tuần 14 nhàn ngữ văn 10 phí thị luyến thư viện giáo án điện tử

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Hướng dẫn tự học bài: NHÀN ( Nguyễn Bỉnh Khiêm)

I.Mục tiêu bài học

- Rèn cho học sinh kĩ năng đọc hiểu một tác phẩm thơ trung đại thông qua một số
tri thức về thể loại đã được hình thành ở bài học trước như: tri thức về ngơn từ,
hình tượng, biện pháp nghệ thuật, nhịp thơ…

- Phát triển năng lực tư duy, phân tích, năng lực hợp tác, năng lực sáng tạo, năng
lực thuyết trình của học sinh.

II.Hướng dẫn tự học

Hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức
I.Tìm hiểu tác giả, tác phẩm

Giáo viên yêu cầu học sinh đọc phần
tiểu dẫn trong sgk và tóm tắt những
nội dung chính về tác giả, tác phẩm

II.Hướng dẫn tự học

(phần này giáo viên chia nhóm lớp
cho học sinh tìm hiểu trước ở nhà)
- Gv chia lớp thành 4 nhóm

- nhóm 1,2 tìm hiểu về vẻ đẹp cuộc
sống của tác giả, phát phiếu học tập
cho nhóm 1,2. Trong phiếu học tập

I.Đọc hiểu chung

1.Tác giả

- Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491-1585),
hiệu là Bạch Vân Cư Sĩ

-Quê: Hải Phòng

- Đỗ Trạng nguyên năm 1535 và
từng làm quan dưới triều Mạc
- Là người có học vấn uyên thâm,
được suy tôn là Tuyết Giang Phu Tử
- Sự nghiệp sáng tác:là nhà thơ lớn
của dân tộc.

+ tập thơ chữ Hán: Bạch Vân am thi
tập

+ tập thơ chữ Nôm: Bạch Vân quốc
ngữ thi.

2.Tác phẩm

<i>Nhàn là bài thơ Nôm in trong tập </i>
“Bạch Vân quốc ngữ thi”

II. Đọc hiểu văn bản

1. Vẻ đẹp cuộc sống của tác giả
- Sử dụng biện pháp liệt kê: mai,

cuốc, cần câu

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

có các câu hỏi:

1, Đọc hai dịng thơ 1,2 cho biết tác
giả sử dụng biện pháp nghệ thuật nào
trong câu thơ? Em có nhận xét gì về
nhịp thơ? Nêu tác dụng?

2, Em có nhận xét gì về cuộc sống
khi cáo quan về ở ẩn của Nguyễn
Bỉnh Khiêm?

3, So sánh với cuộc sống ở Côn Sơn
của Nguyễn Trãi, ta thấy có điểm gì
chung?

4, Đọc 2 dòng thơ 5,6, tác giả đã sử
dụng biện pháp nghệ thuật gì? Em có
nhận xét gì về hình ảnh trong 2 câu
thơ? Có ý kiến cho rằng cuộc sống
ấy thật khắc khổ, ý kiến của em như
thế nào?

Phiếu học tập số 2 dành cho nhóm 3,4:
Tìm hiểu về vẻ đẹp nhân cách

1, Đọc câu thơ 3,4 cho biết biện pháp
nghệ thuật nào được sử dụng?

- Từ láy “thơ thẩn”

=>tất cả đã sẵn sàng, chu đáo, cho
thấy sự ung dung,thanh thản của
con người

=>đó là cuộc sống lao động như một lão
nông tri điềnở nông thôn, một ông tiều
nơi rừng núi với những công cụ lao
động thô sơ, giản dị, mai, cuốc, cần câu.
Cuộc sống đó gợi nhớ đến cuộc sống
của Nguyễn Trãi ở Côn Sơn, hai nhà
Nho, hai nhà thơ lớn ở hai thế kỉ nhưng
gặp nhau ở một điểm chung, chung về
lối sống, chung một tấm lịng, một lẽ
nhân sinh.

*câu thơ 5,6:

- Hình ảnh thiên nhiên bốn mùa:
xn, hạ, thu, đơng

- Món ăn: măng trúc, giá đỗ =>dân
dã, đời thường

- Sinh hoạt: tắm hồ sen, tắm ao =>
sinh hoạt cũng bình thường như bao
người

=>phép đối + liệt kê tạo âm hưởng

thư thái, tận hưởng. Đó là cuộc sống
đạm bạc mà không khắc khổ. Đạm
bạc mà thanh nhã, thanh thản, thanh
cao. Đó là cuộc sống chan hịa, hịa
hợp với tự nhiên, thiên nhiên. Hai
câu thơ như vẽ lên bộ tứ bình xn,
hạ, thu, đơng với cảnh sinh hoạt mùa
nào thức ấy.

2.Vẻ đẹp nhân cách

- thủ pháp đối lập và cách nói ẩn dụ:
Ta dại <-> người khôn

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

2, Em hiểu thế nào là “nơi vắng vẻ” và
“chốn lao xao”? từ đó em hiểu thế nào
về cách nói: Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ,
-Người khôn, người đến chốn lao xao”?
3, ta hiểu thực chất quan niệm sống của
tác giả là như thế nào? Cách sống ấy thể
hiện điều gì?

4, tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật
gì ở hai câu cuối? Cái say giấc chiêm
bao của tác giả thể hiện ý nghĩa, quan
niệm gì?

III.Câu hỏi vận dụng, mở rộng

(Làm cá nhân hoặc trao đổi theo cặp)

1, Có ý kiến cho rằng quan niệm
nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm là nối
mạch tư tưởng từ Chu Văn An,
Nguyễn Trãi: thân nhàn, tâm không
nhàn. Về ở ẩn nhưng vẫn canh cánh
một lòng lo cho dân, cho nước. Em
có tán thành với ý kiến trên khơng?

-Hình ảnh ẩn dụ:+ “Nơi vắng vẻ”: là nơi
tĩnh tại của thiên nhiên, nơi tâm hồn tìm
thấy sự thảnh thơi

+ “chốn lao xao”: là nơi quan trường,
tấp nập,nơi bon chen quyền lực và danh
lợi

=>Cách nói ngược hóm hỉnh, mà thâm
trầm, khơn mà dại, dại mà khôn

=> Với Nguyễn Bỉnh Khiêm lối sống
nhàn là sống hào hợp với thiên nhiên,
hòa hợp với đời sống bình dị, an nhiên,
tránh xa vịng danh lợi, chon chen chốn
vinh hoa phú quý. Đó là lẽ xuất xử của
một nhà Nho thức thời, ưu thời mẫn thế.
*2 câu cuối:

- điển tích: rượu đến cội cây, sẽ uống,
nhìn xem phú quý tựa chiêm bao.
- nhà thơ tìm đến rượu, uống say, để

chiêm bao, để nhận ra lẽ sống. Công
danh, phú quý, của cải ở đời chỉ như
một giấc mơ dưới gốc cây hòe. Cái tồn
tại mãi mãi chính là thiên nhiên, nhân
cách con người.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Tại sao?

</div>

<!--links-->