KHUÔN KHỔ PHÂN TÍCH CHÍNH SÁCH THUẾ

CHƯƠNG 6:
KHN KHỔ PHÂN TÍCH
CHÍNH SÁCH THUẾ
TÀI CHÍNH CƠNG

03/22/21

1


Nội dung chính
 Thuế và sự phân phối thu nhập
 Thuế và hiệu quả kinh tế
 Phân tích thuế tối ưu

2


THUẾ
Nhà nước

Thuế

“ Thuế là một dạng cưỡng bức quan trọng. Tất cả mọi người
đều phải chịu theo luật. Sự thật là tồn bộ cơng dân tự
mình đặt gánh nặng thuế lên mình và mỗi cơng dân cũng
được hưởng phần hàng hóa cơng cộng do chính phủ cung
cấp” (Paul A. Samuelson)

03/22/21

3


TÍNH CHẤT CƠ BẢN
Tính chất cơ bản của thuế:
 Tính bắt buộc
 Tính khơng ngang giá (khơng đối giá)
 Tính khơng hồn trả trực tiếp

03/22/21

4


PHÂN LOẠI THUẾ


PHÂN TÍCH CHÍNH SÁCH THUẾ
Phân tích chính
sách thuế

Phân tích phạm vi
tác động của thuế


01

THUẾ VÀ SỰ PHÂN PHỐI THU NHẬP

THUẾ VÀ SỰ PHÂN PHỐI THU NHẬP
Tác động


THUẾ VÀ SỰ PHÂN PHỐI THU NHẬP


MƠ HÌNH CÂN BẰNG CỤC BỘ
 Phù

hợp với những thị trường có quy mơ
tương đối nhỏ so với tồn bộ nền kinh tế
 Phương tiện phân tích là mơ hình cung và
cầu
 Cơ chế thị trường cạnh tranh hoàn hảo

03/22/21

10


MƠ HÌNH CẦN BẰNG CỤC BỘ
Thuế gián thu – thuế đơn vị
Thuế đơn vị:
- Thuế đơn vị là loại thuế được tính theo một lượng (khoản) cố định trên mỗi đơn vị hàng hóa được bán
(được mua).

03/22/21

11

MƠ HÌNH CẦN BẰNG CỤC BỘ
Thuế đơn vị
 Thuế tác động lên đường cầu
Giá/lít
rượu

u=
$0.5/lit

a

Pa

Sc

P0 = $1.5

b
m

n
Dc
Qa
03/22/21

Q0

Lượng rượu/năm

12


MƠ HÌNH CẦN BẰNG CỤC BỘ
Thuế đơn vị
 Thuế tác động lên đường cầu
Giá/lít rượu

Pg: giá người tiêu
dùng phải trả

Gánh nặng người tiêu dùng P : giá gốc
o
f

Pg =$1.8

Sc

P0 = $1.5

g

Gánh nặng người sản xuất

Pn = $1.3

u

P = $1

D’c
Q1
03/22/21

Pn: giá người sản
xuất nhận được

Q0

Dc

Lượng rượu/năm
13


MƠ HÌNH CẦN BẰNG CỤC BỘ
Thuế đơn vị
 Thuế tác động lên đường cung
Giá/lít
rượu

S’c

u=
Sc
$0.5/lit
P0 = $1.5

Dc
03/22/21

Q0

Lượng rượu/năm

14


MƠ HÌNH CẦN BẰNG CỤC BỘ
Thuế đơn vị
 Thuế tác động lên đường cung
Giá/lít rượu

Pg: giá người tiêu
Gánh nặng người tiêu dùng dùng phải trả
S’c

Po: giá gốc

f

Pg =$1.8

u

P0 = $1.5

Sc

g

Gánh nặng
người sản xuất

Pn = $1.3

Pn: giá người sản
xuất nhận được

Dc
Q1
03/22/21

Q0

Lượng rượu/năm
15


MƠ HÌNH CẦN BẰNG CỤC BỘ
Thuế đơn vị
 Trường hợp cung hồn tồn khơng co giãn
Giá/đơn
vị X

SX

Cung hồn tồn khơng co giãn

u
Pg = Po

DX

Pn

Giá người cung cấp nhận
được giảm xuống bằng toàn
bộ số tiền thuế

D’X

X1 =
03/22/21

Xo

X/ năm
16


MƠ HÌNH CÂN BẰNG CỤC BỘ
Thuế đơn vị
 Trường hợp cung hoàn toàn co giãn
Giá/ đơn vị
Z

u

Pg

Pn
=

Giá người tiêu dùng trả tăng
bằng toàn bộ số tiền thuế
SZ

Po
Cung hoàn toàn
co giãn

DZ
D’Z

03/22/21

Z1

Zo

Z/năm

17


MƠ HÌNH CẦN BẰNG CỤC BỘ
Thuế đơn vị
 Tác động kinh tế của thuế đơn vị không phụ thuộc vào việc thuế đánh vào người bán hay người mua. Cả hai cùng chịu gánh nặng thuế

 Gánh nặng của người tiêu dùng: (giá cân bằng sau thuế - giá cân bằng trước thuế) + tiền thuế nộp bởi người tiêu dùng
 Gánh nặng của người sản xuất: (giá cân bằng trước thuế - giá cân bằng sau thuế) + tiền thuế nộp bởi người sản xuất

03/22/21

18


MƠ HÌNH CÂN BẰNG CỤC BỘ
Thuế đơn vị
Tác động kinh tế của thuế phụ thuộc vào độ co giãn
của cung và cầu hàng hóa

Hồn tồn
khơng co giãn
Hồn tồn
co giãn

Cầu

Cung

người tiêu dùng
phải gánh chịu
toàn bộ thuế

người sản xuất sẽ
gánh chịu toàn bộ
gánh nặng thuế

người sản xuất
chịu toàn bộ
gánh nặng thuế

người tiêu dùng phải
gánh chịu toàn bộ
gánh nặng thuế


MƠ HÌNH CẦN BẰNG CỤC BỘ
Thuế đơn vị
Ngun tắc xác định ảnh hưởng của thuế
1. Trách nhiệm pháp lý của thuế không phân định rõ
ai là người gánh chịu thuế thực sự
2. Khía cạnh thị trường mà thuế đánh vào (sản xuất
hay tiêu dùng) khơng phản ánh thích hợp sự phân
phối gánh nặng thuế
3. Các đối tượng có cung hoặc cầu hồn tồn co
giãn thì khơng gánh chịu thuế (những yếu tố co
giãn giúp tránh thuế)
03/22/21

20


MƠ HÌNH CẦN BẰNG CỤC BỘ
Thuế gián thu – thuế tỉ lệ
Thuế tỉ lệ:
- Loại thuế đánh theo tỉ lệ phần trăm trên giá cả hàng hóa

03/22/21

21


MƠ HÌNH CẦN BẰNG CỤC BỘ
Thuế tỷ lệ
 Tác động lên đường cầu
Giá/ kg
lương
thực
Sf
r

Pr
Po

m

Pm
s
n

Qr
03/22/21

Qo

D’f

Qm

Df

Lương thực/năm
22


MƠ HÌNH CẦN BẰNG CỤC BỘ
Thuế tỷ lệ
 Tác động lên đường cầu
Gánh nặng người tiêu dùng

Giá/ kg
lương
thực

Sf
r

Pg
Po
Pn

m
s
n

Qr
03/22/21

Gánh nặng người sản xuất

Qo

D’f

Df

Lương thực/năm
23


MƠ HÌNH CẦN BẰNG CỤC BỘ
Thuế đối với các yếu tố sản xuất
BHXH
 BHXH do người lao động chi trả được xem như

thuế đánh vào tiền lương của người lao động và
do người chủ lao động nộp thay cho người lao
động. Nguồn thu này được CP dùng cho an sinh
xã hội

03/22/21

24


MƠ HÌNH CẦN BẰNG CỤC BỘ
Thuế đối với các yếu tố sản xuất

 Tác động của thuế tiền lương (thuế BHXH) với

cung lao động hồn tồn khơng co giãn
Lương trên
mỗi giờ làm
việc

SL

Wg =

Cung lao động không co giãn
Người lao động chịu toàn bộ
gánh nặng thuế

W0
Wn

D’L
L0 = L1
03/22/21

DL

Giờ làm việc mỗi năm
25