Ôn tập môn tư tưởng hồ chí minh

YOU CAN LERN BY HEART!

BÀI SOẠN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
1.

Tác động của tinh hoa văn hóa nhân loại đối với q trình hình
thành tư tưởng Hồ Chí Minh








Văn hóa là sự tổng hòa của tất cả các giá trị vật chất và tinh thần mà
loài người sáng tạo ra. Nó vừa là thành quả của sự tiến hóa, phát triển
trong quá khứ của xã hội loài người, vừa là nền tảng cho tương lai để
nuôi dưỡng con người. Tinh hoa văn hóa nhân loại chính là những gì tốt
đẹp nhất, tinh túy nhất mà nền văn hóa của nhân loại chắt lọc và để lại.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu
sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, từ cách mạng
dân tộc dân chủ nhân dân đến cách mạng xã hội chủ nghĩa; là kết quả của
sự vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác-Lenin vào điều
kiện cụ thể nước ta, đồng thời là sự kết tinh tinh hoa dân tộc và trí tuệ
thời đại nhằm giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng
con người.
Ảnh hưởng của tinh hoa văn hố nhân loại: Trước khi ra đi tìm đường
cứu nước, Hồ Chí Minh đã được trang bị và hấp thụ nền Quốc học và Hán
học khá vững vàng, chắc chắn. Trên hành trình cứu nước, Người đã tiếp
thu tinh hoa văn hố nhân loại, vốn sống, vốn kinh nghiệm để làm giàu tri

thức của mình và phục vụ cho cách mạng Việt Nam.
Văn hố phương Đơng: Người đã tiếp thu tư tưởng của Nho giáo, Phật
giáo, và tư tưởng tiến bộ khác của văn hố phương Đơng:
Nho giáo nói chung và Khổng giáo nói riêng là khoa học
về đạo đức và phép ứng xử, tư tưởng triết lý hành động, lý
tưởng về một xã hội bình trị, đề cao văn hố, lễ giáo và tạo ra
truyền thống hiếu học trong dân. Đây là tư tưởng tiến bộ hơn
hẳn so với các học thuyết cổ đại. Hồ Chí Minh đã chịu ảnh
hưởng của Nho giáo rất nhiều dựa trên nền tảng chủ nghĩa yêu
nước Việt Nam.
Phật giáo vào Việt Nam từ sớm và có ảnh hưởng rất
mạnh đối với Việt Nam. Phật giáo có tư tưởng vị tha, từ bi, bác
ái. Phật giáo cũng đề cao nếp sống đạo đức, trong sạch, chăm
làm điều thiện, coi trọng lao động. Phật giáo vào Việt Nam kết
hợp với chủ nghĩa yêu nước sống gắn bó với dân, hoà vào cộng
đồng chống kẻ thù chung của dân tộc là chủ nghĩa thực dân.


YOU CAN LERN BY HEART!



Tư tưởng dân chủ tiến bộ như chủ nghĩa tam dân của
Tơn Trung Sơn có ảnh hưởng đến tư tưởng Hồ Chí Minh, vì
Người tìm thấy những điều phù hợp với điều kiện của cách
mạng nước ta.
Hồn tồn khẳng định rằng Hồ Chí Minh là nhà mácxít tỉnh táo và sáng suốt, biết khai thác những yếu tố tích cực
của tư tưởng văn hố phương Đơng để phục vụ cho sự nghiệp
của cách mạng Việt Nam.
Văn hố phương Tây: Hồ Chí Minh chịu ảnh hưởng sâu rộng của nền

văn hoá dân chủ và cách mạng phương Tây như:
Tư tưởng tự do, bình đẳng trong Tun ngơn nhân
quyền và dân quyền của Đại cách mạng Pháp 1791, tư tưởng
dân chủ, về quyền sống, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh
phúc trong Tuyên ngôn độc lập của Mỹ 1776. Trước khi ra
nước ngoài, Bác đã nghe thấy ba từ Pháp: tự do, bình đẳng, bác
ái. Lần đầu sang Pháp, Hồ Chí Minh đã thể hiện bản lĩnh, nhân
cách phẩm chất cao thượng, tư duy độc lập tự chủ. Người đã
nhìn thấy mặt trái của “lý tưởng” tự do, bình đẳng, bác ái.
Người cũng tiếp thu tư tưởng của những nhà Khai sáng
Pháp như Voltaire, Rousso, Montesquieu.
Thiên Chúa giáo là tơn giáo lớn của phương Tây, Hồ
Chí Minh quan niệm Tơn giáo là văn hố. Điểm tích cực nhất
của Thiên chúa giáo là lịng nhân ái.

Hồ Chí Minh tiếp thu có chọn lọc tư tưởng văn hố Đơng - Tây để
phục vụ cho cách mạng Việt Nam. Người dẫn lời của Lênin: “Chỉ có những
người cách mạng chân chính mới thu hái được những hiểu biết quý báu của
các đời trước để lại.”
2.

Quan điểm của Hồ Chí Minh về Cách mạng giải phóng dân tộc





Cách mạng giải phóng dân tộc (CMGPDT): cuộc cách mạng nhằm thủ
tiêu sự thống trị của chủ nghĩa thực dân, giành độc lập dân tộc, thực hiện
quyền dân tộc tự quyết và thành lập nhà nước dân tộc.

Quan điểm của Hồ Chí Minh về CMGPDT:
Thứ nhất, CMGPDT muốn thắng lợi phải đi theo con đường cách
mạng vô sản:
Trước những thất bại và bế tắc của các phong trào chống Pháp,
Nguyễn Tất Thành tìm đường cứu nước.


YOU CAN LERN BY HEART!

Hồ Chí Minh nghiên cứu 3 cuộc Cách mạng (CM) điển hình:
CM Mỹ 1776, CM tư sản Pháp 1789 và CM tháng 10 Nga, HCM rút
ra kết luận:
CM Pháp cũng như CM Mỹ đều là CM tư sản, CM khơng
đến nơi, tiếng là Cộng hịa dân chủ, kỳ thực trong thì nó tước lục
cơng nơng, ngồi thì nó áp bức thuộc địa.
Trong thế giới bây giờ chỉ có CM tháng 10 là thành cơng và
thành cơng đến nơi, nghĩa là dân chúng được hưởng hạnh phúc tự do
bình đẳng thật sự.
Tiếp xúc với luận cương của Lê Nin, Hồ Chí Minh tìm thấy ở đó
con đường giải phóng dân tộc.


Thứ hai, CMGPDT trong thời đại mới phải do Đảng cộng sản lãnh
đạo:
Trong các phong trào chống Pháp trước 1930 ở nước ta đã xuất hiện
các đảng phái, hội, đoàn thể như Duy Tân Hội, Việt Nam Quang Phục Hội,
Việt Nam Quốc Dân Đảng,... nhưng những Đảng này thiếu đường lối đúng
đắn, thiếu tổ chức chặt chẽ, thiếu cơ sở rộng rãi trong quần chúng nên không
thể lãnh đạo kháng chiến thành công và bị tan rã với các khuynh hướng cứu
nước theo hệ tư tưởng phong kiến, tư sản.



Từ thắng lợi của Cách mạngTháng 10 Nga do Đảng Cộng sản Nga
(Bolshevik) lãnh đạo, Hồ Chí Minh khẳng định:
• Cách mạng giải phóng dân tộc muốn thắng lợi, trước hết
phải có Đảng lãnh đạo, khơng có Đảng chân chính lãnh đạo
Cách mạng khơng thể thắng lợi.
• Đảng có vững Cách mạng mới thành cơng. Đảng muốn vững
thì phải có chủ nghĩa làm cốt. Khơng có chủ nghĩa khơng có
kim chỉ nam. Đảng
Thứ ba, lực lượng CMGPDT bao gồm toàn dân tộc:
Chủ nghĩa Mác Lê Nin khẳng định Cách mạng là sự nghiệp của quần
chúng nhân dân, nhân dân lao động.
Hồ Chí Minh chủ trương đưa Cách mạng Việt Nam theo con đường
Cách mạng vô sản, nhưng chưa làm ngay Cách mạng vô sản, mà thực hiện
Cách mạng giải phóng dân tộc, giải quyết mâu thuẫn dân tộc với đế quốc
xâm lược và tay sai. Mục tiêu là giành độc lập dân tộc.
Trong Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng (2/1930), Hồ Chí Minh
khẳng định rõ “ Đảng phải thu phục cho được đại bộ phận dân cày và phải


YOU CAN LERN BY HEART!





3.

dựa vào hạng dân cày nghèo làm thổ địa cách mạng,…phải hết sức liên lạc
với tiểu tư sản, trí thức, trung nơng, thanh niên, Tân Việt,… để kéo họ đi vào
phe vô sản giai cấp; đối với phú nông, trung tiểu địa chủ và tư bản An Nam
mà chưa rõ mặt phản cách mạng thì phải lợi dụng, ít lâu mới làm cho họ
đứng trung lập…”
Vì vậy Cách mạng là đồn kết dân tộc, ai có lòng yêu nước thương
nòi sẽ cùng nhau thống nhất mặt trận, thu gom toàn lực đem tất cả ra giành
độc lập tự do, đánh tan giặc Pháp Nhật xâm lược nước ta.
Thứ tư, CMGPDT cần được tiến hành chủ động sáng tạo và có khả
năng giành thắng lợi trước cách mạng vơ sản ở chính quốc:
Theo Hồ Chí Minh, phải “làm cho các dân tộc thuộc địa, từ trước đến
nay vẫn cách biệt nhau, hiểu biết nhau hơn và đoàn kết lại để đặt cơ sở cho
một Liên minh Phương đông tương lai, khối liên minh này sẽ là một trong
những cái cánh của cánh mạng vơ sản”.
Hồ Chí Minh khẳng định cơng cuộc giải phóng nhân dân thuộc địa chỉ
có thể được thực hiện bằng sự nỗ lực tự giải phóng. Tháng 8/1945, khi thời
cơ cách mạng đã xuất hiện, Người kêu gọi: “Toàn quốc đồng bào hãy đứng
dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”
Theo Hồ Chí Minh, CMGPDT ở thuộc địa và cách mạng vơ sản ở
chính quốc có mối quan hệ mật thiết với nhau, đều có kẻ thù chung là chủ
nghĩa đế quốc. Đó là mối quan hệ bình đẳng. Hồ Chí Minh cho rằng cách
mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa có thể giành thắng lợi trước cách mạng
vơ sản ở chính quốc. Đây là một luận điểm sáng tạo, là một cống hiến cho
kho tàng lý luận của chủ nghĩa Mác-Lenin.
Thứ năm, CMGPDT phải được tiến hành bằng con đường cách mạng
bạo lực:
Bạo lực cách mạng trong CMGPDT ở Việt Nam đánh giá đúng bản
chất cực kì phản động của bọn đế quốc và tay sai , Hồ Chí Minh cho rằng “
Trong cuộc đấu tranh gian khổ chông kẻ thù của giai cấp và của dân tộc, cần
dùng bạo lực cách mạng chống lại bảo lực phản cách mạng, giành lấy chính

quyền và bảo vệ chính quyền” .

Cách tiếp cận của Hồ Chí Minh về Chủ nghĩa xã hội:


YOU CAN LERN BY HEART!





Chủ nghĩa xã hội (CNXH) theo quan điểm của chủ nghĩa Mác –
Lênin:
Là giai đoạn đầu của hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa.
Chủ nghĩa xã hội tiến bộ, ưu việt hơn tất cả các xã hội trước đó về các
đặc trưng kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội nhằm giải phóng con
người khỏi mọi tình trạng áp bức, bóc lột, bất cơng.
Cách tiếp cận của Hồ Chí Minh về CNXH:
Đầu tiên, Hồ Chí Minh tiếp thu lý luận về chủ nghĩa xã hội khoa học
của lý luận Mác-Lenin trước hết là từ u cầu tất yếu của cơng cuộc giải
phóng dân tộc Việt Nam:
o Người tìm thấy trong chủ nghĩa Mác Lênin sự thống nhất
biện chứng giữa giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp,
giải phóng con người.
o Chỉ có CNXH mới giải phóng dân tộc, giai cấp, nhân loại.
Đem lại độc lập, tự do thật sự cho các dân tộc. Đó cũng là
mục tiêu mà Hồ Chí Minh và cách mạng Việt Nam hướng
tới.
Thứ hai, Hồ Chí Minh tiếp cận CNXH ở một phương diện nữa là đạo
đức, hướng tới giá trị nhân đạo, nhân văn, mác-xít:

o Tìm thấy cơ sở lí luận giải quyết mối quan hệ cá nhân với xã hội
“sự phát triển tự do của mỗi người là điều kiện phát cho sự phát
triển tự do của tất cả mọi người”.
o

CNXH là giai đoạn phát triển mới về đạo đức nhằm giải phóng
dân tộc, giai cấp, giải phóng con người và cả xã hội lồi người.

Thứ ba, bao trùm lên tất cả là Hồ Chí Minh tiếp cận CNXH từ văn
hóa:
o

Văn hóa trong chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam có quan hệ biện
chứng với chính trị, kinh tế. Quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội
ở Việt Nam cũng chính là q trình xây dựng một nền văn hóa mà
trong đó kết tinh, kế thừa, phát triển những giá trị truyền thống
văn hóa tốt đẹp hàng ngàn năm của dân tộc Việt Nam.

o

Tiếp thu tinh hoa văn hóa thế giới, kết hợp truyền thống với hiện
đại, dân tộc và quốc tế.


YOU CAN LERN BY HEART!

4.

Quan điểm của Hồ Chí Minh về “Đảng cầm quyền”
Theo Hồ Chí Minh, “Đảng cầm quyền” là Đảng tiếp tục lãnh đạo sự

nghiệp cách mạng trong điều kiện Đảng đã lãnh đạo quần chúng nhân
dân giành được quyền lực nhà nước và Đảng trực tiếp lãnh đạo bộ
máy nhà nước đó để tiếp tục hồn thành sự nghiệp độc lập dân tộc,
dân chủ và chủ nghĩa xã hội.
 Quan điểm của Hồ Chí Minh về “Đảng cầm quyền”
Về mục tiêu, lý tưởng của Đảng cầm quyền:
Theo Hồ Chí Minh, Đảng khơng có lợi ích nào khác ngồi lợi ích của
Tổ quốc, của nhân dân. Đó là mục đích, lý tưởng cao cả, khơng bao giờ
thay đổi trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam.
Đảng cầm quyền vừa là người lãnh đạo, vừa là đầy tớ trung thành của
nhân dân:






Quan điểm này được vận dụng, phát triển hết sức sáng tạo lý luận
Mác-Lenin về Đảng vô sản kiểu mới.
Xác định “người lãnh đạo” là xác định quyền lãnh đạo duy nhất của
Đảng đối với toàn bộ xã hội. Đối tượng lãnh đạo của Đảng là toàn thể quần
chúng nhân dân. Là “Người lãnh đạo”, Đảng phải làm cho dân tin, dân phục
để dân theo. Đồng thời, phải sâu sát, gắn bó mật thiết với nhân dân, lắng
nghe ý kiến, khiêm tốn học hỏi nhân dân và phải chịu sự kiểm sốt của nhân
dân.
Bên cạnh đó, Đảng phải là “đầy tớ” trung thành của nhân dân. Có
nghĩa là tận tâm, tận lực mà phụng sự nhân dân, nhằm đem lại các quyền và
lợi ích cho nhân dân. Qua đó, địi hỏi mỗi cán bộ, Đảng viên phải có tri thức,
trình độ chun mơn, nghiệp vụ giỏi, thấm nhuần đạo đức cách mạng
Làm tốt hai chức năng trên, là cơ sở vững chắc đảm bảo uy tín và

năng lực lãnh đạo của Đảng.


Đảng cầm quyền, dân là chủ:
Hồ Chí Minh kết luận: “Cách mạng rồi thì quyền giao cho dân chúng
số nhiều, chớ để trong tay một bọn ít người”.
Theo Người, quyền lực thuộc về nhân dân là bản chất, là nguyên tắc
của chế độ mới, một khi xa rời nguyên tắc này, Đảng sẽ trở thành đối lập
với nhân dân.
Mỗi người dân cần phải biết lợi ích, bổn phận của mình tham gia vào
xây dựng chính quyền.


YOU CAN LERN BY HEART!



Hiện nay, Đảng và nhà nước ta đã và đang thực hiện theo tư tưởng của Bác về
“Đảng cầm quyền”, cùng với nhân dân xây dựng đất nước:
 Tuyên truyền, khuyến khích nhân dân thực hiện quyền làm chủ thông qua
các cuộc bầu cử, tổng tuyển cử cả nước.
 Tiến hành truyền hình trực tiếp các buổi họp của quốc hội trên các kênh
truyền hình, thơng tin đại chúng. Giúp người dân theo dõi, cùng thảo luận
tăng tính minh bạch.
 Tổ chức thi tuyển cơng chức để tang cường số lượng cán bộ, Đảng viên có
trình độ cao.
 Nghiêm khắc xử lý những cán bộ, Đảng viên có hành vi phạm pháp, gây
tổn thất cho đất nước như vụ của ông Trịnh Xuân Thanh, Võ Kim Cự, Đinh
La Thăng,…
Tuy vậy, vẫn cịn nhiều thiếu sót mà Đảng và nhà nước cần phải khắc phục

như:





Một số cán bộ, Đảng viên vẫn chưa làm gương cho nhân dân, tham ô,
tham gia vào các đường dây tội phạm như vụ ơng Nguyễn Thanh Hóa
(ngun cục trưởng Cục Cảnh sát công nghệ cao) liên quan đến đường
dây đánh bạc hàng ngàn tỷ đồng.
Trình độ của nhiều cán bộ vẫn cịn yếu kém, có thái độ khơng phù hợp
khi tiếp xúc với người dân.
Bộ máy quản lý, xử lý còn khá rườm rà, chưa giải quyết được nhanh
chóng những yêu cầu, nguyện vọng của nhân dân,….

Do vậy, để xây dựng một “Đảng cầm quyền” theo tư tưởng Hồ Chí minh,
cần sự phối hợp, cố gắng giữu Đảng, Nhà nước và nhân dân:





Tiếp tục khuyến khích, tạo điều kiện cho người dân thực hiện quyền
làm chủ.
Tiếp tục và luôn thực hiện công tác Xây dựng Đảng, làm cho Đảng
vững mạnh, trong sạch.
Lắng nghe, tiếp thu ý kiến từ nhân dân, sửa chữa những sai sót.
Người dân cần nhận thức được quyền và nghĩa vụ của mình, cùng
Đảng, nhà nước xây dựng Chủ nghĩa xã hội.

YOU CAN LERN BY HEART!

5.


Vai trị của Đại đồn kết dân tộc đối với sự nghiệp cách mạng trong
tư tưởng Hồ Chí Minh
Đại đồn kết dân tộc là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, quyết định thành
cơng của cách mạng:
Theo Hồ Chí Minh, để đánh bại các thế lực đế quốc thực dân, nếu chỉ
có tinh thần yêu nước thì chưa đủ, mà phải tập hợp được tất cả lực lượng,
xây dựng khối đại đoàn kết bền vững. Do vậy mà cần phải:
 Có chính sách và phương pháp phù hợp với từng đối tượng,
trong từng thời kỳ, từng giai đoạn cách mạng.
 Đoàn kết trong từng mặt trận và trong tồn dân tộc.
Nhờ có đồn kết mà nhân dân ta đã giành nhiều thắng lợi






Hồ Chí Minh viết “Đoàn kết trong mặt trận Việt Minh, nhân
dân ta đã làm Cách mạng Tháng Tám thành công, lập nên nước
Việt Nam Dân chủ Cộng hịa ”.
Đồn kết trong mặt trận Liên Việt, nhân dân ta đã kháng chiến
thắng lợi, lập lại hịa bình ở Đơng Dương, hồn tồn giải phóng
miền Bắc.
Đoàn kết trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, nhân dân ta đã

giành được thắng lợi trong công cuộc khôi phục kinh tế, cải tạo
XHCN và trong sự nghiệp xây dựng CNXH ở miền Bắc.

Do vậy mà đoàn kết tạo ra sức mạnh, Người viết: “Đoàn kết là sức
mạnh, đoàn kết là thắng lợi, đoàn kết là then chốt của thành cơng”.


Đại đồn kết dân tộc là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của Đảng, của dân
tộc:

Yêu nước-nhân nghĩa-đoàn kết là sức mạnh, là mạch nguồn của mọi thắng
lợi. Do vậy mà đại đoàn kết dân tộc phải được xác định là mục tiêu, nhiệm vụ
hàng đầu của Đảng.




Trong lời kết thúc buổi ra mắt của Đảng Lao động Việt Nam, Hồ Chí
Minh đã thay mặt Đảng, tuyên bố: “Mục tiêu của Đảng Lao động Việt
Nam có thể gồm trong 8 chữ là: ĐỒN KẾT TỒN DÂN, PHỤNG SỰ
TỔ QUỐC”.
Đồn kết cũng là nhiệm vụ hàng đầu của Đảng, cũng là nhiệm vụ hàng
đầu trong mọi giai đoạn cách mạng. Cách mạng muốn thành cơng thì chỉ


YOU CAN LERN BY HEART!

có đường lối đúng thì chưa đủ, mà cần phải lôi kéo quần chúng, tạo thực
lực cho cách mạng.
Đảng phải có sứ mệnh thức tỉnh, tập hợp, hướng dẫn quần chúng, thực hiện

tự giác khối đại đoàn kết dân tộc, thành sức mạnh tổng hợp cho cuộc đấu
tranh vì độc lập dân tộc, tự do nhân dân và hạnh phúc con người.


Hiện nay, Đảng ta vẫn đang nổ lực xây dựng, duy trì và bảo vệ khối đại đồn
kết dân tộc:
 Ngày 12-12-2013, Bộ Chính trị (khóa XI) ban hành Quyết định số 217
về “Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt
Nam và các đồn thể chính trị-xã hội”, Quyết định số 218 “về việc Mặt
trận Tổ quốc Việt Nam, các đồn thể chính trị-xã hội và nhân dân tham
gia góp ý xây dựng Đảng và xây dựng chính quyền”.
 Chính quyền ở nhiều cấp, nhiều địa phương đã thật sự có chuyển biến
trong nhận thức và hành động về quan hệ với nhân dân.
 Nhiều dự án về phát triển kinh tế, văn hóa-xã hội của Nhà nước được
ban hành nhằm chăm lo đời sống cho nhân dân đã thực hiện có kết quả
như các Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn
2012-2015, 2016-2020,….
 Xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở.
Bên cạnh đó, vẫn cịn tồn tại những điểm phải chú ý:
 Sự chênh lệch ngày càng lớn về mức thu nhập và hưởng thụ giữa các
vùng, miền, giữa người đương chức và người về hưu, giữa thành thị và
nơng thơn…Thu nhập bình qn đầu người hàng tháng tại khu vực thành
thị tại miền Bắc, cụ thể là Hà Nội là 3,6 triệu đồng/người/tháng, còn tại
miền Nam, cụ thể là TP Hồ Chí Minh là 3,4 triệu đồng tháng. Cịn ở khu
vực nơng thơn, tại miền Bắc, thu nhập bình quân là 1,7 triệu
đồng/người/tháng, miền Trung và miền Nam là 1,8 triệu
đồng/người/tháng (số liệu năm 2016)
 Sự phân hóa giàu nghèo có chiều hướng gia tăng đã và đang ảnh hưởng
lớn đến đại đoàn kết dân tộc.
 Một số cá nhân, tổ chức gây chống phá, gây chia rẽ khối đại đoàn kết

toàn dân.

Để đại đoàn kết toàn dân tộc thật sự là nguồn sức mạnh, là động lực chủ yếu thì
cần phải:


Quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đồn kết dân tộc và
mặt trận dân tộc.


YOU CAN LERN BY HEART!








6.

Cần nắm vững những quan điểm cơ bản và cũng là những định
hướng về phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc.
Quyền làm chủ đất nước của nhân dân cần được tôn trọng. Pháp luật
phải bảo đảm để nhân dân thật sự là người chủ, thật sự làm chủ như
Hiến pháp (sửa đổi, bổ sung) đã quy định.
Thắt chặt mối liên hệ giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân.
Kiên trì thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân
chủ, văn minh”.
Đảng, Nhà nước và nhân dân ta cần tiếp tục phát huy truyền thống

đoàn kết, cùng nhau hợp sức xây dựng cho được một xã hội đồng
thuận cao trên tinh thần cởi mở, độ lượng, tin cậy lẫn nhau vì sự ổn
định, phát triển toàn diện và bền vững của đất nước.

Quan điểm của Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, do dân và vì
dân:
Trong tác phẩm Thường thức chính trị (1953), Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Ở
nước ta chính quyền là của nhân dân, do nhân dân làm chủ”.Theo Hồ Chí
Minh thi nhà nước phải là nhà nước của dân, do dân, vì dân.
Thứ nhất, nhà nước của dân:






Quan điểm nhất quán của Hồ Chí Minh là xác lập tất cả mọi quyền
lực trong nhà nước và trong xã hội đều thuộc về nhân dân. Điều này
được thể hiện qua các Hiến pháp năm 1946 và 1959 do Người lãnh
đạo soạn thảo.
Hồ Chí Minh cho rằng: “Nước ta là nước dân chủ, nghĩa là nước nhà
do nhân dân làm chủ”, “Chế độ ta là chế độ dân chủ, tức là nhân dân
làm chủ”, “Nước ta là nước dân chủ, địa vị cao nhất là dân, vì dân là
chủ”
Với ý nghĩa đó, người dân được hưởng mọi quyền dân chủ, đồng thời
nhà nước phải có trách nhiệm đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân.

Thứ hai, nhà nước do dân:
Nhà nước là do dân lập nên, do dân ủng hộ, dân làm chủ. Chính
vì thế Hồ Chí Minh nhấn mạnh đến nhiệm vụ phải làm cho dân hiểu,

giác ngộ để nâng cao trách nhiệm làm chủ.
Người nêu rõ quyền của dân và nhân dân tham gia quản lý Nhà nước
ở chỗ:
 Toàn bộ công dân bầu ra Quốc hội


YOU CAN LERN BY HEART!





Quốc hội bầu ra Chủ tịch nước, Uỷ ban thường vụ Quốc hội và
Chính phủ.
Chính phủ là cơ quan hành chính cao nhất của Nhà nước, thực
hiện các quyết định của Quốc hội và chấp hành pháp luật
Mọi công việc của bộ máy nhà nước trong việc quản lý xã hội
đều thực hiện ý chí của dân.

Thứ ba, Nhà nước vì dân:
Là một nhà nước lấy lợi ích chính đáng của nhân dân làm mục
tiêu, tất cả đều vì lợi ích của nhân dân, ngồi ra khơng có bất cứ
lợi ích nào khác.
 Hồ Chí Minh ln tâm niệm: Phải làm cho dân có ăn, phải làm
cho dân có mặc, phải làm cho dân có chỗ ở, phải làm cho dân
được học hành.
 Một nhà nước vì dân, theo quan điểm của Hồ Chí Minh, là từ
Chủ tịch nước đến cơng chức bình thường đều phải làm công
bộc, làm đầy tớ cho nhân dân chứ không phải làm “quan cách
mạng” để “đè đầu cưỡi cổ nhân dân”.

Hiện nay, Đảng ta vẫn đang Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp
quyền XHCN của dân, do dân và vì dân:
 Thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 3 Ban Chấp hành Trung ương
Đảng (Khóa VIII) về “Phát huy quyền làm chủ của nhân dân, tiếp tục
xây dựng Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong sạch,
vững mạnh”. Bảo đảm tăng cường vai trị lãnh đạo của Đảng, phát huy
trách nhiệm, tính chủ động của các cơ quan nhà nước.
 Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng đã nhấn mạnh “Tiếp tục xây
dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa do Đảng lãnh
đạo là nhiệm vụ trọng tâm của đổi mới hệ thống chính trị...”
 Cơ chế phân cơng, phối hợp và kiểm sốt quyền lực trong tổ chức và
hoạt động của Nhà nước được phân định rõ hơn.
 Tăng cường quyền làm chủ của nhân dân thông qua công tác bầu cử,
ứng cử, người dân được khuyến khích góp ý, giải pháp vào những vấn
đề chung của đất nước,…




Tuy nhiên, vẫn không thể tránh được những thiếu sót trong việc xây dựng
nhà nước của dân, do dân, vì dân:


Một số khơng ít cán bộ lợi dụng chức quyền để mưu lợi bản thân,
tham nhũng, phạm pháp,…. gây mất lòng tin trong nhân dân như vụ


YOU CAN LERN BY HEART!





ông Võ Kim Cự, ông Trịnh Xn Thanh, ơng Nguyễn Thanh Hóa,
ơng Đinh La Thăng,….
Một bộ phận cán bộ có thái độ chưa tích cực khi tiếp xúc, làm việc
với nhân nhân, gây bức xúc trong nhân dân.
Cịn thiếu sót trong cơng tác lấy ý kiến người dân đối với các công
việc chung của đất nước như quy hoạch, giáo dục, y tế,… Có thể kể
đến vụ người dân Đồng Tâm, Mỹ Đức bắt giữ công an, nhà báo, phó
chủ tịch huyện vì liên quan đến tranh chấp đất đai.

Do vậy, Đảng ta cần phải:








Cần quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về sự lãnh đạo của Đảng
đối với Nhà nước.
Giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và
xã hội; kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Mở rộng dân chủ đi đơi với tăng cường kỷ cương, siết chặt kỷ luật.
Đẩy mạnh các hoạt động thanh tra, kiểm tra trong nội bộ các cơ quan,
tổ chức nhà nước.
Huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị và tồn dân trong đấu
tranh phịng, chống tội phạm, bảo vệ an ninh, trật tự.
Hoàn thiện thể chế, chức năng, nhiệm vụ, phương thức và cơ chế vận

hành, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.
Tích cực lắng nghe và thực hiện góp ý, sáng kiến của người dân vào
các vấn đề chung của đất nước.

Có như vậy thì Đảng mới xây dựng được một nhà nước của dân, do dân
và vì dân. Được nhân dân tín nhiệm và tin yêu.
7.

Quan điểm của Hồ Chí Minh về ngun tắc xây dựng đạo đức mới
Nói đi đơi với làm:
Hồ Chí Minh coi đây là ngun tắc quan trọng bậc nhất trong xây
dựng một nền đạo đức mới. Điều này đã được Người khẳng định trong
tác phẩm Đường kách mệnh và chính bản thân Hồ Chí Minh là tấm
gương sáng về nói đi đơi với làm.


Nêu gương về đạo đức là một nét đẹp truyền thống của văn hóa phương
Đơng. Hồ Chí Minh khẳng định rằng: “Lấy gương người tốt, việc tốt để hằng ngày
giáo dục lẫn nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng Đảng, xây dựng
các tổ chức cách mạng, xây dựng con người mới, cuộc sống mới”.


YOU CAN LERN BY HEART!

Bên cạnh đó, Người nói rằng: “Người tốt, việc tốt nhiều lắm, ở đâu cũng có.
Ngành, giới nào, địa phương nào, lứa tuổi nào cũng có”.
Như thế, một nền đạo đức thực sự vững chắc, rộng lớn khi những chuẩn
mực đạo đức trở thành hành vi đạo đức của tồn xã hội.




Xây đi đơi với chống:
Để xây dựng một nền đạo đức mới cần kết hợp chặt chẽ giữa xây và chống.
 Đạo đức cần phải được xây dựng thông qua việc giáo dục. Phải tiến
hành phù hợp với từng giai đoạn, lứa tuổi, ngành nghề, giai cấp, môi
trường khác nhau. Chú trọng đến sự tự giác.
 Phải đi đơi với chống. Hồ Chí Minh cho rằng, đạo đức chỉ có thể được
xây dựng thành cơng trên cơ sở kiên trì mục tiêu chống chủ nghĩa đế
quốc, chống những thói quen, tập tính lạc hậu, loại trừ chủ nghĩa cá
nhân.
Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời:
 Hồ Chí Minh chỉ ra rằng, mỗi người tự nhận thấy việc trau dồi đạo đức
cách mạng là một việc “sung sướng, vẻ vang nhất trên đời”.
 Đạo đức cách mạng là đạo đức dấn thân, đạo đức trong hành động vì độc
lập, tự do dân tộc, hạnh phúc nhân dân. Do vậy mà đòi hỏi mỗi người
phải tự giác rèn luyện thơng qua hoạt động thực tiễn, nhìn thẳng vào
mình, phát huy cái tốt và hạn chế, khắc phục cái xấu. Đó là một cơng
việc phải luyện tập suốt đời.

Xây dựng đạo đức theo quan điểm của Hồ Chí Minh là một vấn đề vô cùng cần
thiết không chỉ đối với cán bộ, Đảng viên mà còn đối với tồn dân tộc nói chung,
sinh viên, thế hệ trẻ nói riêng. Thực tế hiện nay, đạo đức trong một bộ phận dân tộc
còn yếu kém, lệch lạc:





Nhiều bộ phận thanh niên tham gia có hành vi trái pháp luật như tiêm chích,

mua bán ma túy, tụ tập đánh bài, đua xe, cướp bóc, thậm chí là giết người
chỉ để trả thù, cướp tài sản hay chỉ vì va chạm khi tham gia giao thông. Như
vụ án giết 6 mạng người ở Bình Phước năm 2015 gây chấn động dư luận của
Nguyễn Hải Dương hay gần đây nhất là vụ án giết 5 người trong một gia
đình ở Bình Tân (Tp.HCM) hồi tháng 2 vừa qua của bị cáo Nguyễn Hữu
Tình,….
Đạo đức cịn đi xuống ngay cả trong gia đình, những vụ án liên quan đến
chồng giết vợ, vợ giết chồng, cháu giết bà,… ngày càng gia tăng.
Một số cán bộ, Đảng viên suy thoái đạo đức, lợi dụng chức quyền để mưu
lợi cho bản thân,….


YOU CAN LERN BY HEART!

Tuy nhiên, bên cạnh đó, vẫn còn nhiều tấp gương sáng trong việc thực hiện, rèn
luyện đạo đức theo tư tưởng Hồ Chí Minh:




Nhiều cán bộ nêu gương sáng trong việc giữ gìn an ninh trật tự, lối sống
văn minh, có thể kể đến như ơng Đồn Ngọc Hải (phó chủ tịch UBND
Quận 1) hay bà Trương Thị Minh Tín (Chủ tịch UBND phường Bình Trị
Đơng B) trong việc giải quyết lấn chiếm vỉa hè.
Nhiều tấm gương vượt khó hiếu học, vươn lên nghịch cảnh vẫn đang tỏa
sáng trong xã hội.

Để tiếp tục thực hiện quan điểm đạo đức mới, cần phải:





Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng trong xây
dựng lối sống văn hóa cho nhân dân.
Xử lý nghiêm những hành vi phạm pháp, đặc biệt là phải thực hiện
ngay trong cơ quan, tổ chức nhà nước, làm gương cho nhân dân.
Chú trọng công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên ngay trong gia
đình và cịn ngồi trên ghế nhà trường,…

Có như vậy thì đạo đức trong nhân dân mới nâng cao, tích cực góp phần vào
xây dựng một xã hội văn minh, tiên tiến.
8.




Quan điểm của Hồ Chí Minh về chiến lược “trồng người”
“Trồng người” vừa là yêu cầu khách quan, vừa cấp bách, vừa lâu dài của
cách mạng:
 Con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của cách mạng. Hồ Chí
Minh rất quan tâm đến sự nghiệp giáo dục, đào tạo, rèn luyện con người.
 Con người phải được đặt vào vị trí trung tâm của sự phát triển, vừa nằm
trong chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của đất nước với nghĩa rộng,
vừa nằm trong chiến lược giáo dục và đào tạo theo nghĩa hẹp.
“Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần có những con người xã
hội chủ nghĩa”
 Ngay từ đầu, phải đặt ra nhiệm vụ xây dựng con người có những phẩm
chất cơ bản, tiêu biểu cho con người mới xã hội chủ nghĩa, làm gương,
lôi cuốn xã hội. Đây là cơng việc lâu dài, thuộc về trách nhiệm của tồn
dân.

 Mỗi bước xây dựng con người như là một nấc thang xây dựng chủ nghĩa
xã hội.


YOU CAN LERN BY HEART!

Quan điểm của Hồ Chí Minh về con người mới xã hội chủ nghĩa có hai
mặt gắn bó với nhau. Một là kế thừa giá trị tốt đẹp của dân tộc, hai là
hình thành nên những phẩm chất mới.
Chiến lược “trồng người” là một trọng tâm, một bộ phận hợp thành của
chiến lược phát triển kinh tế -xã hội:
 Biện pháp quan trọng bậc nhất để thực hiện chiến lược “trồng người” là
giáo dục.
 Nội dung, phương pháp giáo dục phải hoàn thiện kể cả đức, trí, thể, mỹ,
phải đặt đạo đức, lý tưởng, tình cảm cách mạng, lối sống xã hội chủ
nghĩa lên hàng đầu. Phải kết hợp giữa lời nói và việc làm.
 Có “trồng người” đạt kết quả thì mới đóng góp cho xã hội những thành
phần ưu tú, góp phần phát triển kinh tế-xã hội.




“Trồng người” là công việc tram năm, không thể nóng vội “một sớm một
chiều”, khơng phải tùy tiện, đến đâu hay đến đó. Hồ Chí Minh cho rằng: “việc học
khơng bao giờ cùng, cịn sống cịn phải học” .


Nói về “chiến lược” trồng người hiện nay, Đảng và Nhà nước ta đã đạt nhiều
thành tựu như:
 Mặc dù khủng khoảng tài chính và suy thối kinh tế tồn cầu, nhưng thu

hút vốn đầu tư nước ngoài vào nước ta đạt cao.
 Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực, năng lực sản xuất và tiềm lực kinh
tế của đất nước không ngừng tăng lên, đời sống vật chất và tinh thần của
nhân dân được cải thiện rõ rệt.
 Hệ thống an sinh xã hội được coi trọng và từng bước mở rộng, cơng
cuộc xóa đói giảm nghèo đạt được những thành tựu nổi bật, tỷ lệ hộ
nghèo giảm (theo ước tính dưới 7% năm 2017). Việt Nam đã ra khỏi tình
trạng kém phát triển, bước vào nhóm nước có thu nhập trung bình (GDP
bình qn đầu người năm 2017 ước tính khoảng 2.400 USD).
 Xây dựng, đổi mới, hoàn hiện hệ thống giáo dục các cấp. Đổi mới
phương pháp giảng dạy, học đi đôi với hành. Tỷ lệ chi ngân sách cho
giáo dục hàng năm của Việt Nam ở mức xấp xỉ 20%, tương đương 5%
GDP.
 Công tác giáo dục đạo đức, tư tưởng được đưa vào chương trình giảng
dạy các cấp.
Bên cạnh đó, cũng tồn tại những hạn chế:
Văn kiện Đại hội XI của Đảng đánh giá:


YOU CAN LERN BY HEART!









Chất lượng giáo dục và đào tạo chưa đáp ứng yêu cầu phát

triển, nhất là đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao cịn hạn chế.
Chưa chuyển mạnh sang đào tạo theo nhu cầu của xã hội.
Chưa giải quyết tốt mối quan hệ giữa tăng số lượng, quy mô
với nâng cao chất lượng, giữa dạy chữ và dạy người.
Chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học cịn lạc hậu,
đổi mới chậm.
Cơ cấu giáo dục khơng hợp lý giữa các lĩnh vực, ngành nghề
đào tạo.
Chất lượng giáo dục toàn diện giảm sút, chưa đáp ứng được
yêu cầu của sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố.
Quản lý nhà nước về giáo dục còn bất cập. Xu hướng thương
mại hoá và sa sút đạo đức trong giáo dục khắc phục còn chậm,
hiệu quả thấp đang trở thành nỗi bức xúc của xã hội.

Để chiến lược “trồng người” trở nên hiệu quả, cần phải:









Tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước
đối với vấn đề phát triển đào tạo con người mới xã hội chủ
nghĩa.
Đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực " chăm lo bồi
dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau".
Phát huy hiệu quả vai trị của Đồn thanh niên, và các đồn thể

xã hơi trong việc hình thành nhân cách con người mới xã hội
chủ nghĩa.
Kết hợp cơ sở đào tạo, nhà trường với doanh nghiệp, các
ngành, các địa phương trong nền giáo dục đào tạo con người
mới.
Xây dựng môi trường xã hội trong sạch, lành mạnh, cơ sở cơ
bản nhất cho lớp trẻ học tập đấu tranh và tôi luyện thành con
người mới xã hội chủ nghĩa.