Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
……/……

BỘ NỘI VỤ
…/…

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGUYỄN THỊ THU HẰNG

CHẤT LƢỢNG CƠNG CHỨC CẤP XÃ
TẠI THỊ XÃ AN KHÊ, TỈNH GIA LAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG

ĐĂKLĂK, NĂM 2019


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

……/……

…/…

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN THỊ THU HẰNG

CHẤT LƢỢNG CƠNG CHỨC CẤP XÃ
TẠI THỊ XÃ AN KHÊ, TỈNH GIA LAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
Mã số: 8 34 04 03

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. NGUYỄN THÁI BÌNH

LỜI CẢM ƠN

ĐĂKLĂK, NĂM 2019


LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, em xin trân trọng gửi lời cảm ơn các các thầy giáo, cô
giáo Học viện Hành chính Quốc gia đã nhiệt tình giảng dạy, truyền đạt kiến
thức và hướng dẫn em thực hiện đề tài nghiên cứu này. Em xin bày tỏ lòng
biết ơn sâu sắc đến thầy giáo TS. Nguyễn Thái Bình, người đã trực tiếp hướng
dẫn em hoàn thành Luận văn.
Xin chân thành cảm ơn Ban Thường vụ Thị ủy, Ủy ban nhân dân thị xã
An Khê, Ban Tổ chức Thị ủy, Phòng Nội vụ thị xã, Ủy ban nhân dân các xã,
phường thuộc thị xã An Khê và các đồng nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi và
giúp đỡ cho em trong suốt quá trình nghiên cứu thực hiện Luận văn.
Với kiến thức đã được tiếp thu tại trường, kinh nghiệm công tác, sự
giúp đỡ của giáo viên hướng dẫn, bản thân em đã sắp xếp thời gian và đầu tư
nghiên cứu khoa học một cách nghiêm túc; song, chắc chắn sẽ khơng tránh
khỏi những tồn tại, thiếu sót. Em mong nhận được sự góp ý chân thành của
các nhà khoa học, các thầy giáo, cô giáo và đồng nghiệp để em bổ sung, hoàn
thiện Luận văn.
Ngƣời viết luận văn

Nguyễn Thị Thu Hằng


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu độc lập của cá nhân,
dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Thái Bình - Hiệu trưởng Trường Chính trị
tỉnh Gia Lai. Các số liệu, nội dung được trình bày trong luận văn hoàn toàn
trung thực, nguồn gốc rõ ràng và xuất phát từ thực tế nghiên cứu về chất
lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai, chưa được công bố
trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào.
Ngƣời viết luận văn

Nguyễn Thị Thu Hằng


MỤC LỤC
Trang Phụ bìa

Trang

Lời cám ơn
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các từ, cụm từ viết tắt
Danh mục các bảng
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài luận văn ........................................................................ 1
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ................................. 2
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn ......................................................... 5
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ....................................... 5

5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn .................. 6
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ................................................. 7
7. Kết cấu của luận văn ................................................................................. 8
Chƣơng 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC CẤP
XÃ ..................................................................................................................... 9
1.1. Công chức cấp xã ................................................................................... 9
1.2. Chất lượng công chức cấp xã và sự cần thiết nâng cao chất lượng cơng
chức cấp xã .................................................................................................. 16
1.3. Các tiêu chí đánh giá chất lượng công chức cấp xã ............................. 20
1.4. Các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến chất lượng công chức cấp xã ......... 29
Tiểu kết chương 1........................................................................................ 34
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ TẠI
THỊ XÃ AN KHÊ, TỈNH GIA LAI ............................................................. 35
2.1. Khái quát về vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội thị xã An
Khê, tỉnh Gia Lai ......................................................................................... 35


2.2. Thực trạng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai ............. 37
2.3. Thực trạng chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai
..................................................................................................................... 43
2.4. Đánh giá chung về chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh
Gia Lai ......................................................................................................... 60
Tiểu kết chương 2........................................................................................ 67
Chƣơng 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC
CẤP XÃ TẠI THỊ XÃ AN KHÊ, TỈNH GIA LAI ..................................... 68
3.1. Mục tiêu nâng cao chất lượng công chức cấp xã ................................. 68
3.2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An
Khê, tỉnh Gia Lai ......................................................................................... 72
Tiểu kết chương 3........................................................................................ 88
KẾT LUẬN .................................................................................................... 89

DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

STT

Nội dung

Chữ viết tắt

01

Biên chế

BC

02

Cán bộ, công chức, viên chức

CBCCVC

03

Công nghệ thông tin

CNTT

04

Hành chính

HC

05

Khiếu nại tố cáo

KNTC

06

Quản lý nhà nước

QLNN

07

Tài ngun mơi trường

TNMT

08

Ủy ban nhân dân

UBND

09

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc

UBMTTQ

10

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

UBMTTQVN

11

Vi phạm hành chính

VPHC


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng

Nội dung

Trang

Bảng 2.1

Số lượng công chức cấp xã, giai đoạn 2014-2018

37

Bảng 2.2

Cơ cấu công chức cấp xã, giai đoạn 2014-2018

40

Bảng 2.3

Trình độ văn hóa và chun mơn cơng chức cấp xã năm 2018

45

Bảng 2.4

Trình độ văn hóa và chun mơn cơng chức cấp xã, giai đoạn
2014-2018

47

Bảng 2.5

Trình độ lý luận chính trị cơng chức cấp xã năm 2018

48

Bảng 2.6

Trình độ lý luận chính trị cơng chức cấp xã, giai đoạn 2014-2018

49

Bảng 2.7

Trình độ quản lý nhà nước cơng chức cấp xã, giai đoạn 2014-2018

50

Bảng 2.8

Trình độ ngoại ngữ, tin học công chức cấp xã, giai đoạn 2014-2018

51

Bảng 2.9
Bảng 2.10
Bảng 2.11
Bảng 2.12

Công chức cấp xã tham gia các lớp bồi dưỡng, tập huấn, giai đoạn
2014-2018
Đánh giá kỹ năng làm việc của công chức cấp xã
Kết quả đánh giá chất lượng công chức cấp xã, giai đoạn 20142018
Đánh giá của công dân về thái độ, ý thức của công chức cấp xã
trong thực thi công vụ

54
55
57

58

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài luận văn
Đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã chiếm số lượng khá lớn trong tổng số
cán bộ, công chức của hệ thống chính trị ở Việt Nam, là một thành tố quan
trọng giúp cho hệ thống chính trị cơ sở thêm vững mạnh, năng lực của Đảng
cầm quyền ngày một tăng cao. Đây là đội ngũ trực tiếp triển khai thực hiện
các đường lối, chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của
Nhà nước tại cơ sở, đồng thời nắm bắt tình hình, tâm tư nguyện vọng của
nhân dân báo cáo cho cấp ủy, chính quyền xây dựng những chủ trương, chính
sách phù hợp.
Xác định được tầm quan trọng của cán bộ, công chức cấp xã; Đảng ta
và Chủ tịch Hồ Chí Minh ln quan tâm đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ
cấp cơ sở đủ số lượng, đảm bảo về tiêu chuẩn chất lượng nhằm đáp ứng được
yêu cầu nhiệm vụ. Hơn mười năm trở lại đây, hệ thống các quy định, chế độ
chính sách về cơng chức cấp xã ngày càng được quan tâm xây dựng hoàn
thiện tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho công tác tuyển dụng, sử dụng và phát
triển đội ngũ công chức cấp xã. Tuy nhiên, trong điều kiện nước ta đang đẩy
mạnh cơng cuộc cải cách hành chính, tiếp tục đổi mới, sắp xếp lại tổ chức bộ
máy của hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở tinh gọn, hoạt động hiệu
lực, hiệu quả thì đội ngũ cơng chức cấp xã và công tác xây dựng đội ngũ công
chức cấp xã vẫn còn những tồn tại cần khắc phục.
Thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai có nhiều đổi mới trong công tác quản lý
cán bộ, công chức các cấp, thể hiện ở kết quả quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng,
sử dụng và đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ; là nguồn lực quan trọng để
hiện thực hóa mục tiêu “phấn đấu xây dựng thị xã An Khê đến năm 2020 trở
thành đô thị loại III” [4].

1

Cơng chức cấp xã của thị xã đã có nhiều chuyển biến tích cực trong 05
năm trở lại, số lượng cơng chức cấp xã khơng thay đổi nhiều nhưng trình độ
kiến thức, năng lực chuyên môn, tinh thần làm việc được nâng lên, ngày càng
đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ. Tuy nhiên, xét trên tổng thể, chất lượng
công chức cấp xã và các yếu tố tác động đến chất lượng công chức cấp xã của
thị xã An Khê vẫn còn nhiều mặt hạn chế cần được chỉ rõ, để từ đó tìm hiểu
ngun nhân và đưa ra giải pháp khắc phục. Cơng chức cấp xã ngày càng
được chuẩn hóa về trình độ các mặt nhưng việc vận dụng kiến thức đã được
đào tạo, bồi dưỡng, kỹ năng xử lý tình huống, giải quyết khiếu nại, tố cáo và
thái độ ứng xử đối với người dân có lúc, có nơi chưa đảm bảo. Chế độ chính
sách, điều kiện làm việc của công chức chậm được đổi mới, chưa theo kịp với
sự phát triển của kinh tế - xã hội, chưa tạo động lực làm việc cũng như công
chức yên tâm cơng tác với nghề.
Việc nghiên cứu mang tính chất chun sâu về thực trạng công chức
cấp xã, các yếu tố tác động để tìm ra giải pháp nâng cao chất lượng công chức
cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai trong giai đoạn hiện nay là cần thiết
nhằm góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của Hệ thống chính trị thị xã,
đặc biệt chính quyền cấp xã. Đó chính là lý do tác giả chọn đề tài: “Chất
lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai”.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Thời gian qua, đã có rất nhiều cơng trình nghiên cứu các vấn đề liên
quan đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ, cơng chức nói chung và cơng chức
cấp xã nói riêng dưới nhiều góc độ khác nhau. Để có cơ sở nghiên cứu về lý
luận công chức cấp xã, chất lượng công chức cấp xã và các vấn đề liên quan,
tác giả đã tham khảo nhiều sách chuyên khảo, bài viết trên các tạp chí chuyên
ngành, luận văn … cụ thể như:
Thứ nhất, về giáo trình, sách chuyên khảo và đề tài khoa học:
2

Thang Văn Phúc, Nguyễn Văn Phương (2003), Cơ sở lý luận và thực
tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
Trong cuốn sách này, các tác giả đã nêu ra cơ sở lý luận về xây dựng đội ngũ
cán bộ, công chức theo yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do
dân, vì dân. Cuốn sách đã nêu quá trình hình thành và phát triển của đội ngũ
cán bộ, công chức ở Việt Nam cũng như kinh nghiệm xây dựng đội ngũ công
chức ở một số nước trên thế giới và bài học kinh nghiệm [29].
Nguyễn Phú Trọng, Trần Xuân Sầm (2003), Luận cứ khoa học cho việc
nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Trong cuốn sách,
trên cơ sở các quan điểm lý luận, tổng kết thực tiễn, hai tác giả đã nêu và phân
tích các luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ. Từ
đó, đưa ra hệ thống các quan điểm, phương hướng và giải pháp nhằm nâng
cao chất lượng đội ngũ công chức trong thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước. Tuy nhiên, tác phẩm viết ở tầm rộng: đội ngũ cán bộ
Nhà nước nói chung, chưa chuyên sâu về đội ngũ cán bộ cấp xã [28].
Thứ hai, có nhiều bài viết trên các tạp chí liên quan đến lĩnh vực nghiên
cứu:
- Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng,
Trưởng Ban Tổ chức Trung ương (2018), “20 năm thực hiện chiến lược cán
bộ và những bài học quý giá cho chúng ta”, Tạp chí Cộng sản, số 907 (52018), tr. 9-17. Trong bài viết, tác đã đã đánh giá một cách khái quát những
kết quả đã đạt được về công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo
quản lý các cấp của nước ta trong suốt 20 năm qua kể từ khi Nghị quyết
Trung ương 3 khóa VIII về Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước được ban hành; đồng thời, nêu bật những tồn tại,

3

hạn chế cần khắc phục và nguyên nhân, từ đó rút ra những bài học kinh
nghiệm trong công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp [24].
- PGS, TS Lê Trọng Tuyến, Học viện Chính trị Bộ Quốc phịng (2018),
“Nâng cao đạo đức cơng vụ của cán bộ, công chức ở nước ta hiện nay”, Sinh
hoạt lý luận chính trị Học viện Chính trị Khu vực III, số 4 (153), tr. 26-30.
Trong bài viết, tác giả đã đánh giá thực trạng về đạo đức công vụ của cán bộ,
công chức nước ta hiện nay và đề ra các giải pháp để nâng cao đạo đức công
vụ cho cán bộ, công chức [27].
- PGS, TS Nguyễn Minh Phương, Trường Đại học Nội vụ Hà Nội
(2019), “Yêu cầu đổi mới đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức đáp ứng yêu
cầu hội nhập quốc tế”, Sinh hoạt lý luận chính trị Học viện Chính trị Khu vực
III, số 1 (158), tr. 84-88. Tác giả đã đánh giá khái quát kết quả đào tạo, bồi
dưỡng cán bộ, công chức trong thời gian qua, và đề ra một số yêu cầu, giải
pháp nâng cao chất lượng cán bộ, công chức, trong đó có cơng chức cấp xã
[30].
Thứ ba, luận văn của Lê Phương Nguyên (2015) “Chất lượng công
chức cấp xã, thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum”, Luận văn Thạc sĩ Quản lý
Hành chính cơng, Học viện Hành chính Quốc gia [26].
Cùng nghiên cứu về đề tài chất lượng công chức cấp xã nhưng mỗi đề
tài lại có những cách tiếp cận, nghiên cứu khác nhau, trên cơ sở đó đề xuất
giải pháp để xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ cơng chức cấp xã phù
hợp với tình hình thực tiễn của địa phương.
Qua quá trình nghiên cứu các giáo trình, sách chuyên khảo và đề tài
trên đã giúp tác giả nhìn nhận một cách hệ thống về cơng chức, công chức cấp
xã và các nội dung cơ bản để nâng cao chất lượng công chức cấp xã. Từ đó,
tích lũy kiến thức để đưa vào đề tài nghiên cứu của bản thân. “Chất lượng
công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai” là đề tài nghiên cứu đầu
4

tiên trên địa bàn thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai về chất lượng công chức cấp xã
nên trong quá trình nghiên cứu tác giả đã chủ động thu thập các thông tin liên
quan đến nhiệm vụ nghiên cứu khoa học để phân tích, đánh giá và tìm ra các
giải pháp hiệu quả nhất phù hợp với thực trạng đội ngũ cơng chức cấp xã và
tình hình thực tế của địa phương.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
- Mục đích: Trên cơ sở lý luận chung về cơng chức cấp xã, nâng cao
chất lượng công chức cấp xã; luận văn sẽ tập trung nghiên cứu thực trạng chất
lượng công chức cấp xã và việc nâng cao chất lượng công chức cấp xã trên
địa bàn thị xã An Khê thời gian qua để đề xuất những giải pháp nhằm góp
phần nâng cao chất lượng cơng chức cấp xã đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thời
kỳ mới.
- Nhiệm vụ:
+ Phân tích cơ sở lý luận về chất lượng cơng chức cấp xã, hệ thống hóa
các quan điểm của Đảng, Nhà nước về công chức cấp xã; xem xét, nghiên cứu
đặc điểm, vị trí, vai trị, chức năng, nhiệm vụ của công chức cấp xã và các yếu
tố tác động đến việc nâng cao chất lượng công chức cấp xã trong giai đoạn
hiện nay.
+ Nghiên cứu, phân tích số liệu, nêu rõ thực trạng chất lượng công chức
cấp xã trên địa bàn thị xã An Khê; kết quả đạt được của q trình nâng cao
chất lượng cơng chức cấp xã thời gian qua.
+ Trên cơ sở phân tích trên, đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng
công chức cấp xã trên địa bàn thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
- Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của luận văn là chất
lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai.
- Phạm vi nghiên cứu:
5

+ Về không gian: Trên địa bàn các xã, phường thuộc thị xã An Khê,
tỉnh Gia Lai.
+ Về thời gian: Từ năm 2014 đến năm 2018.
+ Về nội dung: Chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh
Gia Lai, trong phạm vi luận văn này tập trung nghiên cứu các tiêu chí đánh
giá chất lượng cơng chức cấp xã (phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống; năng
lực làm việc; kết quả hoàn thành nhiệm vụ và mức độ hài lòng của người
dân).
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn
- Phương pháp luận: Thực hiện nghiên cứu đề tài này, tác giả sử dụng
phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử.
- Phương pháp nghiên cứu:
+ Phương pháp thống kê;
+ Phương pháp khảo cứu tài liệu;
+ Phương pháp so sánh, phân tích, quy nạp, diễn dịch và phương pháp
thực chứng để làm sáng tỏ vấn đề nghiên cứu.
+ Phương pháp điều tra xã hội học (thông qua các bảng hỏi): đối với
phương pháp này tác giả tiến hành điều tra xã hội học đối với 02 loại đối
tượng để phục vụ nhiệm vụ nghiên cứu của mình:
Đối với điều tra đánh giá chất lượng công chức cấp xã, tác giả tiến hành
phát phiếu điều tra cho 65 công chức công tác tại các xã, phường thuộc thị xã
An Khê, tỉnh Gia Lai để đánh giá trên nhiều mặt: đánh giá về công tác đào
tạo, bồi dưỡng công chức cấp xã; về kỹ năng làm việc; về khả năng đáp ứng
yêu cầu, nhiệm vụ trong thực thi công vụ.
Đối với điều tra đánh giá của công dân địa phương đối với công chức
cấp xã: tác giả tiến hành phát phiếu điều tra cho 100 công dân công tác tại các
ngành nghề khác nhau (công chức, viên chức, nông dân, công nhân và một số
6

ngành nghề khác) trên địa bàn thị xã An Khê để đánh giá trên các mặt: đánh
giá trình độ, năng lực, đạo đức lối sống của công chức; về thái độ, ý thức của
công chức trong thực thi công vụ.
Sau khi thực hiện xong việc điều tra, tác giả tiến hành tổng hợp, phân
tích, đánh giá kết quả thu thập được để làm căn cứ cho việc nghiên cứu đề tài.
Để phục vụ cho việc nghiên cứu và áp dụng các phương pháp nghiên
cứu, nguồn tài liệu được lấy từ:
+ Nguồn tư liệu được lấy từ các báo cáo thống kê, báo cáo tổng kết của
Ủy ban nhân dân thị xã về số lượng, chất lượng công chức cấp xã, thị xã An
Khê giai đoạn 2014-2018.
+ Báo cáo công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp xã, thị xã An khê
giai đoạn 2014-2018
+ Một số văn bản chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương về xây
dựng đội ngũ cán bộ, cơng chức thị xã nói chung, trong đó có cơng chức xã,
phường.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Ý nghĩa lý luận: Đề tài là cơng trình đầu tiên nghiên cứu về cơng
chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai từ cơ sở tổng hợp các nghiên cứu
lý luận Tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, chủ trương của Đảng, quy
định của Nhà nước về vấn đề công chức cấp xã. Do đó, sẽ có sự đóng góp
nhất định về mặt lý luận trong việc nghiên cứu, xây dựng đội ngũ công chức
cấp xã tại thị xã An Khê.
- Ý nghĩa thực tiễn: Thông qua việc nghiên cứu, phân tích một cách
tổng thể thực trạng chất lượng cơng chức cấp xã của thị xã trong giai đoạn 05
năm (2014-2018), giúp tác giả đánh giá một cách toàn diện, khách quan
những ưu điểm, kết quả đạt được trong công tác xây dựng đội ngũ công chức
cấp xã cũng như những tồn tại hạn chế và nguyên nhân để tìm giải pháp khắc
7

phục. Là cơ sở để tham mưu, đề xuất cho cấp ủy, chính quyền thị xã những
định hướng lâu dài, giải pháp hữu hiệu nâng cao chất lượng công chức cấp xã
tại thị xã An Khê trong thời gian tới. Bên cạnh đó, đề tài cũng là cơ sở để các
nhà nghiên cứu sau có thể tham khảo, vận dụng và tiếp tục nghiên cứu ở mức
độ cao hơn.
7. Kết cấu của luận văn
Luận văn gồm 03 chương:
- Chương 1: Lý luận chung về chất lượng công chức cấp xã.
- Chương 2: Thực trạng chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê,
tỉnh Gia Lai.
- Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng công chức cấp xã tại thị xã
An Khê, tỉnh Gia Lai.

8


Chương 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ
1.1. Công chức cấp xã
1.1.1. Khái niệm công chức cấp xã
Công chức là một bộ phận cấu thành quan trọng của nền hành chính
nhà nước, bất kỳ một quốc gia nào trên thế giới muốn xây dựng một bộ máy
hành chính nhà nước phát triển đều chú trọng xây dựng một đội ngũ cơng
chức có chất lượng.
Trong khoa học hành chính, thuật ngữ cơng chức được tiếp cận nhiều
cách khác nhau, theo đó “cơng chức” thường được hiểu một cách khái quát là
những người được Nhà nước tuyển dụng, nhận một công vụ hoặc một nhiệm
vụ nhất định, do Nhà nước trả lương và có nghĩa vụ, bổn phận phục vụ Nhân
dân, phục vụ Nhà nước theo các quy định của pháp luật. Tuy nhiên, phạm vi

xác định công chức lại khác nhau đối với mỗi quốc gia phụ thuộc vào thể chế
chính trị, cách thức tổ chức bộ máy Nhà nước và lịch sử văn hóa, quốc gia
mỗi dân tộc.
Ở nước ta, thuật ngữ “cán bộ, công chức” được sử dụng khá phổ biến
như một khái niệm thống nhất, tuy nhiên nội hàm của nó khơng giống nhau
qua các thời kỳ.
Năm 1998, Pháp lệnh Cán bộ, công chức ra đời, là văn bản pháp lý cao
nhất của nước ta về cán bộ, công chức. Điều 1, Pháp lệnh quy định quy định:
“Cán bộ, công chức quy định tại Pháp lệnh này là công dân Việt Nam trong
biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước” [43, tr.1].
Tuy nhiên, ở khái niệm trên, vẫn chưa phân biệt rõ ràng giữa “cán bộ”
và “công chức”; đến khi Luật Cán bộ, cơng chức ra đời thì các khái niệm về
“cán bộ”, “công chức” và “cán bộ, công chức cấp xã” mới dần được phân biệt

9


rõ ràng hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý, sử dụng từng đối tượng
cán bộ, công chức.
Tại khoản 2, Điều 4, Luật cán bộ, công chức năm 2008 xác định: Công
chức là công dân Việt Nam được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ,
chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức
chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị
thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chun nghiệp,
cơng nhân quốc phịng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà
không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo,
quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà
nước, tổ chức chính trị - xã hội, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách
nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự
nghiệp công lập thì lương được đảm bảo từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp

công lập theo quy định của pháp luật [44].
Khoản 3, Điều 4, Luật cán bộ, công chức năm 2008 xác định “Công
chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh
chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và
hưởng lương từ ngân sách nhà nước” [44, tr.5].
Tại điểm 2, điều 3, chương II, Nghị định số 92/2009/NĐ-CP, ngày 22
tháng 10 năm 2009 của Chính phủ về chức danh, số lượng, một số chế độ,
chính sách đối với cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn và những người
hoạt động khơng chun trách ở cấp xã, thì cơng chức cấp xã bao gồm các
chức danh sau:
- Trưởng Công an;
- Chỉ huy trưởng quân sự;
- Văn phòng - Thống kê;

10


- Địa chính - xây dựng - đơ thị - mơi trường (đối với phường, thị trấn)
hoặc địa chính - nông nghiệp - xây dựng và môi trường (đối với xã);
- Tài chính - kế tốn;
- Tư pháp - hộ tịch.
- Văn hóa - xã hội.
Tùy theo loại đơn vị hành chính (cấp xã loại 1, loại 2, loại 3) mà số
lượng công chức cấp xã được phân bổ cho phù hợp và dao động từ 21 đến 25
biên chế.
Khác với công chức cấp huyện, cấp tỉnh, mỗi chức danh công chức cấp
xã chỉ được phân bổ từ 01 đến 02 biên chế nhưng phải thực hiện tất cả các
nhiệm vụ được giao ở từng lĩnh vực cụ thể như tài chính - kế tốn, tư pháp hộ tịch… nên địi hỏi ở cơng chức cấp xã trình độ chun mơn phù hợp với vị
trí cơng việc và nhiều kỹ năng cần thiết khác để phục vụ nhiệm vụ.
Như vậy, công chức cấp xã là công dân Việt Nam, được tuyển dụng

vào làm việc tại Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ
ngân sách nhà nước; được phân công đảm nhận một chức danh công chức và
thực hiện việc tham mưu cho chính quyền cấp xã các nhiệm vụ thuộc lĩnh
vực, chuyên ngành phụ trách; công chức cấp xã là lực lượng gần dân, sát dân
nhất, là cầu nối giữa chính quyền cơ sở với nhân dân.
1.1.2. Đặc điểm công chức cấp xã
Từ khái niệm của công chức cấp xã được nêu trong Luật cán bộ, cơng
chức (năm 2008) ta có thể khái qt một số đặc điểm cơ bản của cơng chức
cấp xã đó là: thông qua việc tuyển dụng trở thành công chức, làm việc thường
xuyên tại Ủy ban nhân dân cấp xã, đảm nhận một chức danh cụ thể theo quy
định, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Cũng giống như
cơng chức nói chung, một trong những đặc trưng hoạt động của công chức
cấp xã là hoạt động mang tính quyền lực nhà nước, thơng qua hoạt động thực
11


thi cơng vụ của mình để thực hiện các nhiệm vụ do nhà nước quy định, phục
vụ lợi ích của nhà nước và xã hội. Bên cạnh đó, cơng chức cấp xã có một số
đặc điểm cụ thể sau:
- Hoạt động của công chức cấp xã rất đa dạng, mỗi chức danh công
chức đảm nhận một số nhiệm vụ nhất định, do đó địi hỏi cơng chức cấp xã
phải đảm bảo các tiêu chuẩn về phẩm chất chính trị, đạo đức, năng lực làm
việc, khả năng hoàn thành nhiệm vụ và đáp ứng nhu cầu được phục vụ của
người dân.
- Đội ngũ công chức cấp xã chủ yếu là người dân địa phương, do đó có
mối quan hệ gắn bó với cộng đồng dân cư nơi sinh sống, am hiểu và bị ảnh
hưởng nhất định về truyền thống, phong tục, tập quán cũng như tình hình phát
triển kinh tế xã hội, an ninh chính trị của địa phương; có những thuận lợi
trong quá trình thực thi nhiệm vụ, đặc biệt là việc giải quyết những tình huống
phức tạp, những mâu thuẫn phát sinh ở cơ sở.

- Công chức cấp xã là những người gần dân nhất, là cầu nối quan trọng
giữa chính quyền với nhân dân. Họ là người trực tiếp tiếp xúc và giải quyết
công việc hằng ngày liên quan đến đời sống của nhân dân. Công chức cấp xã
là người trực tiếp chuyển tải chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách,
pháp luật của Nhà nước đến người dân, đồng thời tiếp nhận những kiến nghị,
phản ánh, tâm tư, nguyện vọng của người dân đến chính quyền cơ sở.
1.1.3. Vai trị cơng chức cấp xã
Thơng qua những đặc điểm cơ bản của công chức cấp xã, ta có thể đấy
được cơng chức cấp xã có một vai trị rất quan trọng trong nền hành chính nhà
nước nói chung và chính quyền cơ sở nói riêng. Đội ngũ cơng chức cơ sở có
vai trị rất quan trọng trong việc thực hiện chức năng triển khai, tổ chức thực
hiện các đường lối, chính sách, pháp luật vào cuộc sống và cung cấp dịch vụ

12


cơng cho người dân, tổ chức. Vai trị cơng chức cấp xã thể hiện ở các nội
dung sau:
- Là người hiện thực hóa sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà
nước về mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội ở địa phương. Là người trực
tiếp triển khai thực hiện các quyết định của cấp ủy, chính quyền cấp trên, của
cấp ủy, chính quyền cùng cấp. Thơng qua hoạt động thực thi cơng vụ của
mình, họ vừa là người tuyên truyền, quán triệt các nghị quyết, chỉ thị, quyết
định của cấp trên, vừa là người trực tiếp triển khai thực hiện thông qua việc
tham mưu cho lãnh đạo địa phương ban hành các chương trình, kế hoạch với
những giải pháp phù hợp với thực tiễn của địa phương.
- Trong hệ thống hành chính nhà nước ta, chính quyền cơ sở xã,
phường, thị trấn là cấp thấp nhất, gần dân nhất; vì vậy, cơng chức cấp xã là
người thường xuyên gặp gỡ, trao đổi, tiếp nhận, giải quyết hoặc đề xuất giải
quyết các ý kiến, kiến nghị, vướng mắc của người dân nhất. Do đó, sự đánh

giá, nhìn nhận của người dân đối với chính quyền một phần không nhỏ phụ
thuộc vào thái độ, hành vi, trách nhiệm của cơng chức cấp xã trong q trình
thực thi công vụ.
- Cũng giống như đội ngũ cán bộ, công chức nói chung, cơng chức cấp
xã có vai trị rất quan trọng trong cơng cuộc cải cách hành chính nhà nước, là
yếu tố quyết định đến thành công của nhiệm vụ quan trọng này.
1.1.4. Những quy định về tiêu chuẩn công chức cấp xã
- Tiêu chuẩn chung:
Công chức cấp xã phải đáp ứng những tiêu chuẩn chung quy định tại
điều 3 Nghị định 112/2011/NĐ-CP, ngày 05 tháng 12 năm 2011 của Chính
phủ về cơng chức xã, phường, thị trấn:
+ Hiểu biết về lý luận chính trị, nắm vững quan điểm, chủ trương,
đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.
13


+ Có năng lực tổ chức vận động nhân dân ở địa phương thực hiện có
hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.
+ Có trình độ văn hóa và trình độ chun mơn, nghiệp vụ phù hợp yêu
cầu nhiệm vụ, vị trí việc làm, có đủ năng lực và sức khỏe để hồn thành
nhiệm vụ được giao.
+ Am hiểu và tôn trọng phong tục, tập quán của cộng đồng dân cư trên
địa bàn cơng tác.
+ Có khả năng phối hợp với các đơn vị Quân đội nhân dân, Công an
nhân dân và lực lượng khác trên địa bàn tham gia xây dựng nền quốc phịng
tồn dân và thực hiện một số nhiệm vụ phịng thủ dân sự; giữ gìn an ninh,
chính trị, trật tự an tồn xã hội, bảo vệ Đảng, chính quyền, bảo vệ tính mạng,
tài sản của nhân dân, tài sản của Nhà nước (đối với chức danh công chức Chỉ
huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự cấp xã và Trưởng Công an xã).
- Những yêu cầu cụ thể của công chức cấp xã:

Theo Thông tư số 06/2012/TT-BNV, ngày 30 tháng 10 năm 2012 của Bộ
Nội vụ hướng dẫn về chức trách, tiêu chuẩn cụ thể, nhiệm vụ và tuyển dụng
công chức xã, phường, thị trấn quy định:
+ Độ tuổi: Đủ 18 tuổi trở lên;
+ Trình độ văn hóa: Tốt nghiệp trung học phổ thơng;
+ Trình độ chun mơn: Tốt nghiệp trung cấp chuyên nghiệp trở lên của
ngành đào tạo phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của chức danh công chức được
đảm nhiệm;
+ Trình độ tin học: Có chứng chỉ tin học văn phịng trình độ A trở lên;
+ Tiếng dân tộc thiểu số: Ở địa bàn công tác phải sử dụng tiếng dân tộc
thiểu số trong hoạt động công vụ thì phải biết thành thạo tiếng dân tộc thiểu
số phù hợp với địa bàn cơng tác đó; nếu khi tuyển dụng mà chưa biết tiếng

14


dân tộc thiểu số thì sau khi tuyển dụng phải hoàn thành lớp học tiếng dân tộc
thiểu số phù hợp với địa bàn công tác được phân công.
+ Sau khi được tuyển dụng phải hoàn thành lớp đào tạo, bồi dưỡng quản
lý hành chính nhà nước và lớp đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị theo
chương trình đối với các chức danh công chức cấp xã hiện đảm nhiệm.
Đối với chức danh Trưởng Công an xã và Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy
Quân sự cấp xã ngoài các tiêu chuẩn chung được nêu trên cần có thêm các
tiêu chuẩn cụ thể cho từng chức danh như sau:
- Chức danh Trưởng Công an xã thực hiện theo Nghị định số
73/2009/NĐ-CP, ngày 07 tháng 9 năm 2009 của Chính phủ quy định chi tiết
thi hành một số điều của Pháp lệnh Công an xã :
+ Lý lịch rõ ràng, phẩm chất đạo đức tốt, khơng có tiền án; tiền sự; bản
thân và gia đình chấp hành tốt chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của
Nhà nước; là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam.

+ Đủ sức khỏe để thực hiên nhiệm vụ Công an xã;
+ Trưởng Công an xã phải là người đã học xong chương trình trung học
phổ thơng trở lên.
- Chức danh Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự cấp xã thực hiện theo
Thông tư liên tịch số 01/2013/TTLT-BNV-BQP, ngày 10 tháng 4 năm 2013
của liên Bộ Nội vụ - Bộ Quốc phòng hướng dẫn việc quy hoạch, đào tạo, bồi
dưỡng và bố trí sử dụng Chỉ huy trưởng, Chỉ huy phó Ban Chỉ huy Quân sự
xã, phường, thị trấn:
+ Phải có bằng tốt nghiệp trình độ trung cấp chuyên nghiệp ngành quân
sự trở lên;
+ Có năng lực tham mưu cho cấp ủy, ủy ban nhân dân cấp xã ban hành
các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện cơng tác quốc phịng, cơng
tác dân quân tự vệ, giáo dục quốc phòng - an ninh và phòng thủ dân sự; xây
15


dựng nền quốc phịng tồn dân và thế trận an ninh nhân dân trên địa bàn cấp
xã;
+ Tham mưu có hiệu quả cho cấp ủy, chính quyền cấp xã trong việc lãnh
đạo, chỉ đạo thực hiện chế độ, chính sách đối với lực lượng dân quân tự vệ, dự
bị động viên, chính sách hậu phương quân đội.
+ Xây dựng và tổ chức thực hiện hồn thành các nhiệm vụ cơng tác quốc
phịng, qn sự ở cấp xã.
1.2. Chất lƣợng cơng chức cấp xã và sự cần thiết nâng cao chất
lƣợng cơng chức cấp xã
1.2.1. Chất lượng cơng chức cấp xã
Có nhiều quan điểm khác nhau về khái niệm chất lượng tùy cách thức
tiếp cận ở mỗi lĩnh vực, mục đích khác nhau.
Theo Từ điển Tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học do Nhà xuất bản Đà
Nẵng (năm 2000): “Chất lượng là cái tạo nên phẩm chất, giá trị của một con

người, một sự vật, sự việc” [35, tr.44].
Như vậy, khi nói đến chất lượng là ta nói đến phẩm chất, giá trị của con
người hay một sự vật nào đó, là tính chất tốt đẹp của con người hay vật dụng.
Chất lượng là cái tạo nên bản chất sự vật, là thuộc tính căn bản, ổn định, vốn
có bên trong của mỗi con người hay sự vật, hiện tượng, làm cho sự vật này
khác sự vật kia.
Chất lượng của cá nhân được hiểu là tổng hợp những phẩm chất nhất
định về sức khỏe, trí tuệ, phẩm chất đạo đức, năng lực … khi xã hội càng phát
triển, yếu tố tạo nên phẩm chất của cá nhân càng nâng cao hơn. Nhưng để xác
định chất lượng của một cá nhân ngoài phẩm chất, giá trị của chính bản thân
cơng chức thì cần một yếu tố quan trọng đó là sự đánh giá của xã hội.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, người cán bộ, cơng chức có chất lượng thì
phải hội đủ các tiêu chuẩn đức và tài, phẩm chất và năng lực, trình độ chuyên
16


môn, nghiệp vụ, phong cách, phương pháp công tác tốt, trong đó phẩm chất,
đạo đức là yếu tố hàng đầu.
Từ những cách tiếp cận trên, trong phạm vi luận văn này, ta có thể đưa
ra khái niệm về chất lượng công chức cấp xã như sau: Chất lượng công chức
cấp xã là tổng hợp những phẩm chất tốt đẹp của người cơng chức từ sức
khỏe, đạo đức, trình độ các mặt, năng lực … giúp cho cơng chức hồn thành
tốt nhiệm vụ được giao và được nhân dân tín nhiệm. Tiêu chí đánh giá chất
lượng cơng chức cấp xã ở các mặt sau: phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống;
năng lực làm việc (trình độ kiến thức, kỹ năng giải quyết cơng việc, thái độ);
kết quả hồn thành nhiệm vụ; mức độ hài lòng của người dân.
1.2.2. Nâng cao chất lượng công chức cấp xã
Dựa vào khái nhiệm chất lượng cơng chức cấp xã có thể hiểu nâng cao
chất lượng công chức cấp xã là tập hợp những giải pháp, phương pháp, cách
thức nhằm tác động tích cực đến từng cơng chức và đội ngũ cơng chức cấp xã

nói chung trên các mặt về phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống; trình độ
chun mơn, kỹ năng giải quyết cơng việc, thái độ của cơng chức, thơng qua
đó cơng chức đủ khả năng hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Việc nâng cao chất lượng công chức cấp xã được thực hiện thơng qua
các hoạt động: tuyển dụng, bố trí sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, kiểm tra giám
sát và thực hiện chế độ chính sách phù hợp nhằm tạo động lực cho cơng chức
làm việc hiệu quả, tích cực. Bên cạnh đó là sự nỗ lực rèn luyện, tự học tập
nâng cao trình độ mọi mặt của cá nhân mỗi công chức.
1.2.3. Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng công chức cấp xã
Cán bộ, công chức là một yếu tố vô cùng quan trọng cấu thành nên nền
hành chính của mỗi quốc gia, mọi hoạt động của nền hành chính đều được
thực hiện thơng qua đội ngũ cán bộ, cơng chức. Vì vậy, để xây dựng được
một nền hành chính vững mạnh, hiện đại, đáp ứng yêu cầu phục vụ cho xã hội
17