải trả cho người mua do người mua thanh toán
tiền mua hàng trước thời hạn quy định, trừ vào khoản nợ phải thu của khách hàng, ghi:
Nợ TK 111 - Tiền mặt
Nợ TK 112 - Tiền gửi ngân hàng
Nợ TK 635 - Chi phí tài chính (Số tiền chiết khấu thanh tốn)
Có TK 131 - Phải thu của khách hàng.
- Số chiết khấu thương mại phải trả cho người mua trừ vào khoản nợ phải thu
của khách hàng, ghi:
Nợ TK 521 - Chiết khấu thương mại
Nợ TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp (33311)
Có TK 131 - Phải thu của khách hàng.
- Nhận tiền ứng trước, trả trước của khách hàng theo hợp đồng bán hàng hoặc
cung cấp dịch vụ, ghi:
Nợ các TK 111, 112,. . .
Có TK 131 - Phải thu của khách hàng.
- Trường hợp khách hàng khơng thanh tốn bằng tiền mà thanh tốn bằng hàng
(Theo phương thức hàng đổi hàng), căn cứ vào giá trị vật tư, hàng hố nhận trao đổi
(Tính theo giá hợp lý ghi trong Hoá đơn GTGT hoặc Hoá đơn bán hàng của khách
hàng) trừ vào số nợ phải thu của khách hàng, ghi:
Nợ TK 152 - Nguyên liệu, vật liệu
Nợ TK 153 - Công cụ, dụng cụ
Nợ TK 156 - Hàng hoá
Nợ TK 611 - Mua hàng (Trường hợp kế toán hàng tồn kho theo phương

pháp kiểm kê định kỳ)
Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ (nếu có)
Có TK 131 - Phải thu của khách hàng.
- Trường hợp phát sinh khoản nợ phải thu khó địi thực sự khơng thể thu nợ
được phải xử lý xố xổ:
+ Căn cứ vào biên bản xử lý xoá nợ, ghi:
Nợ TK 139 - Dự phịng phải thu khó địi (Số đã lập dự phịng)
Nợ TK 642 - Chi phí quản lý doanh nghiệp (Số chưa lập dự phịng)
Có TK 131 - Phải thu của khách hàng.

SVTH: Khưu Bảo Trân

19