Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 1: Văn bản: Cổng trường mở ra (Tiết 2)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ttường THCS Chiềng Sinh. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. Ng÷ v¨n : Bµi 1. Kết quả cần đạt - Cảm nhận và thấm thía những tình cảm thiêng liêng, sâu nặng của cha mẹ đối với con cái, thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi người. - N¾m ®­îc cÊu t¹o vµ ý nghÜa cña c¸c lo¹i tõ ghÐp. - HiÓu râ vÒ liªn kÕt v¨n b¶n, mét trong nh÷ng tÝnh chÊt quan träng nhÊt cña v¨n b¶n. Ngµy so¹n : 01/9/2007 TiÕt 1. V¨n b¶n:. Ngµy gi¶ng:. Cổng trường mở ra - LÝ Lan -. A. PhÇn chuÈn bÞ: I. Môc tiªu bµi d¹y: Gióp HS. - Cảm nhận và hiểu được những tình cảm thiêng liêng đẹp đẽ của cha mẹ đối với con c¸i. - Thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trưòng đối với cuộc đời mỗi người. - Giáo dục tình yêu cha mẹ, quý trọnh tình cảm gia đình. II. ChuÈn bÞ. GV : nghiªn cøu SGK,SGV, bµi tËp ng÷ v¨n, b×nh gi¶ng ng÷ v¨n,so¹n gi¸o ¸n. HS : §äc SGK, vë ghi. B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp. * ổn định: I. KiÓm tra bµi cò: ( 2) KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi cña häc sinh. II. Bµi míi: ( 1) Giíi thiÖu bµi. Trong quãng đời đi học ai cũng trải qua ngày khai giảng. Hẳn mỗi em có một sự lựa chän kh¸c nhau. Nh­ng víi mçi cha mÑ chóng ta th× cã lÏ ngµy ®Çu tiªn khi ta vµo líp một sẽ làm cho cha mẹ chúng ta nhớ mãi. Vậy trước giờ phút trọng đại ấy cha mẹ ta đã nghĩ gì? có tâm trạng ra sao? Mời các em cùng tìm hiểu văn bản “ Cổng trường mở ra” của Lí Lan để phần nào hiểu được điều đó. GV ở chương trình ngữ văn cuối kì II các em đã được học 4 I. Đọc và tìm hiÓu chung (10) v¨n b¶n nhËt dông. ? H·y nh¾c l¹i thÕ nµo lµ v¨n b¶n nhËt dông ? 1. XuÊt xø - V¨n b¶n nhËt dông kh«ng ph¶i lµ mét k/n chØ thÓ lo¹i, hoặc chỉ kiểu văn bản. Nói đến văn bản nhật dụng trước hết là nói đến tính chất nội dung của văn bản. Đó là những bài viết có nội dung gần gũi bức thiết đối với cuộc sống trước mắt của con người và cộng đồng trong xã hội hiện đại như : Thiên nhiên, Môi trường, Năng lượng, Dân số, QuyÒn trÎ em, Ma tuý, Gi¸o dôc vµ v¨n ho¸… 1 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ttường THCS Chiềng Sinh. ?TB. GV. ?TB. ?TB. ?TB. ?TB. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. “Cổng trường mở ra” cũng là một văn bản nhật dụng. Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n ? - §©y lµ mét bµi b¸o cña LÝ Lan ®¨ng trªn b¸o “yªu trΔ sè 166 ph¸t hµnh ngµy 01/09/2000 t¹i thµnh phè HCM.Tuy lµ một bài báo nhưnh bài viết này giàu chất văn chương. Tác giả đã viết bằng trải nghiệm và xúc động của chính mình, đã đụng tới chỗ cao sâu của mỗi người. Hướng dẫn cách đọc : đoạn văn hầu như không có đối thoại, chỉ là dòng cảm xúc, tâm trạng của người mẹ đươc thể hiện qua cung bậc tình cảm khác nhau. Khi đọc cần bám sát diễn biến tâm trạng của người mẹ để lựa chọn giọng đọc cho phù hợp. - Đoạn từ đầu đến năm học giọng nhẹ nhàng: (phương thức tự sự là chủ yếu). - Tiếp đến “ bước vào”: đọc chậm thể hiện tâm trạng bồi hồi, xao xuyến của người mẹ. - Đoạn cuối : giọng đọc cần rõ ràng ( không cần diễn cảm nh­ ®o¹i trªn). Đọc mẫu đoạn đầu - gọi 2 hs đọc tiếp - gv nhận xét, uống n¾n cho hs nh÷ng chç sai. Em h·y tãm t¾t néi dung cña v¨n b¶n b»ng mét vµi c©u ng¾n gän ? (t¸c gi¶ viÕt vÒ ai, vÒ viÖc g×). - Đêm trước ngày đưa con đến trường, người mẹ không ngủ ngắm nhìn con ngủ say, lòng người mẹ bồi hồi xúc động, nhớ lại những hành động của con ban ngày, nhớ về thủa nhỏ với những kỉ niệm sâu sắc của ngày khai trường đầu tiên lo cho tương lai của con, người mẹ liên tưởng đến ngày khai trường ở Nhật Bản - một ngày lễ thực sự của toµn x· héi. §ã còng lµ t×nh c¶m niÒm tin vµ kh¸t väng của người mẹ đối với tương lai của đứa con. Em hãy giải nghĩa từ : háo hức, can đảm, mến HS dựa vào chú thích SGK để trả lời. Văn bản “Cổng trường mở ra” thuộc kiểu văn bản nào? - Thuộc kiểu văn bản nhật dụng- vấn đề người mẹ và nhà trường … Trong văn bản tác giả đã sử dụng những phương thức biểu đạt nào ?. - Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m.. - “Cổng trường më ra” lµ mét bµi b¸o cña LÝ Lan ®¨ng trªn b¸o “yªu trΔ sè 166, ra ngµy 01/09/2000 t¹i thµnh phè HCM. 2. §äc. II. Ph©n tÝch: (22) 1. T©m tr¹ng của người mẹ và Hãy tìm những chi tiết biểu hiện tâm trạng của người con người con trong trong đêm trước ngày khai trường ? đêm trước ngày - Giấc ngủ đến với con dễ dàng như uống một ly sữa, ăn khai trường. mét kÑo. 2 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ttường THCS Chiềng Sinh. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. - Gương mặt thanh thoát […] đôi môi hé mở và thỉnh * Tâm trạng của người con. tho¶ng chóm l¹i nh­ ®ang mót kÑo. - Kh«ng cã mèi bËn t©m nµo kh¸c ngoµi chuyÖn ngµy mai dËy cho kÞp giê. ?KH Em hình dung người con có tâm trạng ntn qua những biểu hiÖn trªn ? - Tâm trạng của người con trong đêm trước ngày khai trường thanh thản, nhẹ nhàng, vô tư. Mặc dù người con đã cảm nhận được sự quan trọng của ngày khai trường, tự thấy mình đã lớn, tự nguyện giúp mẹ dọn dẹp phòng và thu xếp đồ chơi vào thùng như chia tay với chúng. Tuy vậy người con vẫn chỉ là một cậu bé ngây thơ, hồn nhiên nên ngay sau những phút giây “háo hức” đó giấc ngủ đã đến với cậu bé đễ dàng như uống một ly sữa, ăn một cái kẹo. Sự vô tư của người con thể hiện ở “gương mặt thanh tho¸t tùa nghiªng trªn gèi mÒm […] thøc dËy lµm sao cho kÞp giê. ?TB Tâm trạng của người mẹ được thể hiện qua những chi tiết nµo ? - Mẹ không ngủ được, mẹ đắp mền cho con,buông mền, Ðm gãc cÈn thËn, råi kh«ng biÕt lµm g× n÷a. - MÑ kh«ng tËp trung ®­îc viÖc g× c¶. - Mẹ lên giường và trằn trọc. Mẹ không lo nhưng vẫn * T©m tr¹ng cña kh«ng ngñ ®­îc […] ?TB Em có cảm nhận như thế nào về giọng điệu và biện pháp người mẹ nghệ thuật được tác giả sự dụng để miêu tả tâm trạng của người mẹ và đứa con, tác dụng của biện pháp nghệ thuật Êy ?. GV - Giäng ®iÖu nhÑ nhµng nh­ mét cuéc trß truyÖn t©m t×nh, đoạn kí đã giúp người đọc cảm nhận được tâm trạng của người mẹ hồi hộp bồn chồn, trằn trọc suy nghĩ về con. Động từ “ trằn trọc” kết hợp với sự hồi tưởng về ấn tượng lần đầu tiên đến trường của người mẹ. Tác giả đã cho ta thấy rõ tình cảm yêu thương đằm thắm của người mẹ dành cho con. §ång thêi t¸c gi¶ cßn sd nghÖ thuËt mt¶ cïng víi n/t so sánh rất thành công để làm hiện lên trước mắt người đọc h/a một cậu hs hết sức ngây thơ và đáng yêu Nghệ thuật so sánh còn làm cho ta thấy được sự đối lập t©m tr¹ng cña hai mÑ con ?KH Theo em tâm trạng của người mẹ và đứa con có gì khác nhau ? - Tâm trạng người mẹ thao thức không ngủ triền miên suy nghÜ ?KH Tại sao người mẹ lại không ngủ được ? ( có phải vì lo lắng cho con hay v× mÑ ®ang n«n nao suy nghÜ vÒ ngµy khai trường năm xưa của chính mình, hay vì lí do nào khác n÷a? ) 3 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ttường THCS Chiềng Sinh. ?TB. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. - Ngày mai con đến trường. Người mẹ thức suốt đêm, suy nghÜ triÒn miªn vÒ ngµy ®i häc ®Çu tiªn cña con trong khi đứa con, vì còn nhỏ nên rất vô tư, chỉ háo hức một chút, sau đó đã ngủ ngon lành. Điều khiến người mẹ không ngủ được không phải vì quá lo lắng cho con bởi mọi thứ mẹ đã chuẩn bị đầy đủ, kĩ lưỡng kể cả về tâm lí (đứa con đã từng được đi học mẫu giáo, tuần lễ trước ngày khai giảng mẹ đã đưa đến trường để làm quen với bạn bè và thầy cô giáo mới). Chỉ người mẹ mới hiểu được điều gì đã khiến mình phải thao thức đến vậy. Em c¶m nhËn ®­îc g× vÒ t©m tr¹ng cña hai mÑ con trong đêm trước ngày khai trường đầu tiên của con ?. - T©m tr¹ng cña hai mÑ con rÊt kh¸c nhau : Con thanh th¶n, nhÑ Ngày khai trường đàu tiên của con đã làm sống dậy trong nhàng,vô tư. Mẹ lòng người mẹ một ấn tượng thật sâu đậm từ ngày còn nhỏ thao thức không khi cũng như đứa con bây giờ lần đầu tiên được mẹ (tức bà ngủ triền miên suy nghÜ. ?TB ngoại của em bé) đưa đến trường. Hãy tìm các chi tiết sâu đậm nhất trong buổi khai trường ®Çu tiªn cña mÑ ? - Hµng n¨m cø vµo cuèi thu […] mÑ ©u yÕm d¾t tay t«i ®i trªn con ®­êng dµi vµ hÑp. - MÑ nhí n«n nao, håi hép […] vµ nçi nhí ch¬i v¬i hèt hoảng khi cổng trường đóng lại, bà ngoại đứng ngoài cổng như đứng bên ngoài cái thế giới mà mẹ vừa bước ?G vµo V× sao chi tiÕt vÒ nçi nhí Êy l¹i sèng dËy trong lßng mÑ lóc nµy ? - Bao nhiêu năm tháng trôi qua với những lo toan bươn chải kiếm sống mà những kỉ niệm vẫn còn nguyên vẹn đế nỗi “cứ nhắm mắt lại là dường như vang bên tai tiếng đọc bài trầm bổng”. Bằng việc để cho người mẹ hồi tưởng về - Mẹ nhớ lại qu¸ khø vµ suy nghÜ vÒ hiÖn t¹i lµ mét trong nh÷ng c¸ch nh÷ng c¶m xóc lập ý của văn biể cảm.Cách lập ý đó của tác giả đã làm cho bâng khuâng, chÊt tr÷ t×nh cña bµi v¨n ®­îc thÓ hiÖn râ rµng.Båi håi, xao r¹o rùc cña ngµy xuyến với kí ức ngày đầu tiên đến trường người mẹ như nàomình đi học. muốn nói với con rằng : Đựoc đến trường là một niềm hạnh phúc tuyệt vời của cuộc đời mỗi con người. Hãy biết trân trọng điều đó và cố gắng hết mình học tập xứng đáng ?KH với niềm hạnh phúc đó. Có phải người mẹ đang trực tiếp nói với con không ? Theo em người mẹ đang trực tiếp nói với ai ? Cách viết này có t¸c dông g× ? 4 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Ttường THCS Chiềng Sinh. ?TB. GV. ?TB. ?TB. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. - Râ rµng bµ kh«ng trùc tiÕp nãi víi con hoÆc víi ai. Người mẹ nhìn con ngủ như tâm sự với connhưng thực ra đang độc thoại với chính mình. Mẹ đang ôn lại kỉ niệm của mình.Bài văn như những dòng nhật kí của người mẹ. - C¸ch viÕt nµy gióp t¸c gi¶ ®i s©u vµo thÕ giíi néi t©m, miªu t¶ mét c¸ch tinh tÕ t©m tr¹ng håi hép, xao xuyÕn, bâng khuâng trăn trở của người mẹ … Đó là điều nhiều khi kh«ng nãi trùc tiÕp ®­îc. Em thấy người mẹ trong bài văn là ngưòi như thế nào ? Vì sao em biết được điều đó ? - Qua những lời tâm sự ta thấy đây là người mẹ hiền rất mực thương con và có tâm hồn nhạy cảm tinh tế. Các chi tiết trong bài càng làm ta thấy rõ tấm lòng người mẹ. Mẹ muốn “cái ấn tượng khắc sâu mãi mãi trong lòng một con người về cái ngày “hôm nay tôi đi học”ấy,mẹ muốn nhẹ nhàng cẩn thận, tự nhiên ghi vào lòng con để rồi bất cứ một ngày nào đó trong đời, khi nhớ lại lòng con lại rạo rùc c¶m xóc b©ng khu©ng, xao xuyÕn. Bài văn không chỉ cho ta hiểu thêm tấm lòng yêu thương, tình cảm sâu nặng của người mẹ đối với đứa con mà còn cho ta thấy vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống mỗi người. Chúng ta cùng tìm hiểu sang phần 2 C©u v¨n nµo trong bµi v¨n nãi lªn tÇm quan träng cña nhµ trường đối với thế hệ trẻ ? - §ã lµ c©u “Ai còng biÕt r»ng mçi sai lÇm trong gi¸o dôc sẽ ảnh hưởng đến cả một thế hệ mai sau, vầ sai lầm một li cã thÓ ®­a thÕ hÖ Êy ®i chÖch c¶ ngµn dÆm sau nµy” - kh«ng cã ­u tiªn nµo lín h¬n ­u tiªn gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ, cho tương lai và nhà trường đảm nhận sự giáo dục quan träng Êy. Liªn hÖ víi c©u nãi cña B¸c : V× lîi Ých m­ßi n¨m ph¶i trång c©y Vì lợi ích mười năm phải trồng người. Kết thúc bài văn người mẹ nói “Đi đi con hãy cam đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra”. Em hiểu thế giới kì diệu đó là gì ? (nhà trường đã đem lại cho em những gì về tri thức, tình cảm, tư tưởng, tình bạn, tình thầy trò.?) - Nhà trường là một thế giới kì diệu vì đó là nơi khai sáng trí tuệ cho mọi người. Trường học là thế giới của ánh sáng tri thøc khoa häc, nh÷ng hiÓu biÕt lÝ thó vµ k× diÖu mµ loµi người đã tích luỹ qua hàng triệu năm nay, thông qua các thầy cô và nhà trường để đến với mọi người, bắt đầu từ trẻ th¬ - Nhà trường là nơi khơi nguồn nhữnh tình cảm cao quý, thiênh liêng của con người : tình thầy trò, tình bè bạn, 5 Lop7.net. 2. Vai trß to lín của nhà trường đối với cuộc sống mỗi người..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Ttường THCS Chiềng Sinh. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. lòng nhân ái, đạo lí làm người. Trường học là nơi hình thµnh nh÷ng nh©n c¸ch trong s¸ng, cao c¶.Lµ n¬i ch¾p c¸nh cho nh÷ng ­íc m¬ cho niÒm vui vµ hi väng n©ng bước chân mỗi người đi đến tương lai. - Tuæi th¬ lu«n g¾n víi häc ®­êng. H¹nh phóc biÕt bao nhiêu khi được tới trường và bất hạnh biết bao nếu như tuổi thơ thất học phải đứng ngoài cổng trường không hề biết đến thế giới kì diệu sau cánh cổng trường. ?KH. - Nhà trường là thÕ giíi cña ¸nh sáng tri thức,đạo đức làm người víi nh÷ng t×nh c¶m míi,quan hệ mới cao đẹp nhÊt dµnh cho mỗi con người.. Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nghÖ thuËt vµ néi III. Tæng kÕt dung cña v¨n b¶n ? (5’) * Nh­ nh÷ng dßng nhËt ký t©m t×nh (kh«ng cã sù viÖc, kh«ng cã cèt truyÖn, chñ yÕu lµ diÔn biÕn tËm tr¹ng), lêi lÏ nhá nhÑ s©u l¾ng. Miªu t¶ t©m tr¹ng nh©n vËt tinh tÕ, s©u s¾c. * Bài văn giúp ta hiểu thêm tấm lòng thương yêu, tình cảm sâu nặng của người mẹ đối với con và vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống mỗi con người IV. LuyÖn tËp: (4). Em hãy đọc vài câu ca dao nói về công lao của cha mẹ đối với con cái hoặc của thầy cô giáo đối với học sinh. Ngµy nµo em bÐ cán con C«ng cha nh­ nói th¸i s¬n Bây giờ em đã lớn khôn thế này Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra. C¬m cha, ¸o mÑ, ch÷ thÇy NghÜ xao cho bâ nh÷ng ngµy ­íc ao. III. Hướng dẫn học và làm bài ở nhà.(1phút) - häc thuéc bµi . - Lµm bµi tËp 1 ,3 phÇn luyÖn tËp - so¹n bµi : MÑ t«i. 6 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Ttường THCS Chiềng Sinh. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. Ngµy so¹n : 4/9/2007 TiÕt 2. V¨n b¶n:. Ngµy gi¶ng:. MÑ t«i - Et-môn-Đô đơ A-mi-xi -. A. PhÇn chuÈn bÞ: I. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS - Cảm nhận và hiểu được những tình cảm thiêng liêng, đẹp đẽ của cha mẹ đối với con cái. Hiểu được tác dụng lời khuyên của bố En-ri-cô về nỗi lầm của một đứa con đối với mÑ. - RÌn luyÖn kü n¨ng khai th¸c nghÖ thuËt cña mét bøc th­ mang tÝnh gi¸o dôc HS t×nh c¶m kÝnh träng, biÕt ¬n & cã hiÕu víi cha mÑ. II. ChuÈn bÞ: GV: Nghiªn cøu SGK, SGV, so¹n gi¸o ¸n HS : Häc bµi cò, so¹n bµi theo c©u hái cuèi bµi B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp: * ổn định tổ chức: sĩ số. I. KiÓm tra bµi cò: (5p ) KT miÖng Câu hỏi: Bài học sâu sắc nhất mà em rút ra được từ văn bản “Cổng trường mở ra” lµ g×? §¸p ¸n: Nh­ nh÷ng dßng nhËt ký t©m t×nh, nhá nhÑ & s©u l¾ng.(4®) V¨n b¶n Cæng trường mở ra giúp ta hiểu thêm tấm lòng yêu thương, tình cảm sâu nặng của người mẹ đối với con & vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống mỗi người.(6 đ) II. Bµi míi: (1p ) Giới thiệu bài: Trong cuộc đời mỗi người, người mẹ có một vị trí & ý nghĩa hết sức lớn lao, thiêng liêng & cao cả. Nhưng không phải khi nào ta cũng ý thức được điều đó. Chỉ đến lúc mắc phải những lỗi lầm ta mới nhận ra tất cả. Văn bản “Mẹ Tôi” sẽ cho ta mét bµi häc nh­ thÕ.. 7 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Ttường THCS Chiềng Sinh. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. HS ?TB. §äc phËn chó thÝch * (T11) Em h·y nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶? - A-mi-xi là nhà hoạt động XH, nhà văn hoá, nhà văn của nước Italia. Ông sinh ngày 31/10/1846, mất ngày 12/3/1908 thä 62 tuæi….. ?TB Văn bản “Mẹ tôi” ra đời trong hoàn cảnh nào? - TrÝch trong t¸c phÈm “Nh÷ng tÊm lßng cao c¶” Đây là cuốn nhật ký của cậu bé En-ri-cô, người ý 11 tuổi đang học tiểu học. Cậu bé đã ghi lại những bức thư của bố mẹ, những chuyện đọc hàng tháng, những kỷ niệm sâu sắc cảm động về thầy giáo, bạn bè tuổi thơ, những người con bất hạnh đáng thương. Trong truyện “Nh÷ng tÊm lßng cao c¶” cã trong bøc th­ cña bè vµ ba bøc th­ cña mÑ göi cho En-ri-c«. CËu ë víi bè mÈu trong một mái ấm gia đình nhưng tháng nào bố và mẹ còng viÕt cho cËu mét l¸ th­ nh»m khuyªn r¨n, d¹y b¶o En-ri-cô một bài học đạo đức. Nêu yêu cầu đọc: Bài văn…………miêu tả thái độ, tình cảm và những suy nghĩ của người ch về lỗi lầm của con, do đó cần đọc với giọng chậm rãi, tình cảm tha thiết và nghiêm, chó ý c¸c c©u c¶m th¸n vµ c©u cÇu khiÕn. GV đọc từ câu đầu “ngµy mµ con mÊt mÑ” 2 HS đọc tiếp hÕt. GV nhËn xÐt, uèn n¾n ?TB Em hãy giải thích rõ từ “lễ độ”, “vong ơn bội nghĩa” ?TB Trong các phương thức sau đây, phương thức nào được tác giả dùng để tạo lập văn bản “Mẹ tôi” ? A. KÓ truyÖn vÒ mÑ B. Kể truyện về người con C. Biều hiện tâm trạng của người cha C là phương thức biểu đạt chính để tạo lập văn bản “Mẹ t«i” “MÑ t«i” lµ mét v¨n b¶n nhËt dông, mét bµi v¨n mang tính truyện nhưng lại dưới dạng bức thư của nhà văn. Cã chuyÖn x¶y ra nh­ng phÇn chÝnh lµ t©m tr¹ng & suy nghĩ của người bố qua bức thư gửi cho con – người đã phạm lỗi. Qua bức thư người đọc thấm thía công lao & tình cảm của người mẹ có ý nghĩ như thế nào đối với người con.Chúng ta cùng tìm hiểu tâm trạng của người cha qua v¨n b¶n. ?KH V¨n b¶n lµ mét bøc th­ cña bè göi cho con nh­ng t¹i sao tác giả lại lấy nhan đề là “mẹ tôi” ? - Thứ nhất, vì nhan đề ấy là do chínhtác giả đặt cho ®o¹n trÝch. Ta biÕt mçi truyÖn nhá trong “Nh÷ng tÊm lòng cao cả” đều có một nhan đề do tác giả đặt - Thứ hai, đúng là mới xem qua ta dễ nhận xét như thế, 8 Lop7.net. I. đọc và tìm hiểu chung: (10Phót ) - Et-môn-Đô đơ Ami-xi (1846 – 1908), lµ nhµ v¨n Ita-li-a ông để lại một sự nghiệp văn chương gåm nhiÒu thÓ lo¹i - V¨n b¶n “MÑ t«i” trÝch trong tËp truyÖn thiÕu nhi “ Nh÷ng tÊm lßng cao c¶” xuÊt b¶n 1886.. II. Ph©n tÝch ( 19 phót).

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Ttường THCS Chiềng Sinh. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. nhưng đọc kĩ ta thấy bà mẹ tuy không trực tiếp xuất hiện trong câu truyện nhưng đó là tiêu điểm mà các chi tiết và các nhân vật đều hướng tới để làm sáng tỏ. Điểm nhìn ở đây xuất phát từ người bố, qua cái nhìn của bố mà thấy hình ảnh và phẩm chất của người mẹ. Điểm nh×n Êy mét mÆt lµm t¨ng tÝnh kh¸ch quan cho sù viÖc và đối tượng(người mẹ) được kể. Mặt khác thể hiện ?TB được tình cảm và thái độ của người kể. Bøc th­ ®­îc b¾t ®Çu b»ng sù viÖc g× ? Đó là thái độ của người cha đối với En-ri-cổtước sự vô ? TB lễ của đứa con với mẹ. Trong lời tự thuật của đứa con thì sự vô lễ ấy là gì ? - Khi nói với mẹ, tôi có nhỡ thốt ra một lời thiếu lễ độ ?TB (lúc cô giáo đến thăm) Trước sự vô lễ ấy, người cha đã bày tỏ thái độ của mình qua nh÷ng chi tiÕt nµo trong bøc th­ ? - [...] viÖc nh­ thÕ kh«ng bao giê con ®­îc t¸i ph¹m n÷a - [...] Sù hçn l¸o cña con nh­ lµ mét nh¸t dao ®©m vµo tim bè vËy. - [...] Bè kh«ng thÓ nÐn ®­îc c¬n tøc giËn ®/v con [...] con mà lại xúc phạm đến mẹ con ư - Thµ r»ng bè kh«ng cã con, cßn h¬n lµ thÊy con béi b¹c. ?TB Em nhËn xÐt g× vÒ c¸c chi tiÕt, h×nh ¶nh trªn ? - C¸c chi tiÕt, h×nh ¶nh ®­îc lùa chän kÜ cµng rÊt tiªu biÓu cã søc biÓu c¶m cao. §Æc biÖt h×nh ¶nh so s¸nh sù hçn l¸o cña con “nh­ mét nh¸t dao ®©m vµo tim” gîi sù tác động mạnh mẽ đến người đọc. Lời lẽ mang tính răn ®e, røt kho¸t nh­ mét mÖmh lÖnh “viÖc nh­ thÕ kh«ng bao giê ®­îc t¸i ph¹m n÷a”. ?TB Qua những chi tiết trên, em thấy thái độ của người bố đối với En-ri-cô là thái độ như thế nào ? - Đọc bức thư có thể nhận thấy ngay đó là thái độ tức giËn, kiªn quyÕt vµ nghiªm kh¾c cña bè Theo em, thái độ của người cha như vậy có thoả đáng kh«ng ? v× sao ? - có, vì trong lời tự thuật của đứa con thì sự việc diễn ra chØ lµ “khi nãi víi mÑ, t«i cã nhì thèt ra mét lêi thiÕu lÔ độ”. Thực ra đó chỉ là một cách nói giảm nhẹ tội cho mình. Nhưng qua bức thư của mình, người bố đã rất nghiêm khắc gọi thẳng ra đó là việc “con thiếu lễ độ” víi mÑ chø kh«ng thÓ gäi nhì thèt ra mét lêi ®­îc. Mµ thiếu lễ độ với mẹ trước mặt cô giáo mới thật là nghiêm trọng. Vì đó là sự xúc phạm danh dự quá nặng nề kh«ng thÓ bµo ch÷a ®­îc. - Xưa và nay ở phương Đông và phương Tây nhân loại vẫn trân trọng đề cao tình phụ tử và tình mẫu tử, coi đó là những tình cảm cao quý, thiêng liêng cảm 9 Lop7.net. 1. Thái độ của người cha đối với En-ri-cô trước sự vô lễ của đứa con với mẹ.. -Người bố hết sức buån b·, tøc giËn nh­ng còng rÊt nghiªm kh¾c..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Ttường THCS Chiềng Sinh. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. động nhất trong thế giới tìng cảm của con người.Đó là tình cảm cội nguồn để từ đó nảy sinh những tình cảm tốt đẹp khác. Dù là lời nói vô lễ “nhỡ thốt ra” với mẹ còng cã thÓ coi lµ mét biÓu hiÖn cña bÊt hiÕu. BÊt hiÕu là tội nặng nhất. Người phương Đông quan niệm có 9 tầng mâyvà có 9 tầng địa ngục.Tầng địa ngục thứ 9 tối tăm lạnh lẽo nhất để nhốt hai loại tội phạm nặng nề nhất là kẻ giết người và kẻ bất hiếu. Tội bất hiếu là thứ tội trời không rung đất không tha và con người không thể chịu cho nên người cha trong bức thư này cũng “kh«ng thÓ nÐn c¬n tøc giËn víi con. ¤ng cÊt lêi c¶nh b¸o vµ yªu cÇu con rÊt nghiªm kh¾c “viÖc nh­ thÕ [...] tái phạm nữa”. Không chỉ tức giận người cha còn đau đớn tưởng như chết lặng đi nỗi đau sâu sa từ trong tim người cha. ? G Trong bøc th­, kh«ng mét lêi nãi, mét chi tiÕt nµo nãi về nỗi đau của người mẹ khi bị con xúc phạm nhưng người đọc vẫn hình dung ra nỗi đau trong lòng mẹ. Theo em ý kiến đó có đúng không ? vì sao ? - Đúng, trước hết người bố bày tỏ nỗi đau đớn và tức giận tột cùng của mình cũng là cách bày tỏ nỗi đau đớn, tức giận hộ người mẹ kia. Bố bộc lộ tâm trạng và thái độ qua bức thư. Còn mẹ đau đớn buồn tủi lắm nhưng mẹ đã quen nhẫn nhịn, dịu dàng. Mẹ nén nỗi đau vào lßng vµ cã ch¨ng chØ béc lé ©m thÇm qua nh÷ng giät nước mắt. ?TB Qua bức thư em hiểu mẹ của En-ri-cô là người ntn ? -Mẹ của En-ri-cô cũng như bao người mẹ khác trên thế gian này đã yêu thương, chăm sóc nuôi dạy con bằng cả tÊm lßng, søc lùc, hi sinh tÊt c¶ h¹nh phóc vµ cuéc sèng cña m×nh cho con c¸i. ?TB C¨n cø vµo ®©u mµ em nhËn xÐt nh­ vËy ? HS - Có một htước đo khác để hiểu nỗi đau của lòng mẹ khi bị đứa con vô lễ, xúc phạm đó là tình thương yêu con vô bờ bến của mẹ, sự tận tuỵ đức hi sinh của mẹ ta sẽ thấy lòng mẹ đau đớn nhường nào. Tác giả rất tinh tế khi để cho người bố nhắc lại sự việc diễn ra “cách đây mấy năm mẹ đã phải thức suốt đêm cúi mình trên chiếc n«i tr«ng chõng h¬i thë hæn hÓn cña con, qu»n qu¹i v× nçi lo sî, khãc nøc në khi nghÜ r»ng cã thÓ mÊt con...”kỉ niệm đau thương chỉ được nhắc lại đơn giản thế thôi mà có sức lay động mãnh liệt sâu sa đến nỗi khi người cha nhớ lại lòng trào dâng nỗi nghẹn ngào xúc động khiến ông không thể nén nổi cơn tức giận với con. ở phần thứ hai của bức thư người bố đã gợi cho đứa con 2. Hậu quả lâu dài nghÜ g× vÒ viÖc “khi con kh«n lín mµ con mÊt mÑ”. cña hµnh vi v« lÔ. ? TB Trước hết người bố yêu cầu con hãy nghĩ kĩ điều gì ? 10 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Ttường THCS Chiềng Sinh. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. Sau nữa, người bố còn cho con biết một quy luật của t×nh c¶m. §ã lµ g× ? -“ Trong đời, con có thể trải qua những ngày buồn th¶m, nh­ng ngµy buån th¶m nhÊt sÏ lµ ngµy mµ con mất mẹ”.Trước hết người bố yêu cầu con hãy nghĩ kĩ điều này. Đó là tổn thất không gì có thể bù đắp được bởi đó là một quy luật nghiệt ngã của muôn đời. Sau nữa, bằng trải nghiệm cuộc đời mình người bố cho con biÕt mét quy luËt cña t×nh c¶m : “dï cã lín kh«n, khoÎ m¹nh ntn ®i ch¨ng n÷a, con sÏ vÉn tù thÊy mình chỉ là một đứa trẻ tội nghiệp, yếu đuối và không thể chở che...sẽ đắng cay khi nhớ lại những lúc đã làm cho mÑ con ®au lßng ... sÏ mong ­íc thiÕt tha ®­îc nghe tiếng nói của mẹ, được mẹ dang tay đón vào lßng”. NghÜa lµ t×nh mÉu tö bÊt diÖt trong t©m hån mçi người. ?KH Chính vì những quy luật ấy của tình cảm mà người con sÏ ph¶i chÞu nh÷ng hËu qu¶ ntn ? - [...] con sẽ cay đắng khi nhớ lại những lúc đã làm cho mẹ đau lòng... không thể sống thanh thản nếu đã làm cho mÑ buån phiÒn ? Lóc Êy cã hèi hËn cÇu xin linh hån mÑ tha thø còng chØ lµ v« Ých mµ th«i. - Lương tâm con sẽ không phút nào yên tĩnh. Hình ảnh dÞu dµng vµ hiÒn hËu cña mÑ sÏ lµm t©m hån con nh­ bÞ khæ h×nh [...] . ?TB Theo em người con sẽ phải chịu những hậu quả gì ? Lời kết án hành vi vô lễ của đứa con trong bức thư vang lên như một chân lí “con hãy nhớ rằng tình yêu thương kÝnh träng cha mÑ lµ t×nh c¶m thiªng liªng h¬n c¶. ThËt đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình - Người con vô lễ, yêu thương đó. bÊt hiÕu sÏ kh«ng bao giê ®­îc sèng h¹nh phóc, thanh th¶n. 3. Yªu cÇu hµnh động chuộc lỗi và tuyªn bè h×nh ph¹t ?TB Đoạn cuối của bức thư người cha đưa ra yêu cầu đứa v× hµnh vi v« lÔ. con phải làm gì để chuộc lỗi ? -Tõ nay kh«ng bao giê con ®­îc thèt ra mét lêi nãi nÆng víi mÑ con ph¶i xin lçi mÑ. - Con ph¶i xin lçi mÑ kh«ng ph¶i v× sî bè mµ v× sù thµnh khÈn trong lßng. - Con hãy cầu xin mẹ hôn con để cho chiếc hôn ấy xoá ®i dÊu vÕt vong ¬n béi nghÜa trªn tr¸n con. ?KH Theo em những yêu cầu đó có quá sức với con không ? HS - Cả 3 yêu cầu đó không hề quá sức với người con, nhất 11 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Ttường THCS Chiềng Sinh. ?TB. ?TB. ?TB. ?G. ?TB. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. là đối với một người con còn nhỏ bé, ngây thơ và chắc con sẽ làm được việc đó. Mẹ sẽ rất vui lòng tha thứ tội lỗi cho con, đơn giản vì đó là biểu hiện của lòng yêu thương kính trọng mẹ chân thành và bởi vì lòng mẹ bao giờ cũng nhân từ, độ lượng, bao dung. Người cha tuyên bố hình phạt gì của riêng mình đối với đứa con có hành vi vô lễ với mẹ ? - Trước khi tuyên bố hình phạt, người cha bày tỏ tình yêu thương vô bờ bến “bố rất yêu con,En-ri-cô ạ. Con là niềm hi vọng tha thiết nhất của đời bố”. Cuối cùng người cha tuyên bố hình phạt của riêng mình đối với đứa con “thôi trong một thời gian con đừng hôn bố, bố không thể vui lòng đáp lại cái hôn của con được”. Hình phạt đó có quá nhẹ so với tội lỗi của con không ? v× sao ? - Mới nghe tưởng như đây là một hình phạt quá nhẹ so với tội lỗi của đứa con nhưng nghĩ kĩ sẽ thất đó là một hình phạt hết sức nặng nề còn đau đớn hơn cả đòn vọt. Đòn vọt chỉ đau thân xác, còn hình phạt của người bố sẽ đau thấm thía trong lòng. Đối với người phương Tây, cái hôn là biểu hiện cảu tình cảm. Con hôn bố, bố đáp l¹i c¸i h«n cña con lµ sù giao c¶m thiªng liªng cña t×nh phô tö. ViÖc kh«ng cho con h«n vµ kh«ng thÓ vui lßng đáp lại cái hôn của con tương đương với hành động từ con của người phương Đông. Đó là một hình phạt hết søc nÆng nÒ. Theo em điều gì khiến En-ri-cô xúc động vô cùng khi đọc thư bố ? - V× bè gîi l¹i nh÷ng kØ niÖm gi÷a mÑ vµ En-ri-c«. - Vì thái độ kiên quyết và nghiêm khắc của bố. - V× lêi nãi rÊt ch©n thµnh vµ s©u s¾c cña bè. Tại sao người bố không nói trực tiếp với En-ri-cô mà lại viÕt th­ ? - Vì viết thư là nói riêng cho người mắc lỗi biết, vừa kín đáo tế nhị vừa không làm cho người mắc lỗi mất đi lòng tự trọng. Đây là bài học về cách ứng xử trong gia đình, ở trường và ngoài xã hội. - V× lêi nãi giã bay nh­ng nÕu lµ mét bøc th­ th× cã thÓ lưu giữ để người con được đọc lại để thấm thía hơn lời dạy bảo của người cha. III. Tæng kÕt (5’) Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n ? - Dưới hình thức mét bøc th­ lêi lÏ ch©n thµnh thÊm thÝa. T¸c gi¶ thÓ hiÖn mét c¸ch tinh tế và cảm động tình phô tö, t×nh mÉu tö 12 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Ttường THCS Chiềng Sinh. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. mét t×nh c¶m thiªng liªng cao quý. IV.LuyÖn tËp (4’) ?TB HS. -C©u v¨n nµo tiªu biÓu nhÊt thÓ hiÖn t×nh c¶m cao quý đó ? - “Con hãy nhớ rằng tình yêu thương kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả. Thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình yêu thương đó”. Sau khi nhËn ®­îc bøc th­ cña bè, En-ri-c« rÊt hèi hËn và viết một bức thư để xin mẹ tha lỗi. Em hãy nhập vai vào nhân vật để viết lá thư ấy ? -gv cho hs th¶o luËn lµm 4 nhãm trong thêi gian 4phút. Sau đó đại diện nhóm trả lời – gv nhận xét. III. Hướng dẫn hs học bài và làm bài ở nhà.( 1 phút) - Häc thuéc ghi nhí sgk - Làm bài tập 1 sgk-tr 12. Đọc phần đọc thêm trong sgk. - §äc vµ so¹n bµi “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª”.. Ngµy so¹n : 7/ 9/ 2007. Ngµy d¹y :. TiÕt 3 : tõ ghÐp A. PhÇn chuÈn bÞ I. Mục tiêu cần đạt : giúp hs - Nắm được cấu tạo của hai loại từ ghép : từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập. - HiÓu ®­îc nghÜa cña c¸c lo¹i tõ ghÐp. - Giáo dục học sinh tình cảm yêu mến và ý thức sử dụng đúng tiếng mẹ đẻ. II. ChuÈn bÞ GV: nghiªn cøu gsk,sgv, so¹n gi¸o ¸n, chuÈn bÞ b¶ng phô. HS : đọc sgk, vở ghi. B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp. * ổn địng tổ chức : I. KiÓm tra bµi cò : (2 phót) H·y nh¾c l¹i kh¸i niÖm : ThÕ nµo lµ tõ ghÐp ? Tõ ghÐp lµ nh÷ng tõ phøc ®­îc t¹o ra b»ng c¸ch ghÐp c¸c tiÕng cã quan hÖ víi nhau vÒ nghÜa. II. Bµi míi : Giới thiệu bài ( 1phút) ở lớp 6 các em đã học khái niệm về từ ghép. Bài học này cô sẽ hướng dẫn các em tìm hiểu về cấu tạo và nghĩa của các loại từ ghép. 13 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Ttường THCS Chiềng Sinh. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. GV. Treo b¶ng phô vÝ dô sgk tr 13 Gọi HS đọc - `Bµ ngo¹i, th¬m phøc ?KH Trong c¸c tõ ghÐp “bµ ngo¹i”, “th¬m phøc” ë vÝ dô trªn tiÕng nµo lµ tiÕng chÝnh ? tiÕng nµo lµ tiÕng phô bæ sung ý nghÜa cho tiÕng chÝnh ? v× sao em l¹i kh¼ng định như vậy ? - Bµ ngo¹i ; Th¬m phøc c p c p Bµ ngo¹i : “bµ” lµ tiÕng chÝnh, “ngo¹i” lµ tiÕng phô, v× tiÕng “ngo¹i” lµm cho “bµ ngo¹i” kh¸c víi “bµ”. Và khi ta so sánh với từ “bà nội” ta thấy cả hai từ đều có nét chung về nghĩa là tiếng bà (chỉ người đàn bà sinh ra cha, mÑ. Nh­ng nghÜa cña hai tõ nµy lµ kh¸c nhau do t¸c dông bæ sung nghÜa cña tiÕng phô : ngo¹i vµ néi.Nh­ vËy tiÕng “bµ” lµ tiÕng chÝnh, tiÕng ngo¹i lµ tiÕng phô. - Th¬m phøc : “th¬m” lµ tiÕng chÝnh, “phøc” lµ tiÕng phô, v× “phøc” lµm cho “th¬m phøc” kh¸c víi “thơm”. Tương tự như vậy ta cũng so sánh từ thơm phøc” víi tõ “th¬m ng¸t” cã mét nÐt chung vÒ nghÜa lµ “th¬m” nh­ng nghÜa cña “th¬m phøc” vµ “th¬m ngát”lại khác nhau. tiếng “thơm” đựoc bổ sung nghĩa lµ tiÕng chÝnh, tiÕng “phøc” bæ sung nghÜa lµ tiÕng phô. ?TB Em cã nhËn xÐt g× vÒ trËt tù cña c¸c tiÕng trong nh÷ng tõ trªn ? - Tiếng phụ bổ sung (hạn định) nghĩa cho tiếng chính.Tiếng phụ đứng sau tiếng chính. ?TB C¸c tõ cã cÊu t¹o nh­ “bµ ngo¹i”,”th¬m phøc” ®­îc gäi lµ tõ ghÐp chÝnh phô. Em hiÓu ntn lµ tõ ghÐp chÝnh phô ? - Tõ ghÐp chÝnh phô cã tiÕng chÝnh vµ tiÕng phô bæ sung nghĩa cho tiếng chính.tiếng chính đứng trước, tiếng phụ đứng sau.. Treo b¶ng phô : . ?KH C¸c tiÕng trong hai tõ ghÐp “quÇn ¸o, trÇm bæng” ë vÝ dô trªn cã ph©n ra tiÕng chÝnh vµ tiÕng phô kh«ng ? v× sao ? - c¸c tõ “quÇn ¸o, trÇm bæng” kh«ng ph©n ra tiÕng chính và tiếng phụ, nghĩa của chúng bình đẳng với nhau vÒ mÆt ng÷ ph¸p. ?TB Nếu tách hai tiếng (quần, áo ; trầm, bổng) đứng độc lËp th× c¸c tiÕng cã nghÜa kh«ng ? 14 Lop7.net. I. C¸c lo¹i tõ ghÐp.( 14phót) 1. VÝ dô :sgk tr 13. 2. Bµi häc Tõ ghÐp chÝnh phô cã tiÕng chÝnh vµ tiÕng phô.TiÕng phô bæ sung nghÜa cho tiÕng chÝnh. TiÕng chính đứng trước, tiếng phụ đứng sau..

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Ttường THCS Chiềng Sinh. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. - Nếu tách ra chúng đứng độc lập được và đều có nghĩa : áo, quần (đều chỉ sự vật thuộc đồ dùng của cin người). Các tiếng này đều ở vị trí ngang hàng nhau về mặt ngữ pháp. Xét về nghĩa thì các tiếng này đều chỉ sự vật gần gũi (tức cùng trường nghĩa). Nghĩa của các từ dung hoà với nhau để tạo ra nghĩa của từ ghép. Các từ ghép có cấu tạo như trên gọi là từ ghép đẳng ?KH lËp ?TB Em hiểu thế nào là từ ghép đẳng lập ? Dựa vào khái niệm đó hãy lấy ví dụ về hai loại từ ghép đó ? - Ví dụ : nhà cửa, cô giáo, ngôi trường (từ ghép chính phô) - ham mê (từ ghép đẳng lập). ?KH. GV ?TB. ?TB. So s¸nh nghÜa cña tõ bµ ngo¹i víi nghÜa cña tõ “bµ”, nghÜa cña tõ “th¬m phøc” víi nghÜa cña “th¬m” em thÊy cã g× kh¸c nhau ? - Bà : người đàn bà sinh ra mẹ hoạc cha - Bà ngoại : người đàn bà sinh ra mẹ. - Thơm : có mùi như hương của hoa, dẽ chịu lµm cho thÝch ngöi. - Th¬m phøc : mïi th¬m bèc lªn m¹nh, hÊp dÉn. Qua so s¸nh cã thÓ rót ra kÕt luËn : NghÜa cña tõ “bµ ngo¹i” hÑp h¬n nghÜa cña “bµ”. nghÜa cña tõ “th¬m phøc” hÑp h¬n nghÜa cña “th¬m”. Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña tõ ghÐp chÝnh phô ? - Tõ ghÐp chÝnh phô cã tÝnh chÊt ph©n nghÜa. NghÜa cña tõ ghÐp chÝnh phô hÑp h¬n nghÜa cña tiÕng chÝnh. vÝ dô : tr¾ng xo¸. m­a phïn, m­a rµo. So s¸nh nghÜa cña tõ “quÇn ¸o” víi nghÜa cña mçi tiÕng “quÇn”, “¸o” ? NghÜa cña tiÕng “trÇm bæng” víi nghÜa cña mçi tiÕng “trÇm”, “bæng” em thÊy cã g× kh¸c nhau ? - Quần : đồ mặc từ thắt lưng trở xuống, có hai ống che chân hoặc đùi. - ¸o : §å mÆc tõ cæ trë xuèng, chñ yÕu che l­ng, ngùc vµ bông. - QuÇn ¸o : §å mÆc nãi chung. - Bæng : (giäng, tiÕng) cao vµ trong. - TrÇm : (giäng, tiÕng) thÊp vµ Êm. - TrÇm bæng : ©m thanh lóc trÇm lóc bæng nghe rÊt ªm tai. So sánh nghĩa của từ ghép đẳng lập so với nghĩa của 15 Lop7.net. - Từ ghép đẳng lập cã c¸c tiÕng b×nh đẳng về mặt ngữ ph¸p kh«ng ph©n ra tiÕng chÝnh vµ tiÕng phô). * ghi nhí (sgk-tr14) II. NghÜa cña tõ ghÐp. (12p) 1.VÝ dô. 2. Bµi häc. Tõ ghÐp chÝnh phô cã tÝnh chÊt ph©n nghÜa. NghÜa cña tõ ghÐp chÝnh phô hÑp h¬n nghÜa cña tiÕng chÝnh..

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Ttường THCS Chiềng Sinh. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. mçi tiÕng t¹o nªn chóng. Ta thÊy nghÜa cña tõ ghÐp đẳng lập mang tính tổng hợp, khái quát hơn nghĩa của ?KH mçi tiÕng t¹o nªn chóng. Em có nhận xét gì về nghĩa của từ ghép đẳng lập ? - Từ ghép đẳng lập có tính chất hợp nghĩa. Nghĩa của từ ghép đẳng lập khái quát hơn nghĩa của mçi tiÕng t¹o nªn nã. - VÝ dô : ®i ®­êng, ham thÝch, mÆt mòi, nói non.. ?G Phân loại các từ ghép đã cho : - Từ ghép chính phụ : lâu đời, xanh ngắt,nhà máy,nhà ăn, cười nụ. - Từ ghép đẳng lập : suy nghĩ, chài lưới, cây cối, Èm ­ít, ®Çu ®u«i. ?TB. - Từ ghép đẳng lập cã tÝnh chÊt hîp nghÜa. NghÜa cña tõ ghép đẳng lập khái qu¸t h¬n nghÜa cña mçi tiÕng t¹o nªn nã. III. LuyÖn tËp ( 15 Phót) 1. Bµi 1:sgk tr15. đặt các tiếng sau tiếng chính để có từ ghép chính phô?. Điền thêm những tiếng để tạo thành từ ghép đẳng lập. Gi¶i thÝch hai c¸ch nãi : Mét cuèn s¸ch vµ mét cuèn vë.. 2. Bµi 2(sgk-tr15 ) Bót ch× , ¨n b¸m thước kẻ , trắng xoá m­a rµo, vui tai lµm quen, nh¸t gan. 3. Bµi 3(sgk-tr ) - Núi đồi, núi rừng - Ham muèn, ham thÝch - mÆt mµy, mÆt mòi. - häc hµnh, häc tËp. - tươi cười, tươi trẻ. 4. Bµi 4 (sgk- tr ) - Ta cã thÓ nãi : mét cuèn s¸ch hoÆc mét cuèn vë, bëi s¸ch, vë lµ danh tõ chØ sù vật tồn tại dưới dạng có thể đếm được. -Cßn kh«ng thÓ nãi: mét cuèn s¸ch vë. 16 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Ttường THCS Chiềng Sinh. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. ?KH Gi¶i thÝch c¸c c¸ch nãi .....? - a.Không phải mọi thứ hoa có màu hồng đều gọi là hoa hång. TiÕng “hång” lµ tiÕng phô ghÐp víi tiÕng chính “hoa” để tạo nên một loại hoa. Hoa hồng còn cã thÓ cã hoa hång b¹ch, hoa hång ®en. b. “áo dài” là một loại áo để phân biệt với áo sơ mi, áo tứ thân.... cho nên Nam nói như thế là đúng. c. Cã thÓ nãi “qu¶ cµ chua nµy ngät qu¸” v× qu¶ cµ chua lµ tªn mét lo¹i qu¶ chø kh«ng ph¶i “cµ cã vÞ chua”. d. Không phải mọi loại cá có màu vàng đều là cá vàng. “Cá vàng” là tên một loại cá thường được nuôi trong các chậu cảnh màu của chúng thường có màu vàng nhưng cũng có màu khác như màu đỏ, đen.. III. Hướng dẫn hs học bài và làm bài ở nhà.( 1p) - Häc thuéc ghi nhí sgk –tr 14 - Hoàn thành các bài tập từ 1đến 6. - §äc vµ chuÈn bÞ bµi : Liªn kÕt trong v¨n b¶n.. Ngµy so¹n : 8/ 9/ 2007. TiÕt 4 :. bëi “s¸ch vë” lµ tõ ghép đẳng lập kh«ng chØ tµi liÖu häc tËp nãi chung, ta không thể đếm cụ thÓ ®­îc. 5. Bµi 5 (sgk- tr15 ) a. Kh«ng ph¶i mäi thø hoa cã mµu hồng đều gọi là hoa hång.. 6. Bµi 7(sgk-tr ) - Máy hơi nước - Than tæ. ong.. Ngµy d¹y :. Liªn kÕt trong v¨n b¶n. A. PhÇn chuÈn bÞ. I. Môc tiªu bµi d¹y : Gióp hs thÊy : - Muốn đạt được mục đích trong giao tiếp thì văn bản phải có tính liên kết. Sự liên kÕt Êy cÇn ®­îc thÓ hiÖn trªn c¶ hai mÆt : h×nh thøc ng«n ng÷ vµ néi dung ý nghÜa - Cần vận dụng những kiến thức đã học để bước đầu xây dựng những văn bản có tÝnh liªn kÕt. II. ChuÈn bÞ GV : Nghiªn cøu tµi liÖu sgk,sgv, so¹n gi¸o ¸n. b¶ng phô HS : ChuÈn bÞ bµi ë nhµ theo c©u hái sgk. B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp : * ổn định tổ chức : I. KiÓm tra bµi cò :( 5 phót) 17 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Ttường THCS Chiềng Sinh. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. 1. Câu hỏi : ở lớp 6 các em đã được học về văn bản. Em hãy nhắc lại khái niệm văn b¶n lµ g× ? `2. Đáp án : Văn bản là chuỗi lời nói miệng hay bài viết có chủ đề thống nhất, (4 đ - liªn kÕt m¹ch l¹c (3® ) , vận dụng phương thức biểu đạt phù hợp để phục vụ mục đích giao tiếp.(4 đ) II. Bài mới : ( 1 phút ) Từ khái niệm về văn bản các em đã thấy rõ không thể hiểu ®­îc v¨n b¶n mét c¸ch cô thÓ, còng nh­ khã cã thÓ t¹o lËp ®­îc nh÷ng v¨n b¶n tèt nÕu chóng ta lh«ng t×m hiÓu kÜ vÒ mét trong nh÷ng tÝch chÊt quan träng cña nã lµ tÝnh liªn kÕt.. HS. §äc VD trªn b¶ng phô. ?KH Theo em, nÕu bè En-ri-c« chØ viÕt mÊy c©u sau, th× En-ri-c« cã thÓ hiÓu ®­îc ®iÒu bè muèn nãi ch­a ? v× sao ? - Giả sử em là En-ri-cô, đọc kĩ mấy câu trên ch¾c ch¾n c¸c em sÏ nhËn ra mét ®iÒu l¹. Tõng câu văn có thể hiểu được nhưng đọc cả đoạn thì không thể hiểu được người bố muốn nói gì với En-ri-c«.v× sao vËy ? - V× cã c©u v¨n sai ng÷ ph¸p ? Kh«ng ph¶i, c¸c câu văn trong đoạn đều viết đúng ngữ pháp. - V× c¸c c©u v¨n ch­a cã néi dung thËt râ rµng ? Cũng không phải (vì như đã nói ở trên : từng câu v¨n cã thÓ hiÓu ®­îc) Râ rµng lµ v× gi÷a c¸c c©u cßn ch­a cã sù liªn kÕt nªn ý rêi r¹c, thiÕu g¾n bã, thËm chÝ cã chç “nh¶y cãc”. Nh­ ë c©u cuèi. C¸c c©u trªn ®ang nói về người mẹ bỗng viết một câu thật lạc lõng vÒ mét chuyÖn kh¸c h¼n : “th«i trong mét thêi gian, con đừng hôn bố” Chính vì vậy mà khi đọc ®o¹n v¨n nµy kh«ng thÓ hiÓu chÝnh x¸c t¸c gi¶ muốn nói điều gì ? ( các câu này đều lấy từ văn b¶n “MÑ t«i” nh­ng cã bá ®i mét sè c©u thËm chÝ c¶ ®o¹n dµi nªn míi trë nªn khã hiÓu nh­ vËy). ?TB Từ đó em thấy muốn cho đoạn văn có thể hiểu ®­îc th× ph¶i cã tÝnh chÊt g× ? - liªn :liÒn ; kÕt : nèi,buéc - liªn kÕt : nèi liÒn nhau, g¾n bã víi nhau.. I. Liªn kÕt vµ tÝnh liªn kÕt trong v¨n b¶n.(22phót ) 1. TÝnh liªn kÕt cña v¨n b¶n. a. VÝ dô.. b. Bµi häc. Liªn kÕt lµ mét tronng nh÷ng tÝnh chÊt quan träng cña v¨n b¶n, lµm cho v¨n b¶n trë nªn cã nghÜa, dÔ hiÓu. ?KH Đọc kĩ đoạn văn trên và cho biết do thiếu ý gì mà 2. Phương tiện liên kết 18 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Ttường THCS Chiềng Sinh. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. nã trë nªn khã hiÓu ? - Râ rµng thiÕu mét ý hÕt søc quan träng sù tøc giận và nỗi đau xót cực độ của người bố lhi Enri-cô đã xúc phạm đến người mẹ hết lòng yêu thương mình.Phải có ý này nối kết với các ý : con đã thiếu lễ độ với mẹ (câu 1) và hình ảnh người mẹ (các câu sau) thì đoạn văn mới có tính liªn kÕt. ?KH Hãy sửa lại đoạn văn để En-ri-cô hiểu được ý bố? - Đối chiếu với văn bản “Mẹ tôi”để sửa lại đoạn v¨n nh­ sau : Thªm 3 c©u sau, c©u1, thªm c©u 1 sau c©u 2, thªm 1c©u sau c©u 3 vµ cã thÓ bá c©u cuối cùng để ý đoạn văn được trọn vẹn như văn b¶n. ?TB Tõ ph©n tÝch vÝ dô trªn em h·y cho biÕt : mét v¨n bản có tính liên kết trước hết cần phải có điều kiÖn g× ? -. trong v¨n b¶n. a. vÝ dô : (sgk- tr 18 ). b.Bµi häc * §Ó v¨n b¶n cã tÝnh liªn kết người viết (người nói) ph¶i lµm cho néi dung cña c¸c c©u, c¸c ®o¹n thèng nhÊt g¾n bã chÆt chÏ víi nhau .. đọc VD 2 sgk tr 18 §äc c¸c c©u v¨n sau vµ chØ ra sù thiÕu liªn kÕt cña chóng ? HS Tìm những câu trong văn bản “Cổng trường mở ra” nhữnh câu tương ứng vố những câu trong ví dô trªn vµ so s¸nh nh÷ng c©u trong v¨n b¶n võa tìm được với những câu trong ví dụ để nhận ra bªn nµo cã sù liªn kÕt, bªn nµo kh«ng cã sù liªn kÕt. ?KH ý “không ngủ được” ở câu 1 và “giấc ngủ đến với con” ë c©u 2 cã sù liªn kÕt víi nhau kh«ng ? v× sao ? - Khong có sự liên kết bởi để xót mấy chữ “còn b©y giê”(chØ thêi ®iÓm hiÖn t¹i). ?KH Cụm từ “đứa trẻ” ở câu 3 chỉ ai ? nó có làm cho c©u (2)vµ c©u (3) liªn kÕt kh«ng ? v× sao ? - Chữ “con” chép nhầm thành “đứa trẻ” khiến cho nh÷ng c©u v¨n ®ang liªn kÕt trë nªn rêi r¹c, khó hiểu (không biết “đứa trẻ” ở đây chỉ ai ?) ?TB Đối chiếu với văn bản “Cổng trường mở ra” các em sÏ söa l¹i ®o¹n v¨n ntn ? - Thªm côm tõ “cßn b©y giê” vµo ®Çu c©u 2 vµ thay đổi một từ ở câu 3 để đoạn văn có tính liên kÕt, dÔ hiÓu. ?TB Nh­ vËy bªn c¹nh sù liªn kÕt vÒ néi dung ý nghÜa v¨n b¶n cßn cã thªm ®iÒu kiÖn g× n÷a ? HS Bªn c¹nh sù liªn kÕt vÒ néi dung ý nghÜa VB cßn - Ph¶i biÕt nèi c¸c cần có sự liên kết về phương diện hình thức ngôn câu,các đoạn bằng những ?TB. 19 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Ttường THCS Chiềng Sinh. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7. ng÷.. phương tiện ngôn ngữ thÝch hîp. * Ghi nhí (sgk-tr 18). II. LuyÖn tËp (15 Phót) 1. Bµi 1(sgk-tr 18 ) ? Sắp xếp những câu văn dưới đây theo một thứ tự hợp lí để tạo thành một đoạn văn có tÝnh liªn kÕt chÆt chÏ ? -- c¸c c©u v¨n trong ®o¹n do s¾p xÕp kh«ng hîp lÝ nªn c¸c ý kh«ng ®­îc liªn kÕt víi nhau. Dùa vµo hiÓu biÕt vÒ hai mÆt liªn kÕt (néi dung vµ h×nh thøc) ta sÏ s¾p xÕp theo thø tù sau : c©u1,c©u 4, c©u 2,c©u 5, c©u 3. 2. Bµi 2 (sgk- tr19) ? Các câu văn trong bài đã có sự liên kết chưa ? vì sao ? Đúng là về hình thức các câu v¨n nµy cã vÎ rÊt liªn kÕt víi nhau. Côm tõ “Mẹ tôi” trong câu 1 đã được nhắc lại trong câu 2, Các từ “tôi”, “mẹ” t trong c©u2 ®­îc lÆp l¹i trong c©u 3; tõ “cßn”nèi c©u 3 víi c©u 4. Nhưng không thể coi giữa những câu ấy đã có một mối liên kết thật sự vµ bëi chóng kh«ng nãi vÒ cïng mét néi dung. Hay nãi theo c¸ch cña Nguyễn Công Hoan, không có một “cái dây tư tưởng” nào nối kết các ý của những câu văn đó. 3. Bµi 3 (sgk- tr 19 ) ? Điền những từ thích hợp vào chỗ trống để các câu liên kết chặt chẽ với nhau ? -- Các từ ngữ ở những chỗ còn trống lần lượt cần điền là : bà, bà, cháu, bµ, bµ,ch¸u,thÕ lµ. 4. Bµi 4 (sgk- tr19 ) ? KH H·y gi¶i thÝch : Sù liªn kÕt gi÷a hai c©u trªn h×nh nh­ kh«ng chÆt chÏ vËy mµ chúng vẫn được đặt cạnh nhau trong văn bản ? tại sao ? Hai c©u trªn, nÕu t¸ch khái c¸c c©u kh¸c ë trong VB th× cã vÎ nh­ rêi r¹c Câu trước chỉ nói về mẹ và câu sau chỉ nói về con. Nhưng đoạn văn không chỉ có câu thứ 3 đứng tiếp sau nối kết hai câu trên thành một thể thống nhất làm cho đoạn văn trở liên kết chặt chẽ với nhau : “Đêm nay mẹ không ngủ, ngày mai là ngày khai trường lớp một của con. Mẹ sẽ đưa con đến trường, cầm tay con dắt qua cách cổng, rồi buông tay mà nãi”. III. Hướng dẫn hs học và làm bài ở nhà (1p) - Häc thuéc ghi nhí sgk - Đọc phần đọc thêm (gk –tr ) - Lµm c¸c bµi tËp 1,5 (sgk- tr ) - §äc vµ so¹n bµi “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª”. 20 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>