Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính – từ thực tiễn hoạt động của Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGUYỄN QUYẾT CHIẾN

THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI
HÀNH CHÍNH - TỪ THỰC TIỄN HOẠT ĐỘNG CỦA
THANH TRA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành: Luật Hiến Pháp và Luật Hành chính
Mã số: 60 380102

TĨM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017


Cơng trình được hồn thành tại:
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Quang Huy

Phản biện 1:PGS.TS. Huỳnh Văn Thới – Học viện Hành chính Quốc
gia
Phản biện 2: TS. Vũ Thế Hồi – Trường ĐH Cơng Nghiệp TP.Hồ Chí
Minh

Luận văn được bảo vệ tại hội đồng chấm luận văn thạc sĩ,
Học viện Hành chính Quốc gia
Địa điểm: phịng 211, nhà A,Học viện Hành chính Quốc gia, Cơ sở TP.
Hồ Chí Minh
Số 10, đường 3/2, quận 10, thành phố Hồ Chí Minh
Thời gian: vào lúc 14h45, ngày 05 tháng 02 năm 2018

Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia
hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thanh tra nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh với vai trị là cơ
quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân Thành phố có chức năng
tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân Thành phố quản lý nhà nước về
công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham
nhũng; tiến hành thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng,
chống tham nhũng theo quy định của pháp luật.
Thanh tra nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh chịu sự chỉ đạo,
quản lý về tổ chức, biên chế và công tác của Ủy ban nhân dân Thành
phố mà trực tiếp là Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố; đồng thời
chịu sự chỉ đạo về công tác, hướng dẫn về tổ chức, nghiệp vụ của
Thanh tra Chính phủ.
Những năm qua, các cấp ủy đảng và chính quyền Thành phố
Hồ Chí Minh, Thanh tra nhà nước Thành phố rất quan tâm, coi trọng
đến công tác giải quyết khiếu nại của công dân. Tuy nhiên trên địa
bàn Thành phố những năm gần đây các đơn thư khiếu nại hành chính
ngày càng có xu hướng gia tăng và phức tạp, đặc biệt là các đơn thư
vượt cấp Thành phố, đơn thư phức tạp, tồn đọng kéo dài. Khi Luật

khiếu nại năm 2011 có hiệu lực, cơng tác giải quyết khiếu nại đã có
những chuyển biến đáng kể. Mặc dù các cấp chính quyền Thành phố
và Thanh tra nhà nước Thành phố đã có nhiều cố gắng trong cơng tác
này, song vì cơng tác giải quyết khiếu nại là vấn đề nhạy cảm và liên
quan đến nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội và hoạt động quản lý
nhà nước nên việc giải quyết khiếu nại vẫn chưa thực sự hiệu quả,
chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn.
Một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng
trên là do pháp luật về khiếu nại và thực hiện pháp luật về khiếu nại
1


còn một số hạn chế, nhiều quy định còn thiếu tính cụ thể. Việc giải
quyết phải tuân theo các quy định của pháp luật, tôn trọng sự thật
khách quan, bảo đảm tính cơng khai, cơng bằng, đề cao trách nhiệm
của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền, quyền và nghĩa vụ của
người khiếu nại, tố cáo. Nhưng trên thực tế vẫn cịn phổ biến tình
trạng đùn đẩy, khơng thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật
làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của công dân,
làm suy giảm niềm tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước và chính
quyền địa phương, gây mất an ninh chính trị và làm thiệt hại khơng
nhỏ đến lợi ích kinh tế của cá nhân, tổ chức người khiếu nại, tố cáo
cũng như của địa phương.
Từ thực hoạt động tham mưu Ủy ban nhân dân Thành phố về
quản lý và thực hiện pháp luật giải quyết khiếu nại hành chính hiện
nay tại Thanh tra nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh, cùng những
vấn đề của pháp luật khiếu nại trước yêu cầu của cải cách hành
chính, của hội nhập quốc tế và bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của
công dân đã và đang đặt ra cho các nhà nghiên cứu, các nhà quản lý
nhu cầu phải giải đáp những vấn đề lý luận và thực tiễn đối với

pháp luật khiếu nại và việc thực hiện pháp luật giải quyết khiếu nại
hành chính phù hợp với những yêu cầu của đổi mới. Bản thân tôi là
người trực tiếp tham gia công tác tham mưu giải quyết khiếu nại
hành chính tại Thanh tra nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh. Do
vậy, tác giả quyết định chọn vấn đề: “Thực hiện pháp luật về giải
quyết khiếu nại hành chính – từ thực tiễn hoạt động của Thanh tra
Thành phố Hồ Chí Minh” làm đề tài luận văn thạc sỹ luật học của
mình.
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài

2


Mặc dù đã có nhiều đề tài nghiên cứu đề cập đến những vấn
đề liên quan đến khiếu nại, tố cáo nhưng kể từ khi Luật Khiếu nại
2011 có hiệu lực cho đến nay vẫn chưa có nghiên cứu thực sự cập
nhật những vấn đề liên quan đến khiếu nại và giải quyết khiếu nại
hành chính, đặc biệt là thơng qua thực tế một địa phương.
Đồng thời, từ trước tới nay đã có một số cơng trình khoa học
nghiên cứu ở mức độ nhất định về thực hiện pháp luật khiếu nại
của các cơ quan thanh tra nhà nước trong cơng tác giải quyết khiếu
nại, tố cáo hành chính; nghiên cứu những quy định pháp luật về
khiếu nại, tố cáo; nghiên cứu về cải cách thủ tục hành chính trong
tổ chức tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ
quan thanh tra nhà nước; nghiên cứu các quy định pháp luật và
phương hướng hoàn thiện các quy định pháp luật về quyền khiếu
nại, tố cáo của công dân trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp
quyền ở Việt Nam. Tuy nhiên, việc nghiên cứu đầy đủ và toàn diện
về việc thực hiện pháp luật giải quyết khiếu nại hành chính của các
cơ quan thanh tra nhà nước chưa được đề cập tới.

Do vậy, việc chọn đề tài “Thực hiện pháp luật về giải quyết
khiếu nại hành chính – từ thực tiễn hoạt động của Thanh tra
Thành phố Hồ Chí Minh” là một hướng nghiên cứu mới và có tính
thực tiễn cao.
3.Mục đích và nhiệm vụ của đề tài
3.1. Mục đích của đề tài
Đề tài nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của pháp
luật về giải quyết khiếu nại hành chính; đánh giá thực trạng pháp
luật, thực trạng tham mưu giải quyết khiếu nại hành chính qua thực
tiễn hoạt động của cơ quan Thanh tra nhà nước Thành phố Hồ Chí
Minh. Từ đó đưa ra các đề xuất:
3


- Nhằm hoàn thiện hơn nữa pháp luật về khiếu nại và thực
hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính;
- Luận giải những vấn đề lý luận và thực tiễn để xác định kết
quả đạt được của các cơ quan thanh tra nhà nước trong việc thực hiện
pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính.
- Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả, chất lượng hoạt
động của Thanh tra nhà nước tỉnh, Thành phố trực thuộc trung ương
(gọi tắt là Thanh tra tỉnh) trong hoạt động thực hiện pháp luật về
giải quyết khiếu nại hành chính, góp phần vào việc đảm bảo quyền
cơng dân, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, ổn định trật tự an toàn
xã hội và phát triển kinh tế của địa phương hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ của đề tài
Đề tài phải làm bật lên được tính thời sự và cần thiết của
nó, thực sự là một đề tài có tính ứng dụng vào thực tiễn, có thể trở
thành cơng cụ cho học tập, nghiên cứu về sau… Để đạt được mục
đích trên, luận văn có nhiệm vụ sau:

- Làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về khiếu nại hành
chính và pháp luật khiếu nại hành chính, những yêu cầu đặt ra của
việc nâng cao chất lượng hoạt động giải quyết khiếu nại hành
chính và thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính.
- Đánh giá thực trạng pháp luật khiếu nại; việc thực hiện
pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính nói chung cũng như
hoạt động giải quyết khiếu nại hành chính của Thanh tra Thành
phố thành phố Hồ Chí Minh nói riêng hiện nay.
- Đưa ra những kiến nghị cụ thể để hoàn thiện pháp luật
khiếu nại và các giải pháp để nâng cao chất lượng thực hiện pháp
luật về giải quyết khiếu nại hành chính của Thanh tra tỉnh.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4


4.1.Đối tượng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực trạng về
pháp luật khiếu nại hành chính; thực trạng việc thực hiện pháp luật
về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan Thanh tra nhà nước
Thành phố Hồ Chí Minh.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Với mục đích nghiên cứu đã trình bày ở trên, luận văn
“Thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính – từ thực
tiễn hoạt động của Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh” có phạm vi
nghiên cứu là những vấn đề lý luận và thực trạng việc thực hiện
pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính trong hoạt động tham
mưu giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan Thanh tra nhà
nước Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian từ năm 2012 đến năm
2016.
5. Phương pháp nghiên cứu đề tài

Việc nghiên cứu đề tài dựa trên cơ sở phương pháp luận của
chủ nghĩa Mác – Lênin là biện chứng duy vật và tư tưởng Hồ Chí
Minh về Nhà nước và pháp luật.
Để thực hiện việc nghiên cứu đề tài, trong quá trình nghiên
cứu, tác giả luận văn đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa
học cụ thể như: Phương pháp phân tích được áp dụng khi xem xét
quy định của các văn bản pháp luật về khiếu nại và giải quyết khiếu
nại. Về phương pháp thống kê, điều tra xã hội học tác giả đã sử
dụng khi tìm hiểu một số nguyên nhân phát sinh đơn thư khiếu nại,
các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện pháp luật về giải quyết
khiếu nại hành chính; hiệu quả và các nội dung của công tác thực
hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính. Ngồi ra, tác giả
luận văn còn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như:
5


phương pháp so sánh, phương pháp lịch sử, phương pháp lơgic và
phương pháp bình luận….
6. Những điểm mới của luận văn
Luận văn có những điểm mới sau:
Thứ nhất, đã tổng hợp, hệ thống các quy định của pháp luật về
khiếu nại hành chính, giải quyết khiếu nại hành chính và phân tích tìm
ra những hạn chế, bất cập của việc thực hiện pháp luật về giải quyết
khiếu nại hành chính như: Luật Khiếu nại 2011 và các văn bản pháp
luật có liên quan. Thơng qua việc nghiên cứu đề tài này luận văn góp
phần làm sáng tỏ và khẳng định rõ hơn những vấn đề lý luận trong
việc thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của các
cơ quan thanh tra nhà nước trong hoạt động giải quyết khiếu nại
hành chính.
Thứ hai,phân tích thực trạng việc thực hiện pháp luật về giải

quyết khiếu nại hành chính từ thực tiễn hoạt động của cơ quan Thanh
tra nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh; qua đó tổng kết thực tiễn việc
thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan
Thanh tra nhà nước Thành phố để tìm ra những hạn chế, bất cập, điều
kiện của những bất cập trong việc thực hiện nhằm qua đó đảm bảo nâng
cao chất lượng, thực hiện đúng các quy định pháp luật về giải quyết
khiếu nại hành chính của cơ quan Thanh tra nhà nước Thành phố trong
hoạt động tại địa phương
Thứ ba, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao, đảm bảo chất
lượng thực hiện các quy định pháp luật về giải quyết khiếu nại trong
quá trình hoạt động giải quyết khiếu nại hành chính củacơ quan Thanh
tra nhà nước cấp tỉnh.
7. Cấu trúc của luận văn

6


Ngồi Lời nói đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo,
kết cấu của luận văn gồm 3 chương như sau:
Chương 1.Những vấn đề lý luận và pháp lý của thực hiện pháp
luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan Thanh tra nhà
nước cấp Tỉnh.

Chương 2: Thực trạng thực hiện pháp luật về giải quyết
khiếu nại hành chính của Thanh tra nhà nước Thành phố Hồ Chí
Minh.
Chương 3.Giải pháp đảm bảo thực hiện pháp luật về giải
quyết khiếu nại hành chính của cơ quan Thanh tra nhà nước cấp
tỉnh từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh.

CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP
LÝCỦA THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ GIẢI
QUYẾTKHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH CỦA CƠ QUAN
THANH TRA NHÀ NƯỚC CẤP TỈNH
1.1. Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính
1.1.1.Khiếu nại hành chính và giải quyết khiếu nại hành
chính
- Khái niệm khiếu nại hành chính:
Khiếu nại được hiểu là khiếu nại hành chính, đó là khiếu nại đối
với quyết định hành chính, hành vi hành hành chính của cơ quan hành
chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính
nhà nước và quyết định kỷ luật cán bộ, công chức; khái niệm này chỉ
giới hạn đối với những khiếu nại phát sinh trong lĩnh vực quản lý của
các cơ quan hành chính nhà nước.
- Khái niệm giải quyết khiếu nại hành chính:

7


Luật khiếu nại, tố cáo năm 1998 qui định: Giải quyết khiếu
nại là việc xác minh, kết luận và ra quyết định giải quyết của người
giải quyết khiếu nại. Đến Luật Khiếu nại năm 2011, khoản 11, điều 2
quy định: Giải quyết khiếu nại là việc thụ lý, xác minh, kết luận và ra
quyết định giải quyết khiếu nại.
Như vậy có thể hiểu: Giải quyết khiếu nại hành chính của cơ
quan hành chính là hoạt động kiểm tra, xác minh, đánh giá, kết luận
về tính hợp pháp và tính hợp lí của quyết định hành chính, hành vi
hành chính bị khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan
hành chính nhà nước để có biện pháp giải quyết theo quy định của
pháp luật nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cơng dân, cơ

quan, tổ chức và lợi ích chung của Nhà nước và xã hội.
1.1.2. Đặc điểm pháp luật về giải quyết khiếu nại hành
chính
+ Chủ thể giải quyết khiếu nại hành chính là cơ quan hành
chính nhà nước có Quyết định hành chính, hành vi hành chính bị
khiếu nại (gọi là chủ thể giải quyết khiếu nại lần đầu) và cơ quan
hành chính nhà nước cấp trên trực tiếp của chủ thể giải quyết khiếu
nại lần đầu (gọi là chủ thể giải quyết khiếu nại lần hai) giải quyết
khiếu nại đối với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu.
+ Khách thể giải quyết khiếu nại hành chính là quyền, lợi ích
hợp pháp của người khiếu nại được pháp luật quy định bảo vệ.
+ Thơng qua việc giải quyết khiếu nại hành chính, quyền chủ
thể của người khiếu nại bị xâm phạm bởi Quyết định hành chính
hoặc hành vi hành chính được khơi phục.
+ Về bản chất, giải quyết khiếu nại hành chính là thái độ, phản
ứng của nhà nước đối với khiếu nại của công dân nhằm giải quyết tốt
8


mối quan hệ giữa nhà nước và công dân.
+ Giải quyết khiếu nại hành chính ln chứa đựng trong đó các
thông tin, chứng cứ nhất định về sự vi phạm các quyền, lợi ích hợp
pháp của người khiếu nại và là một dạng của quản lý hành chính nhà
nước.
+ Giải quyết khiếu nại hành chính phải được thể hiện bằng
văn bản cụ thể với tên gọi là “quyết định”, không dùng công văn,
thông báo thay “quyết định” giải quyết khiếu nại. Việc ban hành
quyết định giải quyết khiếu nại không phải là kết quả của sự thoả
thuận ý chí giữa người giải quyết khiếu nại và người khiếu nại.
+ Quyết định giải quyết khiếu nại hành chính là Quyết định

hành chính cá biệt, chỉ được áp dụng một lần, sau khi được thi hành
thì tự nó chấm dứt hiệu lực; trong khi đó quyết định quy phạm được
áp dụng nhiều lần, chấm dứt hiệu lực khi có văn bản quy phạm mới
thay thế.

1.1.3. Nội dung của pháp luật về giải quyết khiếu nại
hành chính
Khái quát nội dung của pháp luật về giải quyết khiếu nại
hành chính bao gồm các vấn đề chủ yếu như sau: các quy định của
pháp luật về tiếp công dân; các quy định của pháp luật về giải quyết
khiếu nại hành chính; các quy định về trách nhiệm quản lý nhà
nướcđối với công tác giải quyết khái niệm hành chính và xử lý vi
phạm pháp luật về khiếu nại hành chính.
1.2. Thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành
chính

9


1.2.1. Khái niệm, đặc điểm thực hiện pháp luật về giải
quyết khiếu nại hành chính
- Khái niệm thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại
hành chính:
Thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính là
q trình hoạt động có mục đích của các cơ quan quản lý nhà nước
làm cho những quy phạm pháp luật về giải quyết khiếu nại hành
chính đi vào đời sống, tạo ra cơ sở pháp lý cho hoạt động thực tế của
các chủ thể pháp luật giải quyết khiếu nại hành chính nhằm ngăn
chặn tình trạng vi phạm pháp luật về khiếu nại và giải quyết khiếu
nại hành chính.

- Đặc điểm thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại
hành chính:
* Đặc điểm chung:
Thực hiện pháp luật là hoạt động không thể thiếu ngay từ
khi pháp luật xuất hiện và có một số đặc điểm chung sau:
+ Thực hiện pháp luật là một trong những hình thức để thực
hiện các chức năng nhiệm vụ của nhà nước.
+ Thực hiện pháp pháp luật là hành vi hợp pháp của các chủ
thể pháp luật.
+ Thực hiện pháp luật là giai đoạn không thể thiếu và vô
cùng quan trọng của cơ chế điều chỉnh pháp luật.
+ Thực hiện pháp luật do nhiều chủ thể khác nhau tiến hành
với nhiều cách thức khác nhau.
+ Việc thực hiện pháp luật có thể phụ thuộc ý chí của mỗi
chủ thể trong trường hợp các quy phạm tùy nghi, nhưng chủ yếu là
phụ thuộc ý chí của nhà nước.

10


Trên cơ sở những đặc điểm chung trên, có thể rút ra những
đặc điểm riêng trong thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành
chính như sau:
* Đặc điểm thứ nhất, thực hiện pháp luật về giải quyết
khiếu nại hành chính chủ yếu là sử dụng hình thức áp dụng pháp
luật.
* Đặc điểm thứ hai, thẩm quyền thực hiện pháp luật về giải
quyết khiếu nại hành chính, gồm: Thủ trưởng cơ quan hành chính
giải quyết lần đầu đối với khiếu nại Quyết định hành chính, hành vi
hành chính của mình (kể cả hành vi hành chính của cán bộ, cơng

chức do mình quản lý bị khiếu nại) và thủ trưởng cơ quan hành
chính cấp trên trực tiếp của cơ quan hành chính giải quyết lần đầu
giải quyết lần hai đối với khiếu nại quyết định giải quyết khiếu nại
lần đầu; không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần hai,
người khiếu nại có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Tịa án
theo quy định của Luật Tố tụng hành chính.
* Đặc điểm thứ ba, kết quả của áp dụng pháp luật về giải
quyết khiếu nại hành chính là các cơ quan nhà nước có thẩm quyền
ra các quyết định giải quyết khiếu nại hành chính và các văn bản
quản lý liên quan đến lĩnh vực giải quyết khiếu nại hành chính.
Do đặc thù của việc giải quyết khiếu nại hành chính nên
việc thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính lại có
những đặc điểm riêng, đó là:
Một là, về hình thức thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu
nại hành chính trong cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền chủ
yếu sử dụng hình thức áp dụng pháp luật.
Việc áp dụng pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính
cần phải dựa trên cơ sở hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật có
11


liên quan như Luật Khiếu nại 2011 và các văn bản hướng dẫn thi
hành. Các chủ thể được nhà nước trao cho thẩm quyền áp dụng pháp
luật về giải quyết khiếu nại hành chính phải áp dụng đúng các quy
định của pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính
Hai là, thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành
chính chỉ giới hạn trong phạm vi nhất định về nguyên tắc hệ thống
pháp luật Việt Nam có giá trị hiệu lực thi hành trên toàn bộ lãnh thổ
Việt Nam.

1.2.2. Nội dung thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại
hành chính
Nội dung thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành
chính cũng bao gồm 3 nội dung cơ bản là: Nội dung thực hiện các
quy định của pháp luật về tiếp công dân; nội dung thực hiện các quy
định của pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính; nội dung thực
hiện trách nhiệm quản lý nhà nước đối với cơng tác giải quyết khiếu
nại hành chính và xử lý vi phạm pháp luật về khiếu nại hành chính.
1.2.3. Nội dung thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại
hành chính của chủ thể Thanh tra Tỉnh
Theo quy định của Luật Khiếu nại năm 2011, ta nhận thấy
nội dung thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của
cơ quan thanh tra Tỉnh là bao gồm 3 nội dung cơ bản là: Nội dung
thực hiện các quy định của pháp luật về tiếp công dân; nội dung thực
hiện các quy định của pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính;
nội dung thực hiện trách nhiệm quản lý nhà nước đối với công tác
giải quyết khiếu nại hành chính và xử lý vi phạm pháp luật về khiếu
nại hành chính.

1.2.4. Các yếu tố đảm bảo thực hiện pháp luật về giải
quyết khiếu nại hành chính của Thanh tra Tỉnh
12


Một là, hoàn thiện quy định pháp luật về giải quyết khiếu
nại hành chính.
Hai là, ý thức pháp luật của các chủ thể tham gia các quan
hệ pháp luật cụ thể
Ba là, hoàn thiện tổ chức bộ máy nhà nước và đội ngũ cán
bộ công chức trong hoạt động tổ chức thực hiện pháp luật về giải

quyết khiếu nại hành chính.
Bốn là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong quá trình tổ
chức thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính.

Tiểu kết chương 1
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT
VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH CỦA
THANH TRA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
2.1.Khái qt tình hình thực hiện pháp luật về giải quyết
khiếu nại hành chính trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh và
nguyên nhân phát sinh:
2.1.1.Việc lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thi hành Luật Khiếu
nại năm 2011
Thứ nhất, Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quán triệt thực hiện.
Thứ hai, việc ban hành các quy định việc giải quyết khiếu nại
thuộc phạm vi quản lý của địa phương, đơn vị
Thứ ba, hoạt động tập huấn pháp luật khiếu nại cho cán bộ,
công chức, viên chức; tuyên truyền, phổ biến đối với các tầng lớp
nhân dân.
2.1.2. Tình hình khiếu nại hành chính và kết quả giải
quyết khiếu nại hành chính trên địa bàn Thành phố
2.1.2.1. Nội dung cơ bản của các vụ khiếu nại hành chính
13


Nội dung khiếu nại chủ yếu tập trung về công tác quy hoạch,
thu hồi đất và bồi thường hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất để thực
hiện các dự án, khiếu nại quyết định xử phạt vi phạm hành chính;
khiếu nại về việc cấp hoặc thu hồi hủy bỏ Giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất,...

2.1.2.2. Tình hình giải quyết khiếu nại hành chính trên địa
bàn Thành phố
Từ tháng 7 năm 2012 đến tháng 7 năm 2016, toàn Thành phố
đã nhận được 20.571 đơn khiếu nại.
2.2. Thực trạng kết quả thực hiện pháp luật về giải quyết
khiếu nại hành chình từ thực tiễn hoạt động của T hanh tra

Thành phố Hồ Chí Minh
2.2.1. Kết quả thực hiện các quy định pháp luật về tiếp
côngdân
Thời gian qua, việc tiếp công dân, tham mưu cho Ủy ban
nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện tốt nhiệm vụ này. Vì
vậy, cơng tác tiếp công dân tại Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh
dần dần đi vào nền nếp và thu được những kết quả nhất định. Tuy
nhiên, để nâng cao hơn nữa hiệu quả của công tác tiếp công dân, hỗ
trợ đắc lực cho công tác giải quyết khiếu nại hành chính, thì cơ quan
Thanh tra Thành phố cần tăng cường, đẩy mạnh, đầu tư nhiều hơn
cho cơng tác này, có chính sách, chế độ đãi ngộ thích hợp đối với
những cán bộ trực tiếp làm công tác tiếp công dân.
2.2.2. Kết quả thực hiện các quy định pháp luật về giải

quyết khiếu nại hành chính
Trong thực tiễn thanh tra đã làm tốt nhiệm vụ giải quyết
khiếu nại hành chính. Tuy nhiên để phát huy tốt hơn nữa vai trò của
thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh, cần quy định cụ thể hơn: trách
14


nhiệm của các cơ quan hữu quan trong việc phối hợp cùng thanh tra
thực hiện, cần phân cấp, phân việc trong tham mưu của thanh tra với

các cơ quan khác. Tránh tình trạng thanh tra làm thay cho các cơ
quan hành chính đã ra quyết định hành chính bị khiếu nại.
2.2.3. Kết quả thực hiện các quy định pháp luật về quản lý
nhà nước đối với giải quyết khiếu nại hành chính
- Thực hiện chức năng, nhiệm vụ đó, thanh tra nhà nước các
cấp, nhất là Thanh tra Thành phố đã tham mưu giúp các cơ quan nhà
nước có thẩm quyền soạn thảo hoặc trực tiếp ban hành nhiều văn bản
pháp luật.
Ngồi ra, Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh còn ban hành
theo thẩm quyền nhiều văn bản hướng dẫn thi hành các văn bản pháp
luật do cơ quan nhà nước cấp trên đã ban hành để đáp ứng yêu cầu,
tình hình thực tiễn cơng tác giải quyết khiếu nại đang đặt ra. Trong
thời gian tới Thanh tra Thành phố cần phải đổi mới công tác xây
dựng pháp luật, thường xuyên tổng kết, đúc rút kinh nghiệm, đánh
giá việc thực hiện các văn bản pháp luật để có đề xuất, kiến nghị
hoặc trực tiếp ban hành theo thẩm quyền nhiều văn bản với chất
lượng cao hơn, phù hợp với yêu cầu thực tiễn hơn.
- Về thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền hướng dẫn và tổ chức
việc thực hiện các quy định về khiếu nại:
Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật khiếu nại hành chính
cần được triển khai bằng nhiều hình thức và được xác định rõ mục
tiêu, nội dung, biện pháp, lộ trình thực hiện, phù hợp với thực tiễn và
phải đạt mục tiêu chung là tạo ra sự chuyển biến căn bản trong nhận
thức và nâng cao hiểu biết pháp luật, ý thức tôn trọng và chấp hành
pháp luật của cán bộ, nhân dân; góp phần ngăn chặn và hạn chế hành

15


vi vi phạm pháp luật về khiếu nại hành chính và giải quyết khiếu nại

hành chính.
- Đào tạo bồi dưỡng cán bộ, công chức làm công tác, tiếp
dân, giải quyết khiếu nại:
Thời gian qua các cơ quan thanh tra Thành phố đã triển khai
tốt các hoạt động của công tác này. Tuy nhiên, thời gian qua cơng tác
này cịn có những hạn chế nhất định cần phải khắc phục: việc đào tạo
bồi dưỡng còn thiếu cơ bản về nội dung và phương thức và hình
thức, chưa có kế hoạch mang tính chiến lược. Đội ngũ cán bộ làm
cơng tác đào tạo năng lực còn một số bất cập, cơ sở vật chất, điều
kiện làm việc của nhà trường còn hạn hẹp. Chưa có chế độ đãi ngộ
thích hợp để khuyến khích động viên những cán bộ tích cực đi học,
những người có bằng cấp cao v.v...
- Việc thực hiện nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra việc thực hiện
các quy định pháp luật về khiếu nại:
Tóm lại, nhìn chung việc triển khai nhiệm vụ thanh tra của
ngành thanh tra Thành phố đã có nhiều nỗ lực, cố gắng và đạt được
những kết quả tích cực. Tuy nhiên, cơng tác thanh tra, kiểm tra trách
nhiệm của thủ trưởng các cấp, các ngành trong việc thực hiện pháp
luật về khiếu nại nhiều nơi chưa được quan tâm đúng mức; chất
lượng công tác thanh tra vẫn còn những hạn chế nhất định.
- Việc tổng hợp tình hình khiếu nại hành chính và tổng kết
cơng tác giải quyết khiếu nại hành chính:
Làm tốt hoạt động này có tác dụng thúc đẩy để hồn thành
tốt hoạt động kia, góp phần đảm bảo việc thực hiện tốt pháp luật về
giải quyết khiếu nại hành chính trên tồn địa bàn Thành phố Hồ Chí
Minh nịi chung và Thanh tra Thành phố nói riêng..

16

2.2.4.Những nguyên nhân, tồn tại, hạn chế trong việc thực
hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính từ thực tiễn hoạt
động của Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh.
2.2.4.1. Những mặt tồn tại, hạn chế
Về lãnh đạo, chỉ đạo:
Cấp uỷ, chính quyền đơi lúc cịn coi nhẹ cơng tác giải quyết
khiếu nại hành chính của cơng dân, cơng tác hòa giải ở cấp cơ sở
chưa được quan tâm đúng mức.
Về cơng tác giải quyết khiếu nại hành chính:
- Việc chấp hành quy định của Luật Khiếu nại về thời hạn
giải quyết khiếu nại không đảm bảo …
- Quyết định giải quyết khiếu nại hành chính cịn tình trạng
sai sót.., trình tự, thủ tục giải quyết thiếu chặt chẽ.
Về công tác tuyền truyền, tập huấn pháp luật:
- Công tác tuyên truyền chưa đi vào chiều sâu, vẫn nặng về
hình thức tuyên truyền miệng thông qua báo cáo viên nên chưa thật
sự thu hút, hấp dẫn người dân tham gia.
Về cơ chế, chính sách:
Quy định pháp luật về khiếu nại hành chính đã phát sinh
nhiều bất cập với tình hình thực tiễn, vừa thiếu quy định để xử lý,
giải quyết vừa thiếu tính khả thi trong triển khai, thực hiện,
Về chất lượng đội ngũ cán bộ thanh tra:
- Chất lượng đội ngũ cán bộ thanh tra chưa đáp ứng yêu cầu
công tác giải quyết khiếu nại, tinh thần trách nhiệm, ý thức tổ chức
kỷ luật của một bộ phận cán bộ chưa cao.
-Quy chế pháp lý của thanh tra viên chưa được xác định rõ.
Quyền hạn của thanh tra viên chưa tương xứng với yêu cầu thực hiện
nhiệm vụ.
17

- Cơ chế quản lý, sử dụng và chế độ chính sách chưa hợp lý,
chưa có những chính sách thoả đáng.
2.2.4.2. Nguyên nhân tồn tại, hạn chế
* Nguyên nhân khách quan:
Trong quá trình triển khai, Luật Khiếu nại đã bộc lộ những hạn
chế, không phù hợp với sự phát triển của các quan hệ xã hội.
- Đối với khiếu nại hành chính liên quan đến dự án đầu tư
phải thu hồi đất, pháp luật hiện hành chưa tạo được những chuẩn
mực chung về giá bồi thường đất và cơ chế điều chỉnh giá theo thời
gian.
- Cơ chế, chính sách, pháp luật cịn nhiều bất cập.
+ Cơ chế, chính sách, pháp luật để giải quyết khiếu nại hành
chính cịn nhiều bất cập.
+ Chính sách pháp luật về đất đai cịn nhiều bất cập.
* Nguyên nhân chủ quan:
- Nhận thức pháp luật của người dân chưa đầy đủ, tồn
diện.
- Cơng tác lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện nhiệm vụ giải quyết
khiếu nại chưa được quan tâm thường xuyên.
- Công tác tuyên truyền các chủ trương, chính sách pháp luật
của Đảng và Nhà nước nói chung, về tiếp cơng dân, giải quyết đơn
thư khiếu nại hành chính của cơng dân chưa được thực hiện một cách
tập trung, thường xuyên liên tục, chưa đạt được kết quả cao.
- Nhân sự phục vụ cho cơng tác giải quyết khiếu nại hành
chính tại nhiều đơn vị còn thiếu.

Tiểu kết chương 2

18

CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP ĐẢM BẢO THỰC HIỆN PHÁP
LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH
CỦA CƠ QUAN THANH TRA NHÀ NƯỚC CẤP TỈNH
TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
3.1. Tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, chính
quyền đối với các cơ quan thanh tra nhà nước trong việc thực
hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính
Qua thực tiễn cơng tác thực hiện pháp luật giải quyết khiếu
nại hành chính cho thấy rằng ở đâu các cấp uỷ nhận thức đúng vị trí,
vai trị của cơng tác giải quyết khiếu nại hành chính trong đời sống xã
hội, từ đó quan tâm lãnh đạo việc thực hiện pháp luật về giải quyết
khiếu nại hành chính thì ở đó hoạt động giải quyết khiếu nại hành
chính được đảm bảo.
Các cấp ủy có nghị quyết lãnh đạo các công tác về thực hiện
pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính. Các cấp chính quyền có
kế hoạch thực hiện nhiệm vụ giải quyết khiếu nại hành chính, phân
cơng trách nhiệm một cách rõ ràng, cụ thể để giải quyết kịp thời, dứt
điểm các vụ việc khiếu nại, tố cáo.

3.2. Tăng cường công tác quản lý của Nhà nước trong
việc thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính
- Quan tâm hơn nữa cơng tác ban hành văn bản pháp qui để
cụ thể hoá đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật
của Nhà nước về giải quyết khiếu nại hành chính.
- Tăng cường cơng tác sơ kết, tổng kết, làm tốt công tác thi
đua khen thưởng, nhân rộng điển hình tiên tiến trong hoạt động giải
quyết khiếu nại hành chính.
3.3. Nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trị, ý nghĩa của vấn

đề thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính
19


Các cấp ủy đảng, chính quyền, cán bộ và nhân dân trong toàn
Thành phố phải nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trị, ý nghĩa của vấn
đề thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính.
3.4. Hồn thiện các quy định pháp luật về vai trò của cơ
quan thanh tra nhà nước Tỉnh trong việc thực hiện pháp luật về
giải quyết khiếu nại hành chính
3.4.1. Về việc tham mưu giúp thủ trưởng cơ quan quản lý
nhà nước trong giảiquyết khiếu nại hành chính
Để đáp ứng yêu cầu nêu trên và cải cách nền hành chính,
hiện nay cần “một cửa” hố hồn tồn cơng tác tiếp dân và tiếp nhận
đơn thư khiếu nại của người dân.
3.4.2. Về việc tiếp cơng dân nhận các khiếu nại hành
chính
Cần đẩy mạnh và tăng cường hơn nữa về đầu tư điều kiện,
phương tiện vật chất, con người cho bộ phận làm công tác tiếp công
dân; đổi mới phương pháp cách thức quy trình tiếp cơng dân, có thủ
tục đơngiản, gọn nhẹ, dễ thực hiện, tạo điều kiện thuận lợi để người
dân đưa đơn khiếu nại hoặc trình bày trực tiếp khiếu nại. Duy trì
thường xun cơng tác tiếp cơng dân.
3.4.3. Đẩy mạnh hoạt động kiểm tra, thanh tra, giám sát và
xử lý các vi phạm trong việc thực hiện pháp luật về giải quyết
khiếu nại hành chính
Tiến hành một cách thường xuyên hoạt động kiểm tra của cơ
quan Đảng, Nhà nước và tăng cường hoạt động giám sát của Hội
đồng nhân dân các cấp đối với việc thực hiện pháp luật về giải quyết
khiếu nại hành chính của các địa phương trong Thành phố.

3.5. Hoàn thiện các quy định pháp luật về giải quyết
khiếu nại hành chính
20


Thanh tra Thành phố cần tham mưu Uỷ ban nhân dân Thành
phố hoàn thiện các văn bản pháp quy về giải quyết khiếu nại hành
chính.
Để từng bước hồn thiện hệ thống pháp luật về giải quyết
khiếu nại hành chính, cần đề nghị Quốc hội và các cơ quan có thẩm
quyền xem xét sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Khiếu nại năm
2011 và các văn bản có liên quan. Cụ thể như sau:
3.5.1. Về khiếu nại, thủ tục khiếu nại, ủy quyền khiếu nại,
nhiều người cùng khiếu nại về một nội dung
Về chủ thể khiếu nại, đối tượng khiếu nại, hình thức khiếu
nại, trình tự khiếu nại.
3.5.2. Về thẩm quyền, thủ tục giải quyết khiếu nại hành
chính đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính
- Phân định cụ thể thời hạn cho từng công đoạn thực hiện.
- Nâng cao trách nhiệm cá nhân trong giải quyết khiếu nại,
phù hợp với yêu cầu cải cách hành chính.
3.5.3. Về đối thoại
Đề xuất sửa đổi chủ thể đối thoại, đề nghị bổ sung quy định
rõ việc xử lý hồ sơ trong trường hợp người khiếu nại (người được ủy
quyền) không tham gia đối thoại.
3.5.4. Về việc xem xét lại quyết định giải quyết khiếu nại đã
có hiệu lực pháp luật nhưng phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp
luật
- Đề nghị xây dựng cơ chế, đảm bảo thực hiện hiệu quả
Điều 20 Nghị định số 75/2012/NĐ-CP của Chính phủ để tránh việc

lợi dụng, dẫn đến khiếu nại khơng có điểm dừng.
3.6. Kiện toàn tổ chức (xây dựng đội ngũ cán bộ thanh
tra trong sạch, vững mạnh) và hoạt động về giải quyết khiếu nại
21


hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước các cấp trên địa

bàn Thành phố Hồ Chí Minh
Phải chú trọng nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo, bồi
dưỡng cán bộ công chức thanh tra. Cụ thể cần: Nghiên cứu đánh giá
nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ thanh tra; Xây dựng và
hoàn thiện nội dung chương trình đào tạo, bồi dưỡng cải tiến nâng
cao chất lượng giáo trình; Xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ
giảng viên chuyên nghiệp giỏi về nghiệp vụ chuyên môn, nhuần
nhuyễn về phương pháp sư phạm.
3.7. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục

pháp luật về khiếu nại
Khai thác có hiệu quả các hình thức phổ biến, giáo dục trên
các phương tiện thông tin đại chúng; cần phải thường xuyên tuyên
truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong quần chúng nhân dân và
cán bộ, công chức làm cơng tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại hành
chính.
3.8. Bổ sung thẩm quyền giải quyếtkhiếu kiện hành
chính của Tịa án nhân dân đối với việc giải quyết một số vụ việc
khiếu nại hành chính về đất đai nói chung và về thu hồi đất nói
riêng
Thứ nhất, ngày càng mở rộng thẩm quyền của Tòa án nhân
dân đối với các khiếu kiện hành chính.

Thứ hai, ngày càng tạo thuận lợi cho người dân thơng tham
gia khởi kiện tại Tịa án.

Tiểu kết chương 3

22


KẾT LUẬN
Theo quy định của pháp luật hiện hành, các cơ quan thanh tra
nhà nước có thẩm quyền, trách nhiệm:Tổ chức việc tiếp công dân,
nhận các khiếu nại;Thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành
chính của Thành phố Hồ Chí Minh trong việc giải quyết khiếu nại

hành chính;Quản lý nhà nước về công tác giải quyết khiếu nại.
Với những nhiệm vụ, quyền hạn nêu trên, trong những năm
qua bằng hoạt động thực tiễn của mình, các cơ quan thanh tra nhà
nước Thành phố Hồ Chí Minh đã đóng vai trò rất quan trọng trong
việc thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính, nhất là
việc thực hiện chức năng tham mưu giúp thủ trưởng cơ quan quản lý
cùng cấp trong việc giải quyết một số lượng lớn khiếu nại, tố cáo của
cơng dân, góp phần tăng cường trật tự kỷ cương quản lý, ổn định tình
hình chính trị, xã hội, thúc đẩy kinh tế phát triển.
Để phục vụ đắc lực cho công cuộc đổi mới mà trọng tâm là
đổi mới kinh tế, các cơ quan thanh tra cần phải nỗ lực, cố gắng nhiều
hơn nữa để tăng cường vai trị, trách nhiệm của mình trong việc thực
hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính, xứng đáng với sự
tin cậy của Đảng, Nhà nước và sự mong đợi của nhân dân. Các cơ
quan thanh tra phải quán triệt sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, chính
quyền địa phương trong cơng tác giải quyết khiếu nại, khơng ngừng

kiện tồn tổ chức, tăng cường năng lực, đổi mới phương thức hoạt
động.
Đáp ứng yêu cầu đổi mới hiện nay, chúng ta cần nghiên cứu
sửa đổi, bổ sung những quy định của pháp luật để nâng cao hơn nữa
vai trò của các cơ quan thanh tra trong việc thực hiện pháp luật về
giải quyết khiếu nại hành chính. Song song với đó nhằm cần
nghiên cứu để sửa đổi một cách cơ bản các văn bản pháp luật để hoàn
23