Bài 25. Phong trào Tây Sơn

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Tuần dạy: 30 Tiết 57

Bài 25: PHONG TRÀO TÂY

SƠN (tt)

Ngày dạy:
<b> 1. Mục tiêu:</b>

<i>1.1 Kiến thức:</i>

- HS hiểu:Tài thao lược quân sự của Quang Trung và danh tướng Ngơ Thì Nhậm.
- Hs biết:+Những sự kiện lớn trong chiến dịch phá quân Thanh, đặc biệt là đại thắng
ở Ngọc Hồi – Đống Đa, xuân Kỉ Dậu (1789)

+Biết rút ra được nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào
Tây Sơn.

-Tích hợp:Khởi nghĩa lan rộng ra khắp nơi trong cả nước.Các chiến thắng.
<i>1.2 Kĩ năng:</i>

- Hs thực hiện thành thạo:Sử dụng lược đồ để thuật lại cuộc đại phá quân Thanh.
- Hs thực hiện được: Phân tích, đánh giá tầm vóc lịch sử của sự kiện mùa xuân Kỉ
Dậu.

<i>1.3 Thái độ:</i>

-Thói quen:+ Giáo dục lịng u nước và tự hào về trang sử vẻ vang của dân tộc ta
trong cuộc đại phá quân Thanh xâm lược.

- Tính cách:Cảm phục thiên tài quân sự của Nguyễn Huệ.
<b>2.Nội dung bài học:</b>

-Quân Thanh xâm lược nước ta.

-Quang Trung đại phá quân Thanh.

-Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử.
<b>3. Chuẩn bị: </b>

<i>3.1 Giáo viên: </i>

+ Lược đồ diễn biến trận Ngọc Hồi – Đống Đa.
<i>3.2 Học sinh</i>:<i> </i> Chuẩn bị bài theo câu hỏi.

<b>4.Tổ chức các hoạt động học tập:</b>

<i>4.1/ Ổn định tổ chức và kiểm diện lớp:</i> 72………..73……….74……….

<i>4.2/ Kiểm tra miệng: </i>

Câu hỏi bài cũ:Giáo viên cho h c sinh đi n vào b ng niên bi u sau: Nêu v n t tọ ề ả ể ắ ắ
ti n trình cu c kh i ngh a Tây S n t 1773 – 1788 theo th t th i gian sau:ế ộ ở ĩ ơ ừ ứ ự ờ

<i>Thời gian</i> <i>Các sự kiện sau</i>

9/1773 <i>Nghĩa quân Tây Sơn hạ thành Qui Nhơn (1đ)</i>

1774 <i>Nghĩa quân kiểm soát 1 vùng đất rộng từ Quảng Ngãi đến Bình Thuận</i>
<i>(1đ)</i>

1783 <i>Chính quyền họ Nguyễn bị lật đổ (1đ)</i>
1785 <i>Chiến thắng Rạch Gầm – Xoài Mút (1đ)</i>

1786 <i>Hạ thành Phú Xuân, tiến quân ra Thăng Long, lật đổ chính quyền họ</i>

<i>Trịnh (2đ)</i>

1786 <i>Sai Vũ Văn Nhậm ra trị tội Nguyễn Hữu Chỉnh (2đ)</i>
1788 <i>Nguyễn Huệ thu phục Bắc Hà (2đ)</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Câu hỏi bài mới:Sau khi bỏ trốn lên Kinh Bắc-Bắc Giang thì Lê Chiêu Thống đã làm
gì?Hoạt động tiếp theo của quân Tây Sơn là gì?

Hs trả lời.Gv nhận xét, cho điểm.
<i>4.3/ Tiến trình bài học:</i>

<b>Hoạt động của giáo viên và học sinh</b> <b>Nội dung bài học</b>
Giới thiệu bài: Các em có biết tại sao ngày mùng 5 Tết hàng

năm lại trở thành nét đẹp văn hóa truyền thống của người
dân Hà Nội và người dân Việt Nam không? Với chiến thắng
quét sạch 29 vạn quân Thanh ra khỏi bờ cõi, bảo vệ nền độc
lập dân tộc, người Hà Nội tự hào vì chiến thắng Ngọc Hồi
gắn liền với tên tuổi của anh hùng Quang Trung Nguyễn
Huệ.

Hoạt động 1:Quân Thanh xâm lược nước ta (thời gian: 10’)
Mục tiêu: +kiến thức: nguyên nhân và sự chuẩn bị kháng
chiến của nghĩa quân

+Kĩ năng: phân tích sự kiện lịch sử.

<i>? Sau khi Nguyễn Huệ thu phục được Bắc Hà, vua Lê Chiêu</i>
<i>Thống đã có hành động gì?</i>

 Hs : Sai người sang cầu cứu nhà Thanh.
<i>? Nhà Thanh có bỏ qua cơ hội này khơng?</i>

 Hs : Nhân cơ hội này, vua Càn Long thực hiện âm mưu
xâm lược nước ta.



GV : chỉ lược đồ hình 57 giới thiệu các đạo quân và người
chỉ huy của quân Thanh khi sang xâm lược nước ta.

<i>? Em có nhận xét gì về sự chuẩn bị của quân Thanh cho</i>
<i>cuộc xâm lược nước ta?</i>

 Hs : Chuẩn bị chu đáo:

- Lực lượng mạnh: kị binh, bộ binh, thủy binh.

- Được bè lũ Lê Chiêu Thống dẫn đường, ủng hộ quân nhu,
quân dụng.

- Tướng giặc là những tên tướng giỏi, hiếu chiến, hăm hở
muốn lập chiến cơng lớn.

<i>? Em có suy nghĩ gì về bè lũ Lê Chiêu Thống?</i>

 Hs : Vua bán nước, hèn hạ, nhục nhã, chỉ vì quyền lợi cá
nhân mà bán rẻ Tổ quốc, gây đau khổ cho nhân dân.

<i>? Trước thế giặc mạnh, quân Tây Sơn đã hành động như thế</i>

<i>nào?</i>

 Hs : Rút khỏi Thăng Long, lập phòng tuyến Tam Điệp –
Biện Sơn.



GV : chỉ bản đồ hình 57 giới thiệu vị trí, địa điểm phịng
tuyến Tam Điệp – Biện Sơn.

<i>? Vì sao quân ta rút khỏi Thăng Long? Có ý kiến cho rằng</i>
<i>quân Tây Sơn hèn nhát, em cóđồng ý với ý kiến đó khơng?</i>
 Hs : Khơng phải do hèn nhát, sợ giặc. Đây là một kế hoạch
sáng suốt và chu đáo. Rút lui để bảo toàn lực lượng, quân

<b>IV. TÂY SƠN ĐÁNH TAN QUÂN</b>
<b>THANH.</b>

1. Quân Thanh xâm lược nước ta:
<i> a) Nguyên nhân:</i>

- Lê Chiêu Thống sang cầu cứu nhà Thanh.
<i>b) Chuẩn bị của nghĩa quân:</i>

- Cuối năm 1788, Tôn Sĩ Nghị đem 29 vạn
quân chia thành 4 đạo tiến vào nước ta.
-Trước thế mạnh lúc đầu của giặc, Ngơ Văn
Sở và Ngơ Thì Nhậm một mặt cho qn rút
khỏi Thăng Long về xây dựng phòng tuyến ở
Tam Điệp-Biện Sơn.Mặt khác cho người về

Phú Xuân cấp báo với Nguyễn Huệ.

-Tại Thăng Long quân Thanh ra sức cướp
bóc, đốt nhà,giết người rất tàn bạo.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Thanh quá đông, quá hung hăng, quân ta chỉ có vài vạn.
- Làm kiêu lịng địch.

- Chờ thời cơ.

<i>? Nhìn trên bản đồ cho biết vì sao nghĩa qn lập phịng</i>
<i>tuyến Tam Điệp – Biện Sơn?</i>

 Hs : phịng tuyến có chiều sâu, liên kết thủy bộ vững chắc,
là bàn đạp cho quân Tây Sơn hội quân và tấn công ra Thăng
Long diệt quân Thanh.

<i>? Thái độ của quân Thanh khi vào nước ta như thế nào?</i>
 Hs : chủ quan, kiêu ngạo



GV : chuyển ý sang phần 2

<b>Hoạt động 2:Quang Trung đại phá quân Thanh (thời</b>
<b>gian: 14’)</b>

Mục tiêu:+Kiến thức:Hs biết và trình bày được diễn biến
của cuộc đại phá quân Thanh.

+Kĩ năng; Sử dụng lược đồ<i>.</i>

<i>? Tại sao lúc lấy được chính quyền từ tay họ Trịnh, Nguyễn</i>
<i>Huệ không lên ngôi mà bây giờ mới lên ngôi?</i>

 Hs : Lúc tiến quân ra Bắc, Nguyễn Huệ lấy khẩu hiệu “Phù
Lê diệt Trịnh”, bây giờ vua Lê bán nước, quân Thanh xâm
lược nên Nguyễn Huệ lên ngơi vua là hợp lịng dân.

<i>? Việc Nguyễn Huệ lên ngơi hồng đế có ý nghĩa gì?</i>

 Hs : Tập hợp được lòng dân, tạo sức mạnh cho dân tộc ,
khẳng định chủ quyền của dân tộc và cho quân Thanh biết
rằng nước ta có chủ.



GV : chỉ bản đồ hình 57: mũi tên màu xanh là đường tiến
quân của Quang Trung ra Bắc. Từ Phú Xuân ra Tam Điệp,
Quang Trung vừa hành quân gấp, vừa bổ sung lực lượng,
vừa động viên quân sĩ.



GV : chỉ Nghệ An, nơi Quang Trung mở cuộc duyệt binh
lớn.

<i>? Vì sao Quang Trung mở cuộc duyệt binh ở Nghệ An?</i>
 Hs : lấy khí thế và tinh thần cho binh lính . . .(SGK trang
159)



GV : chỉ địa danh Thanh Hóa, nơi Quang Trung đọc lời
tuyên thệ và giải giảng từng câu cho học sinh hiểu.



GV : yêu cầu học sinh hoạt động nhóm đơi:
<i>? Nhận xét về lời tun thệ của Quang Trung?</i>

 Hs : Thể hiện tinh thần quyết tâm chống giặc ngoại xâm,
bảo vệ độc lập dân tộc của quân Tây Sơn.

<i>? Quang Trung dự định đánh quân Thanh. Vì sao Quang</i>
<i>Trung tiêu diệt được quân Thanh vào Tết Kỉ Dậu?</i>

 Hs : Quân Thanh mở chiến dịch Thăng Long, còn chủ quan
kiêu ngạo, vào dịp Tết quân Thanh lơ là, khơng đề phịng,
qn ta bất ngờ tấn công.

<i>? Vua Quang Trung chuẩn bị cho cuộc đại phá quân Thanh</i>

2. Quang Trung đại phá quân Thanh
<b>(1789)</b>

- Tháng 11/1788, Nguyễn Huệ lên ngơi
hồng đế, niên hiệu là Quang Trung, tiến
quân ra Bắc.

-Trên đường đi đến Nghệ An, Thanh
Hóa,Quang Trung đều tuyển thêm quân.
-Từ Tam Điệp Quang Trung đã chia quân
làm 5 đạo: +Đạo chủ lực do Quang Trung
chỉ huy tiến thẳng vào Thăng Long.

+Đạo thứ 2,3 đánh vào Tây Nam Thăng
Long.

+Đạo thứ 4 tiến ra Hải Dương.

+Đạo thứ 5:tiến lên Lạng Giang chặn đường
rút lui của giặc.

-Đêm 30 quân ta vượt sông Gián Khẩu (sông
Đáy) tiêu diệt toàn bộ quân địch ở đồn Tiền
Tiêu.

-Mờ sáng mồng 5 tết quân ta đánh đền Ngọc
Hồi, quân Thanh chống cự khơng nổi bỏ
chạy tốn loạn.

-Cùng lúc đó đạo quân của đô đốc Long
đánh đồn Đống Đa tướng giặc là Sầm Nghi
Đống khiếp sợ thắt côt tự tử.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<i>như thế nào?</i>



GV : chỉ bản đồ hình 59: mũi tên màu xanh chỉ 5 đạo quân
của Quang Trung từ Tam Điệp tiến quân ra Bắc.



GV : chỉ bản đồ hình 59 vào cung Tây Long và nói: Nơi
đây, Tơn Sĩ Nghị đến bọn tướng sối qn Thanh đang chúi
đầu vào yến tiệc, hát xướng.



GV : tiếp tục dựa trên bản đồ tường thuật lại trận đại phá
quân Thanh của vua Quang Trung vào ngày mùng 5 Tết Kỉ
Dậu, nhấn mạnh cách đánh táo bạo: tấm lá chắm bằng gỗ
quấn rơm tẩm nước để bảo vệ bộ binh.

<i>? Chiến thắng Ngọc Hồi có ý nghĩa như thế nào?</i>
 Hs : hoạt động nhóm lớn trong 3 phút

 Hs : Đây là vị trí quan trọng của địch ở phía nam Thăng
Long. Cách đánh bất ngờ làm cho quân giặc hoảng loạn, khí
thế chiến đấu của dân ta dâng cao như vũ bão.



GV : hướng dẫn trên bản đồ: Trong khi Quang Trung đánh
đồn Ngọc Hồi, đạo quân của đô đốc Long tấn công đồn
Khương Thượng – Đống Đa.

<i>? Tại sao quân Tây Sơn tấn công đồn Khương Thượng –</i>

<i>Ngọc Hồi cùng 1 thời điểm mùng 5 Tết Kỉ Dậu? </i>

 Hs : thảo luận nhóm đơi, 3 phút, trả lời: Thể hiện sự chỉ
đạo của Quang Trung là các đạo quân phải hiệp lực cùng
một lúc thì Tôn Sĩ Nghị bối rối không kịp điều quân tiếp
viện cho mặt trận phía nam.

Quân Tây Sơn giáp chiến, đốt lửa thiên cháy doanh trại
giặc, Sầm Nghị Đồng thắt cổ tự tử.



GV : chỉ bản đồ đường rút lui của Tôn Sĩ Nghị (làm cầu
phao trốn sag Gia Lâm)



GV : gọi học sinh nêu kết quả chiến thắng và chuyển ý.
<b>Hoạt động 3:Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử</b>
<b>( thời gian :10’)</b>

*Mục tiêu: +Kĩ năng: Biết rút ra được nguyên nhân thắng
lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn.

+Kĩ năng: đánh giá nhân vật lịch sử thông qua sự kiện
<i>? Suốt 17 năm (1771 – 1789) chiến đấu, phong trào Tây Sơn</i>
<i>đã thu được kết quả gì?</i>

 Hs : Lật đổ các tập đồn phong kiến Nguyễn, Trịnh, Lê.
- Xóa bỏ sự chia cắt, lập lại thống nhất đất nước.

- Đánh tan quân xâm lược Xiêm, Thanh, bảo vệ Tổ quốc.
<i>? Vì sao quân Tây Sơn giành được nhiều thắng lợi?</i>

 Hs : Được sự ủng hộ hưởng ứng của nhân dân, sự lãnh đạo
tài tình của Quang Trung và Bộ chỉ huy.



GV nhấn mạnh: Thắng lợi vĩ đại trong cuộc đại phá quân
Thanh là giữ vững nền độc lập dân tộc, một lần nữa đập tan
cuồng vọng xâm lược của các đế quốc quân chủ phương
Bắc.

<b>3. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch</b>
<b>sử của phong trào Tây Sơn:</b>

<i> b) Nguyên nhân:</i>

- Nhờ ý chí đấu tranh chống áp bức, bóc lột,
tinh thần u nước đồn kết và tinh thần hy
sinh cao cả của nhân dân ta.

- Sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Quang
Trung và Bộ chỉ huy.Quang Trung là vị anh
hùng vĩ đại của dân tộc.

<i> a) Ý nghĩa:</i>

- Lật đổ các tập đoàn phong kiến thối nát

Nguyễn-Trịnh -Lê.

- Đặt nền tảng thống nhất đất nước.

- Đánh đuổi ngoại xâm Xiêm, Thanh bảo vệ
nền độc lập và lãnh thổ của tổ quốc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<i>4.4/ Tổng kết: </i>

Giáo viên cho các nhóm lần lượt trình bày trên lược đồ: Chiến thắng Ngọc Hồi –
Đống Đa.

? Ý nghĩa lịch sử của Xuân Kỉ Dậu? (1789)?
<i>4.5/ Hướng dẫn học tập:</i>

*Đối với bài học ở tiết này:

- Về nhà học bài, cố gắng trình bày được chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa trên lược
đồ.

-Nắm được nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn.
-Làm các bài tập SGK và SBT.

*Đối với bài học ở tiết sau:

- Chuẩn bị bài 26: QUANG TRUNG XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC.
- Soạn bài theo các câu hỏi sau:

? Vua Quang Trung có những chính sách gì để phục hồi và phát trỉen kinh tế, ổn
định xã hội và phát triển văn hóa dân tộc?

? Đường lối ngoại giao của Quang Trung có ý nghĩa như thế nào?
? Tóm tắt những nét chính về sự nghiệp của vua Quang Trung?
<b>5. Phụ lục:</b>

</div>

<!--links-->