Một số giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán Tài sản cố định trong kiểm toán báo cáo tài chính tại công ty TNHH Deloitte Vietnam

CHƯƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN
QUY TRÌNH KIỂM TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH TRONG
KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI
CÔNG TY TNHH DELOITTE VIETNAM
3.1. Nhận xét chung:
3.1.1. Nhận xét chung về công ty:
Deloitte Touche Tohmatsu là một trong những hãng kiểm toán và tư vấn quốc
tế hàng đầu. Với mạng lưới hoạt động của các hãng thành viên trên gần 150 quốc
gia. Deloitte cung cấp các nguồn lực chuyên nghiệp để giúp khách hàng phát triển
vượt bậc.
Là thành viên của hãng Deloitte Touche Tohmatsu, Deloitte Vietnam cung cấp
các dịch vụ đạt tiêu chuẩn quốc tế, kết hợp giữa sự thông hiểu về môi trường kinh
doanh, luật pháp tại Việt Nam với thế mạnh và kinh nghiệm của một hãng cung cấp
dịch vụ đẳng cấp quốc tế để giúp khách hàng thành công vượt bậc.
Việc chuyển đổi sở hữu và mô hình quản lý này tạo cho Deloitte Vietnam có
thêm những thuận lợi quan trọng, tăng cường năng lực cạnh tranh. Tăng khả năng
cạnh tranh bình đẳng với các Công ty kiểm toán nước ngoài mà trước đây luôn bị
hạn chế bởi sở hữu nhà nước trong khu vực dự án quốc tế, khu vực đầu tư nước
ngoài. Tăng khả năng phát triển nguồn nhân lực bao gồm thu hút nhân viên tốt, giữ
nhân viên giỏi, tuyển dụng thêm chuyên gia giỏi trong và ngoài nước thông qua
chính sách tiền lương mà trước đây luôn bị hạn chể bởi cơ chế doanh nghiệp Nhà
nước. Tăng cường tính độc lập, chủ động trong quản lý và phát triển kinh doanh.
Deloitte Vietnam là một mô hình Công ty được các Hãng kiểm toán tư vấn
Quốc tế phát triển rộng rãi ở các nước trên thế giới nhằm phát huy hiệu quả hoạt
động của hãng toàn cầu tại từng thị trường cụ thể. Theo mô hình này, Deloitte
Vietnam là Công ty kiểm toán được sở hữu và quản lý bởi người Vietnam, nhưng
Công ty có nhiều chuyên gia giỏi trên các lĩnh vực dịch vụ khác nhau, ngành kinh
tế khác nhau của Deloitte đến từ nhiều nước khác nhau đến Việt Nam cùng làm
việc, chịu trách nhiệm phát triển thị trường và đào tạo người Việt Nam. Mô hình
này được các tập đoàn kiểm toán hàng đầu thế giới áp dụng phát triển rộng rãi ở tất
cả các nước. Mô hình này sẽ tạo ra được thế mạnh của Công ty, làm nền tảng cho

sự phát triển bền vững bởi sự kết hợp hài hòa yếu tố thông hiểu luật pháp và văn
hóa kinh doanh của người Việt Nam với các kiến thức và kinh nghiệm quốc tế của
các chuyên gia. Sự phát triển bền vững của mô hình này thể hiện rõ ràng nhất
thông quan việc đội ngũ lãnh đạo và nhân viên Việt Nam được Deloitte đầu tư rất
nhiều qua đào tạo một cách hệ thống và đầy đủ, cả trong nước và ngoài nước, cả kỹ
thuật nghiệp vụ, kỹ năng quản lý và các kiến thức quốc tế cập nhật trong lĩnh vực
kế toán, kiểm toán và tài chính. Ngoài ra, Deloitte Vietnam còn nhận được sự hỗ
trợ về kỹ thuật kiểm toán của Deloitte quốc tế, đặc biệt phải kể đến phần mềm
AS/2 đã tạo cho Deloitte sự khác biệt so với các công ty kiểm toán khác.
3.1.2. Nhận xét về quy trình thực hiện kiểm toán Tài sản cố định trong kiểm
toán Báo cáo tài chính tại công ty:
3.1.2.1. Ưu điểm:
Qua quá trình nghiên cứu tìm hiểu về công tác kiểm toán khoản mục tài sản cố
định tại hai công ty khách hàng của Deloitte Vietnam nhân thấy rằng công ty luôn
tuân thủ theo quy trình kiểm toán chuẩn của Deloitte quốc tế mà cụ thể ở đây là
phần mềm AS/2. Các chuẩn mực kiểm toán được áp dụng và tuân thủ đầy đủ. Việc
tiến hành kiểm toán khoản mục tài sản cố định tại Công ty ABC và Công ty XYZ
được tuân thủ theo quy trình chuẩn về kiểm toán TSCĐ mà phầm mềm AS/2 đưa
ra. Hồ sơ kiểm toán được trình bày khoa học giúp cho người đọc dễ dàng tìm hiểu
nghiên cứu. Thực hiện kiểm toán khoản mục TSCĐ đều do những KTV có trình độ
nghiệp cụ tương xứng thực hiện, trưởng nhóm kiểm toán là người có kinh nghiệm
kiểm toán dầy dặn. Việc bố trí nhóm kiểm toán rất hợp lý, tại Công ty ABC và
Công ty XYZ, đội ngũ KTV là những người có kinh nghiệm kiểm toán trong các
ngành thuộc lĩnh vực sản xuất mà cụ thể là sản xuất thép và xi măng.
Một ưu điểm lớn khi thực hiện kiểm toán khoản mục TSCĐ là việc KTV đã
tiến hành kiểm tra định hướng trước khi kiểm tra chi tiết. Điều này giúp các KTV
xác định được mục tiêu nào là trọng tâm phải tiến hành kiểm tra chi tiết toàn bộ,
đối với phần nào chỉ tiến hành kiểm tra chọn mẫu. Từ việc phân tích sơ bộ Báo cáo
tài chính của khách hàng, KTV cũng xác định được những khoản nào bất thường
để tập trung kiểm tra. Mức trọng yếu cũng được xác định rõ ràng cho từng khoản

mục giúp cho KTV có thể giảm bớt rủi ro kiểm toán bằng cách tập trung kiểm tra
vào những khoản mục trọng yếu.
Tất cả các công việc được giao tại cuộc kiểm toán cho hai công ty khách hàng
đều hoàn thành đúng kế hoạch. Các giấy tờ làm việc của KTV được trình bày hợp
lý theo hồ sơ kiểm toán AS/2. Các KTV sử dụng phần mềm kiểm toán AS/2 rất
thành thạo, hiệu quả công việc cao, thời gian làm việc được tận dụng triệt để. Bằng
chứng kiểm toán thu được có độ tin cậy cao. Kết quả kiểm toán khoản mục tài sản
cố định nói riêng và Báo cáo tài chính nói chung cho hai công ty ABC và XYZ
phản ánh trung thực hợp lý thông tin khách hàng trình bày.
Công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán cũng được triển khai cơ bản, tuân
thủ theo quy định chung của ngành kiểm toán nói riêng và quy định của công ty
nói riêng. Kết thúc một ngày làm việc, nhóm kiểm toán đã họp lại để tổng kết
những công việc đã làm được và những gì còn tồn tại đồng thời lên kế hoạch cho
ngày kiểm toán tiếp theo.
3.1.2.2. Nhược điểm:
Bên cạnh những ưu điểm đã nói ở trên, công tác thực hiện kiểm toán khoản mục TSCĐ nói riêng và kiểm
toán Báo cáo tài chính nói chung ở Deloitte Vietnam còn tồn tại một số những hạn chế nhất định. Đặc biệt là trong
điều kiện thực tế hiện nay đòi hỏi cao ở chất lượng kiểm toán.
Tại hai công ty khách hàng ABC và XYZ là hai công ty sản xuất nên tài sản cố định chiếm một tỷ trọng lớn
trong tổng tài sản. Việc đánh giá chính xác giá trị còn lại của các TSCĐ là rất quan trọng. Công việc này đòi hỏi
KTV phải có kiến thức sâu sắc bản chất của các tài sản cố định để kiểm tra. Trong thời kỳ khoa học kỹ thuật phát
triển hiện đại như ngày nay, để nâng cao năng suất lao động và khả năng cạnh tranh các doanh nghiệp đều không
ngừng cải tiến kỹ thuật, đầu tư máy móc thiết bị hiện đại để nâng cao hiệu quả sản xuất. Do đó, tài sản cố định tại
những doanh nghiệp này thường xuyên có sự biến động, đối với những tài sản là các máy móc thiết bị hiện đại KTV
sẽ khó xác định được giá trị chính xác của nó. Trên thực tế, các KTV chỉ có thể nắm chắc được các kiến thức về
nghiệp vụ, còn đối với các máy móc thiết bị không thuộc về chuyên môn nên việc đánh giá chúng sẽ thiếu chính xác
và trở thành một khó khăn đối với các KTV.
Tồn tại thứ hai khi tiến hành kiểm toán khoản mục tài sản cố định tại Deloitte Vietnam là việc đánh giá hệ
thống kiểm soát nội bộ tại công ty khách hàng chưa được triệt để. Mặc dù có tiến hành đánh giá hệ thống kiểm soát
nội bộ của công ty khách hàng nhưng việc đánh giá kiểm soát đối với từng khoản mục chưa được các KTV tìm hiểu

kỹ, cụ thể ở đây là việc đánh giá hệ thống kiểm soát đối với khoản mục TSCĐ. Việc tiến hành đánh giá này có ý
nghĩa rất quan trọng, thông qua việc đánh giá KTV có thể quyết định xem có thể giảm bớt các thủ tục kiểm tra chi
tiết từ dó giảm thời gian cũng như chi phí cuộc kiểm toán hay tăng các thủ tục kiểm tra chi tiết nhằm giảm bớt rủi ro
kiểm toán. Thực tế, trong quá trình kiểm toán khoản mục TSCĐ, việc đánh giá hệ thống kiểm soát mới chỉ được
thực hiện một cách đơn giản, chưa khai thác hết được lợi ích của công việc này. Tại hai công ty khách hàng do số
lượng TSCĐ lớn nên KTV cũng không tham gia kiểm kế thực tế cuối năm. Đối với các cuộc kiểm toán nói chung,
việc tiến hành quan sát vật chất tài sản cố định để đánh giá hiện trạng, tình hình hoạt động của TSCĐ cũng không
được tiến hành thường xuyên. Công việc đánh giá phần lớn chỉ dừng lại ở việc phỏng vấn những cá nhân liên quan
do đó kết quả thu được không đảm bảo tính khách quan.
Một tồn tại nữa cần được đề cập đến là việc áp dụng thủ tục phân tích được Deloitte Vietnam thực hiện chưa
triệt để. Mặc dù thủ tục phân tích đã được thực hiện bằng cách so sánh số liệu giữa các nắm, tính ra các tỷ suất tài
chính nhưng việc đi sâu phân tích lại chưa được thực hiện nhiều, đặc biệt là với các tỷ suất tài chính. Hiệu quả của
việc áp dụng thủ tục phân tích chưa cao. Việc áp dụng thủ tục phân tích mới chỉ dừng lại ở việc so sánh số liệu của
năm nay với năm trước kết hợp với phân tích một số tỷ suất tài chính. Qua thực tiễn kiểm toán tài sản cố định tại hai
công ty khách hàng, thủ tục phân tích chủ yếu được thực hiện trong giai đoạn đầu của cuộc kiểm toán nhằm phát
hiện những biến động bất thường từ đó hướng các thủ tục kiểm tra chi tiết vào những khoản mục đó. Trong giai
đoạn thực hiện kiểm toán, thủ tục phân tích được áp dụng chưa nhiều.
Trên đây là một số những mặt còn tồn tại mà em đưa ra trong quá trình nghiên cứu quy trình kiểm toán tài sản
cố định tại Deloitte Vietnam. Từ những nhìn nhận này em xin được đưa ra một số những phương hướng được trình
bày ở phần tiếp theo để khắc phục những tồn tại trên nhằm hoàn thiện hơn quy trình kiểm toán khoản mục tài sản cố
định tại Deloitte Vietnam.
3.2. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán Tài sản cố
định trong kiểm toán Báo cáo tài chính tại công ty:
* Sử dụng ý kiến chuyên gia:
Như đã nêu ở trên, việc đánh giá tài sản cố định đối với các KTV là khó khăn, độ chính xác không cao. Đề
xuất giải quyết cho vấn đề này là thuê chuyên gia. Để đảm bảo chất lượng cuộc kiểm toán thì việc sử dụng ý kiến
chuyên gia trong những trường hợp này là rất cần thiết. Trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán, tìm hiểu về khách
hàng, KTV cần đánh giá tính phức tạp của tài sản cố định để cân nhắc việc sử dụng ý kiến của chuyên gia bên ngoài.
Sử dụng ý kiến đánh giá của chuyên gia bên ngoài là một loại bằng chứng đặc biệt trong kiểm toán khoản mục tài
sản cố định giúp cho KTV đưa ra ý kiến đánh giá chính xác hơn về số liệu kiểm toán.

Khi mời các chuyên gia thì cần xem xét tới trình độ cũng như sự khách quan của các chuyên gia và giá phí
của việc sử dụng ý kiến này nhằm đảm bảo chất lượng của các ý kiến đánh giá cũng như chi phí kiểm toán được hợp
lý.
* Đánh giá hệ thống kiểm soát tài sản cố định tại công ty khách hàng:
Việc tiến hành đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ nói chung và kiểm soát với TSCĐ nói riêng tại công ty
khách hàng cần được tiến hành chặt chẽ hơn. KTV cần tiến hành kết hợp giữa hình thức phỏng vấn khách hàng và
quan sát thực tế một cách hiệu quả. Dưới đây em xin được đề xuất ý kiến cho một số công việc mà KTV nên tiến
hành:
 Đối với các khách hàng quen thuộc, KTV nên dựa vào những nguồn thông tin quan trọng từ những năm trước được
lưu trong hồ sơ kiểm toán. Đối với những khách hàng mới, KTV nên tham khảo kinh nghiệm của những KTV đã
từng kiểm toán tại đây. Đây là nguồn thông tin quan trọng giúp KTV thu thập được những bằng chứng về hoạt động
của hệ thống kiểm soát nội bộ tại khách hàng. KTV cần thiết lập một bảng những câu hỏi liên quan đến quản lý
TSCĐ và yêu cầu những người có trách nhiệm trả lời.
 KTV cần tìm hiểu rõ quy trình luân chuyển chứng từ TSCĐ, việc kiểm tra và theo dõi những tài sản mới được mua
về ra sao. Nhận xét về tính hợp lý chung trong khâu quản lý TSCĐ, nhận định về tính chính xác của thông tin qua
điều tra phỏng vấn.
 KTV cần lập một sơ đồ miêu tả quy trình kiểm soát TSCĐ tại công ty khách hàng. Dựa trên sơ đồ cần chỉ ra những
điểm được và những điểm còn yếu kém, chưa chặt chẽ.
 Hiện nay, việc kiểm tra về mặt vật chất đã được các KTV thực hiện nhưng chưa phổ biến. Thông qua quan sát vật
chất TSCĐ, KTV sẽ kết luận được rằng TSCĐ đang sử dụng tại công ty có bị lạc hậu, xuống cấp không. Hoạt động
của máy móc có được vận hành tốt theo công suất, tiêu chuẩn không, qua đó đánh giá được hiệu quả của việc sử
dụng tài sản cố định.
* Hoàn thiện thủ tục phân tích:
Để quy trình phân tích có hiệu quả, KTV nên kết hợp với khả năng xét đoán nghề nghiệp để phân tích sự biến
động các khoản mục, xác định nguyên nhân của những biến động và sự kiện phát sinh bất thường. KTV cần phân
tích kết hợp với số liệu chung toàn ngành, so sánh số liệu của khách hàng với các đơn vị khác trong ngành. Việc tính
ra các tỷ suất tài chính đã được các kiểm toán viên thực hiện nhưng chưa đi sâu vào phân tích. KTV có thể tiến hành
phân tích tìm hiểu nguyên nhân cho sự tăng lên hay giảm xuống của một số tỷ suất. So sánh giá trị của các tỷ suất
với tỷ suất bình quân trong toàn ngành. Ví dụ như tỷ suất đầu tư.