Giáo trình Quản lý bộ phận máy - MĐ01: Máy trưởng tàu cá hạng 4

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN </b>

<b>GIÁO TRÌNH </b>

<b>MƠ ĐUN: </b>

<b>QUẢN LÝ BỘ PHẬN MÁY </b>

<b>MÃ SỐ: MĐ01 </b>

<b>NGHỀ: Máy Trƣởng Tàu Cá Hạng 4 </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2></div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN: </b>

Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thơng tin có thể đƣợc
phép dùng ngun bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham
khảo.

Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh
doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>LỜI GIỚI THIỆU </b>

Nghề khai thác thủy sản đã có ở nƣớc ta từ rất lâu đời, cho đến ngày nay
phần lớn vẫn hoạt động theo phƣơng thức cha truyền con nối, với cách làm theo
dạng gia đình. Với xu thế hội nhập và phát triển, địi hỏi phải có các đội tàu cá
đủ lớn để tiến hành khai thác những ngƣ trƣờng xa, sản lƣợng khai thác lớn và
giá trị kinh tế của mỗi chuyến biển cao. Để thực hiện đƣợc các yêu cầu đó,
ngồi việc phải trang bị tàu lớn, máy mạnh, trang thiết bị hiện đại thì địi hỏi
trình độ chun mơn của các thành viên trên tàu phải cao hơn và đặc biệt là khả
năng quản lý của ngƣời truyền trƣởng, máy trƣởng cũng phải đƣợc ngày một
nâng cao hơn.

Đáp ứng u cầu thực tế đó, giáo trình mơ đun: “Quản lý bộ phận máy”
đƣợc biên soạn để cung cấp một số kiến thức cơ bản về vị trí, vai trị, quyền
hạn của máy trƣởng và cách quản lý thuyền viên, tài liệu kỹ thuật, máy móc
thiết bị, dầu nhờn, dụng cụ và phụ tùng có trên tàu.

Giáo trình này là phần đầu tiên của các giáo trình mơ đun : “Vận hành

máy chính” , “Vâ ̣n hành hê ̣ thớng điê ̣n” , ”Vâ ̣n hành hê ̣ thống la ̣nh” , “Vận hành
các thiết bị cơ khí”, “Xử lý khắc phục sự cố máy chính”, … . Trong giáo trình
sơ cấp nghề : Máy trƣởng tàu cá hạng 4

Các nội dung sẽ đề cập trong giáo trình mơ đun này gờm :
+ Quản lý thuyền viên bộ phận máy

+ Quản lý hồ sơ kỹ thuật bộ phận máy
+ Quản lý máy móc, trang thiết bị
+ Quản lý nhiên liệu

+ Quản lý dụng cụ, phụ tùng

Trong quá trình biên soạn, chúng tơi đã tham khảo nhiều tài liệu, đi thực
tế tìm hiểu và đƣợc sự giúp đỡ, tham gia hợp tác của các chuyên gia, các đồng
nghiệp tại các đơn vị. Tuy nhiên cũng không tránh khỏi những thiếu sót, rất
mong đƣợc sự đóng góp ý kiến bổ sung của đồng nghiệp, ngƣời vận hành máy
cũng nhƣ bạn đọc để giáo trình này đƣợc hồn chỉnh hơn trong lần tái bản sau.

Nhóm biên soạn trân trọng cảm ơn Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Nông nghiệp

và Phát triển nông thôn, lãnh đạo và giáo viên của trƣờng Trung học thủy sản,

các chuyên gia và các đồng nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi và giúp đỡ chúng
tơi thực hiện Giáo trình này.

Tham gia biên soạn
1. Chủ biên

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<b>MỤC LỤC </b>

<b>ĐỀ MỤC </b> <b>TRANG </b>

LỜI GIỚI THIỆU 1

MỤC LỤC 2

MÔ ĐUN: QUẢN LÝ BỘ PHẬN MÁY 4

Bài mở đầu: CHỨC TRÁCH THUYỀN VIÊN BỘ PHẬN MÁY 5

1. Vai trò, vị trí của máy trƣởng trên tàu cá 5

2. Nhiệm vụ, quyền hạn máy trƣởng 5

2.1. Nhiệm vụ của máy trƣởng 5

2.2. Quyền hạn của máy trƣởng 7

3. Yêu cầu đối với máy trƣởng 8

Bài 1: QUẢN LÝ THUYỀN VIÊN BỘ PHẬN MÁY 9

1. Tổ chức bộ phận máy trên tàu cá 9

2. Kiểm tra, đánh giá và nâng cao trình độ thuyền viên bộ phận máy 11

3. Phân công công việc 15

Bài 2 : QUẢN LÝ HỒ SƠ KỸ THUẬT MÁY TRÊN TÀU 18

1. Tài liệu kỹ thuật 18

1.1. Mục đích 18

1.2. Các dạng tài liệu thiết yếu 18

1.3. Lƣu trữ và tra cứu tài liệu 24

2. Hồ sơ kỹ thuật. 26

2.1. Mục đích 26

2.2. Các dạng hồ sơ thiết yếu 26

2.3. Lƣu trữ và tra cứu hồ sơ 30

Bài 3 : QUẢN LÝ MÁY MÓC TRÊN TÀU 32

1. Mục đích việc quản lý 32

2. Lập kế hoạch thực hiện bảo dƣỡng, sửa chữa 32

3. Phân công và giám sát 38

Bài 4 : QUẢN LÝ NHIÊN LIỆU 40

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

2. Lựa chọn nhiên liệu. 40

3. Quản lý nhiên liệu trên tàu 44

3.1. Tính lƣợng nhiên liệu cho chuyến biển 44

3.2. Theo dõi tình hình sử dụng nhiên liệu 47

Bài 5 : QUẢN LÝ DỤNG CỤ VÀ PHỤ TÙNG 49

1. Tầm quan trọng của việc chuẩn bị dụng cụ, phụ tùng 49

2. Các loại dụng cụ cần thiết trên tàu 49

3. Chuẩn bị phụ tùng 59

4. Quản lý dụng cụ, phụ tùng trên tàu 65

HƢỚNG DẪN GIẢNG DẠY MÔ ĐUN 67

DANH SÁCH BAN CHỦ NHIỆM XÂY DỰNG 77

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<b>MƠ ĐUN: QUẢN LÝ BỘ PHẬN MÁY</b>
<b>Mã mơ đun: MĐ01 </b>

<b>GIỚI THIỆU MƠ ĐUN: </b>

- Mơ đun này nhằm cung cấp cho ho ̣c viên mô ̣t số kiến thƣ́c cơ bản về vai

trị, vị trí và nhiệm vụ của máy trƣởng. các kiến thức về quản lý, và sử dụng các
tài liệu, hồ sơ kỹ thuật máy và thiết bị trên tàu.

- Mô đun quản lý bộ phận máy cung cấp các kiến thức và kỹ năng cần
thiết để đánh giá năng lực, phân công công việc và kiểm tra kết quả công việc
của các thuyền viên thuộc bộ phận máy. Ngoài ra mô đun cũng cung cấp các
kiến thức và kỹ năng để quản lý thiết bị, dầu nhờn, dụng cụ và phụ tùng trên
tàu.

- Trong qua_{́ trình ho ̣c , các học viên sẽ đƣợc trang bi ̣ thêm các kiến thƣ́c và}

rèn luyện ý thức an toàn lao động , ý thức tuân thủ các quy định.

- Trong mô đun, phần lý thuyết đƣợc trình bày sơ lƣợc và minh ho ̣a hình

ảnh, chủ yếu nhằm nâng cao khả năng thƣ̣c hành của các ho ̣c viên trên máy.

- Phần đa_{́nh giá kết quả dƣ̣a vào kết quả đa ̣t đƣơ ̣c khi thƣ̣c hiê ̣n các bài}

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<b>Bài mở đầu: CHỨC TRÁCH THUYỀN VIÊN BỘ PHẬN MÁY </b>
<b>Mục tiêu: </b>

<b>A. NỢI DUNG </b>

1. Vai trị, vị trí của máy trƣởng trên tàu cá

Máy trƣởng là ngƣời chịu trách nhiệm trƣớc thuyền trƣởng về mặt kỹ

thuật của toàn bộ thiết bị động lực trên tàu và trực tiếp lãnh đạo bộ phận máy
và điện trên tàu. Là ngƣời tổ chức quản lý và khai thác các thiết bị động lực
trên tàu, tổ chức lao động cho thuyền viên bộ phận máy và điện, lãnh đạo Hội
đồng kỹ thuật của tàu (Điều 155 của điều lệ chức trách thuyền viên trên tàu
biển Việt Nam).

Nhƣ vậy, vị trí và vai trò của máy trƣởng trên tàu rất quan trọng và khơng
thể thiếu đƣợc. Máy trƣởng có nhiệm vụ khơng chỉ đảm bảo các máy móc chủ
yếu hoạt động an toàn và tin cậy để tàu hoạt động tốt mà còn phải đảm bảo sự
hoạt động tốt cho các máy móc phụ khác (các máy tời, máy lạnh, …). Ngồi ra,
máy trƣởng cịn là ngƣời tổ chức giờ giấc lao động; đảm bảo ca kíp, giờ nghỉ
ngơi, giải trí; đảm bảo việc cứu sinh, cứu hoả và an tồn lao động.

Máy trƣởng cịn có vị trí quan trọng ở chỗ là ngƣời phải biết tổ chức khai
thác trang thiết bị động lực an toàn, tin cậy và mang lại hiệu quả kinh tế cao
thông qua việc huấn luyện cho thuyền viên ngành máy nắm chắc và áp dụng
các quy tắc vận hành kỹ thuật, quy trình bảo quản, bảo dƣỡng kỹ thuật một
cách nhuần nhuyễn.

Nếu coi thiết bị động lực nhƣ trái tim của con tàu thì máy trƣởng chính là
ngƣời điều khiển trái tim ấy. Thiếu máy trƣởng thì tồn bộ thiết bị động lực và
thiết bị phục vụ khơng thể hoạt động bình thƣờng, dẫn đến con tàu cũng không
thể hoạt động đƣợc.

Nhƣ vậy, ở trên tàu, vị trí và vai trị của máy trƣởng rất cần thiết và quan
trọng, không thể thiếu đƣợc.

2. Nhiệm vụ, quyền hạn máy trƣởng
2.1. Nhiệm vụ của máy trƣởng

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

- Máy trƣởng hàng ngày phải kiểm tra việc ghi chép chính xác và có hệ
thống trong các loại nhật ký máy về các thông số kỹ thuật trong quá trình vận
hành, bảo quản, sửa chữa và sự cố máy móc thiết bị và ký tên vào nhật ký.

- Máy trƣởng phải tổ chức kịp thời cho thuyền viên bộ phận máy sửa chữa
khắc phục các hƣ hỏng đột xuất, các sự cố và công việc bảo quản, bảo dƣỡng
định kỳ thuộc trách nhiệm của thuyền viên, lên các hạng mục sửa chữa định kỳ
cho các máy móc thiết bị thuộc bộ phận mình phụ trách, kiểm tra chất lƣợng
sửa chữa của các máy móc do các tổ sửa chữa trên bờ tiến hành đúng yêu cầu
của Đăng kiểm đề ra.

- Lập các bản yêu cầu cung cấp vật tƣ kỹ thuật, phụ tùng thay thế, nhiên
liệu, … cho máy móc và các thiết bị khác, bảo quản và sử dụng tốt các vật tƣ,
phụ tùng đó.

- Máy trƣởng phải trực tiếp điều khiển máy khi tàu ra vào cảng, điều động
qua các luồng lạch hẹp, khu vực nguy hiểm hay khi điều kiện hành trình gặp
khó khăn, tầm nhìn xa bị hạn chế, … chỉ khi nào đƣợc sự đồng ý của thuyền
trƣởng thì máy trƣởng mới đƣợc rời khỏi buồng máy và giao cho thợ máy.

- Máy trƣởng phải nghiêm chỉnh chấp hành và kịp thời hồn thành chính
xác những mệnh lệnh điều động của thuyền trƣởng.

- Nếu vì một lý do nào đó khơng thực hiện đƣợc mệnh lệnh hoặc thực hiện
chậm trễ thì máy trƣởng phải báo cáo kịp thời để thuyền trƣởng xử lý.

- Máy trƣởng có nhiệm vụ dự tính đƣợc những khó khăn, những hƣ hỏng
có thể xảy ra đối với máy móc thiết bị và đề ra những biện pháp để ngăn ngừa
hoặc hạn chế những sự cố có thể xảy ra; đồng thời máy trƣởng phải kịp thời
thông báo cho thuyền trƣởng biết rõ tình hình để có biện pháp xử lý. Trƣờng

hợp có sự cố, máy trƣởng hành động theo trách nhiệm và kinh nghiệm của
mình và sau đó phải báo cáo kịp thời cho thuyền trƣởng biết những biện pháp
đã thực hiện vừa qua.

- Máy trƣởng phải tổ chức ca kíp làm việc và nghỉ ngơi của thuyền viên bộ
phận máy.

- Máy trƣởng phải theo dõi việc thực hiện quy trình, quy phạm an tồn kỹ
thuật và an tồn lao động thuộc bộ phận mình phụ trách.

- Máy trƣởng có nhiệm vụ giám sát việc thực hiện nội quy phòng cháy,
chữa cháy ở buồng máy, kho thuộc bộ phận máy quản lý.

- Máy trƣởng có nhiệm vụ lãnh đạo bộ phận máy thực hiện đúng sự phân
công đã đƣợc quy định khi có báo động cấp cứu.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

- Máy trƣởng phải báo cáo chủ tàu bằng văn bản về tình trạng máy móc và
thiết bị của tàu theo đúng chế độ quy định. Khi sửa chữa, máy trƣởng thay mặt
chủ tàu để giao dịch với các cơ quan nhà nƣớc (Đăng kiểm) về phần máy.

- Khi đƣợc điều động đến tàu, máy trƣởng có nhiệm vụ tiếp nhận tồn bộ
bộ phận máy và điện về tình trạng kỹ thuật của tất cả máy móc thiết bị, nhiên
liệu, dầu mỡ bôi trơn, dụng cụ đồ nghề, tài sản vật tƣ dự trữ, phụ tùng thay thế
theo sổ tài sản và thực tế (kiểm tra bên ngoài và tiến hành thử hoạt động), tiếp
nhận các hồ sơ kỹ thuật thuộc bộ phận máy và điện, và về nhân sự.

(Biên bản tiếp nhận và bàn giao đƣợc lập thành 4 bản có chữ ký xác nhận
của thuyền trƣởng, 1 bản giao cho chủ tàu, 1 bản giao cho thuyền trƣởng, 1 bản
giao cho bên giao và bản còn lại đƣợc giao cho bên nhận bàn giao)

- Máy trƣởng có nhiệm vụ căn cứ vào hợp đồng mà tiếp nhận bộ phận máy
và điện khi đƣợc giao trách nhiệm đến nhận tàu đóng mới, tàu sửa chữa và tàu
mới mua.

2.2. Quyền hạn của máy trƣởng

- Máy trƣởng có quyền đề nghị cung cấp vật tƣ, sửa chữa, thay thế thiết bị
nếu nhận thấy chúng không đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật.

- Nếu thuyền viên ngành máy có hành vi làm hƣ hại hoặc có nguy cơ gây
hƣ hại đến máy móc thiết bị, khơng chấp hành sự phân cơng lao động thì máy
trƣởng có quyền đình chỉ cơng tác của ngƣời đó sau khi đã báo cáo với thuyền
trƣởng.

- Trƣờng hợp tàu neo đậu, máy trƣởng có quyền lên bờ nghỉ ngơi khi đƣợc
sự đồng ý của thuyền trƣởng sau khi đã giao việc cho thợ máy và cho địa chỉ
liên lạc.

- Khi tàu di chuyển trong cảng, chạy trong luồng lạch hẹp hoặc tàu đang
hành trình trên biển, máy trƣởng khơng đƣợc tuỳ tiện thay đổi tốc độ quay của
máy, ngừng hoạt động hoặc cho hoạt động lại các thiết bị kỹ thuật quan trọng
hoặc tự tiện điều chỉnh nhiên liệu, nƣớc dằn tàu ở các két khi chƣa có sự đồng ý
của thuyền trƣởng.

- Khi tàu hành trình, gặp trƣờng hợp có sự cố hay có nguy cơ đe doạ đến
sinh mạng con ngƣời thì máy trƣởng có quyền cho ngừng máy chính hay máy
móc khác, đồng thời phải báo cáo ngay cho thuyền trƣởng biết.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

3. Yêu cầu đối với máy trƣởng

Máy trƣởng phải là ngƣời có phẩm chất đạo đức tốt. Đó là ngƣời có ý thức
tổ chức kỷ luật, có tinh thần trách nhiệm với cơng tác đƣợc giao, có đức tính
cần cù, chăm chỉ và sáng tạo trong lao động, có đức tính kiên trì, dũng cảm
trong khi tàu có sự cố trên biển hoặc trong điều kiện khắc nghiệt của biển cả.
Máy trƣởng biết tổ chức thực hiện, biết lãnh đạo bộ phận thuyền viên ngành
máy, đồng thời biết phục tùng và chịu sự lãnh đạo của thuyền trƣởng, biết phối
hợp nhịp nhàng giữa bộ phận điều khiển và bộ phận máy. Là ngƣời trung thực,
quả quyết, dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm.

Máy trƣởng phải có trình độ học vấn tốt, trình độ chun mơn, nghiệp vụ
giỏi mới có thể hƣớng dẫn về quy trình, quy tắc vận hành kỹ thuật; tổ chức sửa
chữa, bảo dƣỡng, bảo quản các máy móc, thiết bị trên tàu và tổ chức khai thác
hợp lý thiết bị động lực. Yêu cầu máy trƣởng phải có kiến thức rộng và sâu,
nắm chắc nguyên lý hoạt động, kết cấu của trang thiết bị, những đặc điểm, tính
năng của từng loại máy móc nhƣ máy chính điêden, máy phát điện, các máy
phụ, … Ngoài việc am hiểu phần cơ, máy trƣởng còn phải hiểu biết phần điện,
lạnh, phần tự động, điều khiển từ xa, …

Máy trƣởng phải là ngƣời tìm hiểu nắm chắc luật hàng hải về phần máy,
các thủ tục đăng kiểm, các quy định liên quan đến phần máy nhƣ bảo vệ ô
nhiễm môi trƣờng biển, cứu ngƣời trên biển, cứu hoả, cứu sinh, … nhằm hạn
chế đến mức thấp nhất những tổn thất do bộ phận máy gây ra.

Máy trƣởng phải là ngƣời biết tổ chức quản lý, phân công lao động nhằm
đạt hiệu quả kinh tế cao. Máy trƣởng cần am hiểu tâm sinh lý con ngƣời, đặt
biệt là ngƣời đi biển, đảm bảo sự đoàn kết nội bộ, yêu thƣơng, giúp đỡ nhau
trong lúc khó khăn. Phải biết tổ chức ca kíp làm việc hợp lý.

Máy trƣởng phải là ngƣời biết đúc rút kinh nghiệm, thu thập kinh nghiệm
và biết học hỏi kinh nghiệm từ các máy trƣởng khác trên các lĩnh vực tổ chức

khai thác máy móc thiết bị, kinh nghiệm xử lý những sự cố của chúng, kinh
nghiệm tổ chức bảo quản, bảo dƣỡng, kinh nghiệm tổ chức lao động và quản lý
nhân lực, …

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<b>Bài 1: QUẢN LÝ THUYỀN VIÊN BỘ PHẬN MÁY </b>
<b>Mục tiêu : </b>

Sau khi kết thúc mơn học này ngƣời học có khả năng
- Biết đƣợc sơ đồ tổ chức trên tàu

- Biết đƣợc quy định, trách nhiệm của các vị trí trong bộ phận máy
- Đánh giá năng lực của các thuyền viên trong bộ phận máy

- Phân công đƣợc công việc cho các thuyền viên trong bộ phận máy theo
đúng khả năng từng ngƣời .

- Thực hiện bồi dƣỡng, nâng cao kiến thức chuyên môn cho các thành viên
trong bộ phận

<b>A. NỘI DUNG </b>

1. Tổ chức bộ phận máy trên tàu cá

Sơ đồ tổ chức của bộ phận máy trên tàu cá nhƣ sau :

Máy trưởng

Máy phó

Thợ máy

Thợ máy

Thợ máy
Thợ máy

Trong một số tàu có đặc thù riêng có thể có thêm các chức danh khác nhƣ
thợ điện, thợ cơ, …

Các chức danh, nhiệm vụ và quyền hạn của từng vị trí do thuyền trƣởng và
máy trƣởng quy định.

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

- Máy phó : là ngƣời phụ cho máy trƣởng trong cơng tác điều hành, vận hành
máy. Máy phó có thể thay máy trƣởng trực ca, giám sát sửa chữa tàu, kiểm tra
bơm nhiên liệu lên tàu, mua vật tƣ, phụ tùng cho máy.

- Thợ máy :

+ Thợ máy chịu sự lãnh đạo của máy trƣởng. Thợ máy trực ca làm việc trên tàu
theo kế hoạch đƣợc phân cơng.

+ Thợ máy trên tàu có nhiệm vụ hồn thành các cơng việc sau:

+ Khi trực ca tàu hành trình cũng nhƣ neo đậu, theo sự phân cơng, tiến hành vận
hành, chăm sóc, theo dõi, bảo dƣỡng các máy móc thiết bị trong buồng máy
theo đúng quy trình kỹ thuật vận hành máy móc thiết bị đáp ứng yêu cầu chung
của tàu.

+ Khi không làm công việc trực ca thì làm các cơng việc khác theo sự phân công
nhƣ bảo quản, bảo dƣỡng, sửa chữa máy móc thiết bị, làm vệ sinh buồng
máy,…

+ Nắm đƣợc nguyên lý, cấu tạo và hoạt động của các máy móc thiết bị để có thể
hồn thành các cơng việc đƣợc phân cơng với năng suất và chất lƣợng cao.
+ Phải nắm vững kỹ thuật vận hành các máy móc thiết bị phục vụ cho khâu đảm

bảo an toàn nhƣ thiết bị phịng chữa cháy, thiết bị cứu sinh,…

Ngồi ra trên tàu phải ln có một nhóm thực hiện cơng tác trực ca, và ngƣời
đứng đầu ca trực đƣợc gọi là trƣởng ca (trên các tàu lớn gọi là sỹ quan trực ca).
Nhiệm vụ của trƣởng ca nhƣ sau :

+ Trƣởng ca máy chịu sự chỉ huy trực tiếp của máy trƣởng; chịu trách nhiệm hoàn
toàn về các hành động của mình liên quan đến việc vận hành các máy móc,
thiết bị theo đúng quy trình kỹ thuật, bảo đảm sự hoạt động bình thƣờng của tất
cả các máy móc, thiết bị.

+ Trƣởng ca máy không đƣợc tự ý bỏ ca trực khi chƣa có sự đồng ý của máy
trƣởng hay máy hai đƣợc máy trƣởng ủy quyền.

+ Điều hành thợ máy, thợ điện; thƣờng xuyên theo dõi chế độ làm việc của các
máy, thiết bị, lò, nồi hơi theo đúng quy trình kỹ thuật;

+ Tổ chức thực hiện nhiệm vụ của ca trực ở buồng máy, buồng lò, bảo đảm trật tự
và vệ sinh công nghiệp ở buồng máy;

+ Bảo đảm các máy móc thuộc bộ phận máy hoạt động bình thƣờng, an toàn và
xử lý kịp thời các sự cố xảy ra;

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

+ Tiến hành đo dầu, nƣớc ở các két; bơm nƣớc la canh buồng máy, nƣớc dằn,
nhiên liệu để điều chỉnh tàu theo yêu cầu của trƣởng ca boong; khi tiến hành

bơm nƣớc thải các loại phải thực hiện theo đúng quy định;

+ Khi tàu hành trình, trực ca máy có nhiệm vụ thực hiện nghiêm chỉnh các mệnh
lệnh từ buồng lái của thuyền trƣởng hoặc trực ca boong;

+ Trƣởng ca máy khơng có quyền tự ý thay đổi chế độ làm việc của máy chính
hay các máy khác. Trong trƣờng hợp cần thiết nếu phải thay đổi chế độ làm
việc hoặc cho ngừng làm việc thì trƣởng ca máy phải báo trƣớc cho trƣởng ca
boong và máy trƣởng biết;

+ Khi có sự cố hay có nguy cơ đe dọa đến sinh mạng con ngƣời thì trƣởng ca máy
có quyền cho ngừng máy chính hay các máy khác và phải báo ngay cho trƣởng
ca boong và máy trƣởng biết. Trƣờng hợp xét thấy việc ngừng máy chính hay
các máy khác có nguy cơ đe dọa nghiêm trọng cho tàu thì thuyền trƣởng có
quyền u cầu trƣởng ca máy tiếp tục cho các máy móc đó hoạt động và phải
chịu trách nhiệm về hậu quả có thể xảy ra. Trong trƣờng hợp này trƣởng ca
máy phải ghi mệnh lệnh của thuyền trƣởng vào nhật ký máy và thuyền trƣởng
phải ghi vào nhật ký hàng hải;

+ Khi vắng mặt máy trƣởng, trƣởng ca máy khơng có quyền khởi động máy
chính, trừ trƣờng hợp thật cần thiết nhƣng phải có lệnh của thuyền trƣởng;
+ Không đƣợc tiến hành giao nhận ca khi tàu đang điều động cập hoặc rời cầu hay

trong thời gian đang ngăn ngừa tai nạn và sự cố, nếu khơng có sự đồng ý của
máy trƣởng;

+ Khi bàn giao ca, ngƣời nhận ca có trách nhiệm tự mình kiểm tra trạng thái hoạt
động của các máy móc, thiết bị động lực, chế độ làm việc, tình trạng kỹ thuật
của máy móc và thiết bị. Ngƣời giao ca có trách nhiệm bàn giao cụ thể và nói
rõ những khuyến nghị cần thiết cho ngƣời nhận ca.

Với những ngƣời mới nhận việc, máy trƣởng có trách nhiệm phổ biến sơ đồ
tổ chức và các nhiệm vụ cho từng vị trí trong bộ phận máy trên tàu.

2. Kiểm tra, đánh giá và nâng cao trình độ thuyền viên bộ phận máy

 Kiểm tra , đánh giá thuyền viên bộ phận máy :

Máy trƣởng là ngƣời đứng đầu bộ phận máy trên tàu, việc nắm rõ tính cách,
khả năng từng ngƣời trong bộ phận để phân cơng cơng việc phù hợp đóng vai
trò quan trọng.

Khi ngƣời mới nhận việc hoặc định kỳ không quá 6 tháng, máy trƣởng phải
tiến hành kiểm tra lại năng lực từng thành viên trong bộ phận.

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

Phiếu đánh giá phải đƣợc giải thích rõ các hạng mục bên trong và sau khi
đánh gía xong phải công bố cho ngƣời đƣợc đánh giá biết kết quả và nguyên
nhân

Dƣới đây là bảng đánh giá mẫu

Bảng 1.1 – Mẫu đánh giá năng lực
Cty ………….

Tàu : …………
Bộ phận máy

<b>BẢNG ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC </b>
<b>Tháng : / </b>

Họ tên : Chức vụ hiện tại :

<b>STT </b> <b>NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ </b>

<b>KẾT QUẢ </b>

<b>GHI CHÚ </b>

Tốt Khá T.B Yếu

01 Vận hành máy chính

02 Vận hành máy phát điện

03 Vận hành máy lạnh

04 Vận hành tời neo cơ

05 Vận hành tời neo điện

06 Vận hành tời neo thủy lực

07 Vận hành tời kéo lƣới cơ

08 Vận hành tời kéo lƣới thủy lực

09 Vận hành tời kéo lƣới điện

10 Vận hành tời lƣới vây cơ

11 Vận hành tời lƣới vây thủy lực

12 Vận hành tời lƣới vây điện

13 Vận hành tời lƣới rê cơ

14 Vận hành tời lƣới rê thủy lực

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

16 Vận hành tời câu cơ

17 Vận hành tời câu thủy lực

18 Sửa chữa sự cố nhỏ máy chính

19 Sửa chữa sự cố lớn máy chính

20 Sửa chữa sự cố nhỏ MPĐ

21 Sửa chữa sự cố lớn MPĐ

22 Sửa chữa sự cố nhỏ máy lạnh

23 Sửa chữa lớn máy lạnh

24 Sửa chữa sự cố máy khai thác

25 Kiểm tra dầu đốt (dầu D.O)

26 Kiểm tra dầu bôi trơn

27 Kiểm tra dầu thủy lực

28 Sử dụng các dụng cụ cơ khí _{thơng dụng}

29 Sử dụng các thiết bị chuyên

dùng

30 Cập nhật hồ sơ ca trực

31 Tra cứu tài liệu, hồ sơ kỹ thuật

32 Các kỹ năng phụ trợ khác

<b>Tổng kết quả </b>
<b>Ý kiến đề xuất : </b>

Dựa vào bảng đánh giá năng lực của từng thành viên trong bộ phận máy mà
máy trƣởng có sự phân cơng cơng việc hợp lý cũng nhƣ có kế hoạch đào tạo,
nâng cao tay nghề của các thành viên trong bộ phận máy.

 Đào tạo, nâng cao trình độ của thuyền viên trong bộ phận máy :

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

thuyền viên. Việc tổ chức đào tạo tùy theo quy mơ của bộ phận có thể cử đi học
các khóa bồ dƣỡng nghiệp vụ (đào tạo ngoài) hoặc tự trong bộ phận tổ chức
đào tạo (đào tạo nội bộ).

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

Bảng 1.2 – Mẫu bảng kế hoạch đào tạo
KẾ HOẠCH ĐÀO TẠO

Năm : ………… Tàu : ………. Số : ………..
STT NỘI DUNG ĐÀO

TẠO

ĐỐI TƢỢNG
ĐÀO TẠO

THỜI
GIAN

CÁCH

THỨC ĐÀO
TẠO

01

Vận hành máy chính - Nguyển Văn
A

- Trần văn B

Tháng 2/…
Tháng 6/…

Đào tạo ngoài

02 Vận hành máy lạnh - Nguyễn Văn

C

Tháng 4/… Đào tạo nội

bộ

03 Vận hành thiết bị cơ

khí

- Lê Văn D Tháng 8/… Đào tạo nội

bộ

… … … … …

Sau khi tổ chức đào tạo cho các thuyền viên trong bộ phận, máy trƣởng nên
đánh giá lại năng lực của ngƣời đƣợc đào tạo để đánh giá kết quả.

3. Phân công công việc

 Căn cƣ_{́ để phân công :}

Căn cứ vào khả năng chuyên môn thông qua giấy chứng nhận trình độ
chun mơn và tay nghề thực tế của thuyền viên.

 Nội dung phân công :

- Nêu rõ công việc phân công
+ Nêu rõ tên công việc;

+ Ngƣời liên quan để thực hiện công việc;
+ Công việc thực hiện ở đâu;

+ Công việc thực hiện khi nào.

Khi công việc đƣợc làm rõ sẽ giúp thuyền viên tiếp cận với công việc thuận lợi
hơn.

- Đƣa ra lý do phải thực hiện công việc

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

công việc. Nhờ vậy, khi gặp trở ngại trong lúc thực hiện công việc, họ sẽ cố
gắng xoay trở để thực hiện bằng đƣợc cơng việc, nhất là khi khơng có ngƣời

hƣớng dẫn bên cạnh<b>. </b>

- Hƣớng dẫn thực hiện công việc

Tùy theo mức độ thạo việc của thuyền viên mà ta thực hiện hay không thực
hiện bƣớc này. Giao cho thuyền viên có kinh nghiệm cùng lĩnh vực chuyên
môn hƣớng dẫn thuyền viên mới thực hiện công việc.

 Yêu cầu lập lại công việc

Đây là một cách giúp ta kiểm chứng xem cấp dƣới đã hiểu và làm đƣợc cơng
việc hay chƣa. Khuyến khích cho thuyền viên đặt câu hỏi, và lắng nghe họ trình
bày những khó khăn, trở ngại khi thực hiện công việc để kịp thời hỗ trợ nhằm
đảm bảo khả năng thành công của công việc ta giao.

 Theo dõi thực hiện công việc

Giao cho cán bộ hoặc thuyền viên có kinh nghiệm thƣờng xuyên theo dõi
quá trình thực hiện cơng việc của thuyền viên mới, xem có những trở ngại phát
sinh hay khơng. Nếu có, ta hãy điều chỉnh yêu cầu công việc sao cho phù hợp
với thực tế.

 Phân công ca trực : Do tàu làm việc hầu nhƣ 24 giờ trong ngày nên cần

phải có ngƣời trực liên tục để theo dõi và vận hành các máy móc. Tùy theo số
lƣợng thợ máy và trình độ của các thợ máy trên tàu mà chia ra các ca trực cho
hợp lý .

Thƣờng bộ phận máy chia làm 3 ca trực, mỗi ca gồm 2 đến 3 ngƣời, trong đó
có một ngƣời là trƣởng ca trực.

Trong ca trực phải phân cơng ngƣời theo dõi máy chính, máy phát điện, máy
nén khí, máy lạnh, … và ghi sổ nhật ký.

Khi có yêu cầu vận hành các máy móc trong ca trực, máy trƣởng phải quy
định trƣớc ngƣời đƣợc phép khởi động và vận hành thiết bị.

 Phân công công việc khi tàu trong chế độ khai thác : Khi tàu ở chế độ khai

thác, các thiết bị khai thác đƣợc vận hành, để đảm bão thực hiện đúng các yêu
cầu kỹ thuật, máy trƣởng phải phân cơng ngƣời có tay nghề thực hiện các thao
tác kiểm tra và vận hành. Ngoài ra máy trƣởng cũng phải quy định và phân
cơng trƣớc vị trí và các cơng việc mà ngƣời phụ máy phải thực hiện.

 Phân công công việc khi tàu vào luồng hẹp hoạt di chuyển trong điều kiện

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

<b>B. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP THỰC HÀNH </b>

Bài tập 1 : Nêu các nhiệm của trƣởng ca trực?

Bài tập 2 : Tại sao phải đánh giá năng lực của từng thành viện trong bộ phận
máy?

Bài tập 3 : Thực hành lập phiếu đánh giá năng lực của một thợ máy trên tàu?

<b>C. GHI NHỚ </b>

- Máy trƣởng phải có trách nhiệm phân công công việc cho từng thành viên
trong bộ phận.

- Khi phân công công việc phải dựa vào năng lực thực tế của từng ngƣời
mma2 giao việc cho phù hợp.

</div>

<!--links-->