Bài giảng Kết cấu ô tô - ThS. Nguyễn Hoài
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.37 MB, 20 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
Bài giảng Kết cấu ơ tơ
GV. ThS. Nguyễn Hồi- Khoa Cơ khí- Trƣờng Cao đẳng Cơng nghệ- Đại học Đà Nẵng Trang 1
CHƢƠNG I. TỔNG QUAN VỀ Ô TÔ ... 9
1. Lịch sử phát triển ... 9
1.1. Trên thế giới ... 9
1.2. Tại Việt Nam ... 10
2. Công dụng, cấu tạo và yêu cầu chung của ô tô ... 10
2.1. Cấu tạo chung của ô tô ... 11
2.1.1. Động cơ ... 11
2.1.2. Khung-gầm ô tô ... 11
2.1.3. Thân vỏ ô tô ... 11
2.1.4. Điện thân ô tô ... 11
2.2. Phân loại ô tô ... 12
2.2.1. Theo tải trọng và số chỗ ngồi ... 12
2.2.2. Theo nhiên liệu sử dụng ... 12
2.2.3. Theo công dụng ... 13
2.3. Yêu cầu chung của ô tô ... 14
2.3.1. Những yêu cầu về thiết kế chế tạo ... 14
2.3.2. Những yêu cầu về sử dụng ... 14
2.3.3. Những yêu cầu về bảo dƣỡng sửa chữa ... 15
CHƢƠNG 2. BỐ TRÍ CHUNG TRÊN Ơ TƠ ... 16
1. Cơng thức bánh xe ... 16
2. Bố trí động cơ ... 17
3. Bố trí hệ thống truyền lực ... 18
CHƢƠNG 3. LY HỢP ... 23
1. Công dụng, phân loại, yêu cầu ... 23
1.1. Công dụng ... 23
1.2. Phân loại ... 23
1.3. Yêu cầu ... 24
2. Sơ đồ cấu tạo và nguyên lý làm việc của ly hợp ma sát ... 25
2.1. Ly hợp ma sát khơ một đĩa bị động lị xo trụ bố trí xung quanh... 25
2.1.1. Cấu tạo ... 25
2.1.2. Nguyên lý hoạt động ... 26
2.2. Ly hợp ma sát khơ một đĩa bị động lị xo ép hình đĩa ... 26
2.2.1. Cấu tạo ... 26
2.2.2. Nguyên lý làm việc ... 27
2.3. Ly hợp ma sát nhiều đĩa ... 28
</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>
Bài giảng Kết cấu ô tơ
GV. ThS. Nguyễn Hồi- Khoa Cơ khí- Trƣờng Cao đẳng Công nghệ- Đại học Đà Nẵng Trang 2
2.3.2. So sánh ƣu và nhƣợc điểm của ly hợp một đĩa và ly hợp nhiều đĩa ... 29
3. Cấu tạo các cụm chi tiết chính trong ly hợp ma sát... 29
3.1. Cấu tạo đĩa ly hợp ... 30
3.2. Cấu tạo đòn mở ly hợp ... 30
4. Cơ cấu điều khiển ly hợp ... 31
4.1. Điều khiển cơ khí ... 31
4.2. Điều khiển thủy lực ... 32
4.2.1. Cấu tạo ... 32
4.2.2. Hoạt động ... 33
4.3. Điều khiển điện tử ... 34
5. Trợ lực ly hợp ... 35
5.1. Dẫn động cơ khí cƣờng hóa khí nén ... 35
5.1.1. Cấu tạo ... 35
5.1.2. Nguyên lý làm việc ... 35
5.2. Dẫn động thủy lực cƣờng hóa khí nén ... 36
5.2.1. Cấu tạo ... 36
5.2.2. Nguyên lý hoạt động ... 36
6. Ly hợp thủy lực ... 38
6.1. Cấu tạo ... 38
6.2. Nguyên lý hoạt động ... 39
6.3. Ƣu và nhƣợc điểm của ly hợp thủy lực ... 39
CHƢƠNG 4. HỘP SỐ ... 40
1. Công dụng, phân loại và yêu cầu... 40
1.1. Công dụng ... 40
1.2. Phân loại ... 40
1.3. Yêu cầu ... 40
2. Truyền động bánh răng ... 41
2.1. Truyền động bánh răng ... 41
2.2. Tỷ số truyền trong truyền động bánh răng ... 41
2.2.1. Khái niệm về tỷ số truyền ... 41
2.2.2. Công thức tỷ số truyền ... 42
3. Cấu tạo của hộp số chính thơng dụng ... 42
3.1. Hộp số 3 tiến 1 lùi, loại 2 trục ... 42
3.1.1. Sơ đồ cấu tạo và nguyên lý hoạt động ... 42
3.1.2. Những điều cần lƣu ý... 43
3.2. Hộp số ô tô 3 số tiến, 1 số lùi, loại 3 trục... 44
</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>
Bài giảng Kết cấu ơ tơ
GV. ThS. Nguyễn Hồi- Khoa Cơ khí- Trƣờng Cao đẳng Cơng nghệ- Đại học Đà Nẵng Trang 3
3.2.2. Những điều cần lƣu ý... 45
3.3. Hộp số 4 số tiến, 1 số lùi, 3 trục ... 46
3.3.1. Sơ đồ cấu tạo và nguyên lý hoạt động ... 46
3.3.2. Những điều cần chú ý ... 47
3.4. Hộp số ô tô 5 số tiến, 1 lùi loại 3 trục ( có tỷ số truyền tăng) ... 48
3.4.1. Sơ đồ cấu tạo và nguyên lý hoạt động ... 48
3.4.2. Những điều cần lƣu ý... 50
4. Cấu tạo các chi tiết chính trong hộp số ... 50
4.1. Vỏ và nắp hộp số ... 50
4.2. Trục sơ cấp ... 50
4.3. Trục trung gian ... 50
4.4. Trục thứ cấp ... 51
4.5. Trục số lùi ... 51
4.6. Cơ cấu sang số... 51
4.7. Bộ đồng tốc ... 52
4.7.1. Nhiệm vụ ... 52
4.7.2. Cấu tạo ... 53
4.7.3. Hoạt động ... 54
CHƢƠNG 5. HỘP SỐ TỰ ĐỘNG ... 55
1. Giới thiệu về hộp số tự động ... 55
2. Các bộ phận chính trong hộp số tự động ... 55
2.1. Bộ biến mô ... 56
2.1.1. Đặc điểm kết cấu ... 56
2.1.2. Nguyên lý làm việc ... 59
2.1.3. Chức năng của khớp một chiều ... 60
2.1.4. Một số thơng số và đặc tính biến mơ ... 61
2.1.5. Cơ cấu ly hợp khóa biến mơ ... 62
2.2. Bộ bánh răng hành tinh ... 63
2.2.1. Chức năng ... 63
2.2.2. Cấu tạo chung của bộ bánh răng hành tinh ... 64
2.2.3. Nguyên lý hoạt động của cơ cấu hành tinh ... 65
2.2.4. Tỷ số truyền của bộ bánh răng hành tinh ... 67
2.3. Phanh hãm và ly hợp ... 68
2.3.1. Phanh hãm ... 68
2.3.2. Phanh dải ... 70
2.3.3. Ly hợp và khớp một chiều ... 71
</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>
Bài giảng Kết cấu ơ tơ
GV. ThS. Nguyễn Hồi- Khoa Cơ khí- Trƣờng Cao đẳng Công nghệ- Đại học Đà Nẵng Trang 4
CHƢƠNG 6. HỘP PHÂN PHỐI ... 74
1. Công dụng, phân loại của hộp phân phối ... 74
1.1. Công dụng ... 74
1.2. Phân loại ... 74
1.2.1. Theo cấp số truyền ... 74
1.2.2. Theo tỷ lệ phân chia moment ra các cầu ... 74
1.2.3. Theo dạng điều khiển gài cầu ... 74
2. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của hộp phân phối ... 75
2.1. Cấu tạo chung của hộp phân phối ... 75
2.2. Cấu tạo của một số hộp phân phối trên ô tô du lịch ... 76
2.2.1. Hộp phân phối trên ô tô Toyota Land Cruiser 4WD ... 76
2.2.2. Hộp phân phối trên ô tô Mitsubishi Pajero 4WD ... 77
2.3. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của hộp phân phối trên xe tải ... 78
2.3.1. Hộp phân phối hai cấp không thƣờng xuyên gài cầu trƣớc ... 78
2.3.2. Hộp phân phối hai cấp gài hai cầu thƣờng xuyên có vi sai giữa các cầu ... 80
CHƢƠNG 7. CÁC ĐĂNG ... 82
1. Công dụng, phân loại, yêu cầu ... 82
1.1. Công dụng ... 82
1.2. Phân loại ... 82
1.2.1. Theo công dụng ... 82
1.2.2. Theo đặc điểm động học ... 83
1.2.3. Yêu cầu ... 83
2. Các đăng khác tốc ... 83
2.1. Sơ đồ cấu tạo và động học ... 83
2.1.1. Sơ đồ cấu tạo ... 83
2.1.2. Động học ... 84
2.2. Cấu tạo ... 86
3. Các đăng đồng tốc ... 88
3.1. Nguyên lý hình thành các đăng đồng tốc kiểu bi ... 88
3.2. Các đăng đồng tốc kiểu Veise ... 90
3.3. Các đăng đồng tốc kiểu bi Rzeppa ... 90
3.4. Các đăng đồng tốc dạng Tripod ... 91
3.5. Các đăng đồng tốc kiểu chữ thập kép ... 93
CHƢƠNG 8. CẦU DẪN HƢỚNG ... 94
1. Công dụng, phân loại, yêu cầu ... 94
</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>
Bài giảng Kết cấu ô tô
GV. ThS. Nguyễn Hồi- Khoa Cơ khí- Trƣờng Cao đẳng Cơng nghệ- Đại học Đà Nẵng Trang 5
1.2. Phân loại ... 94
1.3. Yêu cầu ... 94
2. Phân tích các kết cấu của cầu dẫn hƣớng ... 95
2.1. Cầu dẫn hƣớng không chủ động ... 95
2.2. Cầu dẫn hƣớng chủ động ... 95
2.3. Vị trí lắp đặt của bánh xe dẫn hƣớng ... 96
2.3.1. Góc nghiêng ngồi (Camber)... 97
2.3.2. Độ chụm bánh xe (Toe in, Toe out) ... 98
2.3.3. Góc nghiêng trong của trục đứng (Kingpin) ... 99
2.3.4. Góc nghiêng sau của trục đứng (Caster) ... 99
CHƢƠNG 9. CẦU CHỦ ĐỘNG TRÊN Ô TÔ ... 100
A. Truyền lực chính ... 100
1. Cơng dụng, phân loại, yêu cầu ... 100
1.1. Công dụng ... 100
1.2. Phân loại ... 100
1.3. Yêu cầu ... 101
2. Phân tích kết cấu của truyền lực chính ... 101
2.1. Bánh răng nón răng thẳng ... 101
2.2. Bánh răng nón răng cong ... 102
2.3. Bánh răng hypoit ... 103
2.4. Trục vít-bánh vít ... 103
2.5. Truyền lực chính kép ... 104
3. Độ cứng vững của truyền lực chính ... 105
3.1. Độ cững vững của bánh răng chủ động truyền lực chính ... 105
3.2. Độ cứng vững của bánh răng nón bị động ... 106
B. Bộ truyền vi sai ... 107
1. Công dụng, phân loại, yêu cầu ... 107
1.1. Công dụng ... 107
1.2. Phân loại ... 107
1.3. Yêu cầu ... 107
2. Phân tích kết cấu bộ vi sai ... 108
2.1. Vi sai đối xứng ... 108
2.2. Vi sai không đối xứng ... 109
3. Cơ cấu gài vi sai cƣỡng bức ... 109
C. Bán trục ... 110
1. Công dụng, phân loại, yêu cầu ... 110
</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>
Bài giảng Kết cấu ô tô
GV. ThS. Nguyễn Hồi- Khoa Cơ khí- Trƣờng Cao đẳng Công nghệ- Đại học Đà Nẵng Trang 6
1.2. Phân loại ... 110
1.3. Yêu cầu ... 111
2. Phân tích kết cấu các loại bán trục trên ô tô ... 111
2.1. Bán trục không giảm tải ... 111
2.2. Bán trục giảm ti ẵ ... 111
2.3. Bỏn trc gim ti ắ ... 111
2.4. Bán trục giảm tải hoàn toàn ... 111
D. Dầm cầu chủ động ... 112
CHƢƠNG 10. HỆ THỐNG PHANH ... 114
1. Công dụng, phân loại, yêu cầu ... 114
1.1. Công dụng ... 114
1.2. Phân loại ... 114
1.3. Yêu cầu ... 115
2. Phân tích kết cấu của hệ thống phanh ... 115
2.1. Cơ cấu phanh ... 115
2.1.1. Cơ cấu phanh trống-guốc ... 115
2.1.2. Phanh đĩa ... 122
2.1.3. So sánh ƣu và nhƣợc điểm của cơ cấu phanh đĩa so với cơ cấu phanh trống guốc
... 124
2.2. Dẫn động phanh ... 124
2.2.1. Dẫn động phanh thủy lực ... 125
2.2.2. Dẫn động phanh khí nén ... 126
2.3. Trợ lực phanh ... 129
2.3.1. Trợ lực phanh thủy lực-chân không ... 129
2.3.2. Trợ lực phanh khí nén-thủy lực ... 130
2.4. Cấu tạo của một vài chi tiết điển hình ... 133
2.4.1. Xilanh chính ... 133
2.4.2. Xi lanh con ... 134
2.4.3. Xi lanh chính loại 2 dịng... 135
2.4.4. Các loại van điều chỉnh trong hệ thống phanh ... 136
3. Hệ thống phanh ABS ... 139
3.1. Giới thiệu chung về hệ thống ABS ... 139
3.2. Sơ đồ chung hệ thống phanh ABS ... 139
3.3. Các bộ phận chính trong hệ thống phanh ABS ... 139
3.3.1. Cảm biến tốc độ bánh xe ... 141
3.3.2. Cảm biến giảm tốc ... 143
</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>
Bài giảng Kết cấu ô tô
GV. ThS. Nguyễn Hồi- Khoa Cơ khí- Trƣờng Cao đẳng Cơng nghệ- Đại học Đà Nẵng Trang 7
CHƢƠNG 11. HỆ THỐNG LÁI ... 149
1. Công dụng, phân loại, yêu cầu ... 149
1.1. Công dụng ... 149
1.2 Phân loại ... 149
1.2.1. Theo bố trí bánh lái ... 149
1.2.2. Theo số lƣợng bánh dẫn hƣớng ... 149
1.2.3. Theo kết cấu và nguyên lý của cơ cấu lái ... 149
1.2.4. Theo kết cấu của bộ trợ lực ... 149
1.3. Yêu cầu ... 150
2. Động lực học quay vòng của ơ tơ ... 150
3. Phân tích kết cấu của hệ thống lái ... 151
3.1. Cơ cấu lái ... 152
3.1.1. Trục vít-cung răng ... 152
3.1.2. Trục vít-con lăn ... 152
3.1.3.Trục vít-chốt quay ... 153
3.1.4. Loại liên hợp ... 153
3.2. Dẫn động lái ... 154
3.3. Trợ lực lái ... 154
3.3.1. Khái quát chung ... 154
3.3.2. Bơm thủy lực ... 156
3.3.3. Bộ trợ lực thủy lực cùng khối ... 157
3.3.4. Bộ trợ lực lái loại cần đẩy ... 159
3.3.5. Bộ trợ lực lái bằng khí nén ... 162
4. Hệ thống lái điện tử ... 162
4.1. Giới thiệu về hệ thống lái điện tử ... 162
4.2. Các bộ phận trong hệ thống lái điện tử ... 163
4.2.1. Cảm biến tốc độ ... 163
4.2.2. ECU trợ lực lái ... 164
4.2.3. Van điện ... 164
CHƢƠNG 12. HỆ THỐNG TREO ... 165
1. Công dụng, phân loại, yêu cầu ... 165
1.1. Công dụng ... 165
1.2. Phân loại ... 165
1.2.1. Theo bộ phận hƣớng ... 165
1.2.2. Theo phần tử đàn hồi ... 165
1.3. Yêu cầu ... 165
</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>
Bài giảng Kết cấu ô tơ
GV. ThS. Nguyễn Hồi- Khoa Cơ khí- Trƣờng Cao đẳng Công nghệ- Đại học Đà Nẵng Trang 8
2.1. Bộ phận hƣớng ... 167
2.1.1. Nhiệm vụ ... 167
2.1.2. Đặc điểm kết cấu ... 167
2.2. Bộ phận đàn hồi ... 177
2.2.1. Nhiệm vụ ... 177
2.2.2. Kết cấu ... 177
2.3. Bộ phận giảm chấn ... 181
2.3.1. Nhiệm vụ ... 181
2.3.2. Bộ giảm chấn đòn ... 182
2.3.3. Giảm chấn ống ... 182
3. Hệ thống treo điện tử ... 183
3.1. Giới thiệu chung về hệ thống treo điện tử (TEMS) ... 183
3.2. Đặc điểm của hệ thống treo điện tử ... 184
3.2.1. Thay đổi chế độ giảm chấn ... 184
3.2.2. Điều khiển chống chúi đuôi xe ... 185
3.2.3. Điều khiển chống nghiêng ngang ... 185
3.2.4. Chống chúi mũi ... 186
3.2.5. Điều khiển ở tốc độ cao ... 187
3.2.6. Chống chúi đuôi khi chuyển số ... 187
</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>
Bài giảng Kết cấu ơ tơ
GV. ThS. Nguyễn Hồi- Khoa Cơ khí- Trƣờng Cao đẳng Cơng nghệ- Đại học Đà Nẵng Trang 9
<b>CHƢƠNG I. TỔNG QUAN VỀ Ô TÔ </b>
<b>1. Lịch sử phát triển </b>
<b>1.1. Trên thế giới </b>
<b> </b> Ơ tơ xuất hiện đã hơn 100 năm. Chiếc xe đầu tiên do Karl Benz chế tạo năm 1885
trên cơ sở xe ngựa kéo, lắp thêm động cơ một xi lanh có cơng suất tƣơng đƣơng 1-2 mã lực.
Ơ tơ này có ba bánh, một bánh trƣớc và hai bánh sau.
Cùng năm này, Gottieb Daimler, một ngƣời Đức khác đặt động cơ lên xe đạp gỗ.
Năm 1886, ông chế tạo chiếc xe bốn bánh đầu tiên.
Hai anh em Charles và Frank Duryea chế tạo chiếc xe đầu tiên tai Mỹ năm 1893. Cho
đến năm 1895, Henry Ford, Ransom Olds và nhiều ngƣời khác đã chế tạo ô tô tại Mỹ.
Cho đến năm 1990, nhiều nhà máy tại Detroit chế tạo ô tô nhƣng chúng còn khá đắt.
Năm 1908, Henry Ford xây dựng dây chuyền chế tạo ơ tơ, nhờ đó hạ giá thành xe đáng kể.
Kiểu xe đầu tiên chế tạo trên dây chuyền là Model T Ford. Trong vòng 20 năm, 15 triệu xe
Model T Ford đã đƣợc bán.
Hình 1.1. Chiếc ô tô Ford đầu tiên
</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>
Bài giảng Kết cấu ơ tơ
GV. ThS. Nguyễn Hồi- Khoa Cơ khí- Trƣờng Cao đẳng Công nghệ- Đại học Đà Nẵng Trang 10
Các hãng ô tô hàng đầu thế giới nhƣ: GM, Ford, Toyota, Mercedes, Nissan,
Renault-Volvo, Fiat, Honda. Các hãng này sản xuất 35.3 triệu chiếc trong một năm.
Ở Nhật Bản, có một loạt nhà máy sản xuất xe hơi nhƣ: Toyota, Nissan, Mitsubishi,
Mazda, Isuzu, Honda, Suzuki…đang là đối thủ cạnh tranh lớn với các nhà sản xuất ô tô Mỹ
và Châu Âu.
Tại Hàn Quốc có 3 hãng lớn là Huyndai, Kia, Deawoo. Mỗi năm các hãng này sản
xuất 2 triệu chiếc xe ơ tơ, chính nhờ vào cơng nghiệp chế tạo ô tô mà nƣớc này đã trở thành
một trong những nƣớc phát triển tại khu vực châu Á Thái Bình Dƣơng hiện nay.
Cơng nghiệp ơ tơ đƣợc coi là ngành công nghiệp công nghiệp khổng lồ, giàu nhất thế
giới với sản lƣợng hàng năm đạt đến 600 tỷ USD. Đây là một ngành công nghiệp tổng hợp
cũng là nơi tập trung sự hồn thiện về cơng nghệ và ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật cao, có
tác động thúc đẩy sự phát triển của nhiều ngành cơng nghiệp khác nhƣ cơ khí, điện tử, điều
khiển tự động, vật liệu kim loại và phi kim loại,…
<b>1.2. Tại Việt Nam </b>
Giai đoạn 1: Giai đoạn chế tạo thử nghiệm đơn chiếc, bắt đầu từ năm 1960 với chiếc
xe 3 bánh CHIẾN THẮNG và kết thúc vào năm 1970-1972 với chiếc xe TRƢỜNG SƠN và
xe vận chuyển nông thôn VC1 do các nhà sản suất trong nƣớc thực hiện và không phát triển
trực tiếp đƣợc.
Giai đoạn 2: Lắp ráp với các liên doanh ơ tơ đầu tiên có vốn nƣớc ngồi năm 1992 và
phát triển mạnh từ năm 1997-1998 khi mà hàng loạt liên doanh đƣợc cấp phép cuối năm
1995 và hoàn tất việc xây dựng. Sự có mặt của các liên doanh đặc biệt là liên doanh với
hãng Toyota, Ford… đã có những đóng góp đáng kể cho nền cơng nghiệp ơ tơ Việt Nam.
<b>2. Công dụng, cấu tạo và yêu cầu chung của ô tô </b>
</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>
Bài giảng Kết cấu ô tơ
GV. ThS. Nguyễn Hồi- Khoa Cơ khí- Trƣờng Cao đẳng Công nghệ- Đại học Đà Nẵng Trang 11
<b>2.1. Cấu tạo chung của ô tô </b>
<i>2.1.1. Động cơ</i>
Là nguồn năng lƣợng cơ học có nhiệm vụ cung cấp cơng suất đến các bánh xe chủ
động nhằm làm cho ô tô di chuyển, phần lớn động cơ ô tô sử dụng là loại động cơ đốt trong.
<i>2.1.2. Khung-gầm ô tô </i>
Kết cấu chung của khung-gầm ơ tơ bao gồm các hệ thống chính nhƣ sau:
a. Hệ thống truyền lực: dùng để truyền moment xoắn từ động cơ đến các bánh
xe chủ động, đồng thời cho phép thay đổi độ lớn và chiều hƣớng của moment xoắn; bao gồm
các bộ phận sau: bộ ly hợp, hộp số, truyền động các đăng, bộ truyền lực chính và bộ vi sai,
các bán trục.
b. Hệ thống điều khiển: dùng để điều khiển hƣớng chuyển động và thay đổi tốc
độ của ô tô theo ý muốn của ngƣời lái xe; bao gồm các cơ cấu sau: hệ thống lái và hệ thống
phanh.
c. Khung xe và hệ thống treo: dùng để nâng đỡ động cơ và tồn bộ thân xe. Nó
vừa địi hỏi phải có độ cứng cao vừa phải đảm bảo độ giảm xóc, giúp hạn chế tần số dao
động khi xe di chuyển.
d. Vành bánh xe và lốp ơ tơ: giúp giảm các va xóc và tạo lực bám tốt với mặt
đƣờng.
<i>2.1.3. Thân vỏ ô tô </i>
Là phần công tác hữu ích của ơ tơ, dùng để chở khách hoặc hàng hóa. Đối với xe
tải là buồng lái và thùng xe; đối với xe khách và xe con là chỗ ngƣời ngồi lái và hành khách.
<i>2.1.4. Điện thân ô tô </i>
</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>
Bài giảng Kết cấu ô tô
GV. ThS. Nguyễn Hồi- Khoa Cơ khí- Trƣờng Cao đẳng Cơng nghệ- Đại học Đà Nẵng Trang 12
<b>2.2. Phân loại ô tô </b>
<i>2.2.1. Theo tải trọng và số chỗ ngồi </i>
Ơ tơ có tải trọng nhỏ: Trọng tải chun chở nhỏ hơn hoặc bằng 1.5 tấn và ô tô có số
chỗ ngồi ít hơn hoặc bằng 9 chỗ ngồi.
Ơ tơ có trọng tải trung bình: Trọng tải chuyên chở lớn hơn 1.5 tấn và nhỏ hơn 3.5 tấn
hoặc có số chỗ ngồi lớn hơn 9 và nhỏ hơn 30.
Ơ tơ có trọng tải lớn: Trọng tải chuyên chở lớn hơn hoặc bằng 3.5 tấn hoặc số chỗ
ngồi lớn hơn hoặc bằng 30 chỗ ngồi.
Ơ tơ có trọng tải rất lớn: Tải trọng chuyên chở lớn hơn 20 tấn, thƣờng đƣợc sử dụng ở
các vùng mỏ.
Hình 1.2. Phân loại ơ tơ
<i>2.2.2. Theo nhiên liệu sử dụng </i>
</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>
Bài giảng Kết cấu ô tô
GV. ThS. Nguyễn Hồi- Khoa Cơ khí- Trƣờng Cao đẳng Công nghệ- Đại học Đà Nẵng Trang 13
- Ơ tơ chạy bằng khí gas
- Ơ tơ đa nhiên liệu
- Ơ tơ chạy điện
<i>2.2.3. Theo cơng dụng </i>
- Ơ tơ chở ngƣời
+ Ơ tơ con: Có số chỗ ngồi khơng lớn hơn 9, kể cả cho ngƣời lái
+ Ô tơ khách: Có số chỗ ngồi từ 10 trở lên, bao gồm chỗ cho ngƣời lái
+ Ơ tơ chở ngƣời loại khác: Là ô tô chở ngƣời nhƣng khác với các loại ơ tơ nói
trên (xe chun dùng)
- Ơ tơ chở hàng: Ơ tơ có kết cấu và trang bị chủ yếu để chở hàng hóa, trong cabin có
bố trí tối đa hai hàng ghế. Có thể phân ô tô chở hàng thành các loại sau:
+ Ơ tơ thùng hở
+ Ơ tơ thùng có mui phủ
+ Ơ tơ thùng kín
+ Ơ tơ tải tự đổ
+ Ơ tơ tải có cần cẩu
</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>
Bài giảng Kết cấu ô tô
GV. ThS. Nguyễn Hồi- Khoa Cơ khí- Trƣờng Cao đẳng Cơng nghệ- Đại học Đà Nẵng Trang 14
Hình 1.3. Các loại ơ tơ chun dùng
<b>2.3. Yêu cầu chung của ô tô </b>
<i>2.3.1. Những yêu cầu về thiết kế chế tạo </i>
- Ơ tơ phải mang tính hiện đại, có kết cấu tối ƣu, kích thƣớt nhỏ gọn, bố trí một cách
phù hợp với điều kiện đƣờng xá và khí hậu
- Tạo dáng xe phù hợp với yêu cầu thẩm mỹ
- Vật liệu chế tạo các chi tiết phải có độ bền cao, chống gỉ tốt nhằm nâng cao độ tin
cậy và tuổi thọ của ô tô. Nên dùng loại vật liệu nhẹ để giảm tự trọng của ô tô
- Kết cấu của các chi tiết phải có tính cơng nghệ cao, dễ gia công.
<i>2.3.2. Những yêu cầu về sử dụng </i>
- Ơ tơ phải có tính năng động lực cao: nhƣ tốc độ trung bình cao nhằm nâng cao năng
suất vận chuyển, thời gian tăng tốc và quãng đƣờng tăng tốc ngắn, xe khởi động dễ dàng.
- Ơ tơ phải có tính an tồn cao, đặc biệt đối với hệ thống lái và hệ thống phanh.
- Ơ tơ phải đảm bảo tính tiện nghi cho lái xe và hành khách, thao tác nhẹ nhàng và
đảm bảo tầm nhìn tốt.
- Mức tiêu hao nhiên liệu, dầu bôi trơn…
</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>
Bài giảng Kết cấu ô tô
GV. ThS. Nguyễn Hồi- Khoa Cơ khí- Trƣờng Cao đẳng Công nghệ- Đại học Đà Nẵng Trang 15
<i>2.3.3. Những yêu cầu về bảo dưỡng sửa chữa </i>
- Số lƣợng các điểm bơi trơn phải ít để giảm giờ công bơm dầu (nên thay thế các
điểm bơi trơn có vú mở bằng vật liệu bơi trơn vĩnh cữu)
- Giảm giờ công kiểm tra siết chặt bằng cách sử dụng các bu long, vít cấy, đai ốc có
tính tự hãm cao.
- Giảm giờ công điều chỉnh bằng cách thay các khâu điều chỉnh bằng tay bằng điều
chỉnh tự động hoặc dễ điều chỉnh.
- Kết cấu của ô tô phải đảm bảo cho công tác tháo lắp dễ dàng, thuận tiện cho công
tác sửa chữa, thay thế phụ tùng.
</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>
Bài giảng Kết cấu ơ tơ
GV. ThS. Nguyễn Hồi- Khoa Cơ khí- Trƣờng Cao đẳng Cơng nghệ- Đại học Đà Nẵng Trang 16
<b>CHƢƠNG 2. BỐ TRÍ CHUNG TRÊN Ơ TƠ </b>
<b>1. Cơng thức bánh xe </b>
Bánh xe chủ động là bánh xe nhận đƣợc công suất truyền từ động cơ đến, khi bánh xe
chủ động quay sẽ làm cho ô tô chuyển động
Nếu các bánh sau là bánh chủ động, ta có xe rear-wheel driver (RWD)
Nếu các bánh trƣớc là bánh chủ động, ta có xe front-wheel driver (FWD)
Nếu cả 4 bánh đều là chủ động, ta có four-wheel driver (4WD)
Nếu ký hiệu:
a- Số trục bánh xe
b- Số trục chủ động thì cơng thức bánh xe đƣợc viết là a x b
</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>
Bài giảng Kết cấu ô tô
GV. ThS. Nguyễn Hồi- Khoa Cơ khí- Trƣờng Cao đẳng Cơng nghệ- Đại học Đà Nẵng Trang 17
<b>2. Bố trí động cơ </b>
Khoang chứa động cơ trên ô tơ thƣờng nằm phía đầu xe. Khi nâng nắp capo, ta sẽ
thấy động cơ cùng một số cụm khác đƣợc lắp gần đó nhƣ máy nén khí của hệ thống lạnh,
máy phát điện xoay chiều, bơm trợ lực tay lái, động cơ khởi động, bộ tăng áp khí nạp, bình
ắp quy. Các cụm này đƣợc nối với nhau thông qua các dây
dẫn điện hay ống dẫn dầu.
Tuy nhiên tùy thuộc vào nhà chế tạo, động cơ có thể đƣợc
bố trí phía trƣớc hoặc phía sau, bố trí dọc theo xe hoặc bố
trí ngang.
Khi bố trí dọc, thơng thƣờng cầu chủ động là cầu sau. Động
cơ đƣợc lắp với hộp số, thông qua trục các đăng và bộ vi
sai, công suất đƣợc truyền đến bánh xe sau. Đây là công
thức bánh xe động cơ đặt trƣớc, cầu sau là cầu chủ động
Hình 2.2. Các phƣơng án bố
trí động cơ
</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>
Bài giảng Kết cấu ô tô
GV. ThS. Nguyễn Hồi- Khoa Cơ khí- Trƣờng Cao đẳng Cơng nghệ- Đại học Đà Nẵng Trang 18
<b>3. Bố trí hệ thống truyền lực </b>
Hệ thống truyền lực có thể tập hợp các cụm chi tiết với chức năng khác nhau. Thông
thƣờng bao gồm:
- Ly hợp, hộp số chính, hộp phân phối, cầu chủ động, trục cac đăng, khớp nối,
bánh xe.
- Hoặc hộp số thủy lực, hộp phân phối, cầu chủ động, trục các đăng, khớp nối,
bánh xe,…
</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>
Bài giảng Kết cấu ô tô
</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>
Bài giảng Kết cấu ơ tơ
GV. ThS. Nguyễn Hồi- Khoa Cơ khí- Trƣờng Cao đẳng Công nghệ- Đại học Đà Nẵng Trang 20
</div>
<!--links-->
