BÀI GIẢNG các biện phát XỬ LÝ NƯỚC AN TOÀN hộ gia đình

BÀI GIẢNG 3
CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ NƯỚC
AN TOÀN HỘ GIA ĐÌNH


MỘT SỐ KHÁI NIỆM TRONG
CUNG CẤP NƯỚC SINH HOẠT NÔNG THÔN


GIỚI THIỆU CHU TRÌNH
ĐẢM BẢO NGUỒN NƯỚC AN TỒN
Quy trình xử lý nước an tồn quy mơ hộ gia đình chủ yếu tập trung
vào việc làm trong nước và loại bỏ các mầm bệnh trong nước

Đây là chu trình đảm bảo nguồn nước an toàn.
Tuy nhiên tùy điều kiện thực tế của từng địa phương, từng hộ gia
đình có thể áp dụng từng công đoạn sao cho hiệu quả nhất


LỰA CHỌN NGUỒN NƯỚC


BẢO VỆ NGUỒN NƯỚC

Thường xuyên dọn sạch khu vực xung quanh
nguồn nước;
Di dời nhà vệ sinh, chuồng trại chăn nuôi,
điểm chăn thả gia xúc cách xa nguồn nươc;
Xây hàng rào ngăn chặn gia súc xâm nhập
vào các nguồn nước;
Lát sân giếng ngăn chặn nước bề mặt làm ô

nhiễm nước ngầm;
Xây dựng hệ thống thốt nước phù hợp xung
quanh vịi nước và giếng;
Ngăn chặn ô nhiễm từ nước thải trên bề mặt;
Đảm bảo việc sử dụng phân an tồn khơng
gây ơ nhiễm.


QUY TRÌNH XỬ LÝ NƯỚC AN TỒN HỘ GIA ĐÌNH

Quy trình đầy đủ xử lý nước an tồn quy
mơ hộ gia đình áp dụng như sau:

Đối với nước mặt: Có thể sử dụng lắng bằng chất keo tụ
Đối với nước ngầm: Trước khi nước và bể lắng sử dụng giàn mưa


LẮNG


LỌC
Lọc là quy trình làm sạch nước thơng qua lớp vật liệu lọc
nhằm tách các chất bẩn, ngay cả vi sinh vật có trong nước.
Kết quả sau q trình lọc, nước sẽ được chất lượng tốt hơn

Theo chiều dòng nước 

Theo tốc độ lọc 

Lọc xi: Là

Lọc ngược:

Lọc

chậm:

q trình làm
trong
nước
thơng qua lớp
vật liệu lọc theo
chiều từ trên
xuống
 

Là q trình
làm trong nước
thơng qua lớp
vật liệu lọc
theo chiều từ
dưới lên 

Là q trình
làm trong nước
thơng qua lớp
vật liệu lọc  với
vận tốc 0,1-0,3
m3/m2/h

Lọc

nhanh:

Là quá trình
làm trong nước
thông qua lớp
vật liệu lọc  với
vận tốc 5-12
m3/m2/h


LỌC XI
Khái niệm
Lọc xi: Là q trình làm trong nước
thơng qua lớp vật liệu lọc theo chiều từ
trên xuống.

Cấu tạo
Bể xây gạch hoặc bê tông cốt thép;
Các lớp vật liệu theo thứ tự từ trên xuống:
1. Khoảng lưu không trữ nước thô dày 500mm
2. Lớp cát vàng dày 300mm;
3. Lớp sỏi nhỏ dày 100m;
4. Lớp sỏi to dày 150mm;
5. Tấm đan bê tông M200 đổ lỗ 420mm (các lỗ
cách đều 100mm) dày 100mm;
6. Ống dẫn nước sạch.

LỌC XI

Đối tượng áp dụng
Các hộ gia đình ở nơng thơn hoặc các trạm cấp nước có quy mơ nhỏ;
Nguồn nước có độ đục < 50mg/lít.

Ưu điểm
Cấu tạo đơn giản;
Chi phí thấp, dễ vận hành.

Hạn chế
Q trình rửa phải thực hiện thủ công.
Không xử lý được vi sinh.


LỌC NGƯỢC

Khái niệm
Lọc ngược: Là q trình làm
trongnước thơng qua lớp vật liệu
lọc theo chiều từ dưới lên.

Cấu tạo
Bể thường xây bằng gạch hoặc
bê tông cốt thép;
Các lớp vật liệu được mô tả theo
thứ tự từ trên xuống:
1. Bể lắng;
2. Lớp nước lọc từ dưới lên;
3. Lớp cát dày 300mm;

4. Lớp than củi rửa sạch dày 100mm;
5. Lớp cuội, sỏi sạch dày 100mm.


LỌC NGƯỢC

Đối tượng áp dụng
Các hộ gia đình ở nơng thơn hoặc các trạm cấp nước có quy mơ nhỏ;
Nguồn nước có độ đục < 50mg/lít.

Ưu điểm
Cấu tạo đơn giản;
Chi phí thấp, dễ vận hành.

Hạn chế
Bể lọc phải có nắp do nước sạch lấy từ phía trên cùng;
Khơng xử lý được vi sinh;


LỌC NHANH

Khái niệm
Lọc nhanh: Là q trình làm trong nước
thơng qua lớp vật liệu lọc với vận tốc 3÷12
m3/m2/h.

Cấu tạo
Bể thường xây bằng gạch hoặc bê tông
cốt thép;
Vật liệu lọc thường > 800mm gồm: Lớp

cát, sỏi đỡ:
1. Lớp nước 200mm÷250mm;
2. Cát thạch anh (có thể thay thế bằng cát
vàng để giảm chi phí), dày 300÷500mm;
3. Lớp sỏi đỡ dày 100÷150mm;
4. Chiều cao dự phịng 200÷300mm.


LỌC NHANH
Đối tượng áp dụng
Quy mơ hộ gia đình, cụm dân cư hoặc trạm cấp nước quy mô từ nhỏ đến lớn;
Xử lý nước mặt có độ đục > 50mg/lít cần thực hiện công đoạn lắng;
Xử lý nước ngầm cần làm thống bằng giàn mưa.

Ưu điểm
Xử lý nguồn nước có độ đục cao (>50mg/l);
Tốc độ lọc nhanh (5÷12m/h);
Q trình rửa lọc dễ dàng, thuận tiện, không phải xúc vật liệu lọc ra.

Hạn chế
Hiệu quả lọc chất bẩn và xử lý vi sinh vật không cao;
Rửa lọc thủ công;
Nước lấy ra ở phía trên nên cần có lắp đậy kín bể lọc.


LỌC CHẬM
Khái niệm
Lọc chậm: Là q trình làm trong nước
thơng qua lớp vật liệu lọc với vận tốc 0,10,3 m3/m2/h.

Cấu tạo
Bể xây bằng gạch hoặc bê tông cốt thép;
Lớp nước cần xử lý ở trên cùng;
Đáy bể thiết kế dốc để thu nước sạch;
Vật liệu lọc > 700mm gồm: Lớp cát, sỏi đỡ:
1. Lớp nước cao 500÷1.000mm  thường
600mm;
2. Lớp cát đen, dày 600÷900mm;
3. Lớp sỏi đỡ 100mm÷150mm;
4. Lớp sàn đáy thu nước 200mm ÷300m. Đáy bể
thiết kế dốc về máng thu nước.
5. Lớp dự phịng 200÷300mm.


LỌC CHẬM

Đối tượng áp dụng
Các hộ gia đình ở nơng thơn hoặc các trạm cấp nước có quy mơ nhỏ;
Nguồn nước có độ đục < 50mg/lít.

Ưu điểm
Xử lý trực tiếp nguồn nước tự nhiên với hiệu quả xử lý các chất bẩn và vi sinh vật
cao (đạt 90÷95%);
Q trình vận hành đơn giản;
Thời gian rửa lọc giữa 2 lần rửa từ 1÷3 tháng

Hạn chế
Tốc độ lọc chậm (0,1÷0,3m3/m2/h) nên cần diện tích bể lớn;
Q trình rửa phải thực hiện thủ công.

KHỬ TRÙNG

Khử trùng

là bước cuối cùng trong quy trình xử lý nước an tồn quy mơ hộ
gia đình, nhằm loại bỏ hoặc tiêu diệt các mầm bệnh còn lại.


KHỬ TRÙNG BẰNG ĐUN SÔI

Khử trùng nước uống bằng đun sôi
Đun sôi nước ở nhiệt độ: 100oC;
Đun sối nước trong 5 phút để khả năng diệt
khuẩn cao nhất.

Đối tượng áp dụng
Tất cả các hộ gia đình ở nơng thơn;
Cần xử lý an tồn trước khi đun sơi.
Ưu điểm:
Là biện pháp diệt vi sinh vật hiệu quả trong nước phổ biến tại hộ gia đình
Đơn giản, tiện ích phù hợp với tất cả các hộ gia đình nơng thơn.
Hạn chế:
Khơng giảm được độ đục;
Không diệt được một số loại vi sinh vật.


KHỬ TRÙNG BẰNG ÁNH SÁNG MẶT TRỜI (SODIS)

1. Cọ rửa sạch

chai nhựa

2. Xúc rửa lại bằng nước sạch

5. Nước có
thể sử dụng
3. Đổ đẩy
nước vào
chai nhựa
vàđậy nắp
kín

4. Phơi trên mái nhà, để chai tiếp xúc với
ánh nắng mặt trời ít nhất 6h


KHỬ TRÙNG BẰNG SODIS

Nước phải được làm trong trước khi khử trùng;
Các chai nhựa cần được phơi đủ thời gian yêu cầu, không phơi chai quá muộn
hoặc lấy vào quá sớm;
Phơi chai từ 6 giờ sáng đến 5 giờ chiều khi thời tiết > 30o C;
Phơi chai liên tục trong 02 ngày khi trời nhiều mây;
Khi trời mưa phải đun sôi nước để uống;
Nước SODIS được bảo quản và sử dụng như nước đun sơi: Sử dụng trong vịng
02 ngày khi chai đã mở nắp. Nước để được 03 ngày khi chưa mở nắp chai;
Uống nước bằng cốc chén sạch để tránh làm nước bị tái nhiễm khuẩn


KHỬ TRÙNG BẰNG SODIS

Đối tượng áp dụng
Các hộ gia đình ở nơng thơn thuộc vùng có nhiều nắng, đặc biệt là vùng BĐSCL.
Ưu điểm:
SODIS là biện pháp khư trùng vi sinh vật, Fe trong nước tại hộ gia đình;
Đơn giản, rẻ tiền, tiện ích áp dụng tất cả các hộ gia đình nơng.
Hạn chế:
Nếu khơng phơi nắng đủ thời gian, khơng hiệu quả trong khử trùng;
Chỉ có khả năng diệt vi sinh vật là chủ yếu.


KHỬ TRÙNG BẰNG CHLORAMIN B

Hoà tan hoàn toàn Chloramin B có hàm lượng 25÷30%
clo hoạt tính cần thiết vào 10 lít nước sạch;
Với các loại nước đục vàng, dùng phèn chua với liều
lượng 50÷100g/m3 để làm trong. Sau khoảng 1h, khi
nước đã lắng cần gạn lấy phần trong rồi khử trùng
bằng Cloramin B với liều lượng 15g/m3 (tương đương
khoảng 3 thìa cafe);
Khi xử lý bằng Cloramin B, tuyệt đối khơng cho thẳng
vào nước, mà phải hồ tan hóa chất này trong một ít
nước, sau đó mới đổ vào bể nước cần khử trùng.
Các dung dịch khử trùng sẽ giảm tác dụng nhanh theo
thời gian, nên chỉ pha đủ lượng cần sử dụng và phải
sử dụng càng sớm càng tốt sau khi pha. Tốt nhất chỉ
pha và sử dụng trong ngày, không pha sẵn dự trữ.


KHỬ TRÙNG BẰNG CHLORAMIN B

Đối tượng áp dụng
Các hộ gia đình ở nơng thơn;
Đặc biệt tại vùng sau khi bị ảnh hưởng của bão, lũ, lụt.

Ưu điểm:
Diệt các vị sinh vật gây bệnh trong nước
Không ảnh hưởng đến mùi vị hoặc màu của nước;
Không gây độc cho người và gia súc.

Hạn chế:
Khơng loại bỏ được các chất bẩn có nguồn gốc vật lý hay hố học;
Phải chi phí mua hố chất


KHỬ TRÙNG BẰNG AQUATABS

Aquatabs 67mg là viên sủi khử khuẩn làm sạch nước, có thể
uống được mà khơng cần đun sôi;
Với nước trong, cho 1 viên Aquatabs 67mg vào 20 lít
nước, đậy nắp và sử dụng sau 30 phút. Với nước đục, lọc
nước qua lớp vải,bỏ viên Aquatabs 67mg vào 20 lít nước,
đậy nắp và sử dụng trong 30 phút
Có tác dụng diệt vi sinh vật trong nước, giúp phòng tránh bệnh
tả, thương hàn, kiết lỵ, viêm gan A và những bệnh do nước
nhiễm khuẩn gây ra;
Không cần quấy nước hay lắc, không cần nghiền nát, viên
Aquatabs sẽ tự sủi và hòa tan trong nước.
Là giải pháp tối ưu cho gia đình và trong các tình huống khẩn
cấp như lũ lụt, dịch bệnh.

KHỬ TRÙNG BẰNG AQUATABS

Đối tượng áp dụng
Các hộ gia đình ở nông thôn;
Đặc biệt thuận lợi tại vùng sau khi bị ảnh hưởng của bão, lũ, lụt.

Ưu điểm:
Diệt nhanh và hiệu quả đối với các vị sinh vật gây bệnh trong nước
Hoà tan ngay trong nước với nồng độ cần thiết để khử trùng;
Không ảnh hưởng đến mùi vị hoặc màu của nước;
Không gây độc cho người và gia súc.

Hạn chế:
Khơng loại bỏ được các chất bẩn có nguồn gốc vật lý hay hố học;
Phải chi phí mua hố chất.