Giáo án môn Ngữ văn lớp 6 - Tiết 73 đến tiết 92 - Huỳnh Thị Kim Ngà

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuần 20 : Tiết 73 + 74 :. Ngày soạn : 26/12/2010 Ngày dạy :27/12/2010. Văn bản: BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN ( Trích: “ Dế Mèn phiêu lưu ký”) - Tô Hoài I.Mục tiêu: Giúp HS: 1.Kiến thức: Hiểu nội dung, ý nghĩa của bài. -Thấy đượctác dụng của một số biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn trích. 2.Kĩ năng: Rèn kỹ năng cảm thụ văn bản hiện đại có yếu tố tự sự kết hợp với yếu tố miêu tả. -Phân tích các nhân vật trong đoạn trích. - Vận dụng các biện pháp nghệ thuật so sánh, nhân hóa khi viết văn miêu tả. 3.Thái độ: HS ý thức được bài học về cách ứng xử, lối sống, đạo đức II.Chuẩn bị: 1.Giáo viên: Soạn bài. Tìm đọc tài liệu liên quan . 2. Học sinh: Soạn và chuẩn bị bài ở nhà. III.Tiến trình bài dạy: 1.Ổn định lớp: Kiểm diện sĩ số 2.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra vở bài soạn của HS. 3. Bài mới: * Giới thiệu bài: “Dế Mèn phiêu lưu ký” là tác phẩm hay, đặc sắc, hấp dẫn của Tô Hoài dành cho thiếu nhi. Mèn là một hình ảnh đẹp của tuổi trẻ ham hiểu biết, trọng lẽ phải khao khát lý tưởng và quyết tâm hành động cho mục đích cao đẹp nhưng với tính xốc nổi, kiêu căng của tuổi mới lớn Mèn đã phải trả giá đắt bằng một bài học đường đời đáng nhớ. Đó là nội dung của bài học hôm nay. Hoạt động của GV - HS Hoạt động I: Giới thiệu chung -HS đọc chú thích SGK. GV giảng giải và chốt ý chính về tác giả, tác phẩm .. Nội dung kiến thức I.Giới thiệu chung: 1.Tác giả : Tô Hoài : sinh năm 1920, nhà văn thành công trên con đường nghệ thuật từ trước cách mạng tháng Tám 1945, có nhiều tác phẩm viết cho thiếu nhi. 2.Tác phẩm : " Bài học đường đời dầu tiên "trích từ truyện "Dế Mèn phiêu lưu kí "- tác phẩm được xuất Hoạt động II: Đọc – Hiểu văn bản bản lần đầu năm 1941.: GV đọc mẫu đoạn đầu rồi gọi HS đọc 3..Đọc – Chú thích:  GV nhận xét, uốn nắn . Hướng dẫn HS tìm hiểu phần chú 4.Bố cục : 2 đoạn : thích . Đoạn trích chia làm mấy phần ? - Đoạn 1: Từ đầu đến "thiên hạ rồi ": Miêu tả vẻ đẹp Nêu nội dung của mỗi phần? hình dáng của Dế Mèn . - Đoạn 2: Còn lại : câu chuyện về bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn .. GV: Huỳnh Thị Kim Ngà. Ngữ văn : 6 Lop6.net. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> II. Phân tích : 1. Hình dáng, tính cách của Dế Mèn: Hình dáng của Dế Mèn được miêu tả  Hình dáng: -Đôi càng mẫm bóng, vuốt cứng nhọn hoắt . qua chi tiết nào? -Cánh dài tận chấm đuôi, cả người rung rinh , rất ưa nhìn . -Đầu to nổi tảng, rất bướng . -Răng đen nhánh, nhai ngoàm ngoạm, râu dài, rất đỗi hùng dũng . Miêu tả hình dáng của Dế Mèn tác => miêu tả bằng các tính từ độc đáo => Vẻ đẹp khoẻ giả dùng từ loại gì? Qua đó giúp em mạnh, cường tráng, pha chút bướng bỉnh . hình dung ra hình dáng của Dế Mèn như thế nào?. Quan sát phần kể tiếp SGK và tìm chi tiết thể hiện tính cách của Dế Mèn? Khi viết về tính cách Dế Mèn tác giả đã sử dụng từ loại gì ? Qua cử chỉ (gây sự, quát, đá ghẹo) thể hiện tính cách gì của Dế Mèn ? Gọi HS đọc lại đoạn cuối truyện? Nội dung đoạn này là gì? Thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt như thế nào? Thái độ đó thể hiện điều gì của Mèn? Thái độ của Choắt đối với Mèn như thế nào? Câu chuyện về bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn được bắt đầu bằng việc gì? Hãy phân tích thái độ của Dế Mèn đối với chị Cốc ? Kết quả của sự trêu chọc đó là gì ? Qua đó Dế Mèn rút ra được bài học gì?. Em hãy nêu vài nét đặc sắc nghệ thuật của đoạn trích ?. GV: Huỳnh Thị Kim Ngà.  Tính cách : - Dám khà khịa với mọi người trong xóm . - Quát mấy chị cào cào, đá ghẹo mấy anh gọng vó…  Động từ => Sự kiêu căng, ngạo mạn, tự cao tự đại . 2. Bài học đường đời đầu tiên * Thái độ của Mèn đối với Choắt : -Mèn đặt tên cho Choắt -Mèn trịnh thượng kể cả gọi “chú mày” . -Không cho thông hang, mắng Choắt  trịnh thượng, ích kỷ. *Bài học đường đời đầu tiên : -Rủ Choắt trêu chị Cốc, khi Choắt can ngăn thì quắc mắt, mắng . -Hát trêu Cốc  Tự cao tự đại . => Kết quả: Choắt chết oan .  Hối hận, rút ra bài học cho mình : " Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ " không chỉ mang vạ cho người khác mà còn mang vạ cho mình. III. Tổng kết: Ghi nhớ(SGK 1. Nghệ thuật : -Kể chuyện két hợp với miêu tả. -Xây dựng hình tượng nhân vật Dế Mèn gần gũi với trẻ thơ. Sử dụng hiệu quả các phép tu từ.. Ngữ văn : 6 Lop6.net. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Nêu ý nghĩa văn bản ? Hoạt động III: Tổng kết Hãy khái quát nội dung và nghệ thuật của đoạn trích? HS đọc ghi nhớ SGK. -Lựa chọn lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc. 2. Ý nghĩa văn bản :Đoạn trích nêu lên bài học : tính kiêu căng của tuổi trẻ có thể làm hại người khác, khiến ta phải ân hận suốt đời.. 4.Củng cố: - Theo em, Dế Mèn là chàng dế như thế nào? - Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn là gì? - Qua bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn em rút ra bài học gì cho bản thân em? 5.Dặn dò: -Tìm đọc truyện " Dế Mèn phiêu lưu kí ". -Hiểu , nhớ được ý nghĩa và nghệ thuật độc đáo của văn bản " Bài học đường đời đầu tiên ". Soạn bài : Phó từ . ********************************************** Ngày soạn :27/12/2010 Ngày dạy :29/12/2010 Tiết 75 : Tiếng Việt: PHÓ TỪ I.Mục tiêu:Giúp HS 1.Kiến thức: Nắm được các đặc điểm của phó từ . -Nắm được các loại phó từ . 2.Kĩ năng:-Nhận biết phó từ trong văn bản -Phân biệt các loại phó từ . -Sử dụng phó từ để đặt câu. 3.Thái độ: Ý thức giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt . II.Chuẩn bị: 1.Giáo viên: Soạn và lấy nhiều ví dụ, tìm tài liệu liên quan Tích hợp phần Văn ở bài “Sông nước Cà Mau” .Bảng nhóm 2. Học sinh: Soạn và chuẩn bị bài ở nhà. III.Tiến trình bài dạy: 1.Ổn định lớp: Kiểm diện sĩ số 2.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị bài ở nhà của HS 3. Bài mới: * Giới thiệu bài: Trong chương trình TV học kỳ I, ta đã tìm hiểu về một vài loại từ chính như danh từ, động từ, tính từ .. Hôm nay chúng ta tìm hiểu về phó từ Hoạt động của GV & HS I.Hoạt động I: Phó từ Gọi HS đọc bài tập (SGK/12) GV: Huỳnh Thị Kim Ngà. Nội dung kiến thức I. Phó từ là gì? 1. Ví dụ: (SGK) Ngữ văn : 6 Lop6.net. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Hãy chỉ ra các từ in đậm SGK Các từ đó bổ sung ý nghĩa cho những từ nào? Những từ được bổ nghĩa thuộc loại từ gì? Nếu quy ước các từ đã cũng vẫn chưa là X và những từ bổ nghĩa là Y hãy vẽ mô hình từng trường hợp GV chốt Những từ in đậm trong SGK chuyên đi kèm với động tư, tính từ để bổ sung ý nghĩa cho động từ, tính từ đó. Đó là các phó từ. Vậy phó từ là gì ? (Đọc to ghi nhớ SGK / 12) II.Hoạt động II : Các loại phó từ. đã đi cũng ra vẫn chưa thấy thật lỗi lạc soi (gương) được rất ưa nhìn rất bướng * Nhận xét Những từ in đậm trong SGK chuyên đi kèm với ĐT, TT để bổ nghĩa cho ĐT, TT => Phó từ 2. Ghi nhớ (SGK/12) II. Các loại phó từ Phó từ chỉ Phó từ Phó từ Quan hệ thời gian đứng trước đứng sau … mức độ Rất … Lắm … chỉ sự tiếp Cũng, vẫn diễn tương tự chưa, không HS đọc bài tập 1 /13 … sự phủ định đừng Tìm các phó từ bỏ nghĩa cho các động … sự cầu khiến từ, tính từ in đậm? … kết quả và Ra hướng Hãy thống kê các động từ, tính từ tìm … khả năng Được được ở các mục I, II vào bảng bên? *Ghi nhớ SGK/14 III. Luyện tập: Dựa vào bảng thống kê bên, kể các loại Bài 1(SGK/14) : Tìm Phó Từ và nêu ý nghĩa phó từ? của phó từ - đã (thời gian), không còn (không: phủ định); còn: Đặt câu có với từng loại phó từ tương tiếp diễn tương tự; đã (thời gian) ứng - đều (tiếp diễn tương tự); đương, sắp (thời gian); Phó từ nào thường đứng trước ĐT, TT? lại (tiếp diễn tương tự); ra (kết quả, hướng) Phó từ nào thường đứng sau động từ, - cũng (tương tự); sắp (thời gian); đã (thời gian); tính từ? cũng (tiếp diễn tương tự); sắp (thời gian); đã (thời gian); được (kết quả) HS đọc ghi nhớ SGK/ 14 Bài 2/SGK/15. Viết đoạn văn thuật lại việc Mèn trêu Cốc dẫn đến cái chết thảm thương của Choắt từ 3 – 5 câu III.Hoạt động III: Luyện tập Vào một buổi chiều, thấy chị Cốc đang kiếm mồi, HS nêu yêu cầu BT 1 và 2 Mèn liền đọc một câu thơ trêu trọc chị Cốc rồi GV hướng dẫn HS làm bài chui tọt vào hang. Chị Cốc rất tức giận đi tìm kẻ dám trêu mình. Thấy Choắt đang đứng trước cửa hang, Cốc bèn trút cơn giận dữ lên đầu Choắt 4.Củng cố: Nhắc lại phó từ là gì? Kể tên các loại phó từ đã học GV: Huỳnh Thị Kim Ngà. Ngữ văn : 6 Lop6.net. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> 5.Dặn dò: Học thuộc 2 ghi nhớ. Làm BT 4 + 5/SBT/5 . Xem trước bài So sánh. TUẦN : 21 Tiết: 76. NS: 31/12/2010 ND: 03/01/2011 Tập Làm Văn: TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN MIÊU TẢ. I.Mục tiêu:Giúp HS 1.Kiến thức: HS nắm những hiểu biết chung nhất về văn miêu tả trước khi đi sau vào một số thao tác chính nhằm tạo lập loại văn bản này 2.Kĩ năng: Kỹ năng nhận diện được những đoạn văn, bài văn miêu tả 3.Thái độ: Ý thức học tập, rèn luyện thể loại văn miêu tả II.Chuẩn bị: 1.Giáo viên: Soạn bài,dự kiến ôn tập, củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn miêu tả ở cấp I 2. Học sinh: Soạn và chuẩn bị bài ở nhà. III.Tiến trình bài dạy: 1.Ổn định lớp: Kiểm diện sĩ số 2.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị bài ở nhà của HS 3. Bài mới: * Giới thiệu bài: Trong phân môn Tập Làm Văn học kì I các em đã tìm hiểu văn tự sự. Hôm nay, ta được tìm hiểu về văn miêu tả là thể loại ta được học ở cấp I. Để tìm hiểu về thể loại này, chúng ta tìm hiểu tiết học hôm nay Hoạt động của GV & HS I.Hoạt động I Gọi HS đọc 3 tình huống ở bài tập. Cho biết với các tình huống ấy em phải làm gì để giải quyết Vì sao? Dựa vào ba tình huống trên hãy nêu lên một số tình huống khác cần dùng văn miêu tả để thể hiện mục đích giao tiếp của mình Đọc yêu cầu BT 2(SGK) trong văn bản “Bài học … “ Em hãy chỉ ra 2 đoạn văn miêu tả Dế Mèn và Dế Choắt rất sinh động Hai đoạn văn ấy có giúp em hình dung được đặc điểm nổi bật của hai chú dế không Những chi tiết nào giúp em hình dung được điều đó GV: Huỳnh Thị Kim Ngà. Nội dung kiến thức I. Thế nào là văn miêu tả ? 1. Ví dụ 1,2 SGK /15 - Nhận xét Bài tập 1: Tình huống 1: Tả con đường và ngôi nhà để người khách nhận ra, không bị lạc Tình huống 2: Tả cái áo cụ thể để người bán hàng không bị lẫn, mất thời gian Tình huống 3: Tả chân dung người lực sĩ => với các tình huống trên, để giải quyết, người ta phải dùng văn miêu tả Bài tập 2: Văn bản “Bài học đường đời đầu tiên” tả dế Mèn: Càng, chân, khoeo, vuốt, vuốt, đầu, cánh, răng, râu => Động tác ra oai Ở dế Choắt: Dáng người gầy, dài lêu nghêu như gã nghiện thuốc phiện … gilê => Những động từ, tính từ chỉ sự xấu xí, yếu đuối => Giúp người đọc hình dung được những đặc. Ngữ văn : 6 Lop6.net. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Theo em mục đích giao tiếp của hai đoạn văn trên là gì? Vậy theo em thế nào là văn miêu tả? HS đọc to phần ghi nhớ SGK /16 II.Hoạt động II : Luyện tập HS đọc bài tập 1/16 Mỗi đoạn văn miêu tả ở trên tái hiện lại điều gì? Hãy chỉ ra đặc điểm nổi bật của chú Dế Mèn Hãy chỉ ra những chi tiết thể hiện ở các đặc điểm ấy Hãy chỉ ra các đặc điểm của Lượm ? Đặc điểm ấy được thể hiện qua chi tiết nào Đặc điểm nổi bật của ba đoạn văn là gì? Những đặc điểm ấy được thê hiện qua những chi tiết nào Bài tập 2: Đề luyện tập SGK 17. điểm, tính chất nổi bật của sự vật, sự việc, con người phong cảnh giúp người đọc những dữ liệu hiện ra trước mặt người đọc => Văn miêu tả 2.Ghi nhớ SGK /16 II. Luyện tập Bài 1/SGK/16 Đoạn1: tả chú Dế Mèn vào độ tuổi “thanh niên cương tráng “. Đặc điểm nổi bật to khoẻ và mạnh mẽ Đoạn 2 : Tái hiện lại hình ảnh chú bé liên lạc lượm . Đặc điểm nổi bật nhanh nhẹn , vui vẻ hồn nhiên Đoạn 3 : Miêu tả một vùng bãi ven hồ ngập nước sau mưa . Đặc điểm nổi bật một thế giới động vật sinh động , ồn áo , uyên náo Bài 2/ SGK /17 a) Miêu tả cảnh mùa đông : Đặc điểm : lạnh lẽo , ẩm ướt , gió bấc và mưa phùn + Đêm dài , ngày ngắn Miêu tả khuôn mặt mẹ với đặc điểm nổi + Bầu trời như âm u thấp xuống , ít thấy trăng sao bật , nhiều mây và sương mù - Sáng và đẹp + Cây cối trơ trọi , khẳng khiu lá vàng rụng nhiều - Hiền hậu và nghiêm nghị + Mùa của hoa đào, mai, hoa hồng và nhiều loại GV hướng dẫn, HS làm vào vở BT- GV hoa , chuẩn bị cho mùa xuân a) Miêu tả khuôn mặt mẹ: chỉnh sửa - Khuôn mặt mẹ tôi có khuôn mặt hình trái soan, nước da bánh mật, cái miệng cười tươi rói, hàm răng trắng và đều đặn. 4.Củng cố: Thế nào là văn miêu tả? Trong văn miêu tả, người viết thường sử dụng năng lực gì để cảnh vật hiện lên sóng động trước mắt người đọc, người nghe? 5.Dặn dò: Học thuộc ghi nhớ Xem trước bài : “Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả” ***********************************************. GV: Huỳnh Thị Kim Ngà. Ngữ văn : 6 Lop6.net. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Tuần: 21 Tiết: 77 Văn bản: SÔNG NƯỚC CÀ MAU ( Trích: “Đất rừng phương Nam”) - Đoàn Giỏi I.Mục tiêu:Giúp HS 1.Kiến thức: Hiểu đoạn văn miêu tả làm hiện lên cảnh sông nước Cà Mau với vẻ đẹp rộng lớn hùng vĩ , đầy sức sống hoang dã. Chợ Năm Căn là hình ảnh cuộc sống tấp nập trù phú, độc đáo ở vùng đất tận cùng phía Nam Tổ Quốc 2.Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng phân tích cảm thụ những nét đặc sắc của một đoạn văn miêu tả với ngôn ngữ bình dị và phong phú đậm màu sắc Nam Bộ 3.Thái độ: Giáo dục lòng yêu mến những con người lao động ở mọi miền của tổ quốc , tình yêu đối với thiên nhiên hùng vĩ , yêu tiếng mẹ đẻ giàu có trong sáng II.Chuẩn bị: 1.Giáo viên: Soạn bài. Tìm đọc tài liệu liên quan .Sưu tầm tranh ảnh của tác giả. Soạn giáo án điện tử 2. Học sinh: Soạn và chuẩn bị bài ở nhà. Soạn bài theo câu hỏi SGK III.Tiến trình bài dạy: 1.Ổn định lớp: Kiểm diện sĩ số 2.Kiểm tra bài cũ: Hãy kể tóm tắt đoạn trích “ Bài học đường đời đầu tiên “ hãy nêu nội dung và nghệ thuật của truyện ? 3. Bài mới: * Giới thiệu bài: Tác phẩm “Đất rừng phương Nam “ là truyện dài nổi tiếng của Đoàn Giỏi . Đây là câu chuyện kể về cuộc đời lưu lạc của bé An tại vùng đất rừng U minh . Tác giả đưa người đọc đến với cảnh thiên nhiên hoang dã phong phú , độc đáo và cuộc sống của con người ở đất rừng cực Nam tổ Quốc Hoạt động của GV & HS Nội dung kiến thức I.Hoạt động I: Giới thiệu chung I.Giới thiệu chung: Gọi HS đọc chú thích SGK/20 1. Tác giả :Đoàn Giỏi (1925- 1989), quê ở Tiền GV giảng giải thêm về tác giả, tác Giang, viết văn từ kháng chiến chống Pháp - Đề tài : viết về cuộc sống, thiên nhiên và con người phẩm rồi chốt? Nêu nội dung khái quát? Nam Bộ II.Hoạt động II: Đọc – Hiểu văn 2. Tác phẩm: “Sông nước Cà Mau” trích ở chương 15 bản truyện “ Đất rừng phương Nam” của Đoàn Giỏi GV đọc mẫu đoạn đầu  GV gọi HS * Nội dung khái quát : Cảnh sông nước Cà Mau với đọc tiếp? vẻ đẹp rộng lớn, hùng vĩ và cuộc sống con người ở vùng đất cực Nam Tổ quốc Giải thích một số từ khó SGK Đoạn trích có thể chia làm mấy đoạn 3.Đọc – Chú thích: Nêu rõ nội dung mỗi đoạn 4.Bố cục: 3 phần * Gọi HS đọc lại đoạn đầu của + Phần 1: Từ đầu đến màu xanh đơn điệu truyện? Nhắc lại nội dung chính của  Những ấn tượng ban đầu về thiên nhiên vùng Cà đoạn này? Mau GV: Huỳnh Thị Kim Ngà. Ngữ văn : 6 Lop6.net. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> An tượng ban đầu bao trùm cảnh song nước Cà Mau được thể hiện qua chi tiết nào? - Ấn tượng ấy được cảm nhận qua giác qua nào của tác giả? (thị giác, thính giác, vị giác) - Ấn tượng ấy được tác giả sử dụng nghệ thuật gì? - Từ ngữ ấy em có nhận xét gì về các ấn tượng này của tác giả?. + Phần 2: Tiếp đến “ban mai”  Kênh rạch và sông ngòi vùng Cà Mau + Phần 3: Còn lại  chợ Năm Căn đông vui, trù phú II. Phân tích: a) Ấn tượng chung về thiên nhiên Cà Mau Sông ngòi kênh rạch bủa giăng chi tiết như màng nhện Trời xanh, nước xanh, cây lá xanh Tiếng rì rào bất tận của khu rừng, tiếng sóng biển và cả hơi gió muối  So sánh, điệp ngữ, phối hợp tả xen lẫn kể liệt kê =>không gian mênh mông rộng lớn một màu xanh. * HS quan sát đoạn 2 và nhắc lại nội dung chính toàn đoạn? - Kênh rạch Cà Mau được thể hiện qua chi tiết nào? Em có nhận xét gì về cách gọi tên một số địa danh? Những địa danh này gợi em suy nghĩ gì về thiên nhiên vùng Cà Mau? Con người Cà Mau? - Tìm chi tiết nước ta sự rộng lớn của con sông Năm Căn? Cảnh rừng đước được thể hiện qua từ ngữ hình ảnh nào? Trong câu “thuyền chúng tôi … về Năm Căn” có những Động từ nào chỉ cũng 1 hoạt động của con thuyền? Nhận xét về nghệ thuật mà tác giả sử dụng ở đoạn văn này? Nghệ thuật so sánh và cách dùng từ ngữ em hình dung về con sông Năm Căn như thế nào? Quan sát đoạn cuối truyện. Nội dung đoạn này là gì? Tìm chi tiết miêu tả về chợ Năm Căn? Tác giả sử dụng nghệ thuật gì khi miêu tả chợ Năm Căn? Em hiểu gì về chợ Năm Căn vùng đất mũi? III. Hoạt động III: Tổng kết Bài học hôm nay em cần ghi nhớ những gì về nội dung và nghệ thuật? (HS đọc to ghi nhớ SGK/23) Em cảm nhận gì về thiên nhiên và con người vùng cực Nam tổ quốc? IV.Hoạt động IV: Luyện tập Viết 1 đoạn văn trình bày sự cảm nhận của em về vùng Cà Mau qua bài học GV: gợi ý – HS viết từ 5  7 câu theo yêu cầu GV: Huỳnh Thị Kim Ngà. b) Kênh rạch Cà Mau và sông Cà Mau Kênh rạch: Mái Giầm, kênh Bọ Mắt, kênh Ba Khía  tên gọi một số địa danh căn cứ vào đặc điểm riêng biệt => Thiên nhiên hoang dã, phong phú, con người giản dị, chất phác Sông Năm Căn Con song rộng hơn ngàn thước Nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác Cá nước bơi hàng ngàn đen trũi … người bơi ếch Rừng đước dựng lên cao ngút như tường thành vô tận  So sánh, từ ngữ chính xác tinh tế => Sông Năm Căn rộng lớn hùng vĩ, đầy sức sống c) Chợ Năm Căn Ồn ào, đông vui, tấp nập Những bến phà nhộn nhịp dọc dài theo sông Những lò than … Những ngôi nhà bè … Người dân thuộc nhiều dân tộc khác nhau  So sánh, quan sát tỉ mỉ => Sự trù phú những nét độc đáo của chợ Năm Căn III. Tổng kết 1. Nghệ thuật: Kết hợp miêu tả và thuyết minh . Sử dụng từ ngữ địa phương . 2. Ý nghĩa : Sông nước Cà Mau là một đoạn trích độc đáo hấp dẫn thể hiện sự am hiểu , tấm lòng gắn bó của nhà văn Đoàn Gỏi với thiên nhiên . Ghi nhớ SGK/23. Ngữ văn : 6 Lop6.net. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> bài tập Gọi HS đọc bài viết, cả lớp nhận xét, bổ sung. IV. Luyện tập Viết 1 đoạn văn trình bày sự cảm nhận của em về vùng Cà Mau qua bài học 4.Củng cố: Em cảm nhận gì về thiên nhiên và con người vùng cực Nam tổ quốc? 5.Dặn dò: Học bài theo nội dung phân tích Soạn “Bức tranh của em gái tôi” ******************************************************. TUẦN: 21. NS: 09/01/11. ND: 12/01/11. Tiết 78 : Tiếng Việt: SO SÁNH I.Mục tiêu: Giúp HS: 1.Kiến thức: Nắm khái niệm, cấu tạo của so sánh . 2.Kĩ năng: Kỹ năng nhận diện được phép so sánh . -Nhận biết và phân tích được các kiểu so sánh đã dùng trong văn bản, chỉ ra được tác dụng của các kiểu so sánh đó. 3.Thái độ: Giáo dục tình cảm quý trọng tiếng Việt. II.Chuẩn bị: 1.Giáo viên: Soạn và lấy nhiều ví dụ, tìm tài liệu liên quan Tích hợp phần Văn ở bài “Sông nước Cà Mau” . 2. Học sinh: Soạn và chuẩn bị bài ở nhà. III.Tiến trình bài dạy: 1.Ổn định lớp: Kiểm diện sĩ số 2.Kiểm tra bài cũ: Phó từ là gì? Nêu các loại phó từ đã học, cho VD và chỉ ra phó từ ấy có ý nghĩa gì? 3. Bài mới: * Giới thiệu bài: Trong giao tiếp hàng ngày chúng ta thường đem sự vật này đối chiếu với sự vật khác để tìm sự tương đồng hoặc đối lập giữa chúng nhằm nhận thức sự vật. Đó chính là biện pháp tu từ mà chúng ta tìm hiểu trong bài học hôm nay. Hoạt động của GV - HS Nội dung kiến thức Hoạt động I: Thế nào là so sánh? I.Thế nào là so sánh ? Gọi HS đọc VD a + b 1. Những tập hợp từ chứa hình ảnh so sánh: Ở VD a, b, những tập hợp từ nào chứa VDa. Trẻ em như búp trên cành VDb. Rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy hình ảnh so sánh? trường thành vô tận . Những sự vật, sự việc nào được so sánh 2.VDa. Trẻ em được so sánh búp trên cành VDb. Rừng đước được so sánh với hai dãy trường với nhau ? Dựa vào cơ sở nào để có thể so sánh thành vô tận . như vậy? -Dựa vào sự tương đồng nhau về hình thức, tính So sánh như thế nhằm mục đích gì? chất, vị trí, chức năng giữa sự vật này với sự vật khác ) -Tạo ra hình ảnh mới mẻ, gợi cảm giác cụ thể hấp Vậy so sánh là gì? dẫn khi nghe, nói, đọc, viết. (HS đọc to ghi nhớ SGK ) => Ghi nhớ (SGK) GV: Huỳnh Thị Kim Ngà. Ngữ văn : 6 Lop6.net. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> .Hoạt động II : Cấu tạo phép so sánh II. Cấu tạo phép so sánh : Điền những tập hợp từ có chứa hình ảnh 1.Mô hình phép so sánh. so sánh ở VD phần I vào bảng trên . Vế A ( Phương TừSS Xác định từ so sánh ở các VD trên? sự vật diện SS được SS ) Trẻ em như. * Tìm thêm những từ so sánh mà em biết ? * So với VD ở trang 24 thì cấu tạo phép so sánh ở a, b có gì đặc biệt ? Phần cấu tạo của phép so sánh cần ghi nhớ những gì? Hoạt động III: Luyện tập HS đọc bài tập 1 : Dựa vào mẫu so sánh hãy tìm thêm 1 VD? GV hướng dẫn HS làm bài. HS nêu yêu cầu BT 2 GV hướng dẫn HS làm bài. HS chia 4 nhóm thảo luận(3phút) vào điền vào phiếu học tập các từ còn thiếu. Các nhóm nhận xét. GV chốt ý. HS đọc bài tập 3 :Tìm những câu có phép so sánh? HS đọc lại văn bản và tìm hiểu. GV nhận xét, chốt ý. GV: Huỳnh Thị Kim Ngà. Rừng đước. dựng lên. Vế B ( sự vật dùng để SS ) búp cành. trên. như. dãy trường thành 2.Những từ so sánh : như, như là, bằng, tựa, tựa như, hơn… 3. Cấu tạo của phép so sánh có điểm đặc biệt : a.vắng mặt từ chỉ phương diện so sánh, từ so sánh. b.từ so sánh và vế B được đảo lên trước vế A. * Ghi nhớ SGK /25 III. Luyện tập: Bài 1: Dựa vào mẫu so sánh hãy tìm thêm 1 VD - Thầy thuốc như mẹ hiền ->(So sánh đồng loại, người với người ) - Kênh rạch, sông ngòi như màng nhện -> ( So sánh vật với vật) - Cá nước từng đàn đen trũi ….. như người bơi ếch > (So sánh vật với người ) - Công cha như núi ngất trời Nghĩa mẹ như nước ngời ngời biển đông -> (So sánh cái cụ thể với cái trừu tượng) Bài 2: Điền vào chỗ trống tạo thành ngữ - Khoẻ như voi (Trương Phi) - Đen như (bồ hóng, cột nhà cháy, củ tam thất ..) - Trắng như (bông, ngà, trứng gà bóc, ngó sen) - Cao như (núi, sếu, cây sào) Bài 3: Tìm những câu có phép so sánh  Trong " Bài học đường đời đầu tiên" - Những ngọn cỏ gãy rạp y như có nhát dao .. - Hai cái răng đen nhánh như lưỡi liềm máy -Cái chàng Dế Choắt, người ... như một gã nghiện thuốc phiện, cánh ... như người cởi trần măc áo gi lê  Trong "Sông nước Cà Mau" -Sông ngòi kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện. - nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác.. Ngữ văn : 6 Lop6.net. 11.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> -Cá nước ...như người bơi ếch. - rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận. 4.Củng cố: Thế nào là so sánh?Cấu tạo và tác dụng? VD? 5.Dặn dò: Về nhà tìm những văn bản chứa phép so sánh chuẩn bị bài .QUAN SÁT,TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ. ********************************************** Ngày soạn :13/01/2011 TUẦN : 22 Ngày dạy :14/01/2011 Tiết79+80: Tập Làm Văn: QUAN SÁT,TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ I.Mục tiêu: Giúp HS 1.Kiến thức:- Mối quan hệ trực tiếp của quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả - Vai trò tác dụng của quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả 2.Kĩ năng: - Quan sát, tượng tưởng, so sánh, nhận xét khi miêu tả, - Nhận diện và vận dụng những thao tác cơ bản trên khi đọc, viết văn miêu tả 3.Thái độ: - Ý thức học tập, rèn luyện thể loại văn miêu tả . II.Chuẩn bị: 1.Giáo viên: Soạn bài,dự kiến ôn tập, củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn miêu tả ở cấp I 2.Học sinh: Soạn và chuẩn bị bài ở nhà. III.Tiến trình bài dạy: 1.Ổn định lớp: Kiểm diện sĩ số 2.Kiểm tra bài cũ Thế nào là văn miêu tả? 3. Bài mới: * Giới thiệu bài: Để viết được bài văn miêu tả hay , nhất thiết người viết cần có năng lực quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét. Những năng lực và thao tác này được thể hiện qua tiết học hôm nay Hoạt động của GV - HS *.Hoạt động 1: Vai trò và tác dụng của quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả GV nói chậm: Quan sát, cầm, nghe, nhìn, ngửi, sờ…bằng các giác quan mắt, mũi, tai,da…tưởng tượng , hình dung ra sự vật. So sánh: dùng cái đã biết để làm rõ, làm nổi cái chưa biết rõ . Nhận xét: đánh giá, khen, chê … * Gọi HS đọc 3 đoạn văn SGK. Đoạn 1: Tả cái gì? đặc điểm nổi bật của đối tượng miêu tả của đoạn văn này là gì? Được thể hiện qua GV: Huỳnh Thị Kim Ngà. Ngữ văn : 6 Lop6.net. Nội dung kiến thức I.Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả.  Đoạn 1: Tái hiện hình ảnh ốm yếu , tội nghiệp của chú Dế Choắt . Cụ thể: gầy gò, lêu nghêu, bè bè nặng nề, ngẩn ngẩn ngơ ngơ.  Đoạn 2: Tả cảnh đẹp thơ mộng và hùng vĩ của sông nước Cà Mau . Cụ thể (từ ngữ thể hiện) : bủa giăng chi chít như mạng nhện, trời xanh, nước xanh, cây xanh, rì rào bất tận, mênh mông, ầm ầm như thác,... 12.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> từ ngữ, hình ảnh nào? Đoạn 2: Tả cái gì? Cảnh đẹp và hùng vĩ của sông nước Cà Mau thể hiện qua từ ngữ hình ảnh nào? Đoạn 3: Tả cảnh gì? Cảnh cây gạo vào mùa xuân như thế nào? Chi tiết, hình ảnh nào thể hiện ở đoạn văn ấy? Để tả được các đoạn văn trên người viết cần có những năng lực cơ bản nào? Tìm những câu văn có sự liên tượng, tượng tượng và so sánh trong các đoạn trên Sự tưởng tượng và so sánh đó có gì đặc sắc? Gọi HS đọc phần 3 () SGK/28. Cho biết so với đoạn gốc, đoạn này đã bỏ đi những từ ngữ nào? Những từ ngữ bỏ đi ấy ảnh hưởng như thế nào đến đoạn văn Bài học cần ghi nhớ những gì? (HS đọc to ghi nhớ SGK/28) *Hoạt động 2 : Luyện tập - HS đọc yêu cầu BT1/SGK/29. GV hướng dẫn. Đoạn văn miêu tả cảnh hồ nào? Vì sao biết? Những hình ảnh đó có đặc sắc và tiêu biểu không? * Tìm 5 từ thích hợp điền vào chỗ trống?.  Đoạn 3: Miêu tả hình ảnh đầy sức sống của cây gạo vào mùa xuân. Chim ríu rít, cây gạo như tháp đèn khổng lồ, hàng ngàn bông hoa là hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi, ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nến trong xanh. => Để tả được các đoạn văn trên cần có năng lực quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét  Tất cả những chữ bỏ đi đều là những những hình ảnh so sánh, liên tưởng và tượng tượng làm cho đoạn văn trở mất đi sự sinh động, không gợi trí tưởng tượng trong người đọc. 2. Ghi nhớ (SGK/28) II. Luyện tập Bài 1/29. Điền vào chỗ trống từ thích hợp 1. Gương bầu dục; 2: cong cong; 3: lấp ló; 4: cổ kính; 5: xanh um.. Gọi HS đọc đoạn văn SGK - Tìm hình ảnh, chi tiết tả Dế Mèn – một thanh niên cường tráng nhưng kiêu căng, hợm hĩnh.. Bài 2/29. Những hình ảnh tiêu biểu, đặc sắc miêu tả Dế Mèn cường tráng, bướng bỉnh, kiêu căng: Cả người rung rinh một màu nâu bóng mỡ, soi gương được, răng đen nhánh nhai ngoàm ngoạp, đầu to nổi từng tảng rất bướng. Trịnh trọng, khoan thai, vuốt râu và lấy làm hãnh diện lắm. Râu dài, rất đỗi hùng dũng. Bài 3/29. Quan sát và ghi chép những đặc điểm ngôi nhà hoặc căn -HS đọc yêu cầu của đề? phòng em ở? Trong những đặc điểm đó đặc điểm nào nổi bật nhất? GV hướng dẫn và định (GV lưu ý HS chỉ nêu những khả năng tiêu biểu đặc sắc nhất.) hướng cho HS viết? - Hướng nhà, nền nhà, mái, tường cửa, trang trí Bài 4/29. Nếu tả lại quang cảnh 1 buổi sáng trên quê hương em, em trong nhà? * GV gợi ý cho HS một sẽ liên tưởng và so sánh những hình ảnh sự vật sau đây với những gì? số hình ảnh nổi bật Mặt trời? Mặt trời: như chiếc mâm lửa, như chiếc quả cầu lửa, như một hòn than đỏ rực… Bầu trời? Hàng cây? Bầu trời trong sáng và mát mẻ như khuôn mặt của bé sau một giác GV: Huỳnh Thị Kim Ngà. Ngữ văn : 6 Lop6.net. 13.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Núi? Những ngôi nhà?. ngủ dài, như cái lồng bàn khổng lồ, như nửa quả cầu xanh,... Những hàng cây như những bức tường thành cao vút,... Núi, đồi như cái bát úp,... Những ngôi nhà như những bao diêm, như những trạm gác,... Bài 5/29. Tả con suối, dòng sông, ngọn thác, biển cả, mà em từng quan sát bằng 1 đoạn văn ngắn từ 8  12 câu?. 4.Củng cố: Nhắc lại nội dung bài học : Vai trò và tác dụng của quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả? 5.Hướng dẫn tự học : -Nhớ được mục đích của quan sát tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả. -Nhận biết được điểm nhìn miêu tả , các chi tiết tưởng tượng, so sánh trong một đoạn văn miêu tả. - Chuẩn bị bài : “Bức tranh của em gái tôi” ******************************************************** Tuần: 22+ 23 NS: 19/01/11 ND: 22/01 11 Tiết: 81,82 Văn bản: BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI - Tạ Duy Anh I.Mục tiêu:Giúp HS 1.Kiến thức: Nắm được những nét đặc sắc trong nghệ thuật kể chuyện và miêu tả tâm lí nhân vật trong tác phẩm. -Thấy được sự chiến thắng của tình cảm trong sáng , nhân hậu đối với lòng ghen ghét, dố kị. 2.Kĩ năng: -Đọc diễn cảm , giọng đọc phù hợp với tâm lí nhân vật. -Đọc- hiểu nội dung văn bản truyện hiện đại có yếu tố tự sự kết hợp với miêu tả tâm lí nhân vật. -Kể tóm tắt câu chuyện trong một đoạn văn ngắn. 3.Thái độ: Giáo dục HS ý thức và cách ứng xử đúng đắn, biết thắng được sự ghen tị trước tài năng hay thành công của người khác . II.Chuẩn bị: 1.Giáo viên: Soạn bài. Tìm đọc tài liệu liên quan .Sưu tầm tranh ảnh của tác giả. 2. Học sinh: Soạn bài theo câu hỏi SGK III.Tiến trình bài dạy: 1.Ổn định lớp: Kiểm diện sĩ số 2.Kiểm tra bài cũ: Hãy tóm tắt văn bản “Sông nước Cà Mau” . Nêu nghê thuật và nội dung của văn bản ấy ? 3. Bài mới: * Giới thiệu bài: Tiết ngữ văn trước ta đã học chương 18 của tác phẩm “Đất rừng phương Nam” của nhà văn Đoàn Giỏi. Hôm nay cô giới thiệu với các em truyện ngắn rất hay của Tạ Duy Anh với tác phẩm "Bức tranh của em gái tôi". Hoạt động của GV - HS Nội dung kiến thức Hoạt động I: Giới thiệu chung I.Giới thiệu chung: HS đọc phân chú thích * SGK . 1. Tác giả :Tạ Duy Anh sinh 1959, quê ở Hà Em hãy giới thiệu vài nét về tác giả Tạ Duy Tây ( nay thuộc Hà Nội ) GV: Huỳnh Thị Kim Ngà. Ngữ văn : 6 Lop6.net. 14.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Anh và truyện ngắn " Bức tranh của em gái 2.Tác phẩm: “Truyện ngắn “Bức tranh của em gái tôi” của Tạ Duy Anh đạt giải Nhì của tôi ". báo thiếu niên tiền phong tổ chức với chủ đề GV giới thiệu và chốt lại nội dung chính . "Tương lai vẫy gọi". 3.Đọc-Giải thích từ khó. Hoạt động II: II . Phân tích: HS đọc diễn cảm văn bản. 1. Diễn biến tâm trạng nhận vật người anh : GV uốn nắn ,nhận xét . A. Từ trước cho đến khi thấy em gái tự chế màu vẽ : GV giải thích một số từ khó. Truyện kể theo ngôi kể nào ? -Gọi em là Mèo khi thấy mặt em bị bôi bẩn . Truyện kể về ai? Về vấn đề gì? -Khó chịu khi thấy em lục lọi đồ vật. Ai là nhân vật chính? -Bí mật theo dõi em gái khi thấy em tự pha HS đọc từ đầu đến "có vẻ vui lắm" chế thuốc vẽ . Qua đoạn truyện vừa đọc. Khi thấy mặt em =>Nhìn em bằng con mắt kể cả, không chú ý, gái hãy bị bôi bẩn, người anh đã làm gì? quan tâm . ?Thái độ người anh được thể hiện qua chi tiết nào khi thấy em hay lục lọi đồ vật? ? Khi biết em tự chế thuốc vẽ, người anh đã làm gì? Tâm trạng người anh thế nào? ?Nhận xét gì về thái độ của người anh đối với em gái mình? ?Tìm chi tiết trong truyện thể hiện tâm trạng người anh khi em gái có tài năng hội hoạ? Theo em đó là tâm trạng gì? =>Từ tâm trang đó, người anh đối xử với người em như thế nào? Nhận xét của em về tâm trang ấy? ?Vì sao người anh không thân với em nữa? Trước tài năng của em gái, người anh đã hành động như thế nào? Tâm trạng của người anh khi đó ra sao? ?Dưới con mắt của người anh, những bức tranh ấy như thế nào?Thái độ của người anh khi xem tranh? Em có nhận xét gì về thái độ của người anh lúc này? Vẻ mặt ngộ nghĩnh của em gái trước kia nay người anh thấy thế nào? Đó là tâm trạng gì? (Ghen tị) Thái độ của người anh như thế nào khi nghe tin em gái sẽ tham dự trại thi vẽ quốc tế? Trong niềm vui đạt giải nhất khi em gái lao vào ôm anh, người anh có hành động gì?. GV: Huỳnh Thị Kim Ngà. Ngữ văn : 6 Lop6.net. B. Khi tài năng hội hoạ của em được phát hiện -Thấy em có tài năng hội hoạ, cảm thấy thất vọng, mình bất tài, muốn khóc.  Tự tị, mặc cảm . -Không thân với em như trước nữa, chỉ một lỗi nhỏ cũng gắt um lên  Tự ái, xa lánh em . Xem trộm tranh của em gái . Thấy tranh đẹp thì thở dài .  Thầm cảm phục em nhưng không công khai, biểu lộ . -Cảm thấy vẻ mặt em ngộ nghĩnh trước kia nay như chọc tức mình . -> Ghen tị . -Không vui khi được tin em tham dự trại thi vẽ quốc tế . Đẩy nhẹ em khi em ôm cổ mình trong niềm vui đạt giải . C. Khi đứng trước bức tranh giải 15.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Quan sát đoạn truyện từ “trong gian phòng …” đến hết và cho biết : Bức tranh ấy vẽ về ai? Vẽ như thế nào? Đứng trước bức tranh ấy, người anh có thái độ, cử chỉ như thế nào? ? Vì sao người anh lại sững người, ngỡ ngàng? Vì sao lại hãnh diện? ? Tại sao người anh lại xấu hổ? Khi nghe mẹ hỏi “Con có nhận ra con không?” Người anh có tâm trạng gì? ? Người anh nếu nói với mẹ về bức tranh sẽ nói câu gì? Em hiểu gì về câu nói ấy? ? Người anh đã nhận ra cách xử sự của mình với em gái có đúng đắn không? Quan sát phần đầu truyện, người em gái được giới thiệu qua những chi tiết nào? (từ lời của người anh) ? Kiều Phương là em bé có nét gì đáng chú ý ở phần 1 của câu chuyện? Sau khi được phát hiện là có tài hội hoạ Kiều Phương có thay đổi gì không trong quan hệ với anh trai và mọi người? Tranh em gái được đánh giá như thế nào? ? Khi hay tin em mình đạt giải nhất, cô em gái đã có hành động gì với anh ? Nhận xét gì về nhân vật Kiều Phương ? Nêu vài nét về nghệ thuật của truyện ?. nhất của em gái + Giật đứng người, ngỡ ngàng, hãnh diện, xấu hổ ,muốn khóc . + Muốn nói với mẹ rằng không phải con đâu, đấy là tâm hồn, là lòng nhân hậu của em con đấy . Ích kỷ được thức tỉnh và tự nhận ra lỗi lầm của mình . 2. Nhân vật cô gái Kiều Phương Mặt luôn bị bôi bẩn, thích thú lục lọi các đồ vật . Tự chế thuốc vẽ . Tranh vẽ rất độc đáo . Nghe tin đạt giải nhất, lao vào ôm cổ anh muốn cùng anh đi nhận giải . => Hồn nhiên, trong sáng, say mê hội họa, nhân hậu . III. Tổng kết 1. Nghệ thuật: -Kể chuyện bắng ngôi thứ nhất tạo nên sự chân thật cho câu chuyện . -Miêu tả chân thực diến biến tâm lí của nhân vật. 2. Ý nghĩa văn bản : Tình cảm trong sáng , nhân hậu bao giờ cũng lớn hơn, cao đẹp lòng ghen ghét, đố kị. Em hãy nêu ý nghĩa văn bản ? * Ghi nhớ: sgk IV. Luyện tập Bài 1/ 35 Viết 1 đoạn văn thuật lại Hoạt động III. Tổng kết :Gọi HS đọc ghi nhớ SGK. tâm trạng của người anh trong truyện Hoạt động IV: Luyện tập khi đứng trước bức tranh đạt giải nhất của em gái . 4.Củng cố: Suy nghĩ của em về nhân vật người anh trong truyện . Hãy nhắc lại nội dung và nghệ thuật của bài học ? 5.Hướng dẫn tự học :-Đọc kí truyện, nhớ những sự việc chính, kể tóm tắt được truyện. -Hiểu ý nghĩa truyện . -Hình dung và tả lại thái độ của những người xung quanh khi có một ai đó đạt thành tích xuất sắc. -Soạn bài “Luyện nói ... " ********************************. GV: Huỳnh Thị Kim Ngà. Ngữ văn : 6 Lop6.net. 16.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> TUẦN : 23 NS: 23/01/11/ ND:24/01/11 Tiết 83 + 84: Tập Làm Văn: LUYỆN NÓI QUAN SÁT,TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ I.Mục tiêu:Giúp HS 1.Kiến thức: Nắm chắc các kiến thức về văn miêu tả được sử dụng trong bài luyện nói . -Thực hành kĩ năng quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả. -Rèn kĩ năng lập dàn ý và luyện nói trước tập thể lớp. 2.Kĩ năng: -Sắp xếp các ý theo một trình tự hợp lí. -Đưa các hình ảnh có phép tu từ so sánh vào bài nói. -Nói trước tập thể lớp thật rõ ràng, mạch lạc, biểu cảm , nói đúng nội dung, tác phong tự nhiên. 3.Thái độ: Giáo dục ý thức tự học, tự rèn của HS . II.Chuẩn bị: 1.Giáo viên: Soạn bài,dự kiến ôn tập, củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn miêu tả ở cấp I 2. Học sinh: Soạn và chuẩn bị bài ở nhà. III.Tiến trình bài dạy: 1.Ổn định lớp: Kiểm diện sĩ số 2.Kiểm tra bài cũ Vai trò của quan sát, tưởng tượng, so sánh và miêu tả nhận xét trong văn miêu tả ? 3. Bài mới: * Giới thiệu bài: Các em vừa học xong tiết “Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả” . Để giúp các em củng cố chắc hơn những kiến thức về quan sát, tưởng tượng, so sánh, nhận xét trong văn miêu tả và đặc biệt là kĩ năng nói trước tập thể, chúng ta học tiết tập nói Hoạt động của GV - HS Nội dung kiến thức Hoạt động I:Củng cố kiến thức. I. Củng cố kiến thức : GV nói rõ vai trò quan trọng của việc luyện nói : để thực hiện thành công tiết học yêu cầu HS phải chuẩn bị dàn bài ở nhà đến lớp nói thành văn trôi II.Thực hành luyện nói Bài tập 1/35 (SGK) chảy, rõ ràng. GV có thể chia các bài tập cho các Từ truyện “Bức tranh của em gái tôi” hãy lập dàn ý để nhóm khác nhau. Các nhóm cử đại trình bày ý kiến của em trước lớp . diện trình bày kết quả thảo luận nhóm a) Kiều Phương : là một cô bé nhanh nhẹn, giàu tình trước lớp cảm, có óc quan sát và trí tưởng tượng phong phú , một HS các tổ theo dõi, nhận xét và bổ cô bé đáng yêu sung  GV nhận xét và bổ sung cho +Ngoại hình : gương mặt bầu bĩnh thường lem luốc , hoàn hảo . đôi mắt đen ,rèm mi uốn cong ,răng khểnh. Hoạt động II : Thực hành luyện nói +Hành động : nhanh nhẹn ,kĩ lưỡng pha chế các màu để *Gọi HS đọc y/c bài tập 1/SGK/35 vào từng lọ, gặp bạn thì thường mừng quýnh lên . -Cử đại diện trình bày nhận xét của +Tình cảm : hồn nhiên trong sáng xem mọi vật trong em về nhân vật Kiều Phương trong đó nhà đều thân thiết , nhất là anh trai . GV: Huỳnh Thị Kim Ngà. Ngữ văn : 6 Lop6.net. 17.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> miêu tả người em Kiều Phương theo tưởng tượng của em (không gò bó) Nhận xét về nhân vật Kiều Phương: Ngoại hình? Hành động? Tình cảm?. b) Nhân vật người anh : -Hình dáng : không tả rõ nhưng có thể suy ra từ cô em gái, chẳng hạn : cao , đẹp trai, sáng sủa. -Tính cách : ghen tị, nhỏ nhen, mặc cảm, ân hận, ăn năn , hối lỗi. Hình ảnh người anh thực và người anh trong bức tranh , xem kĩ thì không khác nhau. Hình ảnh người anh -Anh của Kiều Phương là người như trong bức tranh thể hiện bản chất tính cách của người thế nào ? anh qua caias nhìn trong sáng , nhân hậu của cô em gái. Bài 2/ SGK/ 36 Hình ảnh người anh trong bức tranh Trình bày về anh, chị, em của mình: và người anh thực của Kiều Phương - Hình dáng ; - Tính cách ; -Tình cảm . có khác nhau không ? Bài 3/ 36 SGK *Yêu cầu HS nói về những người GV gợi ý :đó là đêm trăng đẹp vô cùng . thân của mình (nói về anh, chị hoặc -một đêm trăng mà cả đất trời, con người và vạn vật em của mình) như được tắm gội bởi ánh trăng … Lưu ý: Cần làm nổi bật đặc điểm - trăng là cái đĩa bạc trên tấm thảm nhung da trời. bẳng các hình ảnh, so sánh và nhận xét. Chú ý: Phải trung thực, không tô vẽ Bài 4/ 36 SGK làm dàn ý, không viết thành văn, nói Lập dàn ý và nói trước lớp về quang cảnh một buổi chứ không đọc. sáng trên biển Các nhóm cử đại diện nói trước lớp . -Mặt trời :quả cầu lửa. HS nhận xét, bổ sung? GV chốt ý . -Bầu trời: trong veo,rực sáng . *HS đọc y/c của bài tập 3. - Mặt biển phẳng lì như tấm lụa mênh mông. Gợi ý: HS làm dàn ý theo các câu hỏi -Bãi cát: mịn màng, mát rượi . ở BT và nói theo dàn ý đó về một - Những con thuyền : mệt mỏi , nằm ghếnh đầu lên bãi đêm trăng. cát . -Đó là một đêm trăng như thế nào? Bài 5/36/SGK - Đêm trăng có gì đặc sắc,tiêu biểu ? Hãy miêu tả người dũng sĩ theo trí tưởng tượng của em -Em so sánh đêm tăng sáng với hình . ảnh nào? Gợi ý : Họ đều là những nhân vật đẹp, nhân hậu và đặc biệt khỏe mạnh, dũng cảm *Lập dàn ý và nói trước lớp về cảnh bình minh trên biển, cần tập trung vào III . Tổng kết so sánh, liên tưởng Ưu: HS vận dụng lý thuyết đã học của quan sát , tưởng tượng , so sánh, nhận xét khi miêu tả . -Khi quan sát HS đã biết kết hợp nhận xét nhận xét ,so sánh liên tưởng để làm cho bài nói hấp dẫn . HS nói về hình ảnh người dũng sĩ - Diễn đạt rõ ràng,mạch lạc thể hiện rõ nội dung miêu trong thế giới những câu chuyện cổ tả . tích bẳng tư tưởng của mình. - Do chưa chuẩn bị bài tốt cho nên tiết luyện nói thành GV: Huỳnh Thị Kim Ngà. Ngữ văn : 6 Lop6.net. 18.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Nói theo dàn ý, không viết thành văn. Ở mỗi bài tập, khi HS nói xong ,HS các nhóm có thể nhận xét, GV bổ sung và ghi điểm. Hoạt động III. Tổng kết bài học : GV nhận xét toàn tiết học .. công . Tồn tại :còn một vài em còn nói sơ sài do chuẩn bị dàn ý chưa tốt ,năng lực quan sát, tưởng tượng, so sánh còn hạn chế . - Một vài em còn nhút nhát ,thiếu tự tin ,lúng túng , diễn đạt yếu.. 4.Củng cố: Nhận xét giờ luyện nói . 5. Hướng dẫn tự học : Xác định đối tượng miêu tả cụ thể , nhận xét về đối tượng và làm rõ nhận xét đó qua các chi tiết , hình ảnh tiêu biểu .( Ví dụ ; tả một em bé khoảng ba tuổi ) và lập dàn ý cho đề văn đó. - Chuẩn bị bài “Vượt thác “. *********************************************** Tuần 24 NS:23/01/11 ND: 25/01/2011 Tiết 85: Văn bản: VƯỢT THÁC (Trích: “Quê nội” - Võ Quảng) I.Mục tiêu: Giúp HS 1.Kiến thức: Thấy được giá trị nội dung và nghệ thuật độc đáo trong "Vượt thác ". Một số biện pháp tu từ được sử dụng trong văn bản nhằm miêu tả thiên nhên và con người . 2.Kĩ năng: -Đọc diễn cảm : giọng đọc phải phù hợp với sự thay đổi trong cảnh sắc thiên nhiên. -Cảm nhận được vẻ đẹp của hình tượng con người và thiên nhiên trong đoạn trích. 3.Thái độ: Tình cảm yêu quí thiên nhiên, con người lao động, yêu quê hương đất nước . II.Chuẩn bị: 1.Giáo viên: Soạn bài. Tìm đọc tài liệu liên quan .Sưu tầm tác phẩm của tác giả. 2. Học sinh: Soạn bài theo câu hỏi SGK III.Tiến trình bài dạy: 1.Ổn định lớp: Kiểm diện sĩ số. 2.Kiểm tra bài cũ: Kể tóm tắt truyện “Bức tranh của em gái tôi” . Qua bài học cần ghi nhớ những gì? 3. Bài mới: * Giới thiệu bài: Ở bài học 19, chúng ta đã hiểu vể thiên nhiên hoang dã, phong phú, độc đáo và cuộc sống con người ở vùng đất cực Nam Tổ quốc. Bài “Vượt thác” sẽ cung cấp cho chúng ta cảnh quan của một khúc sông Thu Bồn của miền Trung Việt Nam với vẻ đẹp hùng vĩ, dữ dội của thiên nhiên và những con người lao động dũng cảm. Hoạt động của GV - HS Nội dung kiến thức Hoạt động I: Giới thiệu chung I.Giới thiệu chung: Gọi HS đọc về tác giả – tác phẩm ở chú thích SGK 1.Tác giả :Võ Quảng (1920-2007 ) quê Em hãy giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm ? ở Quảng Nam, nhà văn chuyên viết GV chốt ý. -tác phẩm viết về cuộc sống ở một làng truyện cho thiếu nhi. quê ven sông Thu Bồn trong những ngày sau cách 2.Tác phẩm: GV: Huỳnh Thị Kim Ngà. Ngữ văn : 6 Lop6.net. 19.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> mạng tháng Tám 1945 và những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Hoạt động II: Đọc – Hiểu văn bản Hướng dẫn các đọc, chú ý thay đổi giọng điệu cho phù hợp với nội dung của từng đoạn : nhẹ nhàng; sôi nổi, mạnh mẽ; êm ả, thoải mái. GV giải thích một số từ khó. Đoạn trích có thể chia làm mấy phần ?( bảng phụ ) Đoạn 1: Từ đầu => "nhiều thác nước"  Cảnh thuyền nhổ sào, ngược dòng sông, chuẩn bị vượt nhiều thác nước. Đoạn 2: Tiếp theo => "Cổ Cò" Cảnh Dượng Hương Thư chỉ huy thuyền vượt thác Đoạn 3: Còn lại Qua nhiều lớp núi, thuyền lại tiến tới vùng đồng bằng. Sau khi đọc bài văn, xác định vị trí quan sát để miêu tả của người kể chuyện? (ở trên thuyền ) Theo em, vị trí quan sát ấy có phù hợp không? (có ) Vì sao?( vì sẽ miêu tả được chi tiết những gì diễn ra ) . Cảnh dòng sông và hai bên bờ đã có sự thay đổi như thế nào theo từng chặng đường của con thuyền ? Đoạn sông ở đồng bằng thì êm đềm, hiền hòa ,thơ mộng, thuyền bè tấp nập. -Cảnh hai bên bờ thì rộng rãi, trù phú với những bãi dâu trải ra bạt ngàn. * Sắp đến đoạn có nhiểu thác ghềnh thì cảnh vật hai bên bờ sông cũng thay đổi : vườn tược um tùm, những chòm cổ thụ đứng trầm ngâm lặng nhìn xuống nước, núi cao như đột ngột hiện ra trước mặt. * Ở đoạn sông có nhiều thác dữ : " nước từ trên cao phóng giữa hai vách đá dựng đứng chảy đứt đuôi rắn ". * Ở đoạn cuối, dòng sông vẫn chảy quanh co giữa những núi cao, nhưng dường như đã bớt hiểm trở và đột ngột mở ra một vùng khá bằng phẳng. Vì sao cảnh lại thay đổi như vậy ? GV giải thích : do địa lí ở vùng miền Trung nước ta có giải đồng bằng hẹp tiếp liền với núi, vì vậy phần lớn các dòng sông không dài lắm , độ dốc lớn, có nhiểu thác và dòng chảy thay đổi rõ rệt qua từng vùng. Em có nhận xét gì về cảnh thiên nhiên nơi đây ? GV: Huỳnh Thị Kim Ngà. Ngữ văn : 6 Lop6.net. -"Vượt thác" trích từ chương XI của truyện "Quê nội" 3.Đọc- Giải thích từ khó. 4.Bố cục: (3 phần ). II. Phân tích: a. Sự thay đổi cảnh quan thiên nhiên qua từng vùng.. -Cảnh dòng sông và hai bên bờ thay đổi theo từng chặng đường của con thuyền , vừa thơ mộng vừa dữ dội. b. Cảnh Dương Hương Thư chỉ huy con thuyền vượt thác : * Cảnh con thuyền vượt thác : Ba người liên tục phóng sào xuống lòng sông , dùng hết sức chống lại 21.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> GV chuyển ý : với cảnh quan như vậy thì hình ảnh con người chèo thuyền vượt thác dữ như thế nào , chúng ta tìm hiểu phần b. Cảnh con thuyền vượt thác đã được miêu tả như thế nào ? HS tìm : (Nước từ trên cao phóng xuống chảy đứt đuôi rắn. Ba người liên tục phóng sào xuống lòng sông., chiếc sào cong lại, nước bị cản văng bọt tứ tung, thuyền vùng vằng cứ chực trụt xuống ) GV :Động từ : trụ , ghì, phóng, uốn được dùng rất phù hợp miêu tả công việc nặng nhọc, khẩn trương của người lái, người chèo , người phóng sào. Đặc biệt từ vùng vằng dùng rất hay, nó diễn tả được sự cố gắng chống chọi của con người, sự ngang ngược của dòng thác, sự khó bảo của con thuyền. Người chỉ huy con thuyền vượt thác là ai ? Tìm chi tiết miêu tả ngoại hình và hành động của Dượng Hương Thư ? Ngoại hình : Dương Hương Thư như một pho tượng đồng đúc. Các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, * Động tác :co người phóng chiếc sào xuống lòng sông, ghì chặt đầu sào, cắn răng, thả sào, rút sào nhanh như cắt . Em có nhận xét gì về ngoại hình và những động tác của DHT trong cuộc vượt thác? Có thể nói khái quát như thế nào về dượng Hương Thư ?. dòng thác, thuyền vùng vằng cứ chực trụt xuống. Thuyền vượt qua khỏi thác Cổ Cò.. * Dượng Hương Thư trong cảnh vượt thác :. -Ngoại hình : khỏe, đẹp, rắn chắc thể hiện sức mạnh, sự cố gắng hết sức, tập trung tất cả tinh thần và nghị lực để chiến đấu với dòng thác. -Động tác :nhanh nhẹn , quyết liệt => Con người lao động quả cảm, người chỉ huy vượt thac dày dạn kinh nghiệm đồng thời là người khiêm nhường, nhu mì trong cuộc sống gia đình.. III.Tổng kết : 1. Nghệ thuật : -Phối hợp miêu tả cảnh thiên nhiên và miêu tả ngoại hình, hành động của con người. -Sử dụng phép nhân hóa, so sánh phong phú và có hiệu quả. -Lựa chọn các chi tiết miêu tả đặc sắc , có chọn lọc. -Sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm và gợị lên nhiều liên tưởng . 2. Ý nghĩa văn bản: "Vượt thác " là một Hãy chỉ ra nét đặc sắc trong nghệ thuật của văn bản bài ca về thiên nhiên, đất nước quê hương, về lao động; từ dó đã kín đáo ? HS chỉ ra một số hình ảnh nhân hóa, so sánh : nói lên tình yêu đất nước, dân tộc của -Những chòm cổ thụ dáng mãnh liệt, đứng trầm nhà văn. ngâm, lặng nhìn xuống nước. - Dương Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, * Ghi nhớ SGK /41 giống như một hiệp sĩ...vĩ. -Những cây to...như những cụ già.... IV. Luyện tập GV: Huỳnh Thị Kim Ngà. Ngữ văn : 6 Lop6.net. 22.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>