Dạy cách học,học cách học

BàI TậP BồI DƯỡNG THƯờNG XUYÊN Số 3
CHUYÊN Đề : DạY CáCH HọC - HọC CáCH HọC
Họ Và TÊN : NGUYễN THị NHàN
Để đáp ứng theo yêu cầu của việc phát triển giáo dục phổ thông, chúng ta đã và
đang thực hiện việc đổi mới các hình thức và phơng pháp dạy học.Theo định hớng đó,
một trong những hình thức và phơng pháp dạy học đợc chúng ta quan tâm nhiều nhất đó
là : Dạy học sinh cách học và hớng dẫn học sinh học cách học .
Dạy học sinh cách học : Đối với học sinh tiểu học do lứa tuổi còn nhỏ, t duy độc lập
của các em còn hạn chế nên khả năng tự học cha cao và cha bền vững, mà nhiệm vụ của
giáo viên là phải từng bớc hớng dẫn cho học sinh cách học .
Để dạy cách học cho học sinh trớc hết chúng ta phải tìm hiểu xem cần dạy cho học
sinh cách học nh thế nào . Theo tôi cần có 2 điều kiện đó là : cách học và sự say mê
hứng thú học tập . Khi đã có cách học tức là các em đã biết cách làm việc độc lập , khi
đã có niềm say mê hứng thú học tập các em sẽ tự giác học . Có cách học với tinh thần tự
giác , say mê học tập chắc chắn các em sẽ có cách học tốt . Hiểu rõ đợc điều đó , trong
quá trình dạy học tôi luôn có ý thức xây dựng phát triển niềm say mê, hứng thú học tập
cũng nh hình thành cho các em cách học. Sau đây tôi xin mạnh dạn trình bày một số
kinh nghiệm mà tôi đã thực hiện trong quá trình dạy học .
*.Dạy cho học sinh cách học ở lớp : Trong các tiết học, ở mỗi nội dung học, ngoài dạng
kiến thức kĩ năng giáo viên cần hớng dẫn cho học sinh cách t duy .Chẳng hạn : để giải
một bài toán cần hình thành cho học sinh các thao tác sau:
- Đọc kĩ đề toán
- Xác định yêu cầu của đề
- Tóm tắt
- Phân tích bài toán để tìm cách giải
- Giải bài toán
Hoặc để làm đợc một bài Tập làm văn cần hình thành cho các em các thao tác sau :
- Đọc đề bài
- Xác định kiểu bài , yêu cầu của đề bài
- Vạch dàn ý
- Viết bài

*. Dạy cho học sinh cách học ở lớp : GV cần ra nhiệm vụ cụ thể vừa sức với học sinh ,
hớng dẫn học sinh cách học bài và cách làm bài.
+ Cách học bài GV cần hớng dẫn học sinh nh sau :
- Trớc khi học bài các em cần dành khoảng 5 10 phút tự nhớ lại bài cô giáo đã
giảng trên lớp .
- Tập trung suy nghĩ để hiểu kĩ, nhớ lâu những kiến thức cô bản trong bài (các
phần ghi nhớ, các quy tắc ...)
- Tập trung vận dụng bài vừa học dới các hình thức : tự tìm các ví dụ liên hệ , đối
chiếu với kiến thức liên quan đã học .
+ Cách làm bài hớng dẫn các em nh sau :
- Trớc khi l m các em cần xem lại lí thuyết ( các ghi nhớ, kết luận, quy tắc...) ví dụ
trong SGK ... sau đó mới làm bài tập .
- Đọc kĩ bài tập nếu cần tóm tắt lại .
- Làm nháp trên giấy , thử lại cho chính xác mới viết vào vở .
*. Dạy cho học sinh học ở tài liệu , SGK ...
Trớc khi học ở tài liệu , SGK ... GVcần hớng dẫn học sinh đọc qua tài liệu hoặc
SGK sau đó dùng bút chì gạch những ý chính , ý cơ bản của tài liệu ( xem trong đoạn
, phần , bài có mấy ý ) đọc và ghi nhớ các ý cơ bản đó rồi từ các ý cơ bản đó rút ra
chính của bài .
Về việc hình thành cách học cho học sinh , rất nhiều học sinh mặc dù ý thức học
tập rất tốt , các em cũng hiểu rõ học để làm gì , các em cũng có đủ mọi điều kiện tốt
nh : góc học tập , đồ dùng học tập đầy đủ nhng các em không thể tự học đợc . Vậy
GV phải là ngời từng bớc giáo dục tính tự học cho học sinh .
Chúng ta đã biết rằng , học sinh tiểu học đang ở lứa tuổi rất muốn tự khẳng định
mình , muốn đợc khen , các em cũng rất thần tợng và thích đợc làm thầy giáo , cô
giáo . Chính vì vậy, mặc dầu chỉ hớng dẫn cho bạn một điều nhỏ cũng khiến các em
rất vui . Mà để hớng dẫn đợc cho bạn buộc học sinh đó phải không ngừng vơn lên
trong học tập . Để tạo niềm say mê hứng thú học tập cho học sinh tôi đã thực hiện
theo các cách sau :
*. Tạo nên phong trào thi đua học tập trong lớp : Thi đua giữa các tổ . Chẳng hạn cả 3

tổ thi đua với nhau làm một bài tập , tổ nào làm nhanh , đúng , trình bày đẹp thì tổ đó
sẽ dành đợc điểm tốt ...
*.Tổ chức các đôi bạn học : Tôi phân ra các đôi bạn học tâp có học lực chênh nhau
vừa phải : giỏi khá ; khá - trung bình ; trung bình yếu ( nhóm 2 bạn , 1 bạn khá
hơn làm nhóm trởng ) . Sau một thời gian nếu bạn yếu hơn trong nhóm có tiến bộ sẽ
đợc chuyển sang làm nhóm trởng nhóm mới . Cách tổ chức này rất có hiệu quả . Với
các bạn học sinh còn lại trong nhóm cũng sẽ rất nỗ lực cố gắng với mong muốn sẽ đ-
ợc chuyển sang làm nhóm trởng ở nhóm mới .
*.Tổ chức nhóm học tập theo địa bàn dân c :: Tôi phân ra những học sinh cùng ở trên
một địa bàn dân c ( những học sinh nhà ở gần nhau ) tạo thành một nhóm , cử một
bạn trong nhóm học khá hơn làm nhóm trởng có trách nhiệm đôn đốc các bạn trong
nhóm cùng học tập, tôi giao bài tập cho từng nhóm làm và các nhóm thi đua với nhau
. Chính điều này đã kích thích hứng th , say mê học tập ở các em .
*. Tạo sự say mê học tập ở các em bằng các tiết học lôi cuốn , hấp dẫn : điều này đòi
hỏi sự tâm huyết và năng lực của GV . Trớc hết là về mặt phơng pháp : GV không
ngừng tìm tòi các cách dạy hay , hấp dẫn nhằm lôi cuốn các em trong từng tiết học .
Một điều hết sức quan trọng nữa là GV phải tạo đợc sự hấp dẫn ở chính nội dung bài
dạy . các SGK tuy đã có rát nhiều cố gắng nhng vẫn cha thể đáp ứng đợc nhu cầu tiếp
cận cái mới lạ của học sinh. Vì vậy với mỗi bài học GV phải tìm thêm các kiến thức
mới gây hứng thú nhận thức cho các em . ( Các kiến thức mới nhng phải đẩm bảo
yêu cầu chỉ trong phạm vi chơng trình không vợt quá sức học sinh ) .Phơng pháp
lôi cuốn , nội dung hấp dẫn tự khắc các em sẽ bị lôi cuốn vào từng tiết học , sẽ không
ngừng tìm tòi , liên hệ thực tế , không ngừng đặt câu hỏi và tìm cách giải quyết thắc
mắc. Vậy là GV đã thành công trong việc dẫn học sinh vào con đờng tự học .
Ngoài những biện pháp cơ bản trên , để gây niềm say mê hứng thú học tập ở
các em tôi còn sử dụng một số biện pháp gây hứng thú bên ngoài , hứng thú tạm
thời nh :
- Động viên , tuyên dơng kịp thời , học sinh tiểu học rất thích đợc khen nên đây là
một biện pháp khá hiệu quả .
- Phối hợp cùng gia đình nhắc nhở động viên, mua sắm đầy đủ sách vở , đồ dùng

học tập tạo cho các em góc học tập tốt , yên tĩnh gây cảm giác muốn học mỗi khi
các em ngồi vào bàn học .
Riêng ở lớp tôi chủ nhiệm có em Nguyễn Thùy Trang là một tấm gơng điển hình
về phong trào tự học .Em luôn dẫn đầu lớp về mọi mặt nh chăm chỉ học tập , giúp đỡ
bạn bè đặc biệt là giúp đỡ bạn học yếu cùng tiến bộ .
Tự học đối với học sinh tiểu học quả là rất khó khăn , nhất là vùng cha có phong
trào học nh ở địa phơng Thành Sơn .Song tôi tin chắc rằng một khi đã tìm đợc chiếc
chìa khóa của cánh cửa tự học ( hứng thú học và cách học) GV sẽ từng bớc giúp
các em có khả năng tự học .
Trên đây là một số ý kiến của tôi về vấn đề hớng dẫn dạy cách học và học cách
học. Rất mong nhận đợc nhiều ý kiến trao đổi của các bạn bè , đồng nghiệp cũng nh
những ai quan tâm đến vấn đề này ./.