GIAI MA BI AN VUA LY THAI TO KHONG CO CHA

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

GIẢI MÃ BÍ ẨN 'VUA LÝ THÁI TỔ KHƠNG CĨ CHA'

<b>Vua đầu tiên của triều Lý có lý lịch rất khơng rõ ràng. Hiện, các nhà </b>
<b>nghiên cứu sử học vẫn tranh cãi về cha ruột của Lý Thái Tổ vì điều này </b>
<b>khơng hề được chép hay xác định trong tất cả các bộ sử cũ của Việt Nam. </b>

Theo <i>Việt sử giai thoại</i>, Lý Thái Tổ (Lý Cơng Uẩn) ở trên thì được triều thần và
sư tăng tơn phị, thay Ngọa Triều bạo ngược mà làm vua để giữ yên thiên hạ;
dưới thì chăm lo sức dân, mở thời thái bình cho đất nước. Con người có tầm
nhìn xa trơng rộng ấy đã sáng lập ra triều Lý (1010 - 1225) và định đô mới cho
quốc gia là Thăng Long... Công đức sáng đến muôn đời, vinh quang kể đến tột
bậc!

<b>Nhiều giải thuyết</b>

Sách<i> Đại Việt sử ký toàn thư </i>viết: "Vua họ Lý, húy là người châu Cổ Pháp, Bắc

Giang, mẹ là họ Phạm, đi chơi ở chùa Tiêu Sơn cùng với người thần giao cấu
rồi có chửa, sinh ra vua vào ngày 12 tháng 2 năm Giáp Tuất, niên hiệu Thái
Bình nhà Đinh năm thứ 5 (8-3-974)". Thế nhưng, cũng sách trên, ngay cuối tờ
lại có đoạn chép rằng: “Vua sinh ra mới được ba tuổi, mẹ ngài bèn ẵm đến nhà
Lý Khánh Văn. Khánh Văn bèn nhận làm con nuôi”. Với giai thoại đó, nhiều
người cho rằng Lý Thái Tổ chính là con của Lý Khánh Văn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Trong <i>Việt sử tiêu án, </i>nhà sử học Ngô Sĩ Liên lại đưa ra nhiều giả thuyết
rằng: “…bài ký ở chùa Tiên Sơn có nói: Thái hậu cảm tinh anh của Bạch Hầu
mà sinh ra vua… Ngoại truyện lại nói: Mẹ vua năm 20 tuổi nghèo hèn khơng có
chồng, nương tựa người lão Sa mơn ở chùa Ứng Thiên, làm việc thổi nấu, khi
lửa tắt bà đang ngủ lơ mơ, lão Sa môn ngẫu nhiên chạm phải, giật mình trở dậy
rồi có thai mà sinh ra vua…Thế thì thật khơng biết người nào là cha vua nữa”.
Tuy vậy, có tài liệu lại cho rằng, Lý Thái Tổ là con của thiền sư Vạn Hạnh. Sở
dĩ ơng mang họ Lý là vì Vạn Hạnh đã "bố trí" cho em ruột của mình là sư Lý

Khánh Văn nhận làm con nuôi, để hợp thức hóa tên người họ Lý cho người con
trai đích thực của mình.

<b>Ai là cha đẻ của vua?</b>

Trong những năm gần đây, việc nghiên cứu khảo sát để nhận diện lại lý lịch
xuất thân của vua Lý Thái Tổ đã hé lộ nhiều chi tiết mới, được cho là khá phù
hợp, xác đáng. Rõ ràng, việc bà Phạm Thị Ngà sinh ra Lý Công Uẩn ở làng
Dương Lơi thì khơng ai dám chối cãi, nhưng từ chi tiết đó, có hai khả năng xảy
ra: mẹ vua là người Dương Lôi (lấy chồng cùng làng) hoặc bà là người nơi khác
đến lấy chồng ở Dương Lơi. Nếu chấp nhận luận điểm rằng, Đình Bảng là quê
nội, Dương Lôi là quê mẹ của Lý Thái Tổ như kết luận của các nhà nghiên cứu
lịch sử vào cuối thế kỷ XX, thì như vậy, vơ hình trung coi thiền sư Vạn Hạnh
chính là cha đẻ của Lý Công Uẩn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Sử sách chép rằng, để tỏ lịng oan của mình, Vạn Hạnh đã chỉ tay vào con hổ
đất bên bàn thờ mà thề: "Thân này, tâm này đã tu hành khơng vọng tưởng gì
nữa, nhược bằng khơng thanh tịnh, mắc tội tà dâm thì xin trời trừng phạt và con
hổ kia vẫn là con hổ đất; còn vẫn giữ phép giới siêu thốt thì hổ đất sẽ biến
thành hổ thật". Lúc đó, thật kỳ lạ, con hổ đất bỗng rùng mình biến thành hổ thật
để Vạn Hạnh cưỡi. Người đời sau đã dựa vào tích đó để tạc tượng Ngài, thờ ở
chùa Tiêu, với bài vị khắc: "Lý triều nhập nội, Quốc công tể tướng Thiền sư
Vạn Hạnh".

GS Hoàng Xuân Hãn cho biết: "Vì những lý do riêng, Lý Thái Tổ khơng muốn
công khai lý lịch. Điều quan trọng hơn là muốn lấy sự tin cậy của dân, nên mới
bịa ra chuyện con thần. Nhưng đây là điều hoàn toàn khơng đúng vì chắc

chắn vua có bố mẹ đẻ. Bằng chứng là ngay sau lễ lên ngôi (21/1/1009), Lý Thái
Tổ đã truy tôn cha là Hiển Thánh Vương, mẹ là Minh Đức Thái hậu; phong

tước cho chú và anh em ruột; đồng thời xuống chiếu làm Ngọc điệp (gia phả
nhà vua)". Chung quan điểm, GS.TS lịch sử Nguyễn Quang Ngọc, bổ sung:
năm 1018, vua Lý Thái Tổ tiếp tục truy phong bà nội làm hậu và đặt tên thụy.

Đền thờ Lý Thánh Mẫu Phạm Thị Ngà ở Dương Lôi. <i>Ảnh tư liệu</i>

Theo sách <i>Thiền uyển tập anh, </i>ngôi mộ của cha đẻ vua - Hiển Khánh

Vương được đặt ở hương Cổ Pháp, với các mốc chuẩn về vị trí. Về sau, cố GS
Trần Quốc Vượng đã giải mã và xác định vị trí khá chính xác của ngơi mộ nằm
ở cánh đồng làng Dương Lơi. <i>Thiền uyển tập anh </i>cịn kể: "Lúc Lý Công Uẩn
chưa lên ngôi vua, sư Vạn Hạnh nửa đêm ra thăm mộ Hiển Khánh vương đã
gặp ông hiển linh báo cho biết về sự ra đời của triều Lý".

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Hạnh không phải là cha đẻ của Lý Công Uẩn, mà ông có cha, mẹ, chú, bác và
anh em ruột ở làng Dương Lôi. Vua không phải là con hoang, nhưng việc người
cha sớm qua đời, đã để lại cho mẹ ông nhiều điều dị nghị, muôn nỗi gian truân.
Chính vì vậy, tất cả những thơng tin trên chỉ là truyền thuyết, do sự suy diễn
hoặc sáng tác của dân gian, chứ chưa có chứng lý rõ ràng. Cách đây 200 năm,
các sử gia biên soạn <i>Quốc sử quán triều Nguyễn</i> cũng phải ghi rằng: "Gốc tích
họ Lý lờ mờ không khảo được…" và đành khuất phục "xin hãy chép lại để khảo
về sau".

Lý Thái Tổ là vị vua lập nhiều hoàng hậu nhất, sau khi lên ngơi đã cho lập 6
hồng hậu. Sách<i> Đại Việt sử ký toàn </i>thư viết: “Lập 6 hồng hậu, duy có đích

phu nhân gọi là hồng hậu Lập Giáo, quy chế xe kiệu và y phục khác hẳn với
các cung khác”. Đến tháng 3 năm Bính Thìn (1016), Lý Thái Tổ lại lập thêm 3
hoàng hậu nữa. Như vậy, tổng cộng là 9 hoàng hậu.

Lý Thái Tổ là vị vua duy nhất trong lịch sử cho quân giao chiến với quân nước
Nam Chiếu (một quốc gia cổ nay thuộc vùng Vân Nam, Trung Quốc). Cuối năm
Nhâm Tý (1012), ông nghe tin báo người Nam Chiếu xâm nhập châu Vị Long
(nay thuộc Cao Bằng), bèn sai quân đi đánh, bắt được rất nhiều người và
hơn một vạn con ngựa.

Theo <i>Đại Việt sử ký toàn thư, </i>vào tháng Giêng năm Giáp Dần (1014), 20 vạn
quân Nam Chiếu tràn vào châu Bình Lâm (nay cũng thuộc Cao Bằng), vua sai
Dực Thánh vương đem quân đi đánh, chém được hơn một vạn đầu, bắt sống
được quân lính và ngựa không kể xiết.

</div>

<!--links-->