Kỹ thuật nuôi các nước ngọt (tài liệu dùng cho hướng dẫn viên)

Dự án phát triển cộng đồng lồng ghép
Do oxfam-quebec tài trợ
Kỹ thuật nuôi cá nớc ngọt
(Tài liệu dùng cho Hớng dẫn viên)
Ngời biên soạn: Phạm Công Phin
Cán bộ dự án OXFAM-Quebec
Tháng 3 năm 2000
Mục lục
Phần I: Mối quan hệ giữa các sinh vật thức ăn trong vực nớc..........................................3
Phần II: Đặc điểm sinh vật của các loài cá nuôi ...................................................................4
Cá chép ..................................................................................................................................4
Cá Rô phi:..............................................................................................................................4
Cá trắm cỏ .............................................................................................................................5
Cá Mè Trắng..........................................................................................................................5
Cá Mè Hoa.............................................................................................................................6
Cá Trắm đen ..........................................................................................................................6
Cá Trôi:..................................................................................................................................7
Cá Trôi ấn Độ .......................................................................................................................7
Cá Trê ....................................................................................................................................8
Cá Migran..............................................................................................................................8
Phần III: Kỹ thuật nuôi cá thịt trong ao................................................................................9
I. Các điều kiện cần thiết khi nuôi cá ....................................................................................9
II. Các điều kiện của một cao nuôi cá tiêu chuẩn..................................................................9
III. Chuẩn bị ao nuôi cá.......................................................................................................10
IV. Chuẩn bị giống cá..........................................................................................................13
V. Cách cho cá ăn................................................................................................................15
VI. Bốn công thức nuôi cá: Tỷ lệ nuôi ghép theo công thức ...............................................18
VII. Thăm ao hàng ngày......................................................................................................20
VIII. Thu hoạch cá...............................................................................................................21
IX. Phòng và chữa bệnh cho cá ...........................................................................................21
3

4
Phần II: Đặc điểm sinh vật của các loài cá nuôi
Nội dung Phơng pháp
Tên cá Tầng sống Thức ăn
Cá Chép
- Sống ở

tầng đáy
-
Thức ăn: Sinh vật đáy nh ốc, giun, côn trùng,
mùn bã hữu cơ, thực vật non, phụ phế phẩm nông
nghiệp, cá ăn tạp và thiên về động vật.
Câu hỏi: Trong ao, cá chép sống ở tầng
nớc nào?
Sau đó dùng tranh minh hoạ dới đây:
Câu hỏi: Cá chép ăn những thức
ăn gì?
Sau đó dùng tranh minh hoạ dới đây:
Cá Rô phi:
Có 2 loại cá rô phi:
1. Cá Rô phi thờng (kém lớn hơn cá rô phi Rằn)
2. Cá rô phi Rằn
Cá rô phi vằn:
- Sống ở

tầng đáy
-
Thức ăn
: Mùn bã hữu cơ, tảo lắng ở

đáy ao, côn
trùng sống trong nớc, thực vật mềm: rau, bèo,
sinh vật phù du và phế phụ phẩm nông nghiệp.
Câu hỏi: Trong ao, cá rô phi sống ở tầng
nớc nào?
Sau đó dùng tranh minh hoạ dới đây:
Câu hỏi: Cá rô phi ăn những thức
ăn gì?
Sau đó dùng tranh minh hoạ dới đây:
5
Nội dung Phơng pháp
Tên cá Tầng sống Thức ăn
Cá Trắm Cỏ
-
Sống
ở

tầng mặt, tầng giữa và ven bờ có thực vật
thủy sinh.
-
Thức ăn
: Thực vật thủy sinh, rong rêu, cỏ mềm,
bèo, rau xanh, bột, cám, thức ăn động vật. (ở
những ao có nhiều cỏ nớc, ngời ta thả trắm cỏ
để vệ sinh ao)
Câu hỏi: Trong ao, cá trắm cỏ sống ở tầng
nớc nào?
Sau đó dùng tranh minh hoạ dới đây:
Câu hỏi: Cá trắm cỏ ăn những
thức ăn gì?

Sau đó dùng tranh minh hoạ dới đây:
Cá Mè Trắng
- Sống ở tầng nớc giữa và trên, bơi lội nhanh
nhẹn, sống thành từng đàn.
- Thức ăn: thực vật phù du là chính. Ngoài ra ăn
cám, bã đậu, bã rợu v.v
Câu hỏi: Trong ao, cá mè trắng sống ở
tầng nớc nào?
Sau đó dùng tranh minh hoạ dới đây:
Câu hỏi: Cá mè trắng ăn những thức ăn
gì?
Sau đó dùng tranh minh hoạ dới đây:
6
Nội dung Phơng pháp
Tên cá Tầng sống Thức ăn
Cá Mè Hoa
-
Sống
thành từng đàn ở tầng nớc giữa
-
Thức ăn
: Khác với mè trắng, mè hoa ăn động vật
phù du là chủ yếu, nên thích hợp nuôi ghép với
các loài cá khác. còn ăn các thức ăn phụ khác
nh cám, bột mỳ, bã đậu v.v...
Câu hỏi: Trong ao, cá mè hoa sống ở tầng
nớc nào?
Sau đó dùng tranh minh hoạ dới đây:
Câu hỏi: Cá mè hoa ăn những
thức ăn gì?

Sau đó dùng tranh minh hoạ dới đây:
Cá Trắm đen
- Sống ở tầng đáy
- Thức ăn: ốc, hến, cua, chất bột nh bã đậu, khô
dầu trộn với bột cá khác trong ao.
Câu hỏi: Trong ao, cá trắm đen sống ở
tầng nớc nào?
Sau đó dùng tranh minh hoạ dới đây:
Câu hỏi: Cá trắm đen ăn những thức ăn
gì?
Sau đó dùng tranh minh hoạ dới đây:
7
Nội dung Phơng pháp
Tên cá Tầng sống Thức ăn
Cá Trôi:
-
Sống
ở tầng đáy, tầng giữa
-
Thức ăn
: mùn bã hữu cơ là chính. Ngoài ra ăn
phân hữu cơ, cám, bã đậu và thức ăn chất bột d
thừa chìm xuống đáy ao.
Câu hỏi: Trong ao, cá trôi sống ở tầng
nớc nào?
Sau đó dùng tranh minh hoạ dới đây:
Câu hỏi: Cá trôi ăn những
thức ăn gì?
Sau đó dùng tranh minh hoạ dới đây:
Cá Trôi ấn Độ

- Sống ở tầng đáy
-
Thức ăn: tạp ăn nh cá trôi Việt Nam.
8
Nội dung Phơng pháp
Tên cá Tầng sống Thức ăn
Cá Trê
(Gồm các loài cá trê trắng, trê vàng miền Nam, cá trê
vàng miền Bắc, cá trê Phi)
- Sống ở tầng đáy
- Thức ăn: Cua, tôm, ốc, hến, động vật thối rữa.
Phụ phẩm nông nghiệp và các sản phẩm d thừa
trong sinh hoạt gia đình.
Câu hỏi: Trong ao, cá trê sống ở tầng
nớc nào?
Sau đó dùng tranh minh hoạ dới đây:
Câu hỏi: Cá trê ăn những thức ăn gì?
Sau đó dùng tranh minh hoạ dới đây: để
gợi ý
Cá Migran
- Sống ở tầng đáy
- Thức ăn: chất hữu cơ vụn nát, cát bùn, rong tảo,
thực vật v.v..
Câu hỏi: Trong ao, cá Migran sống ở tầng
nớc nào?
Sau đó dùng tranh minh hoạ dới đây:
Câu hỏi: Cá Migran ăn những
thức ăn gì?
Sau đó dùng tranh minh hoạ dới đây:
9

Phần III: Kỹ thuật nuôi cá thịt trong ao
Nội dung Phơng pháp
I. Các điều kiện cần thiết khi nuôi cá
1) Ao:
2) Cá giống:
3) Con ngời: Cần cù lao động, có kỹ thuật:
4) Thức ăn cho cá:
Dùng tranh vẽ và đặt các câu hỏi: Bác hiểu bức tranh này thế nào?
II. Các điều kiện của một cao nuôi cá tiêu chuẩn
1) Ao nuôi nguồn nớc dễ dàng trong việc cấp và thoát nớc
2) Đất thịt hoặc thịt pha cát để dễ giải độc nớc
3) Ao phải quang đãng để tiện đi lại chăm sóc.
4) Ao hình chữ nhật rộng 300 đến 500 m
2
, nớc sâu 1 - 1.5 m.
5) Có cống cấp và thoát nớc dới đặt so le nhau, đáy ao nghiêng về
cống thoát nớc.
10
Nội dung Phơng pháp
III. Chuẩn bị ao nuôi cá
1) Tu bổ và tẩy dọn ao nuôi cá
Tu bổ và tẩy dọn trớc khi thả cá là điều kiện bắt buộc phải làm
a) Đối với ao mới đào cha nuôi
- Dẫn nớc vào ao vài ba lần để rửa ao
- Bón 10 - 20 kg vôi cho 100m
2
để diệt trùng, khử chua
- Bón lót 50 kg phân chuồng cho 100 m
2
ao.

b) Đối với ao đã nuôi
- Tháo cạn nớc cũ để thu hoạch cá.
* Vét bùn:
Để làm sạch đáy ao, giải phóng khí độc
Tăng dung tích ao (thì nuôi đợc nhiều cá hơn) để lại đáy một lớp
khoảng 10 - 15 cm là đủ. Nếu ao ít bùn thì chỉ cần tát cạn nớc.