Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 1: Văn bản: Cổng trường mở ra (Tiết 3)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ttường THCS Nguyễn Trãi. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. Ng÷ v¨n : Bµi 1 Kết quả cần đạt - C¶m nhËn vµ thÊm thÝa nh÷ng t×nh c¶m thiªng liªng, s©u nÆng cña cha mÑ. đối với con cái, thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi người. - N¾m ®­îc cÊu t¹o vµ ý nghÜa cña c¸c lo¹i tõ ghÐp. - HiÓu râ vÒ liªn kÕt v¨n b¶n, mét trong nh÷ng tÝnh chÊt quan träng nhÊt cña v¨n b¶n. Ngµy so¹n :. Ngµy gi¶ng:. TiÕt 1. V¨n b¶n:. Cổng trường mở ra - LÝ Lan -. A.PhÇn chuÈn bÞ I. Môc tiªu bµi d¹y: Gióp HS - Cảm nhận và hiểu được những tình cảm thiêng liêng đẹp đẽ của cha mẹ đối với con c¸i. - Thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trưòng đối với cuộc đời mỗi người - Giáo dục tình yêu cha mẹ, quý trọnh tình cảm gia đình. II. ChuÈn bÞ GV : nghiªn cøu SGK,SGV, bµi tËp ng÷ v¨n, b×nh gi¶ng ng÷ v¨n,so¹n gi¸o ¸n. HS : §äc SGK, vë ghi B.PhÇn thÓ hiÖn trªn líp * ổn định: I. KiÓm tra bµi cò: ( ) KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi cña häc sinh. II. Bµi míi: ( ) Giíi thiÖu bµi Trong quãng đời đi học ai cũng trải qua ngày khai giảng. Hẳn mỗi em có một sự lùa chän kh¸c nhau. Nh­ng víi mçi cha mÑ chóng ta th× cã lÏ ngµy ®Çu tiªn khi ta vµo lớp một sẽ làm cho cha mẹ chúng ta nhớ mãi. Vởy trước giờ phút trọng đại ấy cha mẹ ta đã nghĩ gì? có tâm trạng ra sao? Mời các em cùng tìm hiểu văn bản “Cổng trường mở ra” của Lí Lan để phần nào hiểu được điều đó. GV. ở chương trình nhữ văn cuối kì II các em đã được học 4 I. Đọc và tìm hiÓu chung ( ) v¨n b¶n nhËt dông 1. XuÊt xø H·y nh¾c l¹i thÕ nµo lµ v¨n b¶n nhËt dông ? - V¨n b¶n nhËt dông kh«ng ph¶i lµ mét k/n chØ thÓ lo¹i, hoặc chỉ kiểu văn bản. Nói đến văn bản nhật dụng trước hết là nói đến tính chất nội dung của văn bản. Đó là những bài viết có nội dung gần gũi bức thiết đối với cuộc sống trước mắt của con người và cộng đồng trong xã hội hiện đại như : Thiên nhiên, Môi trường, Năng lượng, Dân số, 1 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ttường THCS Nguyễn Trãi. ?TB. GV. ?TB. ?TB. ?TB ?TB. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. QuyÒn trÎ em, Ma tuý, Gi¸o dôc vµ v¨n ho¸… “Cổng trường mở ra” cũng là một văn bản nhật dụng. Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n ? - §©y lµ mét bµi b¸o cña LÝ Lan ®¨ng trªn b¸o “yªu trΔ sè 166 ph¸t hµnh ngµy 01/09/2000 t¹i thµnh phè HCM.Tuy lµ một bài báo nhưnh bài viết này giàu chất văn chương. Tác giả đã viết bằng trải nghiệm và xúc động của chính mình, đã đụng tới chỗ cao sâu của mỗi người.. - “Cổng trường më ra” lµ mét bµi b¸o cña LÝ Lan ®¨ng trªn b¸o “yªu trΔ sè 166, ra ngµy 01/09/2000 t¹i thµnh phè HCM. Hướng dẫn cách đọc : đoạn văn hầu như không có đối 2. Đọc thoại, chỉ là dòng cảm xúc, tâm trạng của người mẹ đươc thể hiện qua cung bậc tình cảm khác nhau. Khi đọc cần bám sát diễn biến tâm trạng của người mẹ để lựa chọn giọng đọc cho phù hợp - Đoạn từ đầu đến năm học giọng nhẹ nhàng (phương thức tự sự là chủ yếu) - Tiếp đến “ bước vào”: đọc chậm thể hiện tâm trạng bồi hồi, xao xuyến của người mẹ - Đoạn cuối : giọng đọc cần rõ ràng ( không cần diễn cảm nh­ ®o¹i trªn) Đọc mẫu đoạn đầu – gọi 2 hs đọc tiếp – gv nhận xét, uèng n¾n cho hs nh÷ng chç sai. Em h·y tãm t¾t néi dung cña v¨n b¶n b»ng mét vµi c©u ng¾n gän ? (t¸c gi¶ viÕt vÒ ai, vÒ viÖc g×) - Đêm trước ngày đưa con đến trường, người mẹ không ngủ ngắm nhìn con ngủ say, lòng người mẹ bồi hồi xúc động, nhớ lại những hành động của con ban ngày, nhớ về thủa nhỏ với những kỉ niệm sâu sắc của ngày khai trường đầu tiên lo cho tương lai của con, người mẹ liên tưởng đến ngày khai trường ở Nhật B¶n - mét ngµy lÔ thùc sù cña toµn x· héi. §ã còng lµ t×nh cảm niềm tin và khát vọng của người mẹ đối với tương lai của đứa con. Em hãy giải nghĩa từ : háo hức, can đảm, mến - HS dựa vào chú thích SGK để trả lời. Văn bản “Cổng trường mở ra” thuộc kiểu văn bản nào? - Thuộc kiểu văn bản nhật dụng- vấn đề người mẹ và nhà trường … Trong văn bản tác giả đã sử dụng ngững phương thức biểu II. Phân tích 1. T©m tr¹ng đạt nào ? của người mẹ và - Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m. Hãy tìm những chi tiết biểu hiện tâm trạng của người con người con trong đêm trước ngày trong đêm trước ngày khai trường ? khai trường. - Giấc ngủ đến với con dễ dàng như uống một ly sữa, ăn a) T©m tr¹ng mét c¸i kÑo - Gương mặt thanh thoát […] đôi môi hé mở và thỉnh của người con. 2 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ttường THCS Nguyễn Trãi. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. tho¶ng chóm l¹i nh­ ®ang mót kÑo - Kh«ng cã mèi bËn t©m nµo kh¸c ngoµi chuyÖn ngµy mai dËy cho kÞp giê. ?TB Em hình dung người con có tâm trạng ntn qua những biểu hiÖn trªn ? - Tâm trạng của người con trong đêm trước ngày khai trường thanh thản, nhẹ nhàng, vô tư. Mặc dù người con đã cảm nhận được sự quan trọng của ngày khai trường, tự thấy mình đã lớn, tự nguyện giúp mẹ dọn dẹp phòng và thu xếp đồ chơi vào thùng như chia tay với chúng. Tuy vậy người convẫn chỉ là một cậu bé ngây thơ, hồn nhiên nên ngay sau những phút giây “háo hức” đó giấc ngủ đã đến với cậu bé đễ dàng như uống một ly sữa, ăn một cái kẹo. Sự vô tư của người con thể hiện ở “gương mặt thanh tho¸t tùa nghiªng trªn gèi mÒm […] thøc dËy lµm sao cho kÞp giê. ?TB Tâm trạng của người mẹ được thể hiện qua những chi tiết nào ? - Mẹ không ngủ được, mẹ đắp mền cho con,buông mÒn, Ðm gãc cÈn thËn, råi kh«ng biÕt lµm g× n÷a. - MÑ kh«ng tËp trung ®­îc viÖc g× c¶. - Mẹ lên giường và trằn trọc. Mẹ không lo nhưng vẫn b) Tâm trạng của người mẹ kh«ng ngñ ®­îc […] Em cã c¶m nhËn ntn vÒ giäng ®iÖu vµ biÖn ph¸p nghÖ ?KH thuật được tác giả sự dụng để miêu tả tâm trạng của người mẹ và đứa con, tác dụng của biện pháp nghệ thuật ấy ?ụ - Giäng ®iÖu nhÑ nhµng nh­ mét cuéc trß truyÖn t©m t×nh, đoạn kí đã giúp người đọc cảm nhận được tâm trạng của người mẹ hồi hộp bồn chồn, trằn trọc suy nghĩ về con. Động từ “ trằn trọc” kết hợp với sự hồi tưởng về ấn tượng lần đầu tiên đến trường của người mẹ. Tác giả đã cho ta thấy rõ tình cảm yêu thương đằm thắm của người mẹ dành cho con. §ång thêi t¸c gi¶ cßn sd nghÖ thuËt mt¶ cïng víi n/t so sánh rất thành công để làm hiện lên trước mắt người đọc h/a một cậu hs hết sức ngây thơ và đáng yêu Nghệ thuật so sánh còn làm cho ta thấy được sự đối lập t©m tr¹ng cña hai mÑ con ?KH Theo em tâm trạng của người mẹ và đứa con có gì khác nhau ? - Tâm trạng người mẹ thao thức không ngủ triền miên suy nghÜ KH Tại sao người mẹ lại không ngủ được ? ( có phải vì lo lắng cho con hay vì mẹ đang nôn nao suy nghĩ về ngày khai trường năm x­a cña chÝnh m×nh, hay v× lÝ do nµo kh¸c n÷a? ) - Ngày mai con đến trường. Người mẹ thức suốt đêm, suy nghÜ triÒn miªn vÒ ngµy ®i häc ®Çu tiªn cña con trong khi đứa con, vì còn nhỏ nên rất vô tư, chỉ háo hức một chút, sau đó đã ngủ ngon lành. Điều khiến người mẹ không ngủ được k/o phải vì quá lo lắng cho con bởi mọi thứ mẹ đã 3 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ttường THCS Nguyễn Trãi. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. chuẩn bị đầy đủ, kĩ lưỡng kể cả về tâm lí (đứa con đã từng được đI học mẫu giáo, tuần lễ trước ngày khai giảng mẹ đã đưa đến trường để làm quen với bạn bè và thầy cô giáo mới). Chỉ người mẹ mới hiểu được điều gì đã khiến mình phải thao thức đến vậy. ?TB Em c¶m nhËn ®­îc g× vÒ t©m tr¹ng cña hai mÑ con trong - T©m tr¹ng cña đêm trước ngày khai trường đầu tiên của con ? hai mÑ con rÊt kh¸c nhau : Con thanh th¶n, nhÑ nhµng,v« t­. MÑ thao thøc kh«ng ngñ triÒn miªn GV Ngày khai trường đàu tiên của con đã làm sống dậy trong suy nghĩ. lòng người mẹ một ấn tượng thật sâu đậm từ ngày còn nhỏ khi cũng như đứa con bây giờ lần đầu tiên được mẹ (tức bà ngoại của em bé) đưa đến trường. ?TB Hãy tìm các chi tiết sâu đậm nhất trong buổi khai trường ®Çu tiªn cña mÑ ? - Hµng n¨m cø vµo cuèi thu […] mÑ ©u yÕm d¾t tay t«i ®i trªn con ®­êng dµi vµ hÑp. - MÑ nhí n«n nao, håi hép […] vµ nçi nhí ch¬i v¬i hèt hoảng khi cổng trường đóng lại, bà ngoại đứng ngoài cổng như đứng bên ngoài cái thế giới mà mẹ vừa bước vào ?G V× sao chi tiÕt vÒ nçi nhí Êy l¹i sèng dËy trong lßng mÑ lóc nµy ? - Bao nhiêu năm tháng trôi qua với những lo toan bươn chải kiếm sống mà những kỉ niệm vẫn còn nguyên vẹn đế - Mẹ nhớ lại nỗi “cứ nhắm mắt lại là dường như vang bên tai tiếng đọc những cảm xúc khu©ng, bài trầm bổng”. Bằng việc để cho người mẹ hồi tưởng về bâng qu¸ khø vµ suy nghÜ vÒ hiÖn t¹i lµ mét trong nh÷ng c¸ch r¹o rùc cña ngµy lập ý của văn biể cảm.Cách lập ý đó của tác giả đã làm cho nàomình đi học. chÊt tr÷ t×nh cña bµi v¨n ®­îc thÓ hiÖn râ rµng.Båi håi, xao xuyến với kí ức ngày đầu tiên đến trường người mẹ như muốn nói với con rằng : Đựoc đến trường là một niềm hạnh phúc tuyệt vời của cuộc đời mỗi con người. Hãy biết trân trọng điều đó và cố gắng hết mình học tập xứng đáng với niềm hạnh phúc đó. ?KH Có phải người mẹ đang trực tiếp nói với con không ? Theo em người mẹ đang trực tiếp nói với ai ? Cách viết này có t¸c dông g× ? - Râ rµng bµ kh«ng trùc tiÕp nãi víi con hoÆc víi ai. Người mẹ nhìn con ngủ như tâm sự với connhưng thực ra đang độc thoạivới chính mình. Mẹ đang ôn lại kỉ niệm của mình.Bài văn như những dòng nhật kí của người mẹ. - C¸ch viÕt nµy gióp t¸c gi¶ ®i s©u vµo thÕ giíi néi t©m, miªu t¶ mét c¸ch tinh tÕ t©m tr¹ng håi hép, xao xuyÕn, bâng khuâng trăn trở của người mẹ … Đó là điều nhiều 4 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Ttường THCS Nguyễn Trãi. ?TB. GV. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. khi kh«ng nãi trùc tiÕp ®­îc. Em thấy người mẹ trong bài văn là ngưòi như thế nào ? Vì sao em biết được điều đó ? - Qua những lời tâm sự ta thấy đây là người mẹ hiền rất mực thương con và có tâm hồn nhạy cảm tinh tế. Các chi tiết trong bài càng làm ta thấy rõ tấm lòng người mẹ. Mẹ muốn “cái ấn tượng khắc sâu mãi mãi trong lòng một con người về cái ngày “hôm nay tôi đi học”ấy,mẹ muốn nhẹ nhàng cẩn thận, tự nhiên ghi vào lòng con để rồi bất cứ một ngày nào đó trong đời, khi nhớ lại lòng con lại rạo rùc c¶m xóc b©ng khu©ng, xao xuyÕn. Bài văn không chỉ cho ta hiểu thêm tấm lòng yêu thương, tình cảm sâu nặng của người mẹ đối với đứa con mà còn cho ta thấy vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống mỗi người. Chúng ta cùng tìm hiểu sang phần 2. ?TB. 2. Vai trß to lín Câu văn nào trong bài văn nói lên tầm quan trọng của nhà của nhà trường đối với cuộc trường đối với thế hệ trẻ ? - Đó là câu “Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm trong giáo dục sống mỗi người. sẽ ảnh hưởng đến cả một thế hệ mai sau, vầ sai lầm một li cã thÓ ®­a thÕ hÖ Êy ®i chÖch c¶ ngµn dÆm sau nµy” - kh«ng cã ­u tiªn nµo lín h¬n ­u tiªn gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ, cho tương lai và nhà trường đảm nhận sự giáo dục quan träng Êy. Liªn hÖ víi c©u nãi cña B¸c : V× lîi Ých m­ßi n¨m ph¶i trång c©y ?KH Vì lợi ích mười năm phải trồng người. Kết thúc bài văn người mẹ nói “Đi đi con hãy cam đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là mét thÕ giíi k× diÖu sÏ më ra”. Em hiÓu thÕ gi­ãi k× diÖu đó là gì ? (nhà trường đã đem lại cho em những gì về tri thức, tình cảm, tư tưởng, tình bạn, tình thầy trò.?) - Nhà trường là một thế giưói kì diệu vì đó là nơI khai sáng trí tuệ cho mọi người. Trường học là thế giới của ánh s¸ng tri thøc khoa häc, nh÷ng hiÓu biÕt lÝ thó vµ k× diÖu mà loài người đã tích luỹ qua hàng triệu năm nay, thông qua các thầy cô và nhà trường để đến với mọi người, bắt ®Çu tõ trÎ th¬ - Nhà trường là nơi khơi nguồn nhữnh tình cảm cao quý, thiênh liêng của con người : tình thầy trò, tình bè bạn, lòng nhân ái, đạo lí làm người. Trường học là nơi hình thµnh nh÷ng nh©n c¸ch trong s¸ng, cao c¶.Lµ n¬i ch¾p c¸nh cho nh÷ng ­íc m¬ cho niÒm vui vµ hi väng n©ng bước chân mỗi người đi đến tương lai. - Tuæi th¬ lu«n g¾n víi häc ®­êng. H¹nh phóc biÕt bao nhiêu khi được tới trường và bất hạnh biết bao nếu như tuổi thơ thất học phải đứng ngoài cổng trường không hề 5 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Ttường THCS Nguyễn Trãi. ?KH. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. biết đến thế giới kì diệu sau cánh cổng trường. Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nghÖ thuËt vµ néi III. Tæng kÕt – dung cña v¨n b¶n ? ghi nhí: ( ). Em hãy đọc vài câu ca dao nói về công lao của cha mẹ đối với con cái hoặc của tầy cô giáo đói với học sinh. Ngµy nµo em bÐ cán con C«ng cha nh­ nói th¸i s¬n Bây giờ em đã lớn khôn thế này NghÜa mÑ như nước trong nguồn chảy ra. C¬m cha, ¸o mÑ, ch÷ thÇy NghÜ sao cho bâ nh÷ng ngµy ­íc ao.. - Nh­ nh÷ng dßng nhËt ký t©m t×nh (kh«ng cã sù viÖc, kh«ng cã cèt truyÖn, chñ yÕu lµ diÔn biÕn tËm tr¹ng), lêi lÏ nhá nhÑ s©u l¾ng. Miªu t¶ tËm tr¹ng nh©n vËt tinh tÕ, s©u s¾c. * Bµi v¨n gióp ta hiÓu thªm tÊm lòng thương yêu, t×nh c¶m s©u nặng của người mẹ đối với con vµ vai trß to lín của nhà trường đối với cuộc sèng mçi con người IV. LuyÖn tËp: ( ). * Ngµy so¹n : TiÕt 2. V¨n b¶n:. Ngµy gi¶ng:. MÑ t«i - Et-môn-Đô đơ A-mi-xi -. A. PhÇn chuÈn bÞ: I. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS. 6 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Ttường THCS Nguyễn Trãi. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. - Cảm nhận và hiểu được những tình cảm thiêng liêng, đẹp đẽ của cha mẹ đối với con cái. Hiểu được tác dụng lời khuyên của bố En-ri-cô về nỗi lầm của một đứa con đối với mẹ. - RÌn luyÖn kü n¨ng khai th¸c nghÖ thuËt cña mét bøc th­ mang tÝnh gi¸o dôc HS t×nh c¶m kÝnh träng, biÕt ¬n & cã hiÕu víi cha mÑ. II. ChuÈn bÞ: GV: Nghiªn cøu SGK, SGV, so¹n gi¸o ¸n HS : Häc bµi cò, so¹n bµi theo c©u hái cuèi bµi B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp: * ổn định tổ chức: sĩ số I. KiÓm tra bµi cò: (5p ) KT miÖng Câu hỏi: Bài học sâu sắc nhất mà em rút ra được từ văn bản “Cổng trường mở ra” lµ g×? §¸p ¸n: Nh­ nh÷ng dßng nhËt ký t©m t×nh, nhá nhÑ & s©u l¾ng. V¨n b¶n Cæng trường mở ra giúp ta hiểu thêm tấm lòng yêu thương, tình cảm sâu nặng của người mẹ đối với con & vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống mỗi người. II. Bµi míi: (1p ) Giới thiệu bài: Trong cuộc đời mỗi người, người mẹ có một vị trí & ý nghĩa hết søc lín lao, thiªng liªng & cao c¶. Nh­ng kh«ng ph¶i khi nµo ta còng ý thøc ®­îc điều đó. Chỉ đến lúc mắc phải những lỗi lầm ta mới nhận ra tất cả. Văn bản “Mẹ Tôi” sÏ cho ta mét bµi häc nh­ thÕ. HS §äc phËn chó thÝch * (T11) I. đọc và tìm hiểu Em h·y nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶? chung: ( ) - A-mi-xi là nhà hoạt động XH, nhà văn hoá, nhà văn - Et-môn-Đô đơ của nước Italia. Ông sinh ngày 31/10/1846, mất ngày A-mi-xi (1846 – 1908), lµ nhµ v¨n 12/3/1908 thä 62 tuæi….. I-ta-li-a Văn bản “Mẹ tôi” ra đời trong hoàn cảnh nào? ông để lại một sự - TrÝch trong t¸c phÈm “Nh÷ng tÊm lßng cao c¶” Đây là cuốn nhật ký của cậu bé En-ri-cô, người ý 11 nghiệp văn chương tuổi đang học tiểu học. Cậu bé đã ghi lại những bức thư gồm nhiều thể loại của bố mẹ, những chuyện đọc hàng tháng, những kỷ - Văn bản “Mẹ niệm sâu sắc cảm động về thầy giáo, bạn bè tuổi thơ, tôi” trích trong tập những người con bất hạnh đáng thương. Trong truyện truyện thiếu nhi “ “Nh÷ng tÊm lßng cao c¶” cã trong bøc th­ cña bè vµ ba Nh÷ng tÊm lßng bøc th­ cña mÑ göi cho En-ri-c«. CËu ë víi bè mÈu cao trong một mái ấm gia đình nhưng tháng nào bố và mẹ cả” xuất bản 1886. còng viÕt cho cËu mét l¸ th­ nh»m khuyªn r¨n, d¹y b¶o En-ri-cô một bài học đạo đức. Nêu yêu cầu đọc: Bài văn…………miêu tả thái độ, tình cảm và những suy nghĩ của người ch về lỗi lầm của con, do đó cần đọc với giọng chậm rãi, tình cảm tha thiết và nghiêm, chó ý c¸c c©u c¶m th¸n vµ c©u cÇu khiÕn. GV đọc từ câu đầu “ngµy mµ con mÊt mÑ” 2 HS đọc tiếp hÕt. GV nhËn xÐt, uèn n¾n Em hãy giải thích rõ từ “lễ độ”, “vong ơn bội nghĩa” Trong các phương thức sau đây, phương thức nào 7 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Ttường THCS Nguyễn Trãi. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. được tác giả dùng để tạo lập văn bản “Mẹ tôi” ? A. KÓ truyÖn vÒ mÑ B. Kể truyện về người con C. Biều hiện tâm trạng của người cha C là phương thức biểu đạt chính để tạo lập văn bản “Mẹ t«i” “MÑ t«i” lµ mét v¨n b¶n nhËt dông, mét bµi v¨n mang tính truyện nhưng lại dưới dạng bức thư của nhà văn. Cã chuyÖn x¶y ra nh­ng phÇn chÝnh lµ t©m tr¹ng & suy nghĩ của người bố qua bức thư gửi cho con – người đã phạm lỗi. Qua bức thư người đọc thấm thía công lao & tình cảm của người mẹ có ý nghĩ như thế nào đối với người con.Chúng ta cùng tìm hiểu tâm trạng của người ?CY cha qua v¨n b¶n. ?KH V¨n b¶n lµ mét bøc th­ cña bè göi cho con nh­ng t¹i sao tác giả lại lấy nhan đề là “mẹ tôi” ? - Thứ nhất, vì nhan đề ấy là do chínhtác giả đặt cho ®o¹n trÝch. Ta biÕt mçi truyÖn nhá trong “Nh÷ng tÊm lòng cao cả” đều có một nhan đề do tác giả đặt - Thứ hai, đúng là mới xem qua ta dễ nhận xét như thế, nhưng đọc kĩ ta thấy bà mẹ tuy không trực tiếp xuất hiện trong câu truyện nhưng đó là tiêu điểm mà các chi tiết và các nhân vật đều hướng tới để làm sáng tỏ. Điểm nhìn ở đây xuất phát từ người bố, qua cái nhìn của bố mà thấy hình ảnh và phẩm chất của người mẹ. Điểm nh×n Êy mét mÆt lµm t¨ng tÝnh kh¸ch quan cho sù viÖc và đối tượng(người mẹ) được kể. Mặt khác thể hiện được tình cảm và thái độ của người kể. ?TB Bøc th­ ®­îc b¾t ®Çu b»ng sù viÖc g× ? HS Đó là thái độ của người cha đối với En-ri-cổtước sự vô lễ của đứa con với mẹ. ?TB Trong lời tự thuật của đứa con thì sự vô lễ ấy là gì ? - Khi nói với mẹ, tôi có nhỡ thốt ra một lời thiếu lễ độ (lúc cô giáo đến thăm) ?TB Trước sự vô lễ ấy, người cha đã bày tỏ thái độ của mình qua nh÷ng chi tiÕt nµo trong bøc th­ ? - [...] viÖc nh­ thÕ kh«ng bao giê con ®­îc t¸i ph¹m n÷a - [...] Sù hçn l¸o cña con nh­ lµ mét nh¸t dao ®©m vµo tim bè vËy. - [...] Bè kh«ng thÓ nÐn ®­îc c¬n tøc giËn ®/v con [...] con mà lại xúc phạm đến mẹ con ư - Thµ r»ng bè kh«ng cã con, cßn h¬n lµ thÊy con béi b¹c. ?KH Em nhËn xÐt g× vÒ c¸c chi tiÕt, h×nh ¶nh trªn ? - C¸c chi tiÕt, h×nh ¶nh ®­îc lùa chän kÜ cµng rÊt tiªu biÓu cã søc biÓu c¶m cao. §Æc biÖt h×nh ¶nh so s¸nh sù hçn l¸o cña con “nh­ mét nh¸t dao ®©m vµo tim” gîi sù 8 Lop7.net. II. Ph©n tÝch. 1. Thái độ của người cha đối với En-ri-cô trước sự v« lÔ cña đứa con với mẹ..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Ttường THCS Nguyễn Trãi. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. tác động mạnh mẽ đến người đọc. Lời lẽ mang tính răn ®e, røt kho¸t nh­ mét mÖmh lÖnh “viÖc nh­ thÕ kh«ng bao giê ®­îc t¸i ph¹m n÷a”. ?TB Qua những chi tiết trên, em thấy thái độ của người bố đối với En-ri-cô là thái độ như thế nào ? HS - Đọc bức thư có thể nhận thấy ngay đó là thái độ tức giËn, kiªn quyÕt vµ nghiªm kh¾c cña bè ?KH Theo em, thái độ của người cha như vậy có thoả đáng kh«ng ? v× sao ? - có, vì trong lời tự thuật của đứa con thì sự việc diễn ra chØ lµ “khi nãi víi mÑ, t«i cã nhì thèt ra mét lêi thiÕu lễ độ”. Thực ra đó chỉ là một cách nói giảm nhẹ tội cho mình. Nhưng qua bức thư của mình, người bố đã rất nghiêm khắc gọi thẳng ra đó là việc “con thiếu lễ độ” víi mÑ chø kh«ng thÓ gäi nhì thèt ra mét lêi ®­îc. Mµ thiếu lễ độ với mẹ trước mặt cô giáo mới thật là nghiêm trọng. Vì đó là sự xúc phạm danh dự quá nặng nề kh«ng thÓ bµo ch÷a ®­îc. - Xưa và nay ở phương Đông và phương Tây nhân loại vẫn trân trọng đề cao tình phụ tử và tình mẫu tử, coi đó là những tình cảm cao quý, thiêng liêng cảm động nhất trong thế giới tìng cảm của con người.Đó là tình cảm cội nguồn để từ đó nảy sinh những tình cảm tốt đẹp khác. Dù là lời nói vô lễ “nhỡ thốt ra” với mẹ còng cã thÓ coi lµ mét biÓu hiÖn cña bÊt hiÕu. BÊt hiÕu là tội nặng nhất. Người phương Đông quan niệm có 9 tầng mâyvà có 9 tầng địa ngục.Tầng địa ngục thứ 9 tối tăm lạnh lẽo nhất để nhốt hai loại tội phạm nặng nề nhất là kẻ giết người và kẻ bất hiếu. Tội bất hiếu là thứ tội trời không rung đất không tha và con người không thể chịu cho nên người cha trong bức thư này cũng “kh«ng thÓ nÐn c¬n tøc giËn víi con. ¤ng cÊt lêi c¶nh b¸o vµ yªu cÇu con rÊt nghiªm kh¾c “viÖc nh­ thÕ [...] tái phạm nữa”. Không chỉ tức giận người cha còn đau đớn tưởng như chết lặng đi nỗi đau sâu sa từ trong tim người cha. ?KH Trong bøc th­, kh«ng mét lêi nãi, mét chi tiÕt nµo nãi về nỗi đau của người mẹ khi bị con xúc phạm nhưng người đọc vẫn hình dung ra nỗi đau trong lòng mẹ. Theo em ý kiến đó có đúng không ? vì sao ? HS - Đúng, trước hết người bố bày tỏ nỗi đau đớn và tức giËn tét cïng cña m×nh còng lµ c¸ch bµy tá nçi ®au đớn, tức giận hộ người mẹ kia. Bố bộc lộ tâm trạng và thái độ qua bức thư. Còn mẹ đau đớn buồn tủi lắm nhưng mẹ đã quen nhẫn nhịn, dịu dàng. Mẹ nén nỗi đau vµo lßng vµ cã ch¨ng chØ béc lé ©m thÇm qua nh÷ng giọt nước mắt. ?TB Qua bức thư em hiểu mẹ của En-ri-cô là người ntn ? 9 Lop7.net. -Người bố hết sức buån b·, tøc giËn nh­ng còng rÊt nghiªm kh¾c..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Ttường THCS Nguyễn Trãi. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. -Mẹ của En-ri-cô cũng như bao người mẹ khác trên thế gian này đã yêu thương, chăm sóc nuôi dạy con bằng c¶ tÊm lßng, søc lùc, hi sinh tÊt c¶ h¹nh phóc vµ cuéc sèng cña m×nh cho con c¸i. ?KH C¨n cø vµo ®©u mµ em nhËn xÐt nh­ vËy ? - Có một htước đo khác để hiểu nỗi đau của lòng mẹ khi bị đứa con vô lễ, xúc phạm đó là tình thương yêu con vô bờ bến của mẹ, sự tận tuỵ đức hi sinh của mẹ ta sẽ thấy lòng mẹ đau đớn nhường nào. Tác giả rất tinh tế khi để cho người bố nhắc lại sự việc diễn ra “cách đây mấy năm mẹ đã phải thức suốt đêm cúi mình trên chiếc n«i tr«ng chõng h¬i thë hæn hÓn cña con, qu»n qu¹i v× nçi lo sî, khãc nøc në khi nghÜ r»ng cã thÓ mÊt con...”kỉ niệm đau thương chỉ được nhắc lại đơn giản thế thôi mà có sức lay động mãnh liệt sâu sa đến nỗi khi người cha nhớ lại lòng trào dâng nỗi nghẹn ngào xúc động khiến ông không thể nén nổi cơn tức giận với con. ở phần thứu hai của bức thư người bố đã gợi cho đứa con nghÜ g× vÒ viÖc “khi con kh«n lín mµ con mÊt mÑ”. 2. HËu qu¶ l©u dµi Trước hết người bố yêu cầu con hãy nghĩ kĩ điều gì ? của hành vi vô lễ. Sau nữa, người bố còn cho con biết một quy luật của t×nh c¶m. §ã lµ g× ? -“ Trong đời, con có thể ttrải qua những ngày buồn th¶m, nh­ng ngµy buån th¶m nhÊt sÏ lµ ngµy mµ con mất mẹ”.Trước hết người bố yêu cầu con hãy nghĩ kĩ điều này. Đó là tổn thất không gì có thể bù đắp được bởi đó là một quy luật nghiệt ngã của muôn đời. Sau nữa, bằng trải nghiệm cuộc đời mình người bố cho con biÕt mét quy luËt cña t×nh c¶m : “dï cã lín kh«n, khoÎ m¹nh ntn ®i ch¨ng n÷a, con sÏ vÉn tù thÊy mình chỉ là một đứa trẻ tội nghiệp, yếu đuối và không thể chở che...sẽ đắng cay khi nhớ lại những lúc đã làm cho mÑ con ®au lßng ... sÏ mong ­íc thiÕt tha ®­îc nghe tiếng nói của mẹ, được mẹ dang tay đón vào lßng”. NghÜa lµ t×nh mÉu tö bÊt diÖt trong t©m hån mçi người. ?TB Chính vì những quy luật ấy của tình cảm mà người con sÏ ph¶i chÞu nh÷ng hËu qu¶ ntn ? - [...] con sẽ cay đắng khi nhớ lại những lúc đã làm cho mẹ đau lòng... không thể sống thanh thản nếu đã làm cho mÑ buån phiÒn ? Lóc Êy cã hèi hËn cÇu xin linh hån mÑ tha thø còng chØ lµ v« Ých mµ th«i. - Lương tâm con sẽ không phút nào yên tĩnh. Hình ảnh dÞu dµng vµ hiÒn hËu cña mÑ sÏ lµm t©m hån con nh­ bÞ khæ h×nh [...] . ?TB Theo em người con sẽ phải chịu những hậu quả gì ? HS Lời kết án hành vi vô lễ của đứa con trong bức thư vang 10 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Ttường THCS Nguyễn Trãi. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. lên như một chân lí “con hãy nhớ rằng tình yêu thương kÝnh träng cha mÑ lµ t×nh c¶m thiªng liªng h¬n c¶. ThËt đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình yêu thương đó.. ?TB. ?kh. ?tb. ?tb. ?kh. - Người con vô lễ, bÊt hiÕu sÏ kh«ng bao giê ®­îc sèng h¹nh phóc, thanh th¶n. 3. Yªu cÇu hµnh động chuộc lỗi và Đoạn cuối của bức thư người cha đưa ra yêu cầu đứa tuyên bố hình phạt v× hµnh vi v« lÔ. con phải làm gì để chuộc lỗi ? -Tõ nay kh«ng bao giê con ®­îc thèt ra mét lêi nãi nÆng víi mÑ con ph¶i xin lçi mÑ. - Con ph¶i xin lçi mÑ kh«ng ph¶i v× sî bè mµ v× sù thµnh khÈn trong lßng. - Con hãy cầu xin mẹ hôn con để cho chiếc hôn ấy xoá ®i dÊu vÕt vong ¬n béi nghÜa trªn tr¸n con. Theo em những yêu cầu đó có quá sức với con không ? - Cả 3 yêu cầu đó không hề quá sức với người con, nhất là đối với một người con còn nhỏ bé, ngây thơ và chắc con sẽ làm được việc đó. Mẹ sẽ rất vui lòng tha thứ tội lỗi cho con, đơn giản vì đó là biểu hiện của lòng yêu thương kính trọng mẹ chân thành và bởi vì lòng mẹ bao giờ cũng nhân từ, độ lượng, bao dung. Người cha tuyên bố hình phạt gì của riêng mình đối với đứa con có hành vi vô lễ với mẹ ? - Trước khi tuyên bố hình phạt, người cha bày tỏ tình yêu thương vô bờ bến “bố rất yêu con,En-ri-cô ạ. Con là niềm hi vọng tha thiết nhất của đời bố”. Cuối cùng người cha tuyên bố hình phạt của riêng mình đối với đứa con “thôi trong một thời gian con đừng hôn bố, bố không thể vui lòng đáp lại cái hôn của con được”. Hình phạt đó có quá nhẹ so với tội lỗi của con không ? v× sao ? - Mới nghe tưởng như đây là một hình phạt quá nhẹ so với tội lỗi của đứa con nhưng nghĩ kĩ sẽ thất đó là một hình phạt hết sức nặng nề còn đau đớn hơn cả đòn vọt. Đòn vọt chỉ đau thân xác, còn hình phạt của người bố sẽ đau thấm thía trong lòng. Đối với người phương Tây, cái hôn là biểu hiện cảu tình cảm. Con hôn bố, bố đáp l¹i c¸i h«n cña con lµ sù giao c¶m thiªng liªng cña t×nh phô tö. ViÖc kh«ng cho con h«nvµ kh«ng thÓ vui lßng đáp lại cái hôn của con tương đương với hành động từ con của người phương Đông. Đó là một hình phạt hết søc nÆng nÒ. Theo em điều gì khiến En-ri-cô xúc động vô cùng khi 11 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Ttường THCS Nguyễn Trãi. ?kh. ?kh. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. đọc thư bố ? - V× bè gîi l¹i nh÷ng kØ niÖm gi÷a mÑ vµ En-ri-c«. - Vì thái độ kiên quyết và nghiêm khắc của bố. - V× lêi nãi rÊt ch©n thµnh vµ s©u s¾c cña bè. Tại sao người bố không nói trực tiếp với En-ri-cô mà lại viÕt th­ ? - Vì viết thư là nói riêng cho người mắc lỗi biết, vừa kín đáo tế nhị vừa không làm cho người mắc lỗi mất đi lßng tù träng. §©y lµ bµi häc vÒ c¸ch øng xö trong gia đình, ở trường và ngoài xã hội. - V× lêi nãi giã bay nh­ng nÕu lµ mét bøc th­ th× cã thÓ lưu giữ để người con được đọc lại để thấm thía hơn lời dạy bảo của người cha. Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n ?. III. Tæng kÕt - Dưới hình thức mét bøc th­ lêi lÏ ch©n thµnh thÊm thÝa. T¸c gi¶ thÓ hiÖn mét c¸ch tinh tế và cảm động t×nh phô tö, t×nh mÉu tö mét t×nh ?TB -C©u v¨n nµo tiªu biÓu nhÊt thÓ hiÖn t×nh c¶m cao quý c¶m thiiªng liªng cao quý. đó ? - “Con hãy nhớ rằng tình yêu thương kính trọng cha mẹ IV.Luyện tập là tình cảm thiêng liêng hơn cả. Thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình yêu thương đó”. ?hstl Sau khi nhËn ®­îc bøc th­ cña bè, En-ri-c« rÊt hèi hËn và viết một bức thư để xin mẹ tha lỗi. Em hãy nhập vai vào nhân vật để viết lá thư ấy ? -gv cho hs th¶o luËn lµm 4 nhãm trong thêi gian 4phút. Sau đó đại diện nhóm trả lời – gv nhận xét. III. Hướng dẫn hs học bài và làm bài ở nhà. - Häc thuéc ghi nhí sgk - Làm bài tập 1 sgk-tr 12. Đọc phần đọc thêm trong sgk. - §äc vµ so¹n bµi “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª”.. 12 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Ttường THCS Nguyễn Trãi. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. TiÕt 3 :. tõ ghÐp. A. PhÇn chuÈn bÞ I. Mục tiêu cần đạt : giúp hs - Nắm được cấu tạo của hai loại từ ghép : từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập. - HiÓu ®­îc nghÜa cña c¸c lo¹i tõ ghÐp. - Giáo dục học sinh tình cảm yêu mến và ý thức sử dụng đúng tiếng mẹ đẻ. II. ChuÈn bÞ GV: nghiªn cøu gsk,sgv, so¹n gi¸o ¸n, chuÈn bÞ b¶ng phô. HS : đọc sgk, vở ghi. B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp. * ổn địng tổ chức : I. KiÓm tra bµi cò: H·y nh¾c l¹i kh¸i niÖm : ThÕ nµo lµ tõ ghÐp ? ®­îc t¹o ra b»ng c¸ch ghÐp c¸c tiÕng cã quan hÖ víi nhau vÒ nghÜa II. Bµi míi : Giới thiệu bài : ở lớp 6 các em đã học khái niệm về từ ghép. Bài học này cô sẽ hướng dẫn các em tìm hiểu về cấu tạo và nghĩa của các loại từ ghép. GV. Treo b¶ng phô vÝ dô I. C¸c lo¹i tõ ghÐp - Bµ ngo¹i, th¬m phøc 1. VÝ dô (sgk?KH Trong c¸c tõ ghÐp “bµ ngo¹i”, “th¬m phøc” ë vÝ dô Tr13) trªn tiÕng nµo lµ tiÕng chÝnh ? tiÕng nµo lµ tiÕng phô bæ sung ý nghÜa cho tiÕng chÝnh ? v× sao em l¹i kh¼ng định như vậy ? - Bµ ngo¹i ; Th¬m phøc c p c p Bµ ngo¹i : “bµ” lµ tiÕng chÝnh, “ngo¹i” lµ tiÕng phô, v× tiÕng “ngo¹i” lµm cho “bµ ngo¹i” kh¸c víi “bµ”. Và khi ta so sánh với từ “bà nội” ta thấy cả hai từ đều có nét chung về nghĩa là tiếng bà (chỉ người đàn bà sinh ra cha, mÑ. Nh­ng nghÜa cña hai tõ nµy lµ kh¸c nhau do t¸c dông bæ sung nghÜa cña tiÕng phô : ngo¹i vµ néi.Nh­ vËy tiÕng “bµ” lµ tiÕng chÝnh, tiÕng ngo¹i lµ tiÕng phô. - Th¬m phøc : “th¬m” lµ tiÕng chÝnh, “phøc” lµ tiÕng phô, v× “phøc” lµm cho “th¬m phøc” kh¸c víi “thơm”. Tương tự như vậy ta cũng so sánh từ thơm phøc” víi tõ “th¬m ng¸t” cã mét nÐy chung vÒ nghÜa lµ “th¬m” nh­ng nghÜa cña “th¬m phøc” vµ “th¬m ngát”lại khác nhau. tiếng “thơm” đựoc bổ sung nghĩa lµ tiÕng chÝnh, tiÕng “phøc” bæ sung nghÜa lµ tiÕng phô. ?TB Em cã nhËn xÐt g× vÒ trËt tù cña c¸c tiÕng trong nh÷ng tõ trªn ? - Tiếng phụ bổ sung (hạn định) nghĩa cho tiếng chính.Tiếng phụ đứng sau tiếng chính. C¸c tõ cã cÊu t¹o nh­ “bµ ngo¹i”,”th¬m phøc” ®­îc ?TB gäi lµ tõ ghÐp chÝnh phô. Em hiÓu ntn lµ tõ ghÐp chÝnh phô ? 13 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Ttường THCS Nguyễn Trãi. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. - Tõ ghÐp chÝnh phô cã tiÕng chÝnh vµ tiÕng phô bæ 2. Bµi häc sung nghĩa cho tiếng chính.tiếng chính đứng trước, - Từ ghép chính phụ cã tiÕng chÝnh vµ tiếng phụ đứng sau. tiÕng phô bæ sung nghÜa cho tiÕng chÝnh. TiÕng chÝnh đứng trước, tiếng phụ đứng sau. * VÝ dô 2(sgk-tr ) ?KH Treo b¶ng phô : QuÇn ¸o ; TrÇm bæng . C¸c tiÕng trong hai tõ ghÐp “quÇn ¸o, trÇm bæng” ë vÝ dô trªn cã ph©n ra tiÕng chÝnh vµ tiÕng phô kh«ng ? v× sao ? - c¸c tõ “quÇn ¸o, trÇm bæng” kh«ng ph©n ra tiÕng chính và tiếng phụ, nghĩa của chúng bình đẳng với ?TB nhau vÒ mÆt ng÷ ph¸p. Nếu tách hai tiếng (quần, áo ; trầm, bổng) đứng độc lËp th× c¸c tiÕng cã nghÜa kh«ng ? - Nếu tách ra chúng đứng độc lập được và đều có nghĩa : áo, quần (đều chỉ sự vật thuộc đồ dùng của cin người). Các tiếng này đều ở vị trí ngang hàng nhau về mặt ngữ pháp. Xét về nghĩa thì các tiếng này đều chỉ sự vật gần gũi (tức cùng trường nghĩa). Nghĩa của các từ dung hoà với nhau để tạo ra nghĩa của từ ghép. Các từ ghép có cấu tạo như trên gọi là từ ghép đẳng lËp ?KH Em hiểu thế nào là từ ghép đẳng lập ? - Từ ghép đẳng lập ?TB Dựa vào khái niệm đó hãy lấy ví dị về hai loại từ ghép có các tiếng bình đẳng về mặt ngữ đó ? - Ví dụ : nhà cửa, cô giáo, ngôi trường (từ ghép chính pháp (không phân ra tiÕng chÝnh vµ phô) tiÕng phô). - ham mê (từ ghép đẳng lập) * ghi nhí (sgk-tr14) II. NghÜa cña tõ ghÐp. (12p) 1.VÝ dô ?KH So s¸nh nghÜa cña tõ bµ ngo¹i víi nghÜa cña tõ “bµ”, nghÜa cña tõ “th¬m phøc” víi nghÜa cña “th¬m” em thÊy cã g× kh¸c nhau ? - Bà : người đàn bà sinh ra mẹ hoạc cha - Bà ngoại : người đàn bà sinh ra mẹ. - Thơm : có mùi như hương của hoa, dẽ chịu lµm cho thÝch ngöi. - Th¬m phøc : mïi th¬m bèc lªn m¹nh, hÊp dÉn. - Tõ ghÐp chÝnh phô GV Qua so s¸nh cã thÓ rót ra kÕt luËn : NghÜa cña tõ “bµ cã tÝnh chÊt ph©n ngo¹i” hÑp h¬n nghÜa cña “bµ”. nghÜa cña tõ “th¬m nghÜa. NghÜa cña tõ phøc” hÑp h¬n nghÜa cña “th¬m”. ghÐp chÝnh phô hÑp 14 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Ttường THCS Nguyễn Trãi. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña tõ ghÐp chÝnh phô ? - Tõ ghÐp chÝnh phô cã tÝnh chÊt ph©n nghÜa. NghÜa cña tõ ghÐp chÝnh phô hÑp h¬n nghÜa cña tiÕng chÝnh. vÝ dô : tr¾ng xo¸. m­a phïn, m­a rµo. ?TB So s¸nh nghÜa cña tõ “quÇn ¸o” víi nghÜa cña mçi tiÕng “quÇn”, “¸o” ? NghÜa cña tiÕng “trÇm bæng” víi nghÜa cña mçi tiÕng “trÇm”, “bæng” em thÊy cã g× kh¸c nhau ? - Quần : đồ mặc từ thắt lưng trở xuống, có hai ống che chân hoặc đùi. - ¸o : §å mÆc tõ cæ trë xuèng, chñ yÕu che l­ng, ngùc vµ bông. - QuÇn ¸o : §å mÆc nãi chung. - Bæng : (giäng, tiÕng) cao vµ trong. - TrÇm : (giäng, tiÕng) thÊp vµ Êm. - TrÇm bæng : ©m thanh lóc trÇm lóc bæng nghe rÊt ªm tai. So sánh nghĩa của từ ghép đẳng lập so với nghĩa của mçi tiÕng t¹o nªn chóng. Ta thÊy nghÜa cña tõ ghÐp đẳng lập mang tính tổng hợp, khái quát hơn nghĩa của mçi tiÕng t¹o nªn chóng. ?KH Em có nhận xét gì về nghĩa của từ ghép đẳng lập ? - Từ ghép đẳng lập có tính chất hợp nghĩa. Nghĩa của từ ghép đẳng lập khái quát hơn nghĩa của mçi tiÕng t¹o nªn nã. - VÝ dô : ®i ®­êng, ham thÝch, mÆt mòi, nói non.. ?G. ?TB. h¬n nghÜa cña tiÕng chÝnh.. - Từ ghép đẳng lập cã tÝnh chÊt hîp nghÜa. NghÜa cña tõ ghép đẳng lập khái qu¸t h¬n nghÜa cña mçi tiÕng t¹o nªn nã. III. LuyÖn tËp 1. Bµi 1:. Phân loại các từ ghép đã cho : - Từ ghép chính phụ : lâu đời, xanh ngắt,nhà máy,nhà ăn, cười nụ. - Từ ghép đẳng lập : suy nghĩ, chài lưới, cây cối, Èm ­ít, ®Çu ®u«i. 2. Bµi 2(sgk-tr ) đặt các tiếng sau tiếng chính để có từ ghép chính phô? Bót ch× , ¨n b¸m thước kẻ , trắng xoá m­a rµo, vui tai lµm quen, nh¸t gan. Điền thêm những tiếng để tạo thành từ ghép đẳng lập. 15 Lop7.net. 3. Bµi 3(sgk-tr ) - Núi đồi, núi rừng - Ham muèn, ham thÝch - mÆt mµy, mÆt mòi..

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Ttường THCS Nguyễn Trãi. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. - häc hµnh, häc tËp. - tươi cười, tươi trẻ. Gi¶i thÝch hai c¸ch nãi : Mét cuèn s¸ch vµ mét cuèn 4. Bµi 4 (sgk- tr ) - Ta cã thÓ nãi : mét vë. cuèn s¸ch hoÆc mét cuèn vë, bëi s¸ch, vë lµ danh tõ chØ sù vật tồn tại dưới dạng có thể đếm được. -Cßn kh«ng thÓ nãi: mét cuèn s¸ch vë bëi “s¸ch vë” lµ tõ ghÐp đẳng lËp kh«ng chØ tµi liÖu häc tËp nãi chung, ta không thể đếm cụ thÓ ®­îc. ?KH Gi¶i thÝch c¸c c¸ch nãi .....? -a.Không phải mọi thứ hoa có màu hồng đều gọi là 5. Bài 5 (sgk- tr ) hoa hång. TiÕng “hång” lµ tiÕng phô ghÐp víi tiÕng a. Kh«ng ph¶i mäi chính “hoa” để tạo nên một loại hoa. Hoa hồng còn thứ hoa có màu hồng đều gọi là hoa cã thÓ cã hoa hång b¹ch, hoa hång ®en. b. “áo dài” là một loại áo để phân biệt với áo sơ mi, hồng. áo tứ thân.... cho nên Nam nói như thế là đúng. c. Cã thÓ nãi “qu¶ cµ chua nµy ngät qu¸” v× qu¶ cµ chua lµ tªn mét lo¹i qu¶ chø kh«ng ph¶i “cµ cã vÞ chua”. d. Không phải mọi loại cá có màu vàng đều là cá vàng. “Cá vàng” là tên một loại cá thường được nuôi trong các chậu cảnh màu của chúng thường có màu vàng nhưng cũng có màu khác như màu đỏ, đen. 6. Bµi 7(sgk-tr ) - Máy hơi nước III. Hướng dẫn hs học bài và làm bài ở nhà.( 1p) - Häc thuéc ghi nhí sgk –tr ( ) - Hoàn thành các bài tập từ 1đến 6. - §äc vµ chuÈn bÞ bµi : Liªn kÕt trong v¨n b¶n.. 16 Lop7.net. - Than tæ. ong..

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Ttường THCS Nguyễn Trãi. Ngµy so¹n :. TiÕt 4 :. Ngµy d¹y :. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. Liªn kÕt trong v¨n b¶n. A. PhÇn chuÈn bÞ. I. Môc tiªu bµi d¹y : Gióp hs thÊy : - Muốn đạt được mục đích trong giao tiếp thì văn bản phải có tính liên kết. Sự liªn kÕt Êy cÇn ®­îc thÓ hiÖn trªn c¶ hai mÆt : h×nh thøc ng«n ng÷ vµ néi dung ý nghÜa - Cần vận dụng những kiến thức đã học để bước đầu xây dựng những văn bản có tÝnh liªn kÕt. II. ChuÈn bÞ GV : Nghiªn cøu tµi liÖu sgk,sgv, so¹n gi¸o ¸n. HS : ChuÈn bÞ bµi ë nhµ theo c©u hái sgk. B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp : * ổn định tổ chức : I. KiÓm tra bµi cò : - Câu hỏi : ở lớp 6 các em đã được học về văn bản. Em hãy nhắc lại khái niệm văn b¶n lµ g× ? - Đáp án : Văn bản là chuỗi lời nói miệng hay bài viết có chủ đề thống nhất, có liên kết mạch lạc, vận dụng phương thức biểu đạt phù hợp để phục vụ mục đích giao tiÕp. II. Bài mới : Từ khái niệm về văn bản các em đã thấy rõ không thể hiểu được văn b¶n mét c¸ch cô thÓ, còng nh­ khã cã thÓ t¹o lËp ®­îc nh÷ng v¨n b¶n tèt nÕu chóng ta lh«ng t×m hiÓu kÜ vÒ mét trong nh÷ng tÝch chÊt quan träng cña nã lµ tÝnh liªn kÕt.. ?KH Theo em, nÕu bè En-ri-c« chØ viÕt mÊy c©u sau, th× En-ri-c« cã thÓ hiÓu ®­îc ®iÒu bè muèn nãi ch­a ? v× sao ? - Giả sử em là En-ri-cô, đọc kĩ mấy câu trên ch¾c ch¾n c¸c em sÏ nhËn ra mét ®iÒu l¹. Tõng câu văn có thể hiểu được nhưng đọc cả đoạn thì không thể hiểu được người bố muốn nói gì với En-ri-c«.v× sao vËy ? - V× cã c©u v¨n sai ng÷ ph¸p ? Kh«ng ph¶i, c¸c câu văn trong đoạn đều viết đúng ngữ pháp. - V× c¸c c©u v¨n ch­a cã néi dung thËt râ rµng ? Cũng không phải (vì như đã nói ở trên : từng câu v¨n cã thÓ hiÓu ®­îc) Râ rµng lµ v× gi÷a c¸c c©u cßn ch­a cã sù liªn kÕt nªn ý rêi r¹c, thiÕu g¾n bã, thËm chÝ cã chç “nh¶y cãc”. Nh­ ë c©u cuèi. C¸c c©u trªn ®ang nói về người mẹ bỗng viết một câu thật lạc lõng vÒ mét chuyÖn kh¸c h¼n : “th«i trong mét tjêi gian, con đừng hôn bố” Chính vì vậy mà khi đọc ®o¹n v¨n nµy kh«ng thÓ hiÓu chÝnh x¸c t¸c gi¶ 17 Lop7.net. I. Liªn kÕt vµ tÝnh liªn kÕt trong v¨n b¶n. 1. TÝnh liªn kÕt cña v¨n b¶n..

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Ttường THCS Nguyễn Trãi. ?TB. ?KH. ?KH. ?TB. ?TB HS. ?KH. ?KH. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. muốn nói điều gì ? ( các câu này đều lấy từ văn b¶n “MÑ t«i” nh­ng cã bá ®i mét sè c©u thËm chÝ c¶ ®o¹n dµi nªn míi trë nªn khã hiÓu nh­ vËy). Từ đó em thấy muốn cho đoạn văn có thể hiểu ®­îc th× ph¶i cã tÝnh chÊt g× ? - liªn :liÒn ; kÕt : nèi,buéc - liªn kÕt : nèi liÒn nhau, g¾n bã víi nhau.. * Liªn kÕt lµ mét tronng nh÷ng tÝnh chÊt quan träng cña v¨n b¶n, lµm cho v¨n b¶n trë nªn cã nghÜa, dÔ hiÓu. 2. Phương tiện liên kết trong v¨n b¶n. §äc kÜ ®o¹n v¨n trªn vµ cho biÕt do thiÕu ý g× mµ a. vÝ dô 1 (sgk- tr ) nã trë nªn khã hiÓu ? - Râ rµng thiÕu mét ý hÕt søc quan träng sù tøc giận và nỗi đau xót cực độ của người bố lhi Enri-cô đã xúc phạm đến người mẹ hết lòng yêu thương mình.Phải có ý này nối kết với các ý : con đã thiếu lễ độ với mẹ (câu 1) và hình ảnh người mẹ (các câu sau) thì đoạn văn mới có tính liªn kÕt. Hãy sửa lại đoạn văn để En-ri-cô hiểu được ý bố? - Đối chiếu với văn bản “Mẹ tôi”để sửa lại đoạn v¨n nh­ sau : Thªm 3 c©u sau, c©u1, thªm c©u 1 sau c©u 2, thªm 1c©u sau c©u 3 vµ cã thÓ bá c©u cuối cùng để ý đoạn văn được trọn vẹn như văn b¶n. Tõ ph©n tÝch vÝ dô trªn em h·y cho biÕt : mét v¨n * §Ó v¨n b¶n cã tÝnh liªn bản có tính liên kết trước hết cần phải có điều kết người viết (người nói) kiÖn g× ? ph¶i lµm cho néi dung cña c¸c c©u, c¸c ®o¹n thèng nhÊt g¾n bã chÆt chÏ víi nhau. §äc c¸c c©u v¨n sau vµ chØ ra sù thiÕu liªn kÕt b. vÝ dô 2 (sgk-tr ) cña chóng ? Tìm những câu trong văn bản “Cổng trường mở ra” nhữnh câu tương ứng vố những câu trong ví dô trªn vµ so s¸nh nh÷ng c©u trong v¨n b¶n võa tìm được với những câu trong ví dụ để nhận ra bªn nµo cã sù liªn kÕt, bªn nµo kh«ng cã sù liªn kÕt. ý “không ngủ được” ở câu 1 và “giấc ngủ đến với con” ë c©u 2 cã sù liªn kÕt víi nhau kh«ng ? v× sao ? - Khong có sự liên kết bởi để xót mấy chữ “còn b©y giê”(chØ thêi ®iÓm hiÖn t¹i). Cụm từ “đứa trẻ” ở câu 3 chỉ ai ? nó có làm cho c©u (2)vµ c©u (3) liªn kÕt kh«ng ? v× sao ? 18 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Ttường THCS Nguyễn Trãi. ?TB. ?TB HS. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. - Chữ “con” chép nhầm thành “đứa trẻ” khiến cho nh÷ng c©u v¨n ®ang liªn kÕt trë nªn rêi r¹c, khó hiểu (không biết “đứa trẻ” ở đây chỉ ai ?) Đối chiếu với văn bản “Cổng trường mở ra” các em sÏ söa l¹i ®o¹n v¨n ntn ? - Thªm côm tõ “cßn b©y giê” vµo ®Çu c©u 2 vµ thay đổi một từ ở câu 3 để đoạn văn có tính liên kÕt, dÔ hiÓu. Nh­ vËy bªn c¹nh sù liªn kÕt vÒ néi dung ý nghÜa v¨n b¶n cßn cã thªm ®iÒu kiÖn g× n÷a ? Bªn c¹nh sù liªn kÕt vÒ néi dung ý nghÜa VB cßn cần có sự liên kết về phương diện hình thức ngôn ng÷.. * Ph¶i biÕt nèi c¸c c©u,c¸c ®o¹n b»ng nh÷ng phương tiện ngôn ngữ thÝch hîp. * Ghi nhí (sgk-tr ). II. LuyÖn tËp 1. Bµi 1(sgk-tr ) ?KH Sắp xếp những câu văn dưới đây theo một thứ tự hợp lí để tạo thành một đoạn v¨n cã tÝnh liªn kÕt chÆt chÏ ? -- c¸c c©u v¨n trong ®o¹n do s¾p xÕp kh«ng hîp lÝ nªn c¸c ý kh«ng ®­îc liªn kÕt víi nhau. Dùa vµo hiÓu biÕt vÒ hai mÆt liªn kÕt (néi dung vµ h×nh thøc) ta sÏ s¾p xÕp theo thø tù sau : c©u1,c©u 4, c©u 2,c©u 5, c©u 3. 2. Bµi 2 (sgk- tr ? KH Các câu văn trong bài đã có sự liên kết chưa ? vì sao ? -- §óng lµ vÒ h×nh thøc c¸c c©u v¨n nµy cã vÎ rÊt liªn kÕt víi nhau. Côm tõ “Mẹ tôi” trong câu 1 đã được nhắc lại trong câu 2, Các từ “tôi”, “mẹ” t trong c©u2 ®­îc lÆp l¹i trong c©u 3; tõ “cßn”nèi c©u 3 víi c©u 4. Nhưng không thể coi giữa những câu ấy đã có một mối liên kết thật sự vµ bëi chóng kh«ng nãi vÒ cïng mét néi dung. Hay nãi theo c¸ch cña Nguyễn Công Hoan, không có một “cái dây tư tưởng” nào nối kết các ý của những câu văn đó. 3. Bµi 3 (sgk- tr ) ? Điền những từ thích hợp vào chỗ trống để các câu liên kết chặt chẽ với nhau ? -- Các từ ngữ ở những chỗ còn trống lần lượt cần điền là : bà, bà, cháu, bµ, bµ,ch¸u,thÕ lµ. 4. Bµi 4 (sgk- tr ) ? KH H·y gi¶i thÝch : Sù liªn kÕt gi÷a hai c©u trªn h×nh nh­ kh«ng chÆt chÏ vËy mà chúng vẫn được đặt cạnh nhau trong văn bản ? tại sao ? - Hai c©u trªn, nÕu t¸ch khái c¸c c©u kh¸c ë trong VB th× cã vÎ nh­ rêi r¹c Câu trước chỉ nói về mẹ và câu sau chỉ nói về con. Nhưng đoạn văn không chỉ có câu thứ 3 đứng tiếp sau nối kết hai câu trên thành một thể thống nhất làm cho ®o¹n v¨n trë liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau : “§ªm nay mÑ kh«ng ngñ, ngµy mai là ngày khai trường lớp một của con. Mẹ sẽ đưa con đến trường, cầm tay con d¾t qua c¸ch cæng, råi bu«ng tay mµ nãi”. 19 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Ttường THCS Nguyễn Trãi. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. III. Hướng dẫn hs học và làm bài ở nhà (1p) - Häc thuéc ghi nhí sgk - Đọc phần đọc thêm (gk –tr ) - Lµm c¸c bµi tËp 1,5 (sgk- tr ) - §äc vµ so¹n bµi “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª”. Ng÷ v¨n : Bµi 2 Kết quả cần đạt - ThÊy ®­îc nh÷ng t×nh c¶m ch©n thµnh, s©u nÆng cña hai anh em trong truyÖn. Cảm nhận được nỗi đau đớn, xót xa của những người bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh gia đình bất hạnh. Biết cảm thông, chia sẻ với những bạn ấy. - Nhận ra được cách kể chuyện rất chân thành và cảm động của tác giả - ThÊy ®­îc tÇm quan träng cña bè côc trong v¨n b¶n. Cã ý thøc x©y dùng bè cục khi tạo lập văn bản và bước đầu xây dựng được văn bản có bố cục rành m¹ch, hîp lÝ. - Hiểu rõ khái niệm mạch lạc trong văn bản, từ đó biết tạo lập những văn bản có tÝnh m¹ch l¹c. Ngµy so¹n : TiÕt 5,6 V¨n b¶n :. Ngµy so¹n :. Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª A.PhÇn chuÈn bÞ :. I. Môc tiªu bµi d¹y : gióp hs - ThÊy ®­îc nh÷ng t×nh c¶m ch©n thµnh, s©u nÆng cña hai anh em trong truyÖn. Cảm nhận được nỗi đau đớn, xót xa của những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh g® bÊt h¹nh. BiÕt c¶m th«ng chia sÎ víi nh÷ng b¹n Êy. - Thấy được cái hay của truyện là ở cách kể rất chân thành và cảm động. II. ChuÈn bÞ GV : đọc tài liệu sgk,sgv, soạn giáo án. HS : Häc bµi cò vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk. B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp * ổn định tổ chức : I. KiÓm tra bµi cò : Câu hỏi : Em hãy cho biết thái độ của người bố đối với En-ri-cô,vì sao ông có thái độ ấy. 20 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>