Bài 20. Chất dẫn điện và chất cách điện - Dòng điện trong kim loại

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Bài 20: Chất dẫn điện và chất cách điện.</b>

<b>Dòng điện trong kim loại.</b>

<b>I.Mục tiêu.</b>

- Nhận biết được vật liệu dẫn điện là vật liệu cho dòng điện đi qua và vật
liệu cách điện là vật liệu khơng cho dịng điện đi qua.

-Nêu được dòng điện trong kim loại là dòng các electron tự do dịch
chuyển có hướng.

-Quan sát vật và tiến hành thí nghiệm nhận biết chất dẫn điện và chất
cách điện.

- Nghiêm túc, có ý thức hợp tác và tinh thần làm việc tập thể.
<b>II.Chuẩn bị</b>

<b>1. GV:</b>

-Đèn bàn học.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

- Mỗi nhóm HS:
+Bảng phụ:

+ 1 bóng đèn pin.

+ 1 bộ nguồn điện dùng pin.
+ 1 số dây dẫn.

+ 1 số vật dụng dẫn điện và cách điện: Đoạn dây sắt, đoạn dây
đồng, thước kẻ, ruột bút chì, miếng sứ.

<b>Thơng tin trợ giúp:</b>

<b>III.Tiến trình tổ chức hoạt động học.</b>

<b>A.</b> <b>Chất dẫn điện và chất cách điện:</b>
<b>T</b>

<b>T</b> <b>Hoạt động</b> <b>Nội dung</b> <b>Ghi chú</b>

<i><b>Tình huống xuất phát (tổ chức tình huống để HS phát hiện khái niệm</b></i>
<i><b>chất dẫn điện, chất cách điện và dòng điện trong kim loại.)</b></i>

1 Chuyển
giao nhiệm
vụ

-GV tiến hành cắm đèn bàn học cho HS
quan sát: GV cầm vào phần phích cắm cấ
đèn cắm vào ổ điện, sau đó bật cơng tắc của
đèn để đèn phát sáng.

-GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:+Khi cơ
cắm đèn vào ổ điện thì trong dây dẫn của
đèn có điện khơng? Nếu có vậy tại sao khi
cơ cầm vào phích cắm của dây lại không bị
điện giật?

2 Thực hiện
nhiệm vụ

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

3 Báo cáo

thảo luận -GV gọi 1 HS đưa ra câu trả lời. HS khác nhận xét.
4 GV đánh

giá, nhận
xét.

-GV nhận xét, đặt vấn đề vào bài: Như các
em đã biết Dòng điện là dịng các điện tích
dịch chuyển có hướng.Vậy tại sao khi ta
cầm vào dây dẫn có dịng điện chạy qua lại
khơng bị giật, Và tại sao hằng năm các vụ
tai nạn điện vẫn xảy ra, Để trả lời cho câu
hỏi trên cô và các em sẽ cùng đi tìm hiểu
bài học ngày hơm nay...Bài 20: Chất dẫn
điện, chất cách điện. Dịng điện trong kim
loại.

<i><b>Hình thành kiến thức</b></i>

<i><b>Hoạt động 1:</b></i> <i><b>Tìm hiểu chất dẫn điện và chất cách điện:</b></i>

1 Chuyển
giao nhiệm
vụ

GV-Cho hs đọc mục I sgk .
? Chất dẫn điện là gì?

? Chất cách điện là gì?

-Chiếu hình 20.1, yêu cầu HS quan sát và
điền vào chỗ trống:

1. Các bộ phận dẫn điện là...
2. Các bộ phận cách điện là...
2 Thực hiện

nhiệm vụ

-1 HS đọc mục I sgk.

-HS làm việc nhóm (theo bàn-thời gian 2
phút) viết kết quả ra giấy nháp.

3 Báo cáo

thảo luận - Đại diện một vài nhóm báo cáo.- 1 nhóm khác nhận xét.
4 GV nhận

xét, kết
luận.

-GV nhận xét việc thực hiện nhiệm vụ của
các nhóm.

-GV kết luận: Chất dẫn điện là chất cho
dòng điện đi qua.

<b>Chất cách điện là chất khơng cho dịng</b>
điện đi qua.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

trục, 2 đầu dây đèn; 2 chốt cắm, lõi dây.
2. Các bộ phận cách điện là: trụ thủy tinh,
thủy tinh đen; vỏ phích, vỏ dây.

<i><b>Hoạt động 2: Tiến hành TN để xác định vật dẫn điện và vật cách điện.</b></i>

1 Chuyển
giao nhiệm
vụ

GV phát dụng cụ TN cho các nhóm yêu cầu
các nhóm làm TN theo sơ đồ hình vẽ.

Hướng dẫn làm TN:

B1:Chập 2 mỏ kẹp với nhau và kiểm tra
mạch điện để đảm bảo đèn sáng.

B2:Kẹp 2 mỏ kẹp vào 2 đầu của:
-Đoạn dây sắt.

-Đoạn dây đồng.
-Thước kẻ.

- Ruột bút chì.
- Miếng sứ.
- ...

B3:Quan sát bóng đèn trong từng TH và ghi
vào bảng phụ:

Nhóm:...
Vật dẫn điện.

Vật cách điện.
Vật liệu dùng làm
vật dẫn điện.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

vật cách điện.

2 Thực hiện
nhiệm vụ

HS làm việc nhóm: nhóm nhận dụng cụ và
tiến hành TN , thư ký ghi vào bảng phụ thời
gian7 phút)

3 Báo cáo
thảo luận

Các nhóm treo bảng phụ lên bảng.
4 GV chốt

kiến thức

-GV nhận xét việc thực hiện nhiệm vụ của
các nhóm.

-GV nhận xét kết quả thí nghiệm của các
nhóm và kết luận:

- Vật liệu dẫn điện: đồng, sắt, nhơm, chì...
- Vật liệu cách điện: nhựa, thủy tinh, sứ,
cao su, khơng khí...

GV:Giáo dục an tồn điện cho HS : Ở điều
kiện bình thường, khơng khí khơng dẫn
điện cịn trong điều kiện đặc biệt nào đó
khơng khí vẫn có thể dẫn điện .

-Các loại nước thường dùng như nước máy,
nước mưa ..đều dẫn điện trừ nước nguyên
chất, vì vậy khi tay ướt không nên sờ vào ổ
cắm hay phích cắm điện đẻ tránh bị điện
giật và các thiết bị điện cũng để nơi khô ráo
Chuyển ý:

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>B.</b> <b>Tìm hiểu dịng điện trong kim loại:</b>

<i><b>Hoạt động 3: Tìm hiểu êlectrơn tự do trong kim loại:</b></i>

1 Chuyển
giao nhiệm
vụ

- GV thông báo :Kim loại là chất dẫn điện.
Kim loại cũng được cấu tạo từ các nguyên

tử -GV chiếu h18.4 sgk.

-Yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Trong nguyên
tử hạt nào mang điện tích âm, hạt nào mang
điện tích dương?

2 Thực hiện

nhiệm vụ HS làm việc cá nhân, nhớ lại kiến thức đãhọc.
3 Báo cáo

thảo luận

-1 HS đứng tại chỗ trả lời.
4 GV đánh

giá, nhận
xét.

GV đánh giá nhận xét.

1 _Chuyển
giao nhiệm
vụ

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Câu 1: Electron tự do là gì? Nêu kí hiệu nào
biểu diễn các electron tự do?

Câu 2: Kí hiệu nào biểu diễn phần còn lại
của nguyên tử. Chúng mang điện tích gì ?Vì

sao?

Thực hiện
nhiệm vụ

HS làm việc nhóm (theo bàn –thời gian 3
phút) thảo luận đưa ra câu trả lời.

Báo cáo
thảo luận

-Đại diện 1 nhóm trả lời câu 1.

- Đại diện 1 nhóm khác trả lời câu2.
-2 nhóm khác nhận xét.

GV chốt

kiến thức GV nhận xét việc thực hiện nhiệm vụ củacác nhóm.
GV kết luận: Trong kim loại có các êlectrơn
thốt ra khỏi nguyên tử và chuyển động tự
do trong kim loại, gọi là các êlectrôn tự do.
Phần còn lại của nguyên tử dao động
xung quanh những vị trí cố định.

Êletrơn tự do là vịng trịn nhỏ có

dấu “-”, phần cịn lại của ngun tử là vòng
tròn lớn mang dấu “+”. Phần này mang điện
dương vì ngun tử mất bớt êlectrơn.

<i><b>Hoạt động 4:Tìm hiểu về dòng điện trong kim loại.</b></i>

1 _Chuyển
giao nhiệm
vụ

GV yêu cầu HS đọc thơng tin mục 2 dịng
điện trong kim loại.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

-Sau khi nhận xét xong bài làm của HS1
trên GV yêu cầu HS2 trả lời câu hỏi 2 :
dòng điện trong kim loại là gì?

2 _{Thực hiện}

nhiệm vụ HS làm việc cá nhân –thời gian 2 phút (ghivà vẽ vào vở)
3 _{Báo cáo}

thảo luận

GV-Gọi 1 HS đọc mục 2.

- Gọi HS1 lên bảng trả lời câu hỏi 1.
- Gọi HS2 đứng tại chỗ trả lời câu hỏi 2.
- Các HS khác nhận xét.

4 _{GV đánh}
giá nhận
xét

GV nhận xét câu trả lời của các HS :

-Và đưa ra kết luận: Các <i>êlectron tự do</i>

trong kim loại <i>dịch chuyển có hướng</i> tạo
thành dịng điện chạy qua nó.

<i><b>Vận dụng .</b></i>

Chuyển
giao nhiệm
vụ

GV Chiếu lần lượt các câu hỏi trắc nhiệm
yêu cầu HS trả lời nhanh:

Câu 1: Vật nào dưới đây là vật dẫn điện?
A.Thanh gỗ khô.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

D. Thanh thủy tinh.

Câu 2: Trong các dụng cụ và thiết bị thường
dùng, vật liệu cách điện được sử dụng nhiều
nhất là?

A. Sứ

B. Thủy tinh
C. Nhựa

D. Cao su.

Câu 3:Trong vật nào dưới đây khơng có các
electron tự do?

A.Một đoạn dây thép
B. Một đoạn dây đồng
C. Một đoạn dây nhựa
D. Một đoạn dây nhôm.
Thực hiện

nhiệm vụ HS hoạt động cá nhân vận dụng kiến thứctring bài trả lời nhanh các câu hỏi.
Báo cáo

thảo luận GV yêu cầu các HS xung phong trả lời câuhỏi.
GV đánh

giá nhận
xét .

GV nhận xét khả năng tiếp thu bài của HS.

<i><b>Tìm tịi mở rộng ( hoạt động ở nhà)</b></i>

Chuyển
giao nhiệm
vụ

GV yêu cầu cá nhân HS làm một tấm băng
dơn với nội dung “An tồn điện trong gia

đình”.

Thực hiện
nhiệm vụ

Các HS tự tìm hiểu trên mạng, qua người
thân –thời gian hoàn thành: đến buổi học
tiếp theo)

Báo cáo

thảo luận Trình bày trên giấy Ao.
GV đánh

giá nhận
xét sản
phẩm

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10></div>

<!--links-->