CÁC BỆNH lý THƯỜNG gặp của MI mắt (NHÃN KHOA)

CÁC BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP CỦA MI
MẮT


CHẮP & LẸO



CHẮP (Chalazion)
Do sự nghẹt ống thoát dẫn đến sự ứ đọng chất tiết bên trong tuyến Meibomius
phản ứng u hạt viêm mãn tính trong tuyến meibomius.

•
•

Có thể gặp ở mọi lứa tuổi: người lớn >> trẻ nhỏ.
Tự phát hoặc thường đi kèm các bệnh lý như viêm bờ mi mãn tính, mụn trứng
cá đỏ (acne rosacae)…


CHẮP - Dấu hiệu lâm sàng

•

Thường 1 nốt, ấn chắc, khơng đau/đau nhẹ, kích thước tăng dần (thường khoảng 4-5mm), sụn mi trên >>
mi dưới, thường xa bờ mi, thường tự khỏi sau 8-16 tuần.

•
•
•

Sang thương có thể phát triển ra phía trước da hoặc ra phía kết mạc.
TH chắp mi trên lớn: đè lên GM có thể gây loạn thị hoặc gây sụp mi cơ học làm cản trở trục thị giác.
TH Nhiễm trùng thứ phát gọi là lẹo trong.


Chắp ở mi dưới

Chắp ở mi trên


ĐIỀU TRỊ - CHẮP
(1) TH chắp nhỏ, không gây triệu chứng: điều trị bảo tồn.





Chườm ấm 4 lần ngày-mỗi lần 10 phút, massage.
Vệ sinh bờ mi.
+/- KS, KV tại chỗ.

(2) TH chắp lớn hoặc gây triệu chứng:




Rạch dẫn thoát - Nạo chất tiết.
Sau đó, tiếp tục chườm ấm + nhỏ KS tại chỗ +/- KS toàn thân.

ĐIỀU TRỊ - CHẮP
(3) TH chắp bội nhiễm vi trùng (lẹo trong):



Điều trị như lẹo.

(4) TH chắp lớn gần điểm lệ, nguy cơ tổn thương điểm lệ do phẫu thuật cao: chích corticoid vào tổn thương
(triamcinolone diacetate)  Khơng thực hiện ở VN.

(5) Điều trị các bệnh lý liên quan: Viêm bờ mi mạn, mụn trứng cá đỏ …


ĐIỀU TRỊ - CHẮP

 Biến chứng: mổ chắp lấy nhiều sụn có thể làm biến dạng mi tạo lơng siêu.
 Chắp tái phát nhiều lần, khơng điển hình đặc biệt trên BN lớn tuổi: cần chẩn đoán phân biệt ung thư
tuyến bã (sebaceous gland carcinoma)  cho sinh thiết làm GPB.


LẸO (Hordeolum/Stye)
Là một sự nhiễm trùng cấp tính, thường do Staphylococcus aureus gây ra, xảy ra ở:




Nang lông mi (tuyến Zeis) gọi là lẹo ngoài (thường gặp)
Tuyến meibomius gọi là lẹo trong (ít gặp hơn)

Có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi: người lớn >> trẻ nhỏ.

Có thể tự phát hoặc liên qua đến các bệnh lý như viêm bờ mi mãn tính, mụn trứng cá đỏ
(acne rosacae)…


LẸO – Dấu hiệu lâm sàng

•

Có thể bị 1 hoặc nhiều nốt, sưng-nóng-đỏ-đau, ở bờ mi, có thể thấy mủ ở chân lơng mi, phù lan tỏa quanh mi.

•

TH lẹo mi trên lớn: đè lên GM có thể gây loạn thị hoặc gây sụp mi cơ học làm cản trở trục thị giác.

•

Diễn tiến: thường tự khỏi vài ngày-vài tuần; một số TH gây viêm mô tế bào, abcess quanh mí.


Lẹo mi trên


LẸO – Điều trị

 Lẹo thường tự giới hạn, có thể tự khỏi sau 1-2 tuần dù không điều trị.
 Điều trị nội khoa:
• Giữ vệ sinh mi mắt.
• Chườm ấm – massage mi mắt 4 lần/ngày.
• KS nhỏ mắt tại chỗ - KS uống.
 Điều trị ngoại khoa: rạch dẫn thoát, khi lẹo quá lớn hoặc điều trị nội khoa không hết (sau 1-2 tuần).

 Điều trị các bệnh lý liên quan: Viêm bờ mi mạn, mụn trứng cá đỏ …


Kỹ thuật rạch chắp-lẹo


VIÊM BỜ MI


II. PHÂN LOẠI

Các thể viêm bờ mi trên lâm sàng:

•
•

Thể cấp tính
Thể mãn tính : thường gặp, kèm theo khơ mắt và bệnh viêm kết – giác mạc.


III. NGUYÊN NHÂN

- Vi trùng: staphylococcus, streptococcus, pseudomonas...
- Tăng tiết bã nhờn: thường kèm viêm da tiết bã nhờn,…
- Rối loạn tuyến Meibomius (MGD)
- Virus, nấm, dị ứng,…


IV.LÂM SÀNG (1)

A. Triệu chứng cơ năng:
- Đỏ, sưng phù mi
- Ngứa, cảm giác nóng rát vùng bờ mi
- Triệu chứng kích thích kết mạc: chảy nước mắt, nhạy cảm ánh sáng,cảm giác như có
dị vật…


IV.LÂM SÀNG (2)
B. Triệu chứng thực thể:






Bờ mi viêm đỏ
Lông mi khơ, dính vào nhau
Lỗ tuyến Meibomius giãn,đặc nhứ sáp và tắc. Ấn nhẹ ống tuyến: chảy nước vàng nhạt, đặc, dính.
Sang thương : mụn nhỏ ở nang lơng mi → vỡ, loét. Vỏ dính chặt vào bề mặt da → chảy máu khi
tách dính


IV.LÂM SÀNG (3)
C. Biến chứng:





Tái phát nhiều lần: sẹo bờ mi, rụng lơng mi, quặm,…

Lẹo, VGM rìa,…(Staphylococcus)
Khơ mắt, VKM,…


V. ĐiỀU TRỊ (1)
1. Vệ sinh bờ mi.
2. Kháng sinh tai chỗ : nhỏ mắt, mỡ tra mắt.
3. Kháng sinh uống ( Tetracycline, Erythromycin)
4. Kháng viêm tại chỗ.
5. Phòng ngừa khô mắt ( nước mắt nhân tạo).


V. ĐiỀU TRỊ (2)

 Vệ sinh bờ mi:
 Tác dụng : làm sạch, phịng ngừa bội nhiễm
 Lơng mi : dùng gạc sạch ẩm lau nhẹ → làm
mềm sang thương, dễ bóc tách.

 Bờ mi : dùng tampon thấm nước muối sinh
lý/ dầu gội pha loãng lau nhẹ


Tài liệu tham khảo
(1)

Kanski: Clinical Ophthalmology: A Systematic Approach, 7e. Chapter 1: Eyelid.

(2) Bài giảng Nhãn khoa lâm sàng (2007). Lê Minh Thông. Chương 8: Bệnh học phần phụ. Bệnh học mi mắt.

(3) />tye.html

(4) blepharitis.html