Tuần 8. Việt Bắc (trích)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (228.17 KB, 10 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Chào bạn! Mình có đề cương lớp 10, đề cương ôn 11 (GV dùng làm bài soạn

ôn cho HS) , giáo án ôn 12, giáo án ôn 12 theo 5 hoạt động, đề cương 12 (mỗi tác 
phẩm từ 5- 7 đề, trong đó có đề liên hệ với 11) , giáo án 5 hoạt động, tài liệu ôn HSG,
sáng kiến KN sưu tầm . Bạn nào cần có thể liên hệ nhé (tài liệu có tính chút phí café
pin thơi nhé)

Gmail: 
Xin lỗi nếu làm phiền!

/>Tiết 23

VIỆT BẮC ( PHẦN I – TÁC GIẢ)

I. MỤC TIÊU 
1. Về kiến thức:

- Nắm được những nét chính trong đường đời, đường cách mạng và đường thơ của Tố
Hữu, nhà hoạt động cách mạng ưu tú, lá cờ đầu của nền văn học nghệ thuật cách mạng
Việt Nam.

- Cảm nhận sâu sắc tính chất trữ tình chính trị về nội dung và tính dân tộc trong nghệ
thuật biểu hiện của thơ Tố Hữu.

2. Về kĩ năng:

- Kỹ năng đọc hiểu văn bản văn học sử.

- Kỹ năng đánh giá vấn đề: thấy được vẻ đẹp tư tưởng và phong cách thơ Tố Hữu.
- Kỹ năng trình bày vấn đề: trình bày kiến thức về một giai đoạn văn học.

3. Về thái độ:

- Hình thành thói quen: đọc hiểu văn bản về tác giả văn học

- Hình thành tính cách: tự tin khi trình bày kiến thức về tác gia, tác phẩm văn học

- Hình thành nhân cách: có tinh thần lạc quan, yêu đời , say mê lí tưởng, có ước mơ, khát
vọng cao đẹp của tuổi trẻ;

4. Định hướng phát triển năng lực:

- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn bản.

- Năng lực giải quyết những tình huống đặt ra trong văn bản.
- Năng lực đọc hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại.

- Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về đặc điểm thơ ca, phong cách
nghệ thuật trong thơ Tố Hữu.

- Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về nội dung và nghệ thuật thơ Tố Hữu.
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH

1. Chuẩn bị của giáo viên:

- Thiết bị dạy học: SGK, SGV Ngữ văn 12 (tập 1); Tài liệu chuẩn kiến thức – kĩ năng
Ngữ văn 12; Bài soạn; Bài giảng Powerpoit; phiếu học tập

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

2. Chuẩn bị của học sinh:

SGK, SBT Ngữ văn 12 (tập 1), soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.

Tìm hiểu phiếu học tập số 1
III. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC

1. Kiểm tra bài cũ: (kiểm tra kết hợp trong phần khởi động)
2. Bài mới:

a. Hoạt động 1: Khởi động ( 5 phút)

* Mục tiêu; Phương pháp/Kĩ thuật dạy học

- Mục tiêu: Nhớ lại bài thơ Từ ấy của Tố Hữu tạo tâm thế cho HS tiếp cận bài mới.
- Phương pháp: Đố vui

* Hình thức tở chức hoạt động:

- Ơng là ai? (Ơng là nhà thơ đơng anh em nhất Việt Nam) Hãy đọc những câu thơ trong
bài thơ Từ ấy để lí giải điều này.

" Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm, cù bất cù bơ...

GV: chuyển bài mới: Ơng là nhà thơ đơng anh em nhất Việt Nam chỉ là cách đùa vui
nhưng quả thật Tố Hữu là nhà thơ của lẽ sống lớn, tình cảm lớn, niềm vui lớn của con
người Cách mạng và của dân tộc. Hơm nay ...

b. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức. ( 32 phút)
* Mục tiêu/Phương pháp/Kĩ thuật dạy học

- Mục tiêu: Nắm được những nét chính trong đường đời, đường cách mạng và đường thơ
những đặc điểm chính trong phong cách nghệ thuật của Tố Hữu.

- Phương pháp: Sử dụng nhóm phương pháp đọc sáng tạo, nêu vấn đề, chơi trị chơi, Thảo
luận nhóm với kỹ thuật Trình bày một phút.

* Hình thức tở chức hoạt động:

Hoạt động của GV và HS Nội dung chính

1. Hướng dẫn học sinh tìm hiểu
vài nét về tiểu sử tác giả.

Trị chơi:

Phần 1: Đọc thơ đốn sự kiện
Chia lớp thành 2 đội chơi. GV 
đưa ra đoạn thơ, trong vịng 10S,
các đội phải đốn được sự kiện 
nếu không phần trả lời sẽ 
nhường cho đội bạn. Mỗi SK 
được 10 điểm.

I. Vài nét về tiểu sử:

Dựa vào SGK và những hiểu biết cá nhân, anh chị 
hãy ghi lại các thông tin mà những câu thơ trên gợi 
nhắc đến về cuộc đời Tố Hữu.

Thơ Tố Hữu Những thông tin được

gợi nhắc về cuộc đời 
Tố Hữu, về sự kiện 
của đất nước.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Tôi sinh ra. Nhưng chưa được làm người
Nước đã mất. Cha đã làm nô lệ

[....] Ngẩng đầu lên, không thấy mặt trời

Đất lai láng những là nước mắt.... (Một nhành 
xuân – một tiếng đờn)

đất nước chìm trong đêm
đen nơ lệ.

2. Huế ơi, q mẹ của ta ơi!
Nhớ tự ngày xưa, tuổi chín mười
Mây núi hiu hiu, chiều lặng lặng

Mưa nguồn gió biển, nắng xa khơi ... (Quê mẹ 
- Gió lộng)

Quê hương của Tố Hữu:
Huế - mảnh đất thơ mộng,
trữ tình cịn lưu giữ nhiều
nét văn hoá dân gian

3. Từ ấy trong tơi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá

Rất đậm hương và rộn tiếng chim... (Từ ấy)

1938 Tố Hữu được kết nạp
Đảng Công sản Đông
Dương

4. Cô đơn thay là cảnh thân tù
Tai mở rộng và lịng sơi rạo rực
Tơi lắng nghe tiếng đời lăn náo nức

Ở ngoài kia vui sướng biết bao nhiêu (Tâm tư 
trong tù – Từ ấy)

1939 - 1942 Tố Hữu bị thực
dân Pháp bắt giam.

5. Chừ đây Huế, Huế ơi! Xiềng gông xưa đã 
gãy

Hãy bay lên! Sông núi của ta rồi!
Nước mắt ta trào, húp mí, tràn mơi
Cổ ta ré trăm trận cười, trận khóc!

[...] Ngực lép bốn nghìn năm, trưa nay cơn gió
mạnh

(Huế tháng Tám – Từ ấy)

Niềm vui khi Cách mạng

Tháng Tám thành công.

6. Kháng chiến ba ngàn ngày

Không đêm nào vui bằng đêm nay
Đêm lịch sử, Điện Biên sáng rực

Trên đất nước, như huân chương trên ngực
Dân tộc ta, dân tộc anh hùng

(Hoan hô chiến sĩ Điện Biên – Việt Bắc)

Niềm vui trước chiến thắng
Điện Biên - 1954

6. Ồ thích thật, bài thơ Miền Bắc 
Rất tự do nên tươi nhạc tươi vần 
Cả khơng gian như xích lại gần

Thời gian cũng quên tuần quên tháng 
… Đi ta đi khai phá rừng hoang

Hỏi núi non cao đâu sắt đâu vàng … (Bài ca 
xuân 61)

1961 - Ngợi ca cuộc sống
mới trên miền Bắc

7. Tơi lại nhìn, như đơi mắt trẻ thơ
Tổ quốc tôi, chưa đẹp thế bao giờ!

Xanh núi xanh sông, xanh đồng, xanh biển

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Xanh trời, xanh của những giấc mơ..
Tơi bay giữa màu xanh giải phóng

Tầng thấp, tầng cao, chiều dài chiều rộng
Ôi Việt Nam! Yêu suốt một đời

Nay mới được ôm Người trọn vẹn, Người ơi! 
(Vui thế hôm nay – Máu và hoa)

8. Xin tạm biệt đời yêu quý nhất
Còn mấy vần thơ, một nắm tro
Thơ gửi bạn đường, tro bón đất
Sống là cho và chết cũng là cho.

2002 - Bài thơ cuối cùng
của Tố Hữu

Nhìn vào các đoạn thơ trích trong phiếu học tập em có nhận xét gì về đường thơ và đường
cách mạng của Tố Hữu ?

- Các đoạn thơ đều gợi ra những sự kiện quan trọng của đất nước. Có thể thấy đường thơ
và song hành gắn bó với những chặng đường CM đầy gian khổ hi sinh nhưng cũng nhiều
thắng lợi và vinh quang.

2. Hướng dẫn HS tìm hiểu về 
đường Cách mạng, đường thơ 
của Tố Hữu

II. Đường cách mạng, đường thơ:

Phần 2: Số nào đúng? Có nhiều
con số xuất hiện, hãy chọn con số
mà mình cho là đúng. Sau đó hãy
gắn những con số vừa chọn với
một tập thơ. Con số đúng được 10
điểm.

Trình chiếu slide 13

- GV trình chiếu slide 14 sơ đồ 
grap các tập thơ và năm sáng tác

HS thảo luận nhóm lớn (5 nhóm)
- Thời gian: 5 phút

- Chọn ngẫu nhiên các tập thơ –
Tên nhóm tương ứng với các tập
thơ đã chọn.

Tập thơ:

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

- Nội dung thực hiện:
Tập thơ:

- Hoàn cảnh sáng tác:
- Nội dung cơ bản:

HS lần lượt trình bày, các nhóm 
nhận xét, GV chuẩn kiến thức

Tập thơ HCST Nội dung Tác phẩm tiêu

biểu
TỪ ẤY Phong trào mặt trận

Dân chủ và cuộc
vận động tiến tới
Cách mạng tháng
Tám năm 1945

- Cảm thông sâu sắc với cuộc
sống cơ cực của những người
nghèo khổ trong xã hội.

- Ý chí kiên cường, yêu đời,
khao khát tự do của người
chiến sĩ trẻ

- Ca ngợi thắng lợi cách mạng,
khẳng định niềm tin của nhân
dân vào chế độ mới

- Tiếng hát 
sông Hương.
- Tâm tư trong 
tù

- Huế tháng 
Tám

VIỆT 
BẮC

Cuộc kháng chiến
chống Pháp, gian
khổ, anh dũng của
dân tộc

- Là bản hùng ca về cuộc kháng
chiến chống Pháp gian khổ mà
anh hùng.

+ Ca ngợi những con người
kháng chiến: Đảng và Bác Hồ,
anh vệ quốc quân, bà mẹ nông
dân, chị phụ nữ, em liên lạc…
+ Nhiều tình cảm sâu đậm được
thể hiện: tình qn dân, miền
xi và miền ngược, tình u
đất nước, tình cảm quốc tế vơ
sản,….

+ Phản ánh khí thế chiến thắng
hào hùng.

- Lượm, Bầm 
ơi; Bà mẹ Việt

Bắc

- Việt Bắc; 
Sáng tháng 
năm

- Hoan hơ 
chiến sĩ Điện 
Biên

GIĨ 
LỘNG

Miền Bắc đi lên xây
dựng chủ nghĩa xã
hội và đấu tranh
thống nhất đất nước.

+ Hướng về quá khứ để thấm
thía nối đau khổ của cha ơng,
cơng lao của thế hệ đi trước
+ Niềm tin vào cuộc sống mới

XHCN

+ Tình cảm thiết tha, sâu nặng
với miền Nam và quốc tế vô
sản.

- Ba mươi năm

đời ta có Đảng
- Trên miền 
Bắc mùa xuân; 
Tiếng chổi tre; 
Mùa thu mới. 
Mẹ Tơm;Quê 
mẹ

RA 
TRẬN;

Cuộc kháng chiến
chống Mĩ cứu nước

- Ra trận: bản hùng ca về miền
Nam, những hình ảnh tiêu biểu

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

MÁU VÀ 
HOA

gian khổ, anh dũng
và toàn thắng

cho dũng khí kiên cường của
dân tộc (anh giải phóng qn,
ngươờithợ điện, em thơ hố anh
hùng, anh công nhân, cô dân
quân…)

- Máu và hoa:

+ Ghi lại chặng đường cách
mạng đầy gian khổ

+ Niềm tin sâu sắc vào sức
mạnh của quê hương, con
người Việt Nam.

+ Cổ vũ, ca ngợi chiến đấu,
mang đậm tính thời sự.

nhớ lấy lời tơi..

- Việt Nam, 
máu và hoa; 
Nước non ngàn
dặm; Toàn 
thắng về ta

MỘT 
TIẾNG 
ĐỜN; TA 
VỚI TA

Đất nước bắt đầu
bước vào thời kì
hàn gắn vết thương
chiến tranh, xây
dựng, đổi mới

- Giọng thơ trầm lắng, đượm
chất suy tư, chiêm nghiệm về
cuộc đời và con người.

- Niềm tin vào lí tưởng và con
đường cách mạng, tin vào chữ
nhân luôn toả sáng ở mỗi hồn
người.

- Một khúc ca 
xuân

- Có một ngày; 
Chân lí vẫn 
xanh tươi

- Em có nhận xét gì về chặng đường thơ của Tố Hữu và chặng đường cách mạng của 
dân tộc ta?

GV kết ḷn:Nhìn vào chặng đường thơ Tố Hữu có thể thấy rất rõ chặng đường CM. Với
Tố Hữu, thơ và CM là một. Tố Hữu sáng tác thơ ca để phục vụ CM và chính CM cũng làm
cho thơ Tố Hữu không ngừng phát triển. Tố Hữu rất xứng đáng với danh hiệu “Con chim 
sơn ca của CM” như nhiều người đã nói về ơng.

3. Hướng dẫn HS tìm hiểu về phong cách thơ 
Tố Hữu.

Phần 3: Ai nhanh hơn

- Tổ chức cho HS chơi trò chơi: Điền nhanh vào

dấu...

- Luật chơi: Hai đội cử người lên điền từ, cụm từ
còn thiếu vào ... có thể lần lượt thay nhau lên
điền. Mỗi đáp án đúng được 10 điểm

III. Phong cách thơ Tố Hữu:

Phiếu số 2:

1. Thơ Tố Hữu mang tính chất trữ tình ... (chính trị).

2. Niềm vui trong thơ Tố Hữu khơng nhỏ bé tầm thường mà là ...(niềm vui lớn)
3. Nghệ thuật biểu hiện trong thơ Tố Hữu mang tính ... (dân tộc) rất đậm đà.
4. Tố Hữu đặc biệt thành công khi vận dụng thể thơ ... (truyền thống)

5. Hồnthơ Tố Hữu luôn hướng đến cái ... (ta chung) với những lẽ sống lớn, tình cảm lớn,
niềm vui lớn

6. Tố Hữu thường sử dụng từ ngữ cách nói quen thuộc với ... (dân tộc)
Phiếu số 3:

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

2. Thơ Tố Hữu phát huy cao độ ...(tính nhạc) phong phú của tiếng Việt
3. Nổi bật trong thơ Tố Hữu là vấn đề vận mệnh ... (cộng đồng)

4. Giọng thơ mang tính chất ... (tâm tình)

5. Nhà thơ ln đề cập đến những vấn đề có ý nghĩa ...(lịch sử)

6. Nhân vật trữ tình trong thơ Tố Hữu thường mang phẩm chất tiêu biểu cho ...(dân tộc)

GV chuẩn xác kiến thức bằng slide

22 . Yêu cầu HS đối chiếu với
phiếu học tập, bổ sung, sửa chữa.

c. Hoạt động 3: Thực hành. ( 3 phút )

* Mục tiêu/Phương pháp/Kĩ thuật dạy học

- Mục tiêu: Nắm được một số vấn đề cơ bản về tác giả Tố Hữu
- Phương pháp: Nêu vấn đề

* Hình thức tở chức hoạt động: Trình chiếu câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1: Dòng nào chưa đúng với phong cách nghệ thuật thơ Tố Hữu:
A. Trữ tình chính trị

B. Trữ tình đạo đức

C. Giọng điệu tâm tình ngọt ngào và đậm đà tính dân tộc
D. Khuynh hướng sử thi

Câu 2: Ý nào chưa đúng với đặc điểm nội dung trong thơ Tố Hữu: 
A. Tình cảm lớn

B. Lẽ sống lớn.
C. Niềm vui lớn.
D. Nỗi buồn to lớn.

Câu 3: Con đường thơ của Tố Hữu được đánh dấu bằng 5 tập thơ chính. Sắp xếp nào

sau đây đúng trình tự thời gian sáng tác của các tập thơ ?

A. Từ ấy, Việt Bắc, Ra trận, Gió lộng, Máu và Hoa
B. Việt Bắc, Từ ấy, Gió lộng, Ra trận, Máu và Hoa.
C. Từ ấy, Việt Bắc, Gió lộng, Ra trận, Máu và Hoa 
D. Ra trận, Từ ấy, Việt Bắc, Máu và Hoa, Gió lộng.

Câu 4: Thông tin nào sau đây về tác giả Tố Hữu là chưa chính xác

A. Trong giai đoạn 1930 – 1935, ông từng là thành viên của phong trào Thơ Mới.
B. Năm 1938 ông trở thành Đảng viên của Đảng Cộng sản và năm 1939 bị bắt giam ở
nhiều nhà tù miền Trung.

C. Nhiều năm liền ông phụ trách cơng tác văn hóa nghệ thuật của Đảng và từng là Ủy
viên của Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

* Mục tiêu/Phương pháp/Kĩ thuật dạy học

- Mục tiêu: Đạt những yêu cầu về kĩ năng đọc hiểu văn bản, nắm được nội dung của bài,
có sự vận dụng và mở rộng kiến thức

- Phương pháp: Đọc sáng tạo, kĩ năng trình bày, năng lực tự học.

* Hình thức tở chức hoạt động: HS làm ở nhà, nộp sản phẩm vào tiết sau:
- Vẽ sơ đồ tư duy hoặc sơ đồ grap bài học : Việt Bắc - Phần I. Tác giả

- Sưu tầm thêm mỗi chặng đường thơ gồm 2 bài thơ của Tố Hữu.
3. Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà: ( 1 phút )

- Hoàn thành bài thu hoạch theo yêu cầu

- Chuẩn bị bài Việt Bắc - Phần I. Tác phẩm: Đọc văn bản, trả lời câu hỏi phần hướng dẫn
học bài, tìm hiểu thêm về hồn cảnh lịch sử khi bài thơ ra đời (tranh ảnh, thơ ...)

Phụ lục:

TIẾT 23 VIỆT BẮC – PHẦN I TÁC GIẢ
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Họ tên HS/Nhóm ...Lớp 11B2

Dựa vào SGK và những hiểu biết cá nhân, anh chị hãy ghi lại các thông tin mà những câu
thơ trên gợi nhắc đến về cuộc đời Tố Hữu.

Nhà thơ Tố Hữu (1920 - 2002)

Thơ Tố Hữu Những thông tin

được gợi nhắc về 
cuộc đời Tố Hữu, về
sự kiện của đất 
nước.

1. Năm 20 của thế kỉ 20

Tôi sinh ra. Nhưng chưa được làm người
Nước đã mất. Cha đã làm nô lệ

[....] Ngẩng đầu lên, không thấy mặt trời

Đất lai láng những là nước mắt.... (Một nhành 
xuân – một tiếng đờn)

2. Huế ơi, quê mẹ của ta ơi!
Nhớ tự ngày xưa, tuổi chín mười
Mây núi hiu hiu, chiều lặng lặng

Mưa nguồn gió biển, nắng xa khơi ... (Q mẹ 
- Gió lộng)

3. Từ ấy trong tơi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim
Tâm hồn tôi là một vườn hoa lá

Rất đậm hương và rộn tiếng chim... (Từ ấy)
4. Cô đơn thay là cảnh thân tù

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Tôi lắng nghe tiếng đời lăn náo nức

Ở ngoài kia vui sướng biết bao nhiêu (Tâm tư 
trong tù – Từ ấy

5. Chừ đây Huế, Huế ơi! Xiềng gông xưa đã 
gãy

Hãy bay lên! Sông núi của ta rồi!
Nước mắt ta trào, húp mí, tràn mơi
Cổ ta ré trăm trận cười, trận khóc!

[...] Ngực lép bốn nghìn năm, trưa nay cơn gió

mạnh

(Huế tháng Tám – Từ ấy)
6. Kháng chiến ba ngàn ngày

Không đêm nào vui bằng đêm nay
Đêm lịch sử, Điện Biên sáng rực

Trên đất nước, như huân chương trên ngực
Dân tộc ta, dân tộc anh hùng

(Hoan hơ chiến sĩ Điện Biên – Việt Bắc)
6. Ồ thích thật, bài thơ Miền Bắc

Rất tự do nên tươi nhạc tươi vần 
Cả khơng gian như xích lại gần

Thời gian cũng quên tuần quên tháng 
… Đi ta đi khai phá rừng hoang

Hỏi núi non cao đâu sắt đâu vàng … (Bài ca 
xuân 61)

7. Tôi lại nhìn, như đơi mắt trẻ thơ
Tổ quốc tơi, chưa đẹp thế bao giờ!

Xanh núi xanh sông, xanh đồng, xanh biển
Xanh trời, xanh của những giấc mơ..

Tôi bay giữa màu xanh giải phóng

Tầng thấp, tầng cao, chiều dài chiều rộng
Ơi Việt Nam! Yêu suốt một đời

Nay mới được ôm Người trọn vẹn, Người ơi! 
(Vui thế hôm nay – Máu và hoa)

TIẾT 23 VIỆT BẮC – PHẦN I TÁC GIẢ
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

Họ tên HS/Nhóm ...Lớp 11B2
Điền từ cịn thiếu vào ...

1. Thơ Tố Hữu mang tính chất trữ tình ...

. Niềm vui trong thơ Tố Hữu khơng nhỏ bé tầm thường mà là ...
3. Nghệ thuật biểu hiện trong thơ Tố Hữu mang tính ... rất đậm đà.
4. Tố Hữu đặc biệt thành công khi vận dụng thể thơ ...

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

6. Tố Hữu thường sử dụng từ ngữ cách nói quen thuộc với ...

TIẾT 23 VIỆT BẮC – PHẦN I TÁC GIẢ
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3

Họ tên HS/Nhóm ...Lớp 11B2
Điền từ cịn thiếu vào ...

1. Cảm hứng trong thơ Tố Hữu là cảm hứng ...

2. Thơ Tố Hữu phát huy cao độ ... phong phú của tiếng Việt

3. Nổi bật trong thơ Tố Hữu là vấn đề vận mệnh

4. Giọng thơ mang tính chất ...

5. Nhà thơ ln đề cập đến những vấn đề có ý nghĩa

</div>