Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp dạy trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi trường mầm non xã Vĩnh Quỳnh biết quan tâm chia sẻ với mọi người xung quanh



Một số biện pháp dạy trẻ mẫu giáo bé 3­4 tuổi
ĐẶT VẤN ĐỀ

           Bác Hồ  kính u của chúng ta đã từng nói : “Một năm bắt đầu từ  mùa 
xn, một đời khởi đầu từ  tuổi trẻ, tuổi trẻ  là mùa xn của đất nước”. Đúng 
như thế, tất cả chúng ta ai cũng phải trải qua một tuổi thơ u dấu, những ngày 
tháng khơng thể nào qn trong cuộc đời. Những tháng ngày khơng thể nào qn. 
Sinh thời Bác Hồ ln quan tâm đến các em, đến thế hệ tương lai của nước nhà, 
“ Vì lợi ích 10 năm trồng cây, vì lợi ích 100 năm trồng người”.
 Trẻ  em được sinh ra  ở  thế  giới này với tâm hồn của những thiên thần, nhưng 
chính cuộc sống đầy phức tạp đã gieo những suy nghĩ và hành động xấu vào  
những tâm hồn non nớt đó. Sự phát triển của cơng nghệ hiện đại, chủ nghĩa vật  
chất có thể biến các bé thành những người ích kỉ  chỉ  biết đến mình. Những giá 
trị đạo đức như sự quan tâm chia sẻ đến mọi người cần được khắc sâu vào tâm 
trí trẻ  ngay từ  khi cịn nhỏ  để  giúp chúng trở  thành những người có ích cho xã  
hội và biết quan tâm chia sẻ với mọi người xung quanh.
         Chia sẻ là sự thể hiện tình cảm, cảm xúc của con người trước mỗi sự vật  
hiện tượng xung quanh cuộc sống. Nó là sự cho đi, quan tâm hay giúp dỡ người 
khác về  cả  vật chất hay tinh thần bằng khả  năng của mình giúp họ  vượt khó  
khăn hoạn nạn. Chia sẻ  cũng là một hành động đơn giản bắt nguồn từ  những  
việc nhỏ bất cứ ai cũng có thể làm được. Đừng nghĩ rằng chỉ có những việc to  
tác mới đáng chia sẻ, nếu nghĩ nhưi vậy thì chẳng bao giờ  bạn chia sẻ  cho ai  
được cái gì.
          Thực tế  trẻ  3 tuổi đã biết chia sẻ  nhưng khơng phải lúc nào chúng cũng  
thể hiện sự cảm thơng và nhường nhịn. Do đặc điểm tâm sinh lý ở lứa tuổi này 
trẻ bắt đầu ý thức được mình, ý thức được khả năng của mình. Đồng thời xuất 
hiện một thái độ  mới đó là trẻ  bắt đầu so sánh mình với người lớn và mơ  ước 
được làm  những điều giống như người lớn, đặc biệt trẻ thích được độc lập và 
tự chủ trong hành động. Mọi hành vi thói quen đã được hình thành trước đó nay 

bị  phá vỡ, trẻ  biểu hiện thái độ  nghịch ngợm, khơng đồng ý hoặc phản kháng  
ngược lại những điều bố mẹ và những người xung quanh mong muốn. Lúc này 
ở trẻ xuất hiện tính bướng bỉnh, nhõng nhẽo khơng ngoan như trước nữa. Trong 
khi chơi với bạn hay giao tiếp với những người xung quanh trẻ xuất hiện tính  
ích kỷ, trẻ  chỉ  thích hành động với những gì có lợi cho trẻ.  Ở  lứa tuổi này trẻ 
hành động, bắt chước những hành vi xấu thì rất nhanh cịn những hành vi tích 


cực thì khó như  khi anh chị, bố  mẹ  nói tục, chửi bậy thì trẻ  nói lại hoặc bắt  
chước được ngay.
           Tổ ấm gia đình, đó là mơi trường xã hội đầu tiên của trẻ, là mơi trường 
văn hóa được  tạo dựng trên cơ sở   tình u thương ruột thịt của ơng bà, bố mẹ 
và anh chị ruột trong gia đình. Đặc trưng của văn hóa gia đình là mơi trường an 
tồn và phong phú: Chỉ  có trong gia đình trẻ  mới được hưởng đầy đủ  tình u  
thương có những phút vui đùa thích thú bên mẹ, trị chuyện thủ  thỉ  với người 
thân, trẻ được giao lưu trực tiếp và thường xun, trẻ được học cách làm người  
một cách tự nhiên. Những truyền thống, nếp sống thói quen của các thành viên 
trong gia đình đều ảnh hưởng tuyệt đối đến sự  phát triển của đứa trẻ. Đứa trẻ 
học được những điều hay, lẽ phải hay khơng chủ yếu trong mơi trường gia đình. 
Trẻ  ở lứa tuổi này  nhập tâm bắt chước rất nhanh. Bên cạnh đó một số  đồ  vật  
dễ  hư  hỏng, gây nguy hiểm cho trẻ  như  dao, phích nước…bị  người lớn cấm 
đốn dẫn đến ở trẻ xuất hiện mâu thuẫn giữa tính tích cực hành động của trẻ ,  
với sự cấm đốn bảo vệ của người lớn.
         Bên cạnh đó vì mục tiêu của giảm tỉ  lệ  sinh con nên số  người trong mỗi  
gia đình ngày một ít đi.   Trong mội gia đình chỉ  có một hoặc hai con nên trẻ 
được gia đình nng chiều một cách thái q ,địi gì được nấy dẫn đến trẻ ngày  
càng ích kỷ, khơng biết u q , nhường nhịn. các bé   tranh giành đồ chơi, đánh 
bạn vẫn thường xun xảy ra và rất nhiều bậc phụ huynh phải than phiền vì bé 
nhà mình hư  q, ích kỉ  q lúc nào cũng bắt mọi người phải làm theo ý mình. 
Cũng có một số  phụ  huynh chưa hiểu được tầm quan trọng của việc dạy trẻ 

 biết quan tâm đến mọi người xung quanh.
       Là một  giáo viên nhiều năm liền dạy lớp mẫu giáo bé 3­4 tuổi, tơi ln băn 
khoăn làm thế  nào để  có thể  định hướng và giáo dục các bé biết u thương,  
đồn kết, quan tâm, chia sẻ  với bạn bè, người thân và mọi người xung quanh?  
Để  trả  lời câu hỏi này, tơi ln  học hỏi, nghiên cứu  ứng dụng lồng ghép nội 
dung giáo dục trẻ biết quan tâm chia sẻ với mọi người xung quanh. Vì thế năm  
học 2012­2013 tơi mạnh dạn chọn đề  tài ” Một số  biện pháp dạy trẻ  mẫu 
giáo bé 3­4 tuổi trường mầm non xã Vĩnh Quỳnh biết quan tâm chia sẻ với 
mọi người xung quanh”làm sáng kiến kinh nghiệm mầm non của mình.


Một số biện pháp dạy trẻ mẫu giáo bé 3­4 tuổi
1.

GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

2.

Cơ sở lí luận:

            Chia sẻ  là những tình cảm của con người thể  hiện trước sự  vật hiện  
tượng nào đấy và con người có những hành vi phản ánh lại sự  vật hiện tượng  
đó. Như  trẻ  cảm thấy vui sướng, hãnh diện, tự  hào khi ai đó khen mình xinh, 
đẹp, học giỏi và cảm thấy buồn, chán khi khơng có ai chịu chơi hay qt mắng   
mình.
Trẻ  em  ở  l��  đạo sát xao việc tổ  chức chăm sóc, 
thực hiện quy chế chun mơn.


           – Lớp rộng rãi, thống mát có đủ đồ dùng phục vụ cho trẻ.

           Bán thân tơi là giáo viên trẻ , nhiệt tình năng động, u nghề, mến trẻ, có 
nhiều kinh nghiệm chăm sóc và giáo dục trẻ.
           – 100% trẻ ăn bán trú tại trường thuận tiện cho cơng việc chăm sóc gáo 
dục trẻ.
3 Khó khăn:
           – 2/3 số trẻ chưa qua lớp nhà trẻ nên chưa có nề nếp, thói quen trong mọi  
hoạt động của lớp.
            – Khả  năng nhận thức của trẻ  trong lớp khơng đồng đều cho nên việc 
dạy trẻ “ Biết quan tâm, chia sẻ với mọi người xung quanh “ cịn gặp nhiều khó 
khăn.
          – Lớp có 12 trẻ  thì nghịch ngợm, hiếu động, 6 trẻ  rụt rè nhút nhát khơng  
thích tham gia các hoạt động nên ảnh hưởng lớn đến việc giáo dục trẻ.
          – Trẻ  sống trong mơi trường gia đình nên bị   ảnh hưởng một số  văn hóa 
xấu từ gia đình, bố mẹ cịn mải lo kiếm tiền, một số phụ huynh cho rằng lo cho  
con ăn ngon, mặc đẹp là đủ nên bố mẹ vẫn giao việc dạy dỗ trẻ cho ơng bà, anh 
chị,  trẻ thường chơi tự do khơng có sự giám sát của người lớn.
           – 90% phụ  huynh làm nơng nghiệp, chợ  búa chưa hiểu tầm quan trọng 
việc ni dạy con theo khoa học.
           – Đa số các gia đình có từ một đến hai con, bố mẹ chiều con q mức nên 
trẻ có lối sống ích kỷ chỉ biết ” nhận” mà khơng biết ” mình phải làm gì”.
        – Nhận thức của phụ huynh về việc dạy trẻ biết quan tâm đến mọi người  
xung quanh cịn hạn chế. Một số  phụ  huynh cho rằng trẻ cịn q nhỏ  để  dạy  
trẻ quan tâm đến mọi người xung quanh.
         Xuất phát từ thực rạng trên, một lần nữa tôi khẳng định rằng việc dạy trẻ 
biết quan tâm chia sẻ với mọi người xung quanh là rất cần thiết.
II MỘT SỐ BIỆN PHÁP
1.

Biện pháp 1: Khảo sát

1.1 Khảo sát trẻ tại nhà thông qua phiếu điều tra


           –  Đây là cách làm rất nhanh gọn và mang lại kết quả cao vì như chúng ta  
đều biết thời gian trẻ ở nhà bằng 2/3 thời gian trẻ ở lớp.
           – Mơi trường sống ở nhà là nơi trẻ dễ bộc lộ những tính cách, tình cảm, 
sự quan tâm, chia sẻ của mình, trẻ bộc lộ những tình cảm đó một cách tự nhiên, 
trung thực nhất như: Khi chơi trẻ  có nhanh dành đồ  chơi vơi các anh chị  em  
khơng?. Trẻ  đã biết làm gì để  giúp đỡ  bố  mẹ?. Trẻ  có biết quan tâm đến mọi  
người xung quanh khơng?.
           – Để  biết trẻ  có quan tâm chia sẻ  với người thân hay khơng, tơi đã xây 
dựng phiếu điều tra với những nội dung như sau:
                           Phiếu điều tra( Phụ lục 1)
1.2 Khảo sát trẻ trên lớp học:
            – Để nắm được khả năng, mức độ, ý thức của trẻ khi chơi  đồ chơi mầm 
non hoặc làm một cơng việc cơ giao vừa sức với trẻ hay sự thể hiện tình cảm 
của trẻ  với người thân trong gia đình, ban bè và mọi người xung quanh. Từ  đó 
đưa ra các biện pháp giáo dục phù hợp tơi tiến hành khảo sát trẻ như sau:
           – Tơi cho trẻ xem một đoạn băng có hình ảnh các trẻ đang chơi  có đoạn 
hai bạn đang tranh giành đồ chơi và đặt ra câu hỏi đàm thoại với trẻ:
                    Con thấy các bạn trong đoạn băng đang làm gì?
                     Điều gì xảy ra khi hai bạn tranh giành đồ chơi?
                      Nếu là con con sẽ làm gì?
           – Thơng qua hoạt động vui chơi , chơi ở các góc, tơi bao qt, quan sát trẻ 
chơi sau đó ghi chép lại một cách cẩn thận xem trong khi chơi trẻ tranh giành, 
khơng biết nhường bạn hay trẻ đã biết chơi đồn kết chưa, trẻ có biết phối hợp  
cùng bạn trong lúc chơi khơng.
           – Thơng giờ đón trả trẻ, các giờ hoạt động trong ngày trẻ chơi cùng bạn, 
tơi quan sát trẻ sau đó ghi chép lại những thái độ, cảm xúc của trẻ với bố mẹ, cơ  
giáo và các bạn.

           – Trong giờ đón trẻ tơi trị chuyện cùng trẻ:
                      Hàng ngày con giúp bố mẹ những cơng  việc gì?
                      Con có thích làm những cơng việc đó khơng?


                      Vì sao con thích?
                       Khi làm những cơng việc đó con thấy bố mẹ có vui khơng?
                      Con cảm thấy thế nào khi được bố mẹ khen?
          – Ngồi ra tơi u cầu trẻ giúp đỡ cơ một số cơng việc vừa sức như: Chia  
thìa, đĩa, xếp ghế về bàn hay phơi khăn cùng cơ…. Qua q trình trẻ làm tơi quan 
sát kết quả, mức độ hồn thành cơng việc của trẻ.
          – Qua q trình khảo sát tơi thu được kết quả như sau:
           + 15 trẻ hiếu động, nghịch ngợm
           + 12 trẻ nút nhát, rụt rè
           + 30 trẻ khơng phải làm việc gì
           + 34 trẻ khơng biết nhường nhịn, chia sẻ đồ chơi đồ chơi với bạn.
           + 27 trẻ khơng hồn thành cơng việc được giao.
           + 12 trẻ khi cơ đứng kèm cặp mới hồn thành cơng việc.
           + 38 trẻ khơng biết quan tâm, giúp đỡ bố mẹ.
       – Là một giáo viên chủ nhiệm tơi rất băn khoăn khi thấy đa số trẻ lớp mình  
khơng biết quan tâm, chia sẻ  với mọi người xung quanh. Tơi phải làm thế  nào 
để  trẻ  lớp mình đạt kết quả  tốt về  phát triển thể  chất, nhận thức, ngơn ngữ, 
 thẩm mỹ  và tình cảm xã hội  trong chương trình của bộ  giáo dục đề  ra . Bên 
cạnh đó tơi mong muốn trẻ  lớp tơi phát triển tồn diện về  các mặt để  sau này  
trở  thành con người con ngoan, trị giỏi. Một người có đức, trí, thể, mỹ, một  
người có ích cho xã hội.
Biện pháp 2: Tạo mơi trường lớp học thân thiện cởi mở để trẻ 
được chia sẻ.
2.

Mơi trường thân thiện và thẩm mĩ sẽ gây hứng thú cho trẻ và bản thân giáo viên  
góp phần hình thành và nâng cao mối quan hệ  thân thiện, tự  tin giữa giáo viên 
với trẻ  và giữa trẻ  với trẻ. Nhận thức được điều đó tơi đã trao đổi và cùng 
thống nhất với giáo viên trong lớp về kế hoạch, biện pháp trang trí sắp xếp tạo  
mơi trường, các góc hoạt động trong lớp phù hợp với diện tích lớp cũng như các 
đồ dùng đồ chơi trong lớp phù hợp với tâm sinh lý trẻ, có tính thẩm mỹ  và tích 
cực đối với trẻ.


Bên cạnh đó chúng tơi cũng xây dựng qui  ước   với trẻ  về  những nội quy, qui 
định trong lớp học và  nội quy giao tiếp giữa trẻ với trẻ trong lớp như khơng nói 
to, khơng tranh giành đồ chơi, biết nhường nhau, chia sẻ, động viên, giúp đỡ bạn 
khi cần. Việc rèn nền nếp được thực hiện ngay khi đón trẻ  vào  năm học mới. 
Chúng tơi qui  ước với trẻ cách lấy đồ  dùng đồ  chơi đúng nơi qui định, hay qui 
định với trẻ về cách chơi, khơng la hét q to, khơng chạy nhảy xơ đẩy nhau, có  
sự  giao tiếp thân mật trong các vai chơi, các bạn trai nhường nhịn các bạn gái, 
cùng tham gia vào các vai chơi vui vẻ. Cơ cho trẻ cùng cơ tham gia xây dựng nội  
quy lớp học. Nếu trẻ  biết mình nên làm gì, chúng sẽ  cư  sử  tốt hơn và ngoan 
ngỗn chấp hành . Cơ có thể  để  trẻ  thảo luận, giúp bạn vài quy tắc đơn giản 
trong lúc chơi.
Với quan điểm lấy trẻ  làm trung tâm, chúng tơi tận dụng tối đa các sản phẩm  
của trẻ để trang trí lớp, trẻ được vẽ, xé nặn các sản phẩm để  trang trí các góc, 
các buổi chơi trẻ được hoạt động với chính  sản phẩm của mình đã làm nên trẻ 
rất thích thú. Những hoạt động giao tiếp qua vai chơi người mua người bán dạy 
trẻ biết thể hiện thái độ ân cần niềm nở với khách hàng thơng qua đó  tạo được 
mối quan hệ thân thiện giữa trẻ với trẻ khi chơi.
         Chúng tơi đã tạo cho các bé một góc thiên nhiên xanh với rất nhiều ngun 
vật liệu mở  giúp các bé được thực hành kĩ năng gieo hạt chăm sóc cây, qua đó  
giáo dục cho các bé tình u thiên nhiên, biết quan tâm bảo vệ  mơi trường, và 
đặc biệt qua hoạt động này các bé học được kỹ  năng chia sẻ  với bạn bè, biết 

trân trọng thành quả lao động của mình và của bạn.
Các nhà giáo dục cho rằng, trẻ học nhanh nhất từ bắt chước, thế nên nếu muốn 
dạy bé thành người biết quan tâm chia sẻ  thì cơ giáo và bố  mẹ  phải là tấm 
gương để các bé noi theo và học tập. Chính vì vậy, trước mặt trẻ các cơ giáo ở 
lớp tơi ln thể  hiện sự  quan tâm: Khi trẻ  đến lớp khóc thì các cơ ơm trẻ  dỗ 
dành, bế trẻ vào lớp, chơi các đồ chơi trẻ thích hay nói trẻ khác nhường đồ chơi 
cho trẻ để trẻ nín và khơng khóc nữa mỗi khi đến lớp , bên cạnh đó tơi cũng trị 
chuyện cùng trẻ  như: Các con đi học phải ngoan để  bố  mẹ  n tâm đi làm, 
chiều bố mẹ về sớm đón con
            Tơi cũng trao đổi với hai cơ và phụ  huynh thể  hiện tình cảm của mình  
theo hướng tích cực: Như  khi đến lớp trẻ  khóc thì mẹ  bế  trẻ  vào lớp, mẹ  trị 
chuyện cùng trẻ xem trong lớp có những gì, các bạn đang chơi trị chơi gì? Các 
bạn chơi như thế nào?. Mẹ  trị chuyện cùng cơ để  tạo sự  tin tưởng của trẻ và  
trẻ dễ gần gũi với cô.


Để  dạy trẻ  biết quan tâm chia sẻ  trước tiên tơi giúp trẻ  hiểu quan tâm chia sẻ 
giúp mang lại niềm vui cho người khác và cho chính mình.
Biện  pháp  3. Sưu tầm  các trị  chơi, bài thơ  mầm non, có nội 
dung dạy trẻ biết chia sẻ.
3.

Như chúng ta đã biết thơ ca có tầm ảnh hưởng rất lớn đến tâm hồn trẻ, ngay từ 
khi sinh ra trẻ đã được bà, mẹ  hát ru cho nghe. Lớn thêm một chút khi đến lớp 
trẻ  được các cơ kể  truyện, đọc thơ  và chơi các trị chơi trẻ  càng hiểu thêm về 
những vấn đề  xung quanh trẻ  hơn. Hiểu được điều đó tơi và các cơ giáo trong  
lớp đã sưu tầm thêm các bài thơ, trị chơi để  trẻ  có cơ  hội được chia sẻ  với  
những người xung quanh.
Thơng qua các trị chơi trẻ  em, bài thơ, câu truyện hay phù hợp với tâm sinh lý 
trẻ  làm nảy sinh ở trẻ lịng vị tha, sự quan tâm đến người khác và trên cơ sở đó 

phát triển những mối quan hệ thân thiện, gần gũi, cảm thơng giữa trẻ với những  
người xung quanh. Tất cả  những điều này tác động một cách tích cực lên trẻ,  
làm cho trẻ cảm thấy hứng thú muốn đến trường, muốn giao tiếp với cơ, bạn bè  
và muốn học. Vì thế tơi sưu tầm các trị chơi, bài thơ có nội dung dễ hiểu giúp  
trẻ  dễ  tiếp thu về  vấn đề  giáo dục trẻ  biết quan tâm đến những người xung  
quanh.