(Luận văn thạc sĩ) Nghiên cứu tình hình thực thi và ảnh hưởng của chính sách miễn thủy lợi phí tới hoạt động của các hệ thống thủy lợi thuộc huyện Đông Anh - Hà Nội

L I CAM OAN
Tên tác gi : Lê Th L

ng

H c viên cao h c : 23Q11
Tên đ tài lu n v n: “Nghiên c u tình hình th c thi và nh h

ng c a chính sách

mi n th y l i phí t i ho t đ ng c a các h th ng th y l i thu c huy n

ông Anh

– Hà N i”.
Tôi xin cam k t: Lu n v n này là cơng trình nghiên c u c a cá nhân và đ
d

is h

ng d n khoa h c c a PGS.TS.Lê V n

c th c hi n

c

Các s li u s d ng đ tính tốn là trung th c, nh ng k t qu nghiên c u trong đ tài
lu n v n ch a t ng đ

c công b d

i b t c hình th c nào.

Tơi xin ch u trách nhi m v đ tài lu n v n c a mình.

Tác gi

Lê Th L

i

ng


L I CÁM

N

Lu n v n Th c s “Nghiên c u tình hình th c thi và nh h

ng c a chính sách

mi n th y l i phí t i ho t đ ng c a các h th ng th y l i thu c huy n

ông Anh

– Hà N i” đ

c hoàn thành v i s giúp đ chân thành và nhi t tình c a các Th y

trong tr

i h c Th y L i, đ ng nghi p, gia đình và s n l c c a b n thân trong

ng

su t quá trình h c t p và th c hi n lu n v n.
Tác gi xin bày t lòng bi t n sâu s c và chân thành nh t t i PGS.TS. Lê V n
ng

i Th y đã luôn t n tình h

c là

ng d n và góp ý trong su t quá trình làm lu n v n.

Tác gi xin c m n các anh, ch em đ ng nghi p t i n i tác gi công tác đã t o đi u
ki n giúp đ và cung c p s li u c ng nh nh ng thông tin liên quan đ tác gi làm c
s nghiên c u hoàn thành lu n v n.
Tác gi xin chân thành g i l i c m n đ n các Th y, Cơ tr
phịng ào t o

i h c và sau

nghiên c u t i tr

ng.

ng

i h c Th y L i,

i h c v s giúp đ trong th i gian tác gi h c t p và

Tác gi xin g i l i c m n t i Ban lãnh đ o Công ty TNHH MTV

TPT th y l i Hà

N i n i tác gi đang công tác đã t o m i đi u ki n t t nh t đ tác gi yên tâm h c t p
và hoàn thành lu n v n.
Cu i cùng tác gi chân thành c m n gia đình, b n bè và đ ng nghi p đã c v , khích
l và t o m i đi u ki n thu n l i trong su t q trình h c t p và hồn thành lu n v n
này.
Xin chân thành c m n !
Hà N i, ngày

tháng
Tác gi

Lê Th L

ii

ng

n m 2016


M CL C
DANH M C CÁC T
M

VI T T T ............................................................................. viii

U .........................................................................................................................1

1. Tính c p thi t c a
2. M c đích c a

tài ..............................................................................................1

tài .....................................................................................................2

4. Cách ti p c n và ph
5. K t qu đ t đ
CH

ng pháp nghiên c u ..................................................................2

c ..........................................................................................................3

NG 1. T NG QUAN V CHÍNH SÁCH TH Y L I PHÍ VÀ S

MI N

GI M TH Y L I PHÍ CHO NƠNG NGHI P .........................................................4
1.1 Chính sách Th y l i phí c a m t s n
1.2 Chính sách th y l i phí

c trên th gi i ............................................4

Vi t Nam ..........................................................................7

1.3 C s lý lu n cho vi c th c thi chính sách mi n gi m th y l i phí ........................12
1.3.1 B n ch t c a th y l i phí ......................................................................................12
1.3.2 Các chính sách th y l i phí đ i v i h th ng th y l i và s n xu t nông nghi p
Vi t Nam........................................................................................................................13
1.4 Chính sách mi n gi m th y l i phí cho nơng nghi p ..............................................15
CH

NG 2. NH NG

TH Y L I PHÍ
2.1

C I M VÀ TÌNH HÌNH TH C THI CHÍNH SÁCH

HUY N ƠNG ANH, HÀ N I ................................................18

c đi m và các nhân t

nh h ng đ n h th ng nông nghi p c a huy n ơng Anh .... 18

2.1.1 V trí đ a lý c a huy n ông Anh ........................................................................18
2.1.2 i u ki n đ a hình, c nh quan ..............................................................................18
2.1.3 Khí h u, thu v n, ngu n n
2.1.4

c ............................................................................20

t đai...................................................................................................................23

2.1.5 Ngu n nhân l c ....................................................................................................25
2.1.6 Th c tr ng t ng tr
2.1.7
2.2

ng và chuy n d ch c c u kinh t ........................................28

c đi m và h th ng nông nghi p c a huy n ông Anh ...................................37
c đi m v các h th ng th y l i c a huy n ông Anh .......................................41

2.2.2 H th ng t ch c qu n lý và v n hành, ph

ng th c qu n lý v n hành c a các h

th ng th y l i thu c huy n ông Anh ..........................................................................42
2.2.2.1 Các quy đ nh và mơ hình v h th ng t ch c qu n lý cơng trình th y l i ......42
2.2.2.2 H th ng t ch c qu n lý các h th ng th y l i c a huy n ông Anh ............43
iii


2.2.3 Ph

ng th c qu n lý v n hành c a các h th ng th y l i thu c huy n ............... 45

2.2.4 Công tác duy tu và b o d

ng h th ng ............................................................... 47

2.3 Chính sách c p bù th y l i phí trên đ a bàn huy n ông Anh ............................... 48

2.3.1 Chi phí ho t đ ng c a cơng ty khai thác cơng trình th y l i ............................... 48
2.3.2 Chính sách c p bù th y l i phí ............................................................................. 49
2.4 Th c tr ng v th c thi chính sách mi n gi m th y l i phí...................................... 52
CH

NG 3. NH H

NG C A CHÍNH SÁCH MI N GI M TH Y L I PHÍ VÀ

CÁC GI I PHÁP HỒN THI N CHÍNH SÁCH, NÂNG CAO HI U QU HO T
NG C A H TH NG TRÊN
3.1 S

nh h

A BÀN HUY N ÔNG ANH, HÀ N I.............. 58

ng c a chính sách mi n gi m th y l i phí đ i v i ng

3.1.1 S đón nh n c a ng

i nông dân...... 58

i dân đ i v i chính sách.................................................... 58

3.1.2 Chi phí s n xu t nông nghi p c a ng

i dân sau khi có chính sách mi n gi m

th y l i phí .................................................................................................................... 59

3.2 ánh giá s

nh h

3.2.1 Nh ng nh h

ng c a chính sách c p bù th y l i phí .................................... 62
ng tích c c c a chính sách c p bù TLP ...................................... 63

3.2.2 Nh ng v n đ còn t n t i c a chính sách c p bù TLP ........................................ 66
3.3 Phân tích và đánh giá nh h

ng c a chính sách mi n gi m th y l i phí đ i v i

công tác qu n lý v n hành và khai thác các h th ng th y l i c a huy n ông Anh ... 70
3.3.1

nh h

ng c a chính sách mi n gi m th y l i phí đ n s ho t đ ng c a các đ n

v d ch v cung c p n
3.3.2

nh h

c............................................................................................... 70

ng c a chính sách mi n gi m th y l i phí đ n ph

ng th c ho t đ ng

trong qu n lý khai thác cơng trình th y l i ................................................................... 72
3.3.3 Hi u qu s d ng n

c c a các h th ng th y l i ............................................... 74

3.3.4 Hi u qu v kinh t c a các h th ng ................................................................... 75
3.4 Nh ng gi i pháp nh m hoàn thi n s th c thi chính sách và nâng cao hi u qu ho t
đ ng c a h th ng.......................................................................................................... 78
3.4.1 Gi i pháp v c c u h th ng qu n lý .................................................................. 78
3.4.2 Gi i pháp v c ch chính sách đ i v i ho t đ ng trong công tác qu n lý v n hành ......... 82
3.4.3. Gi i pháp k thu t h tr công tác qu n lý v n hành .......................................... 84
3.4.4 Gi i pháp hồn thi n chính sách tài chính đ nâng cao hi u qu ho t đ ng c a h
th ng .............................................................................................................................. 84
iv


K T LU N VÀ KI N NGH .....................................................................................91
1.K t lu n.......................................................................................................................91
2.Ki n ngh ....................................................................................................................94
TÀI LI U THAM KH O .............................................................................................95

v


DANH M C B NG
B ng 2.1 Nhi t đ . L

ng m a trung bình hàng n m .................................................. 21

B ng 2.2 Phân b s d ng đ t trên đ a bàn huy n ông Anh ...................................... 24
(ki m kê đ n ngày 01/01/2010) ..................................................................................... 24
B ng 2.10 M t s ch tiêu đ i s ng c a ng

i dân

ơng Anh so sánh v i tồn thành

ph và m t s qu n/huy n khác .................................................................................... 33
B ng 2.13 Tình hình s d ng đ t nơng nghi p, s n l

ng m t s s n ph m nông

nghi p giai đo n 2006-2010 .......................................................................................... 38
B ng 2.14 T ng tr

ng ngành Nông – lâm – th y s n huy n

ông Anh giai đo n

2006-2010 ...................................................................................................................... 39
B ng 2.15 T ng h p di n tích t

i trên đ a bàn huy n ơng Anh giai đo n 2012-2014

....................................................................................................................................... 50
B ng 2.17 T ng h p m c thu m t s lo i cây tr ng theo N s 67/2012/N -CP ...... 52
B ng 2.18 ánh giá m c thu gi a N 115 và N 67 .................................................. 55
B ng 3.1 T ng h p chi phí t

i tiêu cho 1 ha c a m t h th ng t

i .......................... 60

B ng 3.2 Các kho n kinh phí cho s n xu t nông nghi p c a HTX C

i n v xuân

n m 2016 ....................................................................................................................... 62
B ng 3.3 T ng h p di n tích tiêu v xuân n m 2014 trên đ a bàn huy n

ơng Anh do

xí nghi p TPT th y l i ông Anh ph c v ................................................................ 69
B ng 3.4 Tóm t t thay đ i v t ch c và nhi m v c a các đ n v qu n lý KTCTTN 71
B ng 3.5 T ng h p l

ng n

cb mt

i cho di n tích canh tác nơng nghi p do Xi

nghi p th y l i ông Anh ph c v ............................................................................... 74
B ng 3.6 Tình hình thu, chi c a Cơng ty KTCT th y l i ông Anh tr

c và sau khi có

chính sách mi n gi m th y l i phí cho nơng nghi p..................................................... 76

B ng 3.7 T ng h p di n tích t

i, tiêu và kinh phí c p bù mi n th y l i phí .............. 90

vi


DANH M C HÌNH
Hình 2.1 Bi u đ t ng tr

ng kinh t huy n ông Anh giai đo n 2006-2010 .............32

Hình 2.2 Chuy n d ch c c u n i ngành nơng nghi p ..................................................39
Hình 2.3 H th ng t ch c qu n lý các cơng trình th y l i huy n ơng Anh ..............45
Hình 3.1 T ng h p s l

ng ý ki n đi u tra..................................................................59

Hình 3.2 ánh giá ý th c c a ng

i dân khi s d ng n

vii

c ..........................................68


DANH M C CÁC T

VI T T T

Ký hi u

Di n gi i

TLP

Th y l i phí

HTDN

H p tác dùng n

TNHH MTV TPT

Trách nhi m h u h n m t thành viên đ u t phát tri n

TCHTDN

T ch c h p tác dùng n

HTX

H p tác xã

XNTL

Xí nghi p th y l i

HTXNN

H p tác xã nông nghi p

UBND

c

c

y ban nhân dân

N

Ngh đ nh

TSC

Tài s n c đ nh

H BT

H i đ ng b tr

ng

KTCTTL

Khai thác cơng trình th y l i

CTKTCTTL

Cơng ty Khai thác cơng trình th y

l i
DNTN

Doanh nghi p Th y nông

vii


M

U

1. Tính c p thi t c a

tài

H th ng cơng trình thu l i là t p h p các cơng trình th y l i thu c k t c u h t ng
ph c v cho s phát tri n kinh t và xã h i c a Qu c gia hay vùng lãnh th . K t qu
th c t s n xu t và xã h i nhi u n m qua đã kh ng đ nh nh ng hi u qu mà các h
th ng cơng trình thu l i mang l i là h t s c to l n, không ch đ i v i s n xu t nông
nghi p, các ngành kinh t khác mà còn đ i v i s nghi p phát tri n nông thôn, môi
tr

ng sinh thái.

i v i s n xu t nông nghi p, thu l i không đ n gi n là bi n pháp

k thu t hàng đ u mà nhi u n i là đi u ki n s n xu t, là ti n đ phát huy hi u qu c a
các bi n pháp khác nh khai hoang, ph c hố, t ng di n tích, chuy n v , đ a các
gi ng m i có n ng su t cao và k thu t thâm canh vào s n xu t đ i trà. Các gi i pháp
k thu t và công tác qu n lý trong xây d ng và khai thác cơng trình thu l i cùng
nh ng ti n b khoa h c k thu t, các bi n pháp k thu t và c ch qu n lý m i trong
nông nghi p đã góp ph n đ a n

c ta tr thành m t trong nh ng qu c gia xu t kh u

g o đ ng hàng đ u th gi i.
Song song v i các bi n pháp v t ch c hành chính, thì nh ng chính sách c a nhà
n

c liên quan đ n công tác qu n lý v n hành và ng

ih

ng l i s có tác đ ng quan

tr ng đ n hi u qu ho t đ ng c a các h th ng th y l i, nh t là chính sách v tài chính.
M t trong các chính sách v tài chính trong ho t đ ng c a các h th ng th y l i là
th y l i phí, v a qua nhà n
nghi p, đ

c đã có chính sách mi n gi m th y l i phí cho nông

c áp d ng t 01/01/2008, đây là m t ch tr

ta đ i v i ng

ng l n c a

ng và Nhà n

i nông dân, nh m gi m gánh n ng, c i thi n đ i s ng c a ng

Cùng v i các đ a ph

ng khác trong c n

c Huy n

c

i dân.

ông Anh, thành ph Hà N i đã

nhanh chóng b t tay vào cơng tác th c thi chính sách mi n th y l i phí cho nơng
nghi p. Th y l i phí là v n đ h t s c nh y c m đ i v i khu v c nơng nghi p, nơng
thơn và có nh h

ng đ n nhi u đ i t

ch c qu n lý và s d ng n

ng, bao g m hàng tri u nông dân, hàng ngàn t

c thu c nhi u thành ph n, nhi u đ a ph

1

ng khác nhau.


Khi th c thi chính sách mi n gi m th y l i phí s làm gi m chi phí s n xu t nơng
nghi p cho các di n tích có t

i, tiêu c a ng

i dân, nh ng l i có tác đ ng khơng nh

đ n nhi u y u t liên quan đ n công tác qu n lý v n hành và hi u qu s d ng ngu n
n

c. Sau m t s n m th c hi n c n có s đánh giá v nh ng y u t liên quan đ n

cơng tác mi n th y l i phí cho nơng nghi p nh chính sách c p bù th y l i phí, s đón
nh n c a ng

i dân v i chính sách, nh ng thu n l i và khó kh n khi th c thi chính

sách và tác đ ng c a nó t i công tác qu n lý v n hành h th ng th y l i và hi u qu
ho t đ ng c a các h th ng th y l i thu c huy n
Nghiên c u tình hình th c thi và nh h

ông Anh, Hà N i. Do đó vi c

ng c a chính sách mi n th y l i phí t i

ho t đ ng c a các h th ng th y l i thu c huy n

ông Anh – Hà N i là r t c n

thi t, nh m góp ph n hồn thi n h th ng chính sách đ th c hi n m c tiêu phát tri n
nông nghi p nông thôn c a huy n ông Anh, Hà N i.
2. M c đích c a

tài

- Nghiên c u, đánh giá tình hình th c thi chính sách mi n gi m th y l i phí cho nơng
nghi p t i huy n ông Anh, Hà N i;
- Phân tích và đánh giá tác đ ng c a chính sách mi n gi m th y l i phí cho nơng
nghi p v i cơng tác qu n lý v n hành c a các h th ng th y l i c a huy n;
-

xu t các gi i pháp hồn thi n q trình th c hi n đ nâng cao hi u qu ho t đ ng

c a các hê th ng.
3.
-

it
it

ng và ph m vi nghiên c u
ng nghiên c u: Các đ n v cung ng d ch v c a các h th ng th y l i và các

h nông dân.
- Ph m vi nghiên c u: Các h th ng th y l i thu c huy n ông Anh.

4. Cách ti p c n và ph

ng pháp nghiên c u

Cách ti p c n:
- T ng h p các tài li u liên quan đ n công tác th y l i phí trong và ngồi n

2

c;


- Nghiên c u và phân tích các tài li u v các ho t đ ng c a các h th ng th y l i trong
khu v c nghiên c u tr
Ph

c và sau khi có chính sách mi n th y l i phí cho nơng nghi p.

ng pháp nghiên c u:

- Ph

ng pháp th ng kê;

- Ph

ng pháp k th a nh ng k t qu nghiên c u và đánh giá v th c thi chính sách

mi n th y l i phí và nh h
- Ph

ng c a nó t i ho t đ ng c a các h th ng;

ng pháp chuyên gia.

5. K t qu đ t đ

c

- K t qu nghiên c u đánh giá đ

c th c tr ng và hi u qu c a vi c th c thi chính

sách mi n gi m th y l i phí và nh h

ng c a nó đ i v i ho t đ ng qu n lý khai thác

cơng trình th y l i và s d ng ngu n n

c c a huy n

ông Anh, thành ph Hà N i

trong th i gian qua.
-

xu t các gi i pháp nh m hồn thi n q trình th c thi chính sách, nâng cao hi u

qu ho t đ ng và s d ng các ngu n n

c c a các h th ng th y l i thu c huy n ông

Anh, thành ph Hà N i.

3


CH
NG 1. T NG QUAN V CHÍNH SÁCH TH Y L I PHÍ VÀ S
MI N GI M TH Y L I PHÍ CHO NƠNG NGHI P
1.1 Chính sách Th y l i phí c a m t s n
i v i m i h th ng t

c trên th gi i

i tiêu c th , vi c thi t l p m c thu thu l i phí đ i v i s n

xu t nông nghi p ph i d a vào đi u ki n th c ti n c a t ng qu c gia, đ c bi t là đi u
ki n kinh t xã h i và m c s ng c a ng
thu thu l i phí (giá n

c) ch đ trang tr i chi phí v n hành và b o d

v n ch a đ ch bù đ p đ
nh t là

i dân đ quy t đ nh. H u h t các n

ng và n

và b o d

ng, th p

c 20-39% chi phí v n hành và b o d

cao nh t là Madagasca c ng ch thu h i đ
d

ng và h u nh

c kho ng 20-70% cho phí v n hành và b o d

n đ và Pakistan ch thu h i đ

c, vi c

ng,

c kho ng 75% chi phí v n hành và b o

c này đang có m t cu c cách m ng v cơng tác tài chính cho v n hành
ng. H u h t các n

c khơng thu h i chi phí đ u t k c các n

c công

nghi p phát tri n, t l thu h i chi phí đ u t c ng r t th p nh Canada và Italy. Th c
t hi n nay, c các n

c phát tri n và đang phát tri n c ng đang tính l i chính sách v

phí s d ng n

c và m t s n

c đã b t đ u thu l i ít nh t m t ph n kinh phí đ u t

ban đ u t ng

i s d ng nh Australia và Brazil, [2].

Trung Qu c [2]
Chính ph ban hành chính sách v giá n
giao quy n cho đ a ph

c mang tính nguyên t c (quy đ nh khung),

ng tr c ti p qu n lý cơng trình quy đ nh c th cho phù h p

trên c s l i ích kinh t và m c chi phí th c t đã s d ng, m c chi phí tính tốn và ý
ki n tham gia c a ng
Giá n

i dân.

c bao g m các kho n m c:

+ Các lo i kh u hao

+ Chi phí qu n lý v n hành
+ Các lo i thu và lãi
C c u giá n

c bao g m:

4


+

m b o chi phí cho đ n v qu n lý v n hành

+

m b o tính cơng b ng (dùng n

c ph i tr ti n, dùng nhi u tr nhi u, dùng ít tr

ít)
Kinh nghi m c a Trung qu c cho th y t khi b t đ u thu thu l i phí (giá n
s d ng n

cđ

c ti t ki m h n, đ c bi t là t khi thu l i phí đ

c), vi c

c tính b ng m3.

Nh ng đi u này c ng là m t thách th c đ i v i các đ n v qu n lý, đi u này đòi h i
đ n v qu n lý cơng trình thu l i ph i có các bi n pháp đ qu n lý t t, gi m các t n
th t đ có nhi u n
Giá n

ct

c bán cho nông dân theo yêu c u c a h và gi m thi u chi phí.

i có chính sách riêng, đ

c quy đ nh phù h p v i đi u ki n c th , mang

tính cơng ích và c n c vào chi phí th c t . Nhà n
tr

c có chính sách h tr cho các

ng h p sau:

+ Vùng nghèo khó kh n, m c s ng th p.
+ Khi cơng trình h h ng n ng c n ph i s a ch a.
+ H tr chi phí cho di n tích tiêu phi canh tác.
+ H tr chi phí ti n đi n t

i tiêu.

+ Khi có thiên tai gây m t mùa ph i gi m m c thu s d ng đ t.
Tu theo lo i hình cơng trình, t ch y hay đ ng l c, đi u ki n c th c a h th ng

cơng trình đ quy đ nh m c thu và có chính sách h tr . C quan nào quy t đ nh mi n
gi m giá n

ct

i thì c quan đó có trách nhi m c p bù h tr tài chính cho đ n v

qu n lý cơng trình thu l i.
Australia [2]
T i l u v c mi n nam Murray-Darling n m 1992 thu l i phí t nơng nghi p thu đáp
ng đ

c 80% chi phí v n hành và b o d

phí v n hành và b o d

ng. Giá n

ng và đ n n m 1996 thu đ

c c ng khác nhau gi a các vùng.

m c thu g n đ m b o chi phí v n hành và b o d

ng (n m 1995),

thu trong n i bang thu kho ng 0,92 USD/1000m3 (ch t
5

ng đ

c 100% chi
bang Victoria

New South Wales
ng kho ng g n 13 đ


n m 1995) trong khi đó n u n
3,6 l n giá n

cđ

c đ a sang bang Victoria thì giá n

c trong n i bang New South Wales. T

ng t

nh

c t ng h n
v y

Queensland giá thu trong n i bang kho ng 1,5USD/1000m3 trong khi đó giá n

bang
c khi

chuy n ra ngoài ranh gi i bang t ng h n 4,2 l n; cu i cùng đ i v i vùng mi n nam,

l u v c Muray-Darlinh n m 1991-1992 m c thu đ ng đ u h n 7,8USD/1000m3
(t

ng đ

ng v i 80% phí v n hành và b o d

ng, và t n m 1992 tr đi giá n

c cao

h n giá thành là 11% đ thu h p kho ng cách gi a chi phí đ u t và thu h i v n.
M [2]
M là m t qu c gia có ngu n tài nguyên n
+ Tr

c kia th y nông đ a ph

ng (xí nghi p th y nơng huy n ho c t nh) thu TLP d a

trên c s chi phí v n hành và b o d
thu đ i v i nh ng vùng t

c phong phú.

ng cho các đ t canh tác khác nhau. Ví d m c

i đ ng l c s cao h n m c thu nh ng vùng t

+ B t đ u t cu i nh ng n m 80 c a th k tr

bao hàm c vi c b o v ngu n tài nguyên n

c, nhà n

i t ch y.

c đã xây d ng lu t mà nó

c. Thu l i phí đã đ

c thu t ng lên

đáng k . Ví d : th i đi m n m 1988 thu nông huy n Broadview đã t ng m c thu t
40USD/ha lên 100USD/ha v i m c n

c s d ng đ

c tính tốn; n m 1987 t i thu

nơng huy n Pacheco m c thu tính theo 2 b c, b c th nh t m c thu 90USD/ha và b c
th 2 thu 150USD/ha; đ i v i m c thu d a trên kh i l

ng s d ng

h th ng thu

nông bang Califonia t ng m c thu t t 4,4USD/1000m3 lên 11,9USD/100m3. V i
m c thu nh v y thì th c t đã cao h n m c c n thi t đ thu h i các chi phí.
+ Riêng đ i v i h

th ng thu

nơng bang California, thu bình qn m c

6,3USD/1000m3, và sau đó t ng lên 11,0-16,3USD/1000m3 tu thu c vào m c đ m
b ot

i; trong khi đó đ i v i h th ng t

i huy n Madera m c thu t

ng ng là 19,9

t ng lên 24,7-42,3USD/1000m3.
Italy [2]
Italy, n

c s d ng cho nông nghi p thu th y l i phí d a trên c s di n tích và

m c thu khác nhau gi a các vùng t 2,2-82,36 USD/ha ( trung bình 37,38 USD/ha đây
là m c thu k ho ch) nh ng th c t ch thu đ
6

c kho ng 80% so v i k ho ch và ch


đ mb ođ

c kho ng 60% chi phí v n hành, b o d

ng.

Tây Ban Nha [2]
Tây Ban Nha thu l i phí nơng dân ph i tr h u h t tồn b chi phí t xây d ng c
b n, qu n lý v n hành h th ng thu nông và c qu n lý c p l u v c. Có 3 cách tính
thu l i phí: d a trên di n tích; d a trên kh i l
trên. Thu l i phí trung bình

th i đi m n m 1994 kho ng 84,7 USD/ha-n m (dao

đ ng khác nhau gi a các h khu v c t
USD/m3 s d ng. Ví d

ng s d ng ho c k t h p c hai cách

8,3-266 USD/ha-n m) và t

0.008-0,16

h p tác thu l i Grnil-Cabra vùng San Martin de Rubiales

qu n lý ki u h p tác xã, t ng thu l i phí cho t

i b ng b m nông dân ph i tr là 258

USD/ha-n m trong đó kho ng 112,5 USD/ha-n m (ph n c ng) 145,8 USD/n m (ph n
m m) trên c s kh i l

ng s d ng.

Pakistan [2]
Pakistan là m t qu c gia đang phát tri n, đông dân và có ch s ngu n tài ngun n
tính trên đ u ng

i hàng n m t

ng đ

c

ng v i Vi t nam. M c thu l i phí là r t th p

0,55USD/ha-v , ngô 0,33USD/ha-v , thu l i phí thu t nơng dân kho ng 20% chi phí
v n hành và b o d

ng cịn l i là nhà n

1.2 Chính sách th y l i phí
Chính sách th y l i phí
th y l i phí

c tr c p.

Vi t Nam

Vi t Nam tr i qua nhi u giai đo n khác nhau. Chinh sách

Vi t Nam không đ n thu n ch ti p c n trên ph

thu t mà còn đ c p đ n nhi u v n đ quan trong khác nh

ng di n kinh t , k

n đ nh chính tr , xã h i và

ý ki n đ ng thu n c a nhân dân. Bên c nh đó chính sách v m c thu và th c t thu
th y l i phí ln t n t i nh ng b t c p nên vi c th c hi n khó đáp ng đ
c u trong tình hình m i nh đ m b o th tr

c các u

ng, tính ch t cơng ích và khơng cơng ích

đan xen trong ho t đ ng cung ng d ch v …và đ c bi t là thu nh p c a ng

i Vi t

Nam dã ti p c n m c trung bình và áp l c ngân sách dành cho tr n là r t l n.
T tr

c t i nay thu phí trong qu n lý khai thác cơng trình th y l i đ u g i là th y l i

phí (TLP). T t c các chính sách ban hành đ u có ngun t c là xác đ nh m c thu s
bù đ p các chi phí qu n lý v n hành, duy tu, b o d
7

ng cơng trình.


đáp ng yêu c u c a quá trình phát tri n th y l i ph c v cho s nghi p phát tri n

kinh t , xã h i, trong t ng giai đo n Nhà n

c đã ban hành các chính sách th y l i phí

nh sau:
S c l nh s 68-SL
Ngày 18/6/1949 Ch t ch n

c ban hành S c l nh s 68-SL v vi c “ n hành k

ho ch th c hành các công tác th y nông và th l b o v cơng trình th y nơng”, nh m
huy đ ng s tham gia c a ng

i dân “b ng cách giúp đ i công và c a vào vi c xây

d ng, tu b và khai thác cơng trình th y nông…”. Trong S c l nh này c ng quy đ nh
rõ: “C m không ai đ

c đào đ t, tr ng cây, c m c c, làm nhà, cho súc v t d m phá

g n đê, đ p, kênh và c u c ng ph thu c, trong m t đ a ph n b o v , do B Giao thơng
Cơng chính n đ nh ; ho c làm h h ng, b ng m t cách nào khác, các cơng trình thu
nơng. Ch nh ng nhân viên chuyên môn chuyên trách m i đ

c phép s d ng các

cơng trình thu nơng, theo đúng m c đích c a các cơng trình đó”.
Ngh đ nh 1028-TTg
Ngày 29 tháng 8 n m 1956 Th t

ng Chính ph đã ký, ban hành Ngh đ nh 1028-

TTg “Ban hành đi u l t m th i v thuy n, bè đi trên nông giang” (th y l i phí đ i v i
giao thơng v n t i) qui đ nh thu v n t i phí theo lo i thuy n, sà lan, bè, tr ng t i
(thuy n và sà lan t 3-10 t n thu 150 đ ng, t 61 t n tr lên thu 550 đ ng, bè g 1m2
thu 8 đ ng…). M c đích c a Ngh đ nh này là :”….quy đ nh nh ng vi c mà thuy n bè
đi trên nông giang ph i tuân theo đ b o v cơng trình, b o đ m giao thơng v n t i,
b ođ mt

i ru ng, đ ng th i đ gi m b t chi tiêu cho cơng qu b ng cách thu v n t i

phí”.
Ngh đ nh s 66-CP
Ngay t khi thành l p B Thu l i (1958), B đã tri n khai nghiên c u trình H i đ ng
Chính ph ban hành

i u l thu thu l i phí. Ngày 5 tháng 6 n m 1962 Th t

ng

Chính ph đã ký, ban hành Ngh đ nh s 66-CP ” v vi c ban hành i u l thu th y l i
phí”, nh m m c đích “…làm cho vi c đóng góp c a nhân dân đ
đ m b o đồn k t

c công b ng, h p lý,

nông thôn, đ ng th i t o đi u ki n ti n lên, qu n lý nông
8

giang theo ch đ h ch toán kinh t , thúc đ y vi c ti t ki m n

c, h giá thành qu n lý

đ ph c v t t s n xu t nông nghi p”. Ngh đ nh quy đ nh m t s đi m chính nh sau:
- T t c các h th ng nông giang do Nhà n
xã có ru ng đ t đ

ch

ng n

c đ u t v n ph c h i ho c xây d ng tác

c ch u phí t n v qu n lý và tu s a. Phí t n này g i là

th y l i phí;
- M c thu TLP s c n c vào l i ích h

ng n

c c a ru ng đ t và phí t n v qu n lý

và tu s a c a h th ng nông giang tùy theo t ng lo i;
- M c thu TLP qui đ nh ch đ i v i lúa: t i đa 180 kg ha/n m, t i thi u 60
kg/ha/n m.
Ngh đ nh 141-CP
Ngày 26/9/1963, Chính ph ban hành Ngh đ nh s 141-CP kèm theo “ i u l qu n lý,
khai thác và b o v các cơng trình th y nơng”, b
phân c p, phát huy vai trị c a ng

c đ u th c hi n vi c phân công,

i dân tham gia qu n lý khai thác và b o v cơng

trình th y l i và tr TLP… Ngh đ nh quy đ nh m t s đi m chính:
-

i v i các h th ng th y nông lo i nh và ti u th y nơng có liên quan đ n nhi u

h p tác xã (HTX) tr lên, các chi phí v qu n lý, tu b , khai thác đ u do HTX và nơng
dân có ru ng đ t h
-.

ng n

c cùng nhau th a thu n đóng góp;

m i h th ng th y nông lo i nh và ti u th y nông ch liên quan đ n m t vài xã

ho c nhi u HTX thì gi a các xã ho c HTX h

ng n

c th a thu n c ng

i ph trách

ho c phân công qu n lý..”
Ngh đ nh s 112 / H BT

Ngày 25 tháng 8 n m 1984 H i đ ng B tr

ng ban hành Ngh đ nh s 112 / H BT “

V thu th y l i phí” th c hi n trong ph m vi c n

c, thay cho Ngh đ nh s 66 – CP

ngày 5/6/1962.

ây là Ngh đ nh v TLP đ u tiên đ

c áp d ng chung trong c n

k t khi đ t n

c th ng nh t. M c đích c a Ngh đ nh là:

c

- Nh m đ m b o duy trì và khai thác t t các cơng trình th y nơng b ng s đóng góp
cơng b ng, h p lý c a nh ng di n tích đ

ch
9

ng l i v n

c…;

-

cao trách nhi m c a các c p chính quy n và nhân dân trong vi c b o v , qu n lý,

s d ng t t công trình th y nơng…;
- Ngh đình 112/ H BT qui đ nh TLP thu b ng thóc và đ
giá thóc do Nhà n

c qui đ i thành ti n theo

c qui đ nh. M c thu theo t l % n ng su t lúa bình quân trên m t

đ n v di n tích héc-ta đ

ct

i, theo mùa v , lo i cơng trình (cao nh t là 8%, th p

nh t 4% )
Sau g n 20 n m th c hi n, Ngh đ nh 112/H BT đã b c l nhi u t n t i, b t h p lý.
Ngh đ nh 143/2003/N -CP
Th c hi n Lu t Tài nguyên n

c n m 1998, Pháp l nh Khai thác và B o v cơng trình

th y l i (s a đ i) ngày 4/4/2001, đ kh c ph c nh ng t n t i, b t h p lý c a Ngh đ nh
112/H BT, ngày 28/11/2003 Chính ph đã ban hành Ngh đ nh 143/2003/N -CP
“Qui đ nh chi ti t thi hành m t s đi u c a Pháp l nh Khai thác và B o v cơng trình
th y l i”, trong đó qui đ nh vi c giao cơng trình th y l i cho “T ch c h p tác dùng

n

c” (HTDN), cá nhân qu n lý, vi c Nhà n

b mn

TLP đ i v i t t c các h s d ng n
đ iv iđ it

ng s d ng n

trong vi c s d ng n

ct

iv iđ it

c t cơng trình th y l i, nh m gi m b t m c thu

i cây l

ng th c (nông dân) và đ m b o công b ng

ng s d ng n

c phân bi t theo hai đ i t
cđ t

DNTN ph c v , m c thu đ

ng :

i cho lúa, rau, màu, cây v đơng, cây cơng

nghi p ng n ngày thì m c thu th p (Nhà n

c đã bao c p trên 60%). Trong ph m vi

c tính t i v trí đ u kênh c a t ch c H p tác xã dùng

c (HTDN). Trong ph m vi ph c v c a t ch c HTDN thì m c thu do t ch c

THDN th a thu n v i t ch c, cá nhân s d ng n
-

c bi t Ngh đ nh qui đ nh m c thu

c t cơng trình th y l i. Ngh đ nh 143/N -CP qui đ nh khung

m c TLP, thu TLP b ng ti n, đ

n

ng h p

c ch ng úng, h n, đ i tu nâng c p công trình, th t thu TLP do thiên tai, khơi

ph c cơng trình th y l i b thiên tai phá ho i.

-

c c p kinh phí trong các tr

iv iđ it

ng s d ng n

c….;

c không ph i s n xu t l

s n xu t công nghi p, ti u th công nghi p, c p n
ch n nuôi, t

ng th c, nh c p n

c cho nhà máy n

i cây công nghi p dài ngày, cây n qu , hoa và cây d
10

c dùng

c sinh ho t,

c li u, nuôi tr ng


th y s n, v n t i qua âu thuy n, cơng trình th y l i phát đi n, kinh doanh du l ch, ngh
mát, an d

đ

ng, gi i trí (k c kinh doanh sân gơn, Casino, nhà hàng) thì m c thu TLP

c qui đ nh cho t ng lo i, trong đó Nhà n

C pn

c cho sinh ho t: cho nhà máy n

c đã bao c p kho ng 50%.

c sinh ho t thì m c TLP th p nh t đ i v i h

th ng b m đi n là 300 đ/m3, h ch a 250đ/ m3.
Ngh đ nh 154/2007/N -CP
Ngày 15 tháng 10 n m 2007 Chính ph ban hành Ngh đ nh 154/2007/N -CP v vi c
s a đ i b sung thêm m t s đi u c a Ngh đ nh 143/2003/N -CP ngày 28/11/2003
c a Chính ph quy đ nh chi ti t thi hành m t s đi u c a Pháp l nh khai thác và b o v
cơng trình th y l i có quy đ nh v ch đ mi n th y l i phí cho nơng nghi p, chính
sách th y l i phí đ i v i các h dùng n

c khác nh ngh đ nh 143/2003/N -CP, Ngh

đ nh có hi u l c t ngày 01/01/2008.
Ngh đ nh 115/2008/N -CP
Ngh đ nh 115/2008/N -CP s a đ i, b

sung m t s

đi u c a Ngh đ nh s

143/2003/N -CP ngày 28 tháng 11 n m 2003 c a Chính ph quy đ nh chi ti t thi hành
m t s đi u c a Pháp l nh Khai thác và B o v cơng trình thu l i.
N 115/2008 thay N

154 và quy đ nh m c thu t ng h n so v i N

l n (b ng ti n) nh ng n u so v i s n l
s nl

ng c ng ch t

ng đ

143 kho ng 2,31

ng kho ng 3,6-5,5%

ng lúa.

Ngh đ nh 67/2012/N -CP
Ngh đ nh 67/2012/N -CP s a đ i, b

sung m t s

đi u c a Ngh đ nh s

143/2003/N -CP ngày 28 tháng 11 n m 2003 c a Chính ph quy đ nh chi ti t thi hành
m t s đi u c a Pháp l nh Khai thác và B o v cơng trình thu l i, có hi u l c t ngày

01/01/2013 và thay th cho N 115/2008/ N -CP.
Quy đ nh l i m c thu b ng ti n t ng t 1,2 – 2,42 l n so v i N
thu đ i v i đ i t

ng s n xu t khác t 8-15% S n l

115/2008. Các m c

ng ho c doanh thu.

Nh v y, t t c các ngh đ nh ban hành sau ngh đ nh 143/N -CP đ u s a đ i, b sung
11


m t s đi u c a ngh đ nh s 143/2003/N -CP ngày 28 tháng 11 n m 2003 c a Chính
ph quy đ nh chi ti t thi hành m t s đi u c a Pháp l nh Khai thác và B o v cơng
trình thu l i và ch a đ n nay ch a có ngh đ nh nào thay th cho ngh đ nh143/N CP. Trong vịng 63 n m Chính ph đã ban hành 9 ngh đ nh v th y l i phí, nó cho
th y nh ng m t h n ch c a t ng ngh đ nh khi tri n khai.

làm rõ nh ng u nh

c

đi m c a các ngh đ nh, tác gi s đi phân tích trong ph n sau c a lu n v n.
1.3 C s lý lu n cho vi c th c thi chính sách mi n gi m th y l i phí
1.3.1 B n ch t c a th y l i phí
Cho đ n nay

Vi t nam, m c dù Nhà n

c đã có ch tr

ng, chính sách rõ ràng v

Th y l i phí (TLP) và nó đã mang tính truy n th ng và tr thành ti m th c c a ng

i

nông dân nhi u th p k qua, nh ng cách hi u v TLP cịn r t khác nhau. S khác nhau
đó t p trung ch y u
thu c a nhà n

hai khía c nh: Th y l i phí là chi phí s n xu t hay là kho n

c đ i v i nông dân trong vi c s d ng n

c?

Theo Ngh đ nh s 66-CP ngày 5 tháng 6 n m 1962 c a H i đ ng Chính ph (nay là
Chính ph ) thì “phí t n v qu n lý và tu s a c a các h th ng nông giang” mà ng
dùng n

c ph i tr đ

i

c g i là "Th y l i phí”.

Theo Pháp l nh Khai thác và B o v cơng trình th y l i (s 32/2001/PL-UBTVQH10)
thì TLP “là phí d ch v thu t t ch c, cá nhân s d ng n

c ho c làm d ch v t cơng

trình th y l i cho m c đích s n xu t nơng nghi p đ góp ph n chi phí cho vi c qu n lý,
duy tu, b o d

ng và b o v cơng trình th y l i và "ti n n

đ ng d ch v v n

c thu t t ch c, cá nhân s d ng n

c“ là giá ti n trong h p

c ho c làm d ch v t cơng

trình th y l i ngồi m c đích s n xu t nơng nghi p”
Nh v y “Th y l i phí” th c ch t là “ti n n

c" (nói đúng h n là giá n

đ nh đ i v i s n xu t nơng nghi p, trong đó nhà n

c) đ

c đã bao c p trên 50% giá

thành. Nói cách khác, Th y l i phí là m t trong nh ng chi phí đ u vào (t

ng t nh

chi phí v đi n, phân, gi ng...) cho s n xu t s n ph m trong nông nghi p có t
mà ng

c qui

i, tiêu

i s n xu t ph i tr .

V i m c thu th y l i phí nh nh ng n m v a qua thì s ti n TLP thu đ
12

c ch đ ph c


v cho vi c v n hành, duy tu, b o d

ng cơng trình th y l i và cho ng

i dùng n

c

ngay trên đ a bàn c a h , không thu cho ngân sách nh các lo i thu , khơng dùng đ
chi cho m c đích khác, không huy đ ng đ chi cho vùng khác.
1.3.2 Các chính sách th y l i phí đ i v i h th ng th y l i và s n xu t nông nghi p
Vi t Nam
Th y l i có vai trị quan tr ng trong s n xu t và đ i s ng. Riêng đ i v i nơng nghi p,
nơng thơn, nơng dân thì th y l i có ý ngh a quy t đ nh đ i v i n ng su t, s n l

giá thành c a các s n ph m nơng nghi p có t
n qu …). Chính vì v y,
hi n nhi u ch tr

ng và Nhà n

i (nh lúa, g o, cà phê, rau, màu, cây

c ta r t quan tâm đ n th y l i và đã th c

ng, chính sách đ i v i v n đ này theo ph

c

ng châm “ Nhà n

và nhân dân cùng làm”. Chính sách th y l i phí c a Vi t Nam đ
s m, trong quá trình th c hi n đ

ng,

c hình thành r t

c đi u ch nh cho phù h p theo t ng giai đo n th

hi n qua h th ng các v n b n pháp qui v th y l i phí:
- Ngh đ nh 66/CP/1962 là v n b n pháp lý đ u tiên c a Chính ph ra đ i quy đ nh rõ
v m c thu thu l i phí trong các h th ng thu l i. Tuy nhiên, Ngh đ nh này ch
đ

c thi hành đ i v i t t c các h th ng nông giang thu c lo i đ i thu nơng, cịn đ i

v i nh ng h th ng trung thu nơng thì U ban hành chính khu, thành, t nh s c n c
vào đi u l này đ quy đ nh vi c thu thu l i phí sao cho sát v i hồn c nh đ a ph

ng

nh m m c đích t ch c vi c qu n lý, khai thác s d ng t t h th ng nông giang, ph c
v s n xu t nông nghi p. Ngh đ nh này đ

c ban hành nh m t ng c

ng công tác

qu n lý và khai thác các h th ng nông giang, làm cho vi c đóng góp c a ng
đ

c công b ng, h p lý, đ m b o đồn k t

i dân

nơng thơn, đ ng th i t o đi u ki n ti n

lên, qu n lý các h th ng nông giang theo ch đ h ch toán kinh t , thúc đ y vi c ti t
ki m n

c, h giá thành qu n lý đ ph c v t t s n xu t nơng nghi p.

- V i m c đích nâng cao trách nhi m c a ng

ih

ng l i v n

c t cơng trình th y

l i, có thêm kinh phí ph c v cho qu n lý, duy tu, v n hành, ngày 25/8/1984 H i đ ng
B tr

ng (nay là chính ph ) đã ban hành Ngh đ nh 112-H BT thay th cho Ngh

đ nh 66/CP nói trên, quy đ nh m c thu theo t l % n ng su t lúa t 4-8% đ i v i t ng
vùng, mi n và hình th c t
đo n đ t n

i, tiêu. Tuy nhiên, Ngh đ nh này đ

c ra đ i trong giai

c còn bao c p n ng n , sau g n 20 n m t n t i khơng cịn phù h p v i quá
13


trình bi n đ i c a xã h i hi n nay nh m c thu th y l i phí c a đ a ph
th p so v i quy đ nh c a Ngh đ nh, th

ng đ u

m c

ng ch t 3-5% n ng su t, tình tr ng th t thu

th y l i phí do dân n đ ng, chi m d ng th y l i phí s d ng vào các m c đích khác
c a đ a ph

ng, c ng v i giá đ u vào (đi n, x ng d u, nguyên nhiên v t li u) luôn

bi n đ ng theo chi u h

ng t ng trong khi m c th y l i phí v n gi nguyên theo m c

c nên không đ m b o cho các doanh nghi p KTCTTL ho t đ ng.
tháo g v tài chính cho các doanh nghi p KTCTTL, Chính ph đã ban hành

-

Ngh đ nh 143/2003 quy đ nh chi ti t thi hành Pháp l nh khai thác và b o v cơng trình
th y l i, trong đó có quy đ nh m c thu th y l i phí m i b ng ti n, m c thu t 2-6,5%
s nl

ng, đ ng th i quy đ nh m c thu ti n n

khác: c p n

c đ i v i các đ i t

ng s d ng n

c

c sinh ho t, công nghi p, nuôi tr ng th y s n, du l ch, phát đi n... Nh ng

đ a bàn có đi u ki n kinh t - xã h i đ c bi t khó kh n đ

c mi n gi m th y l i phí;

đ a bàn có đi u ki n kinh t - xã h i khó kh n thì gi m t 50-70% m c th y l i phí.
Nh v y, qua q trình th c hi n vi c thu th y l i phí c a các cơng ty khai thác cơng
trình th y l i (CTKTCTTL) c a c n
đ nh tr

c đây c ng nh

c, c ng nh huy n

Ngh đ nh 143/2003/N -CP, l

ông Anh theo các ngh
ng thu r t th p. N

112/H BT/1984 m c thu ch chi m kho ng 4-8% n ng xu t lúa, th c thu th y l i phí
c a đ a ph
5%; N

ng đ u

m c th p h n so v i quy đ nh c a Ngh đ nh, th

ng ch t 3-

143/2003/N -CP m c thu b ng ti n chi m t 2-6,5% giá tr s n ph m nông

nghi p. Th c t các công ty khai thác cơng trình th y l i ch thu đ
theo quy đ nh, nên kinh phí thu đ

c kho ng 50%

c t th y l i phí so v i kinh phí ho t đ ng hàng

n m c a các CTKTCTTL là nh .
M c thu th y l i phí cho m t ha t

i theo theo Ngh đ nh 143/2003/N -CP là 2-6,5%,

bình quân kho ng 720.000 đ/ha, trong khi đó nhà n
di n tích lúa n

c cịn có chính sách h tr cho

c b ng kho ng 30% th y l i phí. Nh v y vi c mi n gi m th y l i phí

cho nơng nghi p, gi m chi phí cho nơng dân trong s n xu t nông nghi p, khuy n khích
ng

i dân phát tri n s n xu t nơng nghi p; Kinh phí c p bù c a nhà n

c cho các

Công ty chi m t l nh so v i ngân sách h tr cho ho t đ ng c a các cơng ty. Theo
B Tài chính, vi c thu th y l i phí khơng cịn phát huy tác d ng. C th n m 2006, c

n

c ch thu đ

c h n 900 t đ ng th y l i phí, trong khi t ng n đ ng th y l i phí
14


trên toàn qu c lên t i 377 t đ ng

c tính, m i n m nơng dân s đ

ch

ng l i h n

1.000 t đ ng nh chính sách này.
Các y u t trên là c s cho nhà n

c đ ra chính sách mi n gi m th y l i phí cho

nơng nghi p.
1.4 Chính sách mi n gi m th y l i phí cho nơng nghi p
Trong nh ng n m qua Nhà n

c đã quan tâm nhi u đ n s n xu t nông nghi p, phát

tri n nông thôn nh m c i thi n và nâng cao đ i s ng cho ng

i nông dân. Nhà n

c đã

đ u t s v n r t l n đ xây d ng các cơng trình th y l i, giao thơng nơng thơn,
tr

ng h c, đ

ng đi n, cơng trình v n hóa.

phí cho nơng nghi p, nhà n

chu n b cho vi c mi n gi m th y l i

c đã ch đ o hai t nh V nh Phúc và H ng n làm thí

đi m v cơng tác gi m Th y l i phí cho nơng nghi p.
Nhìn t vi c làm thí đi m c a t nh V nh Phúc cho th y nó th c s mang l i khí th lao
đ ng m i trên các vùng quê, di n tích s n xu t ngày càng đ

c m r ng. M c dù vi c

mi n, gi m th y l i phí s khi n các Cơng ty qu n lý và khai thác cơng trình th y l i
g p khó kh n nh ng vi c mi n gi m Th y l i phí đã giúp 80% dân s s n xu t nông
nghi p đ

ch

Bên c nh đó

ng l i.
H ng Yên t nh quy t đ nh gi m 50% th y l i phí t v chiêm n m

2007 và mi n 100% cho v màu và v đông n m 2007, là nh ng t nh đi đ u c n

c

v mi n gi m th y l i phí. Nh ng m t s huy n c ng g p khó kh n trong chi tr kinh
phí cho các HTX làm d ch v dùng n

c. Trong khi nơng dân thì ph n kh i đ

chi chi phí cho s n xu t nh ng m t s n i c ng ph i ch u h u qu n

ct

iđ

c gi m
cc p

không đ u. C n c vào vi c thu th y l i phí c a các đ n v qu n lý khai thác cơng
trình th y l i trong c n

c và k t qu tích c c c a các t nh làm thí đi m, Chính ph

đã có chính sách mi n gi m th y l i phí cho nơng nghi p theo Ngh đ nh
154/2007/N -CP. Trong Ngh đ nh Chính ph quy đ nh chi ti t thi hành m t s đi u
c a Pháp l nh khai thác và b o v cơng trình th y l i, trong đó có chính sách mi n
th y l i phí đ i v i: “H gia đình, cá nhân có đ t, m t n

c dùng vào s n xu t nông

nghi p, lâm nghi p, nuôi tr ng th y s n, làm mu i trong h n m c giao đ t nông
nghi p, bao g m: đ t do Nhà n

c giao, đ
15

c th a k , cho, t ng, chuy n nh

ng h p


pháp, k c ph n di n tích đ t 5% cơng ích do đ a ph
cá nhân đ

c giao ho c đ u th u quy n s d ng”.

ng qu n lý mà các h gia đình
i v i đ a bàn có đi u ki n kinh t

- xã h i đ c bi t khó kh n và khó kh n theo quy đ nh c a Lu t
đ i v i toàn b di n tích đ t, m t n

ut đ

c mi n TLP

c dùng vào nông nghi p, lâm nghi p, nuôi tr ng

th y s n, làm mu i không phân bi t trong hay ngoài h n m c giao đ t…Các đ n v
qu n lý, khai thác cơng trình th y l i đ

c ngân sách Nhà n

c c p bù s ti n do mi n

thu TLP quy đ nh t i ngh đ nh này.
ây là chính sách quan tr ng c a Chính ph và có tác đ ng m nh m đ i v i ho t
đ ng khai thác và b o v công trình th y l i liên quan ch t ch đ n đông đ o bà con
nông dân. T n m 2008 Ngh đ nh có hi u l c, đem l i l i ích cho hàng tri u nơng dân
trên c n

c. Sau đó là Ngh đ nh 115/2008/N -CP thay N

154/2007/N -CP, Ngh

đ nh 67/2012/N -CP thay th N 115/2008/N -CP, hồn thi n chính sách mi n gi m
th y l i phí cho nơng nghi p phù h p v i th c t .
Th c hi n chính sách mi n gi m th y l i phí là ph i đ m b o đ y đ và ti n t i t ng
di n tích đ t nơng nghi p đ

ct

i tiêu, đ ng th i đ y m nh phân c p, giao các cơng

trình th y l i nh (tr m b m, h ch a quy mô nh ) cho ng
n

c đ t ng c

ng công tác duy tu, b o d

i dân, t h p tác dùng

ng, v n hành hi u qu .

Bên c nh đó vi c t ch c, s p x p l i b máy c a các công ty qu n lý, khai thác cơng
trình th y l i thu c đ a ph

ng qu n lý, đ ng th i ph i nâng cao trình đ cho các cán

b c a các t h p tác, đ n v cung ng d ch v th y l i

nhi u đ a ph

ng đ đ m

b o n ng l c v n hành h th ng cơng trình th y l i.
Khi th c hi n chính sách mi n th y l i phí đ h tr nơng dân thì ngân sách trung
ng và ngân sách đ a ph

ng ph i bù đ p kho n kinh phí này, do đó s

nh h

đ n các l nh v c kinh t xã h i khác, m t khác ph i có chính sách s d ng ngu n n
m t cách ti t ki m và công b ng gi a các đ i t
ch t l

ng s d ng n

ng
c

c, đ ng th i nâng cao

ng h th ng cơng trình th y l i.

Tuy nhiên, sau khi chính sách th y l i phí chính th c có hi u l c, nông dân
đ a ph

ng mong ch h

đ a ph

ng cho th y đã có nh ng b t c p xu t hi n trong vi c xác đ nh đ i t

nhi u

ng l i t chính sách này. Song, th c t tri n khai t i nhi u

16

ng mi n


th y l i phí, c ch c p bù phí th y l i, m c c p bù, kh n ng thu th y l i phí c a các
t ch c h p tác dùng n

c, ch t l

ng cung ng d ch v th y l i cho các h nơng

dân…T t c nh ng khó kh n trên đã d n đ n tình tr ng nhi u n i ng
đ

cc pđ yđ n

c đ ph c v s n xu t, nh h

Vi c Nghiên c u tình hình th c thi và nh h

17

ng đ n k t qu s n xu t.

ng c a chính sách mi n th y l i phí t i

ho t đ ng c a các h th ng th y l i trong c n
th c ti n r t l n.

i dân không

c và Huy n

ơng Anh có ý ngh a