Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Ôn tập Tiếng Việt ( Phần từ vựng)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Buæi 1: ¤n. tËp TiÕng ViÖt( PhÇn tõ vùng). A. Môc tiªu: - Hs n¾m vµ hÖ thèng l¹i néi dung kiÕn thøc vÒ tõ vùng( cÊu t¹o tõ, c¸c líp tõ, nghÜa cña từ) đã học trong chương trình. - Vận dụng và àm một số bài tập liên quan đến kiến thức về phần từ vựng. B. Néi dung «n tËp: I. CÊu t¹o tõ: 1. Tõ ghÐp: lµ tõ ®­îc t¹o ra bëi ghÐp hai tiÕn cã nghÜa trë lªn. a) Tõ ghÐp chÝnh phô: - Tõ ghÐp chÝnh phô: lµ tõ ghÐp cã tiÕng chÝnh vµ tiÕng phô( mét hoÆc nhiÒu tiÕng) bæ sung nghÜa cho tiÕng chÝnh. - Trật tự các tiếng trong từ ghép thuần Việt: tiếng chính đứng trước, tiếng phụ đứng sau. - Tõ ghÐp chÝnh phô cã tÝnh chÊt ph©n nghÜa: nghÜa cña tõ ghÐp chÝnh phô hÑp h¬n nghÜa cña tiÕng chÝnh. * Lưu ý: có hiện tượng mất nghĩa, mờ nghĩa của một số tiếng đứng sau ở một số tõ ghÐp chÝnh phô. b) Từ ghép đẳng lập: - Từ ghép đẳng lập là từ ghép có các tiếng bình đẳng với nhau về ngữ pháp. - Từ ghép đẳng lập có tính chất hợp nghĩa: Nghĩa của từ ghép đẳng lập kháI quát hơn nghÜa cña c¸c tiÕng t¹o nªn nã. c) Bµi tËp: Bµi 1: Em h·y ph©n laäi c¸c tõ ghÐp sau ®©y theo cÊu t¹o cña chóng: èm yÕu, xe lam, tốt đẹp, kỉ vật, xăng dầu, rắn giun, binh lính, núi non, kì công, sắc lẻm, bởi vì, xem bói, cá lóc, chợ búa, vui tươI, chạy rong, móc ngoặc, bánh cuốn, , hèn mọn, cơm nước, xe ngựa, vườn tược, vôI hoá, dưa gang, non sông, cấp bậc , rau muống, táI diễn, sưng vù, s­ng hóp. - Từ ghép đẳng lập: tốt đẹp, xăng dầu, núi non, vui tươI, cơm nước, non sông, cấp bËc, èm yÕu, binh lÝnh, mãc ngoÆc. - Tõ ghÐp chÝnh phu: ( c¸c tõ cßn l¹i). Bài 2: Vì sao không đổi được vị trí các tiếng trong các từ: cha con, giàu nghèo, vua tôI, thưởng phạt, vững mạnh?  Đây là thói quen do phong tục văn hoá của người Việt( cái lớn nói trước, cái nhỏ nói sau, cái tốt nói trước, cái xấu nói sau…) Bµi 3: Gi¶I thÝch nghÜa cña c¸c tõ ghÐp ®­îc in ®Ëm trong c¸c c©u sau: a) Mọi người phải cùng nhau gánh vác việc chung. b) Đất nước ta đang trên đà thay da đổi thịt. c) Bµ con lèi xãm ¨n ë víi nhau rÊt hoµ thuËn. d) Chị Võ Thị Sáu có một ý chí sắt đá trước quân thù.  Các từ in đậm đều có nghĩa chuyển. a) ChØ sù ®Èm ®­¬ng, chÞu tr¸ch nhiÖm. b) ChØ mét quèc gia. c) ChØ c¸ch c­ xö. d) ChØ sù cøng r¾n. 1 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 2) Tõ l¸y: - Từ láy toàn bộ: Các tiếng lặp lại nhau hoàn toàn( nhỏ nhỏ, xiêu xiêu) hoặc tiếng đứng trước biến đổi thanh điệu hoặc phụ âm cuối để tạo ra sự hài hoà về âm thanh9 nho nhỏ, đèm đẹp, xôm xốp). - Tõ l¸y bé phËn: Gi÷a c¸c tiÕng cã sù gièng nhau vÌ phô ©m ®Çu9 long lanh, nh¨n nhã) hoặc phần vần( lác đác, lí nhí). - §Æc ®iÓm vÒ nghÜa cña tõ l¸y: + Nghĩa của từ láy được tạo bởi đặc điểm âm thanh của tiếng và sự hoà phối âm thanh gi÷a c¸c tiÕng. + trong trường hợp từ láy có tiếng gốc có nghĩa thì nghĩa của từ láy có thể có những s¾c th¸I riªng so víi tiÕng gèc: s¾c th¸I biÓu c¶m, s¾c th¸I nhÊn m¹nh hoÆc gi¶m nhÑ.  Lưu ý: Phân biệt từ láy với từ ghép đẳng lập có các tiếng giống nhau về phụ âm đầu hoặc phần vần( dẻo dai, tươI tốt, tươI cười).  Bµi tËp: Bài 1: Xác định và phân loại các từ káy tượng thanh, từ láy tượng hình và biểy thị trạng th¸I trong c¸c tõ l¸y sau ®©y: lo l¾ng, l«m c«m, lñng cñng, lÊp löng, bån chån, khÊp khÓnh, ha h¶, kh¼ng khiu, r× rµo, l« nh«, vui vÎ, bç b¶, lãc cãc, ïng oµng.  Gîi ý: - các từ láy tượng thanh là những từ gợi cảm giác về âm thanh. - Các từ láy tượng hình là những từ gợi cảm giác về hình dáng. - Từ láy biểu thị trạng tháI gợi lên trạng tháI của sự vật, hiện tượng. Bài 2: xác định sắc tháI nghĩa của mỗi từ sau đây và cho ví dụ: nhỏ nhắn, nhỏ nhặt, nhá nhen, nhá nhoi.  Nhỏ nhen: Nhỏ và đáng coi thường, đáng chê. VD: TÝnh c« Êy thËt nhá nhen. - Nhỏ nhắn: Nhỏ bé nhưng cân đối. Vd: Mẹ tôI có dáng người nhỏ nhắn. - Nhỏ nhặt: nhỏ, không đáng kể. VD: Những chuyện nhỏ nhặt ấy anh để bụng làm gì. - Nhỏ nhoi: nhỏ bé, ít ỏi, gây ấn tượng yếu ớt. mỏng manh. Vd: Vèn liÕng cña c« Êy thËt nhá nhoi. II. C¸c líp tõ: Tõ H¸n ViÖt. a) Yếu tố Hán Việt: Tiéng dùng để cấu tạo từ Hán Việt gọi là yếu tố Hán Việt. - Trong các yếu tố HV dùng để cấu tsọ từ, có những yếu tố được dùng độc lập. VD: Hoa trong “ hoa quả”, bút trong “ bút đàm”, học trong “ học tập”, tập trong “ tËp luyÖn”… Phần lớn yếu tố HV không được dùng độc lập như từ mà được dùng để cấu tạo từ ghÐp. ( VD: đế trong “ Nam đế”, cư trong “ dân cư”) Sở dĩ có hai hiện tượng như vậy là vì có một số từ đơn tiếng Hán khi du nhập vào TV do TV không có từ đồng nghĩa nên nó được dùng độc lập, còn từ nào có từ đồng nghĩa trong TV thì không được dùng đọc lập. - Có nhiều yếu tố HV đồng âm nhưng nghĩa khác xa nhau. VD: + đại( là lớn) trong Đại Nam, đại nhân đồng âm với đại ( là thay) trong “ đại diÖn”. 2 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> + Thiên là “ trời” trong “ thiên thư” đồng âm với “ thiên” là nghìn trong “ thiên lÝ”. b) C¸c lo¹i tõ ghÐp HV: - Tõ ghÐp chÝnh phô. - Từ ghép đẳng lập. - C¸c yÕu tè trong tõ ghÐp chÝnh phô ®­îc s¾p xÕp theo c¸c trËt tù: + Yếu tố chính đứng trước, yếu tố phụ đứng sau. + Yếu tố chính đứng sau, yếu tố phụ đứng trước. c)Sö dông tõ H¸n ViÖt : Tạo sắc thái trang trọng , thể hiện tháI độ tôn kính T¹o s¾c th¸i tao nh· tr¸nh g©y c¶m gi¸c th« tôc ghª sî T¹o s¾c th¸i cæ phï hîp víi bÇu kh«ng khÝ XH x­a . d) Bµi tËp: B ài 1: Phân loại các từ ghép Hv sau đây: Phi công, phi hành, vương phi, bảo mật, bảo thủ, phỏng vấn, phục vụ, thiên địa, tưởng niệm, phồn hoa, tham dự. - Từ ghép đẳng lập: thiên địa, bảo( giữ) mật( bí mật), bảo thủ( thủ =không thay đổi), phån hoa( n¸o nhiÖt, rùc rì, hoa mÜ, xa hoa) - Từ ghép chính phụ: phi công, phi hành, vương phi, tưởng niệm( nghĩ tới điều trong lòng), tham dự( dự vào), tưởng niệm( nghĩ tới), phỏng vấn( hỏi ý kiến), phục vụ. Bài 2: Xác định và giảI nghĩa các từ Hán Việt trong bài thơ sau ; đồng thời cho biết các tõ h¸n viÖt nµy t¹o cho bµi th¬ s¾c th¸i g× ? ChiÒu h«m nhí nhµ ( Bµ HuyÖn Thanh Quan ) Trêi chiÒu b¶ng l¶ng bãng hoµng h«n . TiÕng èc xa ®­a v¶ng trèng dån G¸c m¸i ng­ «ng vÒ viÔn phè . Gâ sõng môc tö l¹i c« th«n . Ngµn mai giã cuèn chim bay mái. Dặm liễu sương sa khách bước dồn . Kẻ chốn Trương Đài người lữ thứ . LÊy ai mµ kÓ næi hµn «n . * Hoàng hôn : lúc nhá nhem tối , mặt trời đã lặn ánh sáng yếu ớt và mờ dần . Ngư ông : người đàn ông đánh cá Môc tö : trÎ em ch¨n tr©u C« th«n : th«n xom hÎo l¸nh Trương Đài : Tên một cáI gác thuộc ly cung của nước Tần Lữ thứ : nơI ở trọ chỉ nay đây mai đó Hµn «n : (l¹nh Êm ) chuyÖn t©m t×nh vui buån khi gÆp l¹i C¸c tõ h¸n viÖt gãp phÇn t¹o s¾c th¸I man m¸c bao la , mê mê , ¶o ¶o , trang nh· cña c¶nh vµ t×nh trong buæi hoµng h«n . III. Nghĩa của từ: ( từ đồng nghĩa , tráI nghĩa, từ đồng âm) 1. Từ đồng nghĩa: Là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau. - Các loại từ đồng nghĩa: + Từ đồng nghĩa hoàn toà:( không phân biệt nhau về sắc tháI nghĩa). + Từ đồng nghĩa không hoàn toàn( có sắc tháI nghĩa khác nhau). 2. Từ trái nghĩa: là những từ có nghĩa tráI ngược nhau. 3 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - từ tráI nghĩa được sử dụng trong thể đối, tạo các hình tượng tương phản, gây ấn tượng mạnh, làm cho lời nói thêm sinh động. 3. Từ đồng âm: là những từ giống nhau về âm thanh nhưng nghĩa khác xa nhau, không liªn quan g× víi nhau. - Hiện tượng đồng âm có thể gây hiểu sai hoặc hiểu theo nghĩa nước đôi. Do đó trong giao tiếp cần chú ý ngữ cảnh để hiểu đúng nghĩa của từ và dùng từ cho đúng. 4. bµi tËp: Bài 1: Tìm các từ HV đồng nghĩa với các từ thuần Việt sau đây: đất nước, to lớn, trẻ em, giữ gìn, núi sông, sung sướng, mãI mãi. *Các từ HV đồng nghĩa: Tổ quốc, vĩ đại, nhi đồng, bảo vệ, giang sơn, hạnh phúc, vĩnh viÔn. Bµi 2: T×m c¸c cÆp tõ tr¸I nghÜa trong c¸c c©u th¬ sau vµ cho biÕt t¸c dông cña c¸c cÆp từ tráI nghĩa đó? Ng¾n ngµy th«I cã dµi lêi lµm chi… Bây giờ đất thấp trời cao ¡n lµm sao, nãi lµm sao b©y giê. ( NguyÔn Du)  Ba c©u th¬ cã c¸c cÆp tõ tr¸I nghÜa: dµi- ng¾n, thÊp- cao. C¸ch sö dông tõ tr¸I nghĩa như vậy làm cho câu thơ có tính cân đối, uyển chuyển, thể hiện sự khẳng định về tình cảnh trớ trêu của thuý Kiều. Bài 3: Viết đoạn văn( chủ đề tự chọn) trong đó có sử dụng từ trái nghĩa. C. Hướng dẫn học bài: - N¾m v÷ng näi dung «n tËp. - Hoµn chØnh bµi tËp 3.. 4 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Buæi 2+3: ¤n. tËp TiÕng ViÖt( PhÇn ng÷ ph¸p). A. Môc tiªu: - Hs n¾m vµ hÖ thèng l¹i néi dung kiÕn thøc vÒ ng÷ ph¸p( tõ lo¹i, côm tõ, c¸c lo¹i c©u, biến đổi câu) đã học trong chương trình. - Vận dụng và làm một số bài tập liên quan đến kiến thức về phần ngữ pháp. B. Néi dung «n tËp: I. Tõ lo¹i: 1. Đại từ: là từ dùng để trỏ người, sự vật, hoạt động, tính chất…được nói đến trong một ngữ cảnh nhất định của lời nói hoặc dùng để hỏi. - Trong câu đại từ có thể làm chủ ngữ, vị ngữ; trong cụm từ đại từ có thể làm phụ ngữ cho danh từ, động từ, tính từ. - Các loại đại từ: + Đại từ dùng để trỏ người( đại từ xưng hô), sự vật, số lượng, hoạt động, tính chất, sự viÖc. + đại từ để hỏi dùng để hỏi về người, sự vật, số lượng, hoạt dộng, tính chất, sự việc.  L­u ý: Mét sè danh tõ chØ quan hÖ hä hµng th©n téc( «ng, bµ, bè, mÑ,con..), chøc vụ( bí thư, chủ tịch…), nghề nghiệp( bác sĩ…) trong TV thường được dùng để xưng hô- gọi là đại từ xưng hô lâm thời.  Bài tập: Gạch chân dưới các đại từ trong các câu sau: a) Chó ¬I, cho t«I hái ®­êng.( §¹i tõ x­ng h«) b) Ông hỏi thăm ai đấy ạ? ( đại từ xưng hô) c) Em chỉ có bấy nhiêu thôi( Trỏ số lượng) d) Th¾ng häc giái, Lan còng thÕ. ( Trá tÝnh chÊt) e) Nhưng như vậy lấy ai gác đem cho anh? ( hỏi về người) f) H«m nay b¹n ®I chî mua g×? ( hái vÒ vËt) 2. Quan hÖ tõ: - Quan hệ từ được dùng để biểu thị các ý nghĩa quan hệ như sở hữu, so sánh, nhân quả, đẳng lập… * Bài tập: Sửa lại quan hệ từ trong các câu sau cho đúng. a) Dưới ngòi bút của mình, Nguyễn TrãI đã dựng lên cảnh Côn Sơn thật là nên thơ. b) Anh trai tôI xúc đất với cáI xẻng nho nhỏ. c) Buổi sáng mẹ tôI dậy thổi cơm mà cha tôI và tôI đI đánh răng rửa mặt. d) Con chó của tôI tuy xấu mã, lông xù, người to bè mặc dù nó trung thành với chủ. * Gîi ý: a) Dùng sai quan hệ từ( ngòi bút là phương tiện, không thể kết hợp với từ dưới.) b) CáI xẻng là phương tiện, không có vai trò như anh trai nên không thể dùng từ với là quan hÖ tõ ®­îc. c) Giữa các sự việc không có quan hệ nên dùng quan hệ từ mà là không đúng, càn thay b»ng cßn. d) Thay mÆc dï= nh­ng. II. Côm tõ: Thµnh ng÷. - Là loại cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh. 5 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> - NghÜa cña thµnh ng÷ cã thÓ ®­îc suy ra trùc tiÕp tõ nghÜa cña c¸c yÕu tè tham gia cÊu tạo nên thành ngữ đó( Tham sống sợ chết) nhưng đa số là nghĩa hàm ẩn, trừu tượng( rán sµnh ra mì) * Bµi tËp: T×m vµ nªu ý nghÜa cña thµnh ng÷ trong nh÷ng c©u sau: a) S¶n xuÊt mµ kh«ng tiÕt kiÖm kh¸c nµo giã vµo nhµ trèng. ( Hå ChÝ Minh) ( ChØ sù tiÕt kiÖm hiÖu qu¶). b) N¨m Thä vèn lµ mét th»ng ®Çu bß ®Çu bøu. ( nam Cao) ( Chỉ sự bướng bỉnh, ương ngạnh, không nghe ai, không cần suy nghĩ). c) MÆc dÇu bÞ tra tÊn rÊt d· man nh­ng anh NguyÔn V¨n Trçi vÉn gan vµng d¹ s¾t kh«ng khai nöa lêi. ( Chỉ sự trung thành tuyệt đối, tháI đọ kiên trung trước mọi người.) III. C¸c lo¹i c©u: 1.Câu rút gọn: là những câu vốn đầy đủ cả Cn lẫn VN nhưng trong một ngữ cảnh nhất định ta có thể rút gọn một số thành phần câu mà người đọc, người nghe vẫn hiểu. * bµi tËp: T×m c©u rót gän trong c¸c ®o¹n trÝch sau ®©y vµ cho biÕt t¸c dông cña chóng: a) TôI yêu phố phường náo đọng, dập dìu xe cộ vào những giờ cao điểm. Yêu cả cáI tĩnh lặng của buổi sáng tinh sương với làn không khí mát dịu, thanh sạch trên một số đường còn nhiều cây xanh mát dịu. ( Minh Hương) b) Ngày xưa, bố Mị lấy mẹ Mị không đủ tiền cưới, phảI đến vay nhà Thống Lí, bố của Thống Lí Pá Tra bây giờ. Mỗi năm đem nộp lại cho chủ nợ một nương ngô.Đến tận khi hai vợ chồng về già rồi mà cũng chưa trả được nợ. Người vợ chết cũng chưa trả hết nợ. ( T« Hoµi).  Gîi ý: a) “ yêu cả cái……mát dịu”: Rút gọn CN để ý được súc tích, cô đọng. b) “ Mỗi năm đem nộp lại cho……nương ngô”, Người vợ chết…..nợ”: Rút gọn CN để làm cho câu được thoáng. 2. Câu đặc biệt: là loại câu không có cấu tạo theo mô hình chủ ngữ- vị ngữ. ( Câu đặc biệt thường được cấu tạo bởi những từ riêng lẻ hoặc cụm từ chính phụ mà kh«ng cã kÕt cÊu chñ- vÞ.)  Bài tập: Cho biết tác dụng của các câu đặc biệt sau: a) 30-07-1950. Chân đèo Mã phục. ( Nam Cao). b) Chöi. Kªu. §Êm. §¸. Thôi. BÞch. ( nguyÔn C«ng Hoan). c) Sao mµ l©u thÕ! ( nguyÔn Cong Hoan). d) B¸c ¬i! e) Ån µo mét håi l©u. ( Ng« TÊt Tè). f) Xung phong!.  Gîi ý: a) Nªu lªn thêi gian, n¬I chèn diÔn ra sù viÖc. b) Liệt kê, miêu tả sự vật, hiện tượng. c) Dùng để bộc lộ cảm xúc, trạng tháI, tâm lí. d) Dùng để gọi đáp. e) Ghi lại sự tồn tại, xuất hiện của sự vật hiện tượng làm cho sự vật hiện tượng như bày ra trước mắt. f) Trình bày một hoạt động chính. 6 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> 3. Câu chủ động và câu bị động: - Câu chủ động: là câu có chủ ngưc chỉ người, vật thực hiện một hoạt động hướng vào người, vật khác.( chỉ chủ thể của hoạt động) - Câu bị ộng: là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của người, vật khác hướng vào.( chỉ đối tượng của hoạt động). * Bài tập: Chuyển đổi các câu chủ động sau thành câu bị động. a) T«I dµnh hÇu hÕt cho em: bé tó l¬ kh¬, bµn c¸ ngùa, nh÷ng con èc biÓn vµ bé chØ mµu. ( Kh¸nh Hoµi). b) TôI đặt con Em Nhỏ vào cảnh con Vệ Sĩ giữa đống đồ chơI của Thuỷ. ( Khánh Hoµi). c) Ngµi x¬I b¸t yÕn xong. ( NguyÔn C«ng Hoan) d) Con MÌo nhµ t«I b¾t con chuét. e) thủ tướng biểu dương những chiến công của các đơn vị công an biên phòng. * Gîi ý: a) Em t«I ®­îc t«I dµnh hÇu hÕt cho: bé tó l¬ kh¬, bµn c¸ ngùa, nh÷ng con èc biÓn vµ bé chØ mµu. b) Con Vệ Sĩ được tôI đặt cạnh con Em Nhỏ giữa đống đồ chơI của Thuỷ. c) B¸t yÕn ngµi x¬I võa xong. d) Con chuät bÞ con mÌo nhµ t«I b¾t. e) Những chiến cong của các đơn vị cong an biên phòng được thủ tướng bểu dương. IV. Biến đổi câu: 1. Trạng ngữ: được thêm vào câu để xá định: Thời gian, địa điểm, nguyên nhân, mục đích, phương tiện, cách thức diễn ra sự việc trong câu… * Bài tập: Xác định trạng ngữ trong các câu sau: a) Ngày hôm qua, trên đường làng, lúc 12 giờ trưa, đã xảy ra một vụ tai nạn giao thông. b) Hắn không còn kinh rượu nhưng cố gắng uống cho thật ít. Để cho đỡ tốn tiền. ( Nam Cao). c) Các bạn có ngửi thấy, khi đI qua những cánh đồng xanh, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa còn tươI, ngửi thấy mùi thơm mát của bông lúa non không? 2. Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu: C¸c thµnh phÇn trong c©u cã thÓ lµ tõ, cã thÓ lµ côm tõ hoÆc cã thÓ lµ côm chñ- vÞ( cụm C- V). Cụm C- V có đặc điểm là khi đứng một mình nó là câu đơn độc lập. VD: TV cña chóng ta rÊt giµu. ( Ph¹m V¨n §ång) Tuy nhiên cụm C- V cũng có thể làm thành phần trong cấu tạo của câu. Lúc đó ta có c©u cã côm C- V lµm thµnh phÇn c©u. VD: Mọi người đều biết rằng: TV của chúng ta rất giàu. * KN: Khi nói hoặc viết, có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm chủ- vị, làm thành phần của câu( CN, VN) hoặc thành phần của cụm từ( Cụm DT, TT, ĐT) để mở rộng câu. Lưu ý: Các động từ chỉ mệnh lệnh( bảo, ra lệnh, yêu cầu…), động từ di chuyển( đẩy, xô..), động từ nhận xét đánh giá( gọi, tôn, coi, bầu, lấy…) thường đòi hỏi hai phụ ngữ gièng côm C- V chø thùc chÊt kh«ng ph¶I côm C- V. VD: Các bạn bầu tôI làm lớp trưởng. 7 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> * Bµi tËp: Bài 1: Tìm cụm C- V làm thành phần câu trong các câu sau đây và cho biết đó là thành phÇn g× trong mçi c©u. a) Lan ®­îc ®iÓm 10 khiÕn c¶ líp ng¹c nhiªn. b) MÑ nghÜ r»ng: Con sÏ tiÕn bé. c) Con cáI phảI nghe lời cha mẹ là đúng. d) Nhà này máI đã hỏng. e) §iÒu cÇn chó ý lµ chóng ta cÇn ph¶I s¸ng t¹o trong häc tËp. f) Văn chương gây cho ta những tình cảm ta chưa có. ( Hoài Thanh). g) Mẹ thường nhân lúc con ngủ mà làm vài việc của riêng mình. ( Lí Lan). h) MÑ tin lµ con sÏ kh«ng bì ngì trong ngµy ®Çu n¨m häc. i) Nh÷ng n¬I khuÊt, n¬I c«ng céng( CN chÝnh), l©u ngµy r¸c cø ïn lªn, khiÕn nhiÒu khu d©n c­ ph¶I chÞu hËu qu¶ mÊt vÖ sinh nÆng nÒ. ( b¨ng S¬n). k) Nhiều người ngoại quốc sang thăm nước ta và có dịp nghe tiếng nói của quần chúng nhân dân ta, đã có thể nhận xét rằng: TV là một thứ tiếng giàu chất nhạc. ( §Æng Thai Mai) l) Mét lµn khãi tr¾ng ngo»n nghoÌo bèc lªn nh­ mét vÖt phÊn ai võa v¹ch trªn nÒn trêi. ( Giang Nam).  Gîi ý: a) Côm C- V lµm CN. b) Côm C- V lµm phô ng÷ cña §T ( nghÜ). c) Côm C- V lµm CN. d) Côm C- V lµm VN. e) Côm C- V lµm VN. f) Côm C- V lµm phô ng÷ cña DT.( t×nh c¶m) g) Côm C- V lµm phô ng÷ cña DT( nh©n lóc) h) Côm C- V lµm phô ng÷ cña §T ( tin) i) “ r¸c cø ïn lªn”: côm C- V lµm chñ ng÷. “ KhiÕn….” : côm C- V lµm phô ng÷ cña §T. k) Côm C- V lµm phô ng÷ cña §T ( nhËn xÐt). l) Côm C- V lµm phô ng÷ cña côm DT( lµn khãi tr¾ng). Bài 2: Hãy ghép các câu đơn sau đây thành câu có cụm C- V làm thành phần( có thể thªm bít nh÷ng tõ cÇn thiÕt). a) Lan häc giái. e) Hoa đã gặp bạn ấy. b) Anh quen biÕt cËu Êy. g) Bè mÑ lu«n lu«n vui lßng. c) Chóng em biÕt. h) Bàn đã hỏng. d) Bạn ấy đẹp. i) Bạn ấy đã về nhà hôm qua.  Gîi ý: GhÐp c©u a- g; c- a; c-e; c-h; c-i; c-d. Bµi 3: ViÕt ®o¹n v¨n chøng minh tõ ng÷ VN phong ohó( cã sö dông côm C- V lµm thµnh phÇn.  Gîi ý: Mọi người đều biết từ ngữ Vn rất phong phú. Lúc chúng ta gặp một từ dồng nghĩa lµ thó vÞ nhÊt. V× lóc nµy s¾c th¸I biÓu c¶m trong c¸c tõ cho phÐp ta tha hå lùa chän đúng để kết hợp tốt. Ngoài từ đồng nghĩa, hiện tượng tráI nghĩa trong Tv cũng rất thó vÞ…..( HS viÕt tiÕp) 8 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Buæi 4: ¤n. tËp TiÕng ViÖt( C¸c biÖn ph¸p tu tõ). A. Môc tiªu: - Hs n¾m vµ hÖ thèng l¹i néi dung kiÕn thøc vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ ( ch¬I ch÷, ®iÖp ngữ, liệt kê) đã học trong chương trình. - Vận dụng và làm một số bài tập liên quan đến kiến thức về các biện pháp tu từ. B. Néi dung «n tËp: I. ChơI chữ: Là biện pháp tu từ lợi dụng đặc sắc vè âm, về nghĩa của từ để tạo sắc tháI dí dỏm, hài hước để tạo cho câu văn hấp dẫn và thú vị. - C¸c lèi ch¬I ch÷: + Dùng từ ngữ đồng âm. VD: Trøng b¸c b¸c b¸c. + Dùng từ ngữ gần âm: thường dùng để châm biém, đả kích một cách dí dỏm, hài hước. Vd: M¸c-ac-t¬ thµnh: MÆt ¸c tÖ. Ch÷ tµi liÒn víi ch÷ tai mét vÇn ( N. Du) + Dùng cách diệp âm: là lói đánh tráo phụ âm đầu và vần giữa các tiếng để ngầm tạo nªn nh÷ng tõ ng÷ kh¸c. VD: Một đàn gà mà bươI bếp, hao ông bà đập chết hai con. Hỏi còn mấy con? ( Đánh tráo phụ âm đầu và phần vần của “ mà bươi”). + Dùng từ đồng nghĩa hoặc tráI nghĩa: VD: §I tu phËt b¾t ¨n chay ThÞt chã ¨n ®­îc, thÞt cÇy th× kh«ng. ( ca dao). * Bµi tËp: Bµi 1: Em h·y ph¸t hiÖn ra c¸ch ch¬I ch÷ trong c¸c c©u sau: a) Rực rỡ mé đường tây, kẻ lại người qua hết lời ca tụng sinh phần quan lớn lại.( nói l¸i: lín l¹i) b) Nhà bác Tư có 10 con gà, chú xin 1 con. Hỏi nếu bán cả đàn gà sẽ được bao nhiªu tiÒn. ( nãi l¸i: chó xin). c) Túc Vinh mà để ta mang nhục( Hồ Chí Minh). ( Dïng tõ tr¸I nghÜa: vinh- nhôc). Bài 2: Các trường hợp sau đây, người ta chơI chữ như thế nào? a) Cµ phª, cam ngät, mÝa ®­êng Em về xưởng máy yêu thương lại về Dõa non ngät l¾m em nghe Sầu riêng chị để em về lại vui. b) Ng¶ l­ng cho thÕ gian ngåi Rồi ra mang tiếng con người bất trung. ( ca dao)  Gîi ý: a) Dïng tõ tr¸I nghÜa: SÇu riªng- vui. b) Dùng từ gần nghĩa: thế gian- con người; từ tráI nghĩa: ngả lưng- ngồi. II. §iÖp ng÷: Lµ c¸ch lÆp l¹i c¸c tõ ng÷ hoÆc kiÓu c©u trong khi nãi hoÆc viÕt nh»m lµm t¨ng thªm gi¸ trÞ biÓu c¶m cho lêi v¨n.  Bài tập 1: Nêu tác dụng của các từ ngữ được lặp lại trong đoạn trích dưới đây: 9 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Dưới bóng tre của ngàn xưa thấp thoáng máI đình, máI chùa cổ kính. Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hoá lâu đời. Dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời, người dan cµy ViÖt Nam dùng nhµ, dùng cöa, vì ruéng, khai hoang. ( ThÐp Míi)  Gợi ý: Cụm từ “ Dưới bóng tre xanh” được lặp lại hai lần có tác dụng liên kết các câu trong đoạn văn ; nhấn mạnh đến vai trò, tầm quan trọng và mối quan hệ thân thiết của cây tre đối với cuộc sống và con người Việt Nam; làm cho đoạn văn trở nên nhịp nhàng, hấp dẫn hơn đối với người đọc và người nghe. Bµi tËp 2: h·y ph©n tÝch c¸I hay cña ®o¹n th¬ nhê cã phÐp ®iÖp ng÷: Ngµy xu©n m¬ në tr¾ng rõng Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang Ve kêu rừng phách đổ vàng Nhí c« em g¸I h¸I m¨ng mét m×nh Rõng thu tr¨ng rîi hoµ b×nh Nhí ai tiÕng h¸t ©n t×nh thuû chung. ( Tè H÷u)  Gîi ý: Tõ “nhí” ®­îc nh¾c l¹i 3 lÇn kÕt hîp víi” ngµy xuan m¬ në tr¾ng rõng”, “ ve kêu rừng phách đổ vàng”, “ rừng thu trăng rọi hoà bình” tạo thành những nhát cắt thời gian để biểu hiện hồi ức của tác giả. Cách sử dụng điệp ngữ trong đoạn trÝch cu·ng nh­ c¶ bµi th¬ võa lµm næi bËt håi øc cña t¸c gi¶, võa g©y c¶m xóc mạnh cho người đọc. Kỉ niệm dẹp đẽ về Việt Bắc và cuọc kháng chién cứ hiện lªn dån dËp, dån dËp. III. Liệt kê: là sắp xếp tiếp nối hàng loạt các từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình c¶m. - Cã hai kiÎu liÖt kª: + VÒ cÊu t¹o: LiÖt kª theo cÆp vµ kh«ng theo cÆp. + VÒ ý nghÜa: LiÖt kª t¨ng tiÕn vµ kh«ng t¨ng tiÕn. Bài tập : Xác định và chỉ ra các kiểu liệt kê trong các cau sau đây: a) Bác ngồi đó lớn mênh mông Trời xanh, biển rộng, ruộng đồng, nước non…. ( Tè H÷u) b) Ai có súng dùng súng. Ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy gộc. Ai cũng phảI ra sức chống thực dân Pháp cứu nước. ( Hồ Chí Minh) c) T×nh yªu cña Tè H÷u dÞu dµng, ®Çm Êm, chan chøa kÝnh mÕn vµ ®­îm c¶ xãt thương, có khi bùi ngùi. ( Nguyễn Đình Thi) d) Người ta khinh y, vợ y khinh y, chính y khinh y. ( Nam Cao). 10 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Buæi : ¤n. tËp vÒ v¨n biÓu c¶m.. A. Môc tiªu: - Hs n¾m vµ hÖ thèng l¹i néi dung kiÕn thøc vÒ v¨n biÓu c¶m. - Vận dụng và làm một số bài tập liên quan đến kiến thức văn biểu cảm đã học. B. Néi dung «n tËp: I. KiÕn thøc cÇn n¾m: 1. Văn biểu cảm: Là VB viết ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm xúc, sự đánh giá của con người đối với thế giới xung quanh và khêu gợi lòng đồng cảm ở nơI người đọc( yêu con người, yêu thiên nhiên,yêu tổ quốc, ghét thói tầm thường, độc ác…) - Cã 2 c¸ch biÓu c¶m: + BiÓu c¶m trùc tiÕp: kh¬I gîi t×nh c¶m qua tiÕng kªu, lêi than. + BiÓu c¶m gi¸n tiÕp: kh¬I gîi t×nh c¶m qua viÖc sö dông c¸c biÖn ph¸p tù sù, miªu t¶…. 2. Phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học: là trình bày những cảm xúc, tưởng tượng, liên tưởng, suy ngẫm của mình về hình thức và nội dung của tác phẩm đó. + Nêu cảm nghĩ về giá trị nội dung: Là những rung động, những ấn tượng sâu sắc, những cảm nghĩ về chủ đè tư tưởng của tác phẩm, về những tầng ý nghĩa sâu sắc ẩn chứa sau các chi tiết, các hình ảnh. Từ đó suy ngẫm về bức hông điệp mà tác giả gởi gắm trong đó. + Nêu cảm nghĩ về giá trị nghệ thuật: Lfa những phát hiện về các nét nghệ thuạt độc đáo, sáng tạo của tác phẩm( ngôn ngữ, hình ảnh, các biện pháp nghệ thuật…), những c¶m nhËn vÒ tµi n¨ng nghÖ thu¹t cña t¸c gi¶. - Bè côc: 3 phÇn: + MB: * Giới thiệu tác phẩm( thể loại, tác giả, đề tài…)  Giíi thiÖu hoµn c¶nh tiÕp xóc víi t¸c phÈm.  Nªu mät c¶m nhËn chung vÒ t¸c phÈm. + TB: Nªu nh÷ng c¶m xóc, suy ngÉm do t¸c phÈm gîi lªn. Cã nhiÒu tr×nh tù nªu c¶m xóc cã thÓ vËn dông: - Tr×nh tù 1: NhËn xÐt kh¸I qu¸t vÒ gi¸ trÞ cña t¸c phÈm ( C¶ gi¸ trÞ ND, NT). Trªn cơ sở đó, chọn một số chi tiết, hình ảnh dặc sắc để neu cảm nghĩ. ( trình tự này thường được sử dụng ở những bài văn biểu cảm về TP tự sự) - Tr×nh tù 2: nªu c¶m nghÜ theo tr×nh tù c¸c phÇn, c¸c ý hoÆc theo m¹ch c¶m xóc cña TP. ë mçi phÇn, c¶m nghÜ ph¶I t¹p trung cho c¶ néi dung vµ nghÖ thuËt. ( Trình tự này thường tập trung ở những TP trữ tình). + KB: Khẳng dịnh lại ấn tượng chung về tác phẩm.  L­u ý: - Trong qu¸ tr×nh nªu c¶m nghÜ, ph¶I b¸m s¸t c¸c chi tiÕt, h×nh ¶nh, cã d·n chøng cô thÓ, tiªu biÓu. Tr¸nh t×nh tr¹ng nªu c¶m nghÜ chung chung. - Để cảm nghĩ về tác phẩm thêm sâu sắc, có thể liên hệ tới hoàn cảnh ra đời của tác phẩm; liên hệ , so sánh với các tác phảm khác cùng chủ đề( có thể cùng tác giả hoÆc kh¸c t¸c gi¶). II. Bµi tËp: Bµi 1: Trªn ®­êng hµnh qu©n xa 11 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Dõng ch©n bªn xãm nhá TiÕng gµ ai nh¶y æ “Côc… côc t¸c côc ta” Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gäi vÒ tuæi th¬. ( TiÕng gµ tr­a- Xu©n Quúnh) a) Em hiÓu” nh¶y æ” lµ thÕ nµo? b) C¸c c« chó khi hµnh qu©n qua lµng, nghe tiÕng gµ “ côc t¸c”, t¹i sao l¹i cã c¶m gi¸c: Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gäi vÒ tuæi th¬. Nhµ th¬ diÔn t¶ nh­ thÕ cã phi lÝ kh«ng? T¹i sao? H·y ph©n tÝch, lÝ gi¶I theo c¶m nhËn cña riªng em.  Gîi ý: a) Gà” nhảy ổ” thường dùng để chỉ hoạt động đòi đẻ trứng của gà máI mẹ. Khi muốn đẻ trứng, gà máI mẹ thường tìm mọt chỗ êm, gon, kín đáo để đẻ trứng. b) Các cô chú bộ đội khi hành quân qua làng, nghe tiếng gà” cục tác” lại có cảm gi¸c: Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gäi vÒ tuæi th¬. Thoạt nghe, diễn đạt kiểu như ba câu thơ trên cứ như là phi lí: “nghe” là hoạt động của tai( thính giác) sao lại nhận ra sự “ xao động nắng trưa”( là hoạt động của thị giác- mắt nhìn), “ nghe” có cảm giác” bàn chân đỡ mỏi” và “ nghe” như “ gọi về tuổi thơ”. Thực ra cách diễn đạt như thế không phi lí mà là rất hay. Nghe” lặp lại 3 lần ở đây chính là biện pháp điệp từ nhấn mạnh tác dộng của tiếng gà trưa đối với người chiến sĩ khi đI qua làng, gần dân, thấy ấm lòng. Nghe tiếng gà, các anh cảm thấy như nắng trưa cũng xao động, di chuyển. Nghe tiếng gà cục tác vào buổi trưa các anh cảm thấy khoẻ lên” bàn chân đỡ mỏi.” . Và đặc biệt khi nghe tiếng gà cục t¸c mµ c¸c anh c¶m gi¸c nh­ tiÕng gµ gäi vÒ nh÷ng kØ niÖm tuæi th¬ g¾n víi kØ niÖm gà đẻ trứng - đó cũng chính là kỉ niệm về tình bà cháu, về gia đình thân thương của các anh bộ đội. Ba câu thơ sử dụng biện pháp liệt kê gây ấn tượng. Bµi 2: Cã mét c©u chuyÖn nh­ sau: Mẹ Tú mua về cho ông nội cáI tay nhựa và cáI nắm đấm bằng dạ để ông tự gãI lưng và đấm bóp. Mẹ nghĩ: người già thường nhức mỏi và hay bị dị ứng thời tiết. Ong thÝch l¾m, nãi: “ õ, tiÖn thËt!” Nh­ng mät thêi gian ng¾n sau, Tó thÊy «ng kh«ng dùng nó nữa. Trưa, ông gọi Tú đến, bảo: “ Cháu gãI lưng giùm ông nội nhé!”. Tú m¶I ch¬I nªn tho¸I th¸c: “ Nh­ng «ng cã c¸I tay nhùa g·I l­ng råi!”. ¤ng im lÆng, buồn buồn. Tối, ông than mỏi, kêu Tú “ Cháu đấm bóp giùm ông nội nhé!”. Tú lại thoáI thác: “ Nhưng ông có cáI nắm đấm dạ rồi.!”. Ông buồn buồn, im lặng. Hôm sau mẹ đem cát cáI tay nhựa và cáI nắm đấm bằng dạ đi. Gọi Tú lại, mẹ bảo: “ Mỗi trưa, con lại hỏi ông nội có muônd gãI lưng không, gãI lưng cho ông. Tối, nhớ đấm bãp cho «ng nghen!”. Tó trßn m¾t nh×n mÑ vµ hái: “ VËy, c¸I tay nhùa vµ c¸I n¾m 12 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> đấm bằng dạ mẹ mua về để làm gì?”. Mẹ om Tú vào lòng nói: “ Những thứ đồ nhựa, đồ dạ ấy không có hơI người lạnh lẽo lắm!”. Tú ngẫm nghĩ một lúc rồi vụt chạy khỏi tay mẹ, vào với ông: “ Ông ơI, ông ngứa đI để Tú gãI cho ông. Ngứa râu trước, ông nhé. GãI râu thích hơn gãI lưng”. Ông nội cười khà khà, gãI gãI tay lên máI tóc xanh cña Tó. ( TrÝch tËp truyÖn 35 TP ®­îc gi¶i- TrÇn ThÞ ngäc Hång) a) Do sơ ý, bạn viét lại câu chuyện đã viết thành một mạch liền 17 câu. Em hãy giúp bạn ấy tách truyện thành từng đoạn hợp lí. Đặt tiêu đề cho từng đoạn. Nêu căn cứ để tách đoạn. b) CáI tay nhựa và cáI nắm đấm bằng dạ là hai đồ dùng rất tiện lợi, rất cần thiết với người già và trong gia đình. Vậy tại sao mẹ Tú lại mua vè rồi lại cất đi? c) Toàn truyện có 17 câu, có một câu quan trọng nhất. Hãy chỉ ra câu đó? Hãy cho biết tại sao câu đó lại quan trọng nhất? d) Các cách đặt tên truyện sau đây, cách nào đúng mà lại hay nhất? Còn cách đặt tªn truyÖn nµo kh¸c kh«ng? - T×nh ch¸u víi «ng. - Bàn tay nhựa và cáI nắm đấm dạ. - Không có hơI người. - Tình người. - T×nh «ng ch¸u. e) ViÐt mét ®o¹n v¨n ng¾n, biÓu c¶m vÒ c©u chuyÖn trªn.  Gîi ý: a)C©u chuyÖn cã thÓ chia lµm 3 ®o¹n nhá: - Đoạn 1: …” tiện thật”: Mẹ mua cáI tay nhựa và nắm đấm bằng dạ để ông nội dùng vì thương ông. - §o¹n 2: ……” «ng buån im lÆng”: ¤ng néi nhê Tó g·I l­ng vµ dÊm bãp giïm ông, nhưng Tú đã từ chối và ông rất buồn. - Đoạn 3: Nghe lời mẹ khuyên, Tú đã nhận gãI lưng , xoa bóp cho ông nội và ông néi rÊt vui. ( Căn cứ để phân đoạn: Có 3 sự việc khác nhau theo trình tự thời gian). b) Mẹ Tú mua cáI tay nhựa và cáI nắm đấm bằng dạ cũng vì thương ông nội, để ông tiÖn dïng. Sau thÊy «ng kh«ng dïng n÷a mµ l¹i nhê Tó g·I l­ng vµ xoa bãp; mÑ Tó tinh tế nhận ra nhược điểm của hai đồ dùng hiện đại ấy là thiếu tình cảm con người nên mẹ đã cất hai đồ dùng đó đi. c) Toàn truyện có 17 câu, nhưng câu quan trọng nhất là: “ Những thứ đồ nhựa, đồ dạ ấy không có hơI người, lạnh lẽo lắm.” Câu trên quan trọng nhất trong truyện vì nó bộc lộ rõ nhất chủ đề, ý định của người viết: Mọi đồ dùng hiện đại không thể thay thế tình cảm con người được. d) Có thể chọn B( đầu đề kín), D( Chủ đề lộ rõ. e) Đoạn văn: Ngày nay, khi khoa học đã tiến bộ, con người thường sử dùng máy móc và đồ dùng hiện đại để nâng cao đời sống con người. CáI tay nhựa để gãI lưng và cáI nắm đấm bằng dạ là hai đồ dùng rất hện đại dùng trong gia đình giành cho người già. Trong ĐK vắng con chau, hai đồ dùng này rất tiện đối với các ông bà nội, ông bà ngoại. Câu chuyện không phảI đả phá hai đồ dùng hiện đại, mà qua câu chuyện này, truyện muèn nh¾c nhë chóng ta h·y quan t©m, ch¨m sãc «ng bµ cña chóng ta. §å dïng v« c¶m 13 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> không thẻ thay thế cho tình người được. Hơn nữa, qua tháI độ cua Tú, ta còn thấy: Có hai đồ dùng rồi, Tú đã rất hạn chế trong việc chăm sóc, quan tam đến ông. Vì vậy, trong cuéc sãng mu«n mµu mu«n vÎ, ta ph¶I c­ xö sao cho mÒm m¹i, khÐo lÐo: kh«ng nªn cã cáI này mà laọi bỏ cáI kia, phảI làm sao cho mọi cáI hài hoà. Tuổi già vui sướng làm sao khi ch¸u hån nhiªn nãi víi «ng nh÷ng lêi ng©y th¬, ngé nghÜnh, ®Çy t×nh yªu thương: “ Ông ơI, ông ngứa đI để Tú gãI cho ông. Ngứa râu trước nhé .GãI râu thích hơn gãI lưng.”Và bạn đọc chúng ta cũng cảm động khi người ông sung sướng” cười khà khà, gãI gãI tay lên máI tóc xanh mượt của cháu”. Câu chuyện không chỉ neu lên tình ông cháu mà nhắc nhở chúng ta phảI cư xử và quan tâm như thế nào tới người già trong gia đình . Bài tập 3: Phát biểu cảm nghĩ về một người thân yêu nhất với em. - Kiểu bài: Biểu cảm về con người. - Đối tượng biểu cảm : người thân yêu nhất với em( Có thể là ông, bà, bố, mẹ, anh, chj, em, thÇy, c« gi¸o…) VD 1: Cảm nghĩ về người cha( mẹ): .. Mở bài: - Trong những quan hệ tình cảm của con người thì tình cha con là tình cảm máu thịt thiêng liêng. - Công lao to lớn của người cha được nhắc đến rất nhiều trong ca dao – dân ca ( dẫn chứng minh họa ). 2. Thân bài: * Vai trò của người cha: - Người cha đóng vai trò trụ cột, thường quyết định những việc quan trọng trong gia đình; là chỗ dựa về vật chất lẩn tinh thần của vợ con - Cha kèm cặp, dạy dổ, truyền kinh nghiệm sống và nâng đỡ các con trên bước đường tạo dựng sự nghiệp * Cảm nghĩ của em về người cha thân yêu: - Cha em chỉ là một người thợ bình thường, quanh năm vất vả với công việc Đức tính nổi bậc của cha là cần cù, chịu khó, hết lòng vì vợ con. - Cách dạy con của cha rất giản dị: nói ít làm nhiều, lấy lời nói, hành động của mình làm gương cho các con. Thái độ của cha cởi mở, dể gần, bao dung nhưng cũng rất nghiêm khắc. - Các con kính yêu, quý mến và tin tưởng ở cha, cố gaéng chăm ngoan, học giỏi để cha vui lòng. 3. Kết bài: - Công lao sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ vô cùng to lớn, sánh ngang với núi cao, biển rộng. - Con cái phải biết ơn và đền đáp công lao cha mẹ bằng lời nói và việc làm hiếu nghĩa hằng ngày. VD 2 : Cảm nghĩ về người ông kính yêu. a. Mở bài : Giới thiệu về người ông. b. Thân bài : 14 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> - Ông rất yêu quý đàn cháu của mình. - Ngày ngày, ông nhắc cháu tập thể dục và chuẩn bị đi học. - Ông dạy các cháu nề nếp làm việc ngăn nắp, gọn gàng. - Thái độ của ông nhẹ nhàng, vui vẻ nhưng nghiêm khắc. - Ông rất chăm lao động, thích trồng cây… c. Kết bài: - Tự hào về ông. - - Tình ông cháu đậm đà, thắm thiết VD 3: Cảm nghĩ về thầy cô giáo – những người lái đò đưa các thế hệ trẻ cập bến tương lai. a. Mở bài : Giới thiệu về người thầy (cô) giáo. b. Thân bài : - Phân tích câu ngạn ngữ phương Tây: “Mọi thiên tài đều bắt đầu từ chữ A”. - Lời nhắc của thầy (cô) giáo: Nét chữ là nết người. - Phẩm chất của thầy (cô) giáo: tận tụy với công việc dạy chữ, dạy người. - Kỉ niệm sâu sắc với thầy (cô) giáo. c. Kết bài: Tình cảm đối với thầy (cô) giáo. BÀI VĂN MẪU Nụ cười của mẹ: Con yêu ông, yêu bà, yêu cha, yêu em, yêu chị nhưng mẹ có biết người con yêu nhất là ai không? Vâng, người con yêu nhất chính là mẹ. Con yêu vóc dáng gầy gầy của mẹ, yêu mái tóc đã điểm bạc và đặc biệt điều con yêu nhất từ mẹ chính là nụ cười. Nụ cười của mẹ đẹp lắm! Nó đẹp như ánh trăng rằm, đẹp như nước hồ mùa thu. Con nghe bà ngoại kể: " Vừa mới cất tiếng khóc chào đời, cháu đã được nhận món quà rất quý giá mà mẹ con ban tặng. Mặc dù lúc đó mẹ cháu vô cùng mệt mỏi, tưởng như đã kiệt sức nhưng mẹ vẫn đón cháu vào lòng, nở nụ cười yêu thưong trìu mến với con. Nụ cười đó làm sáng lên khuôn mặt xanh xao, đầm đìa mồ hôi của mẹ cháu - Lúc đó mẹ đã rất hạnh phúc khi sinh ra cô bé kháu khỉnh, đáng yêu như cháu". Cứ mỗi tối khi con học bài xong, ba lại kể cho con nghe hồi bé con đã vui bên mẹ như thế nào, mẹ ạ! "Hồi con bước sang tuổi đời đầu tiên là lúc con biết nói, biết đi. Có lẽ nào năm đó là thời gian con đáng yêu và dễ thương nhất. Cứ mỗi buổi tối trước khi đi ngủ con lại bi ba, bi bô đòi bú sữa. Giọng nói líu lo như con chim non của con khiến cho cha mẹ không khỏi bật cười. Chỉ có mẹ là biết con đòi gì, khi vào thời điểm đó, trong mẹ và con như có một cái gì đó mà chỉ có mẹ mới là người cho con ăn, con ngủ, con chơi. Bàn chân bé xíu non nớt của con cố bám chặt xuống nền gạch của căn phòng khách. Mẹ đặt con ở giữa phòng rồi dần dần lùi ra xa, ra xa. Lúc ấy con cố chập chững bước từng bước đi đầu tiên trong cuộc đời. Con đi được vài bước thì con loạng choạng tưởng chừng như sắp ngã, nhưng không đã có bàn tay mẹ đỡ lấy con, ôm con vào lòng, nở nụ cười tươi động viên con, mong con cố gắng vượt qua "cũng như lần trước mẹ đã ban tặng cho con món quà con coi là quý giá nhất - nụ cười mẹ, con cảm ơn mẹ! 15 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Buổi tối của sáu năm về trước, mẹ đã bận bao lo toan sắm sửa cho con để mai con bước vào lớp Một. Buổi chiều mẹ đã dắt con đi siêu thị, mua biết bao là thứ: nào bút, nào vở, nào phấn, nào bảng... cái gì cũng có cả nhưng con cảm thấy mẹ vẫn lo lắng một điều gì đó. Tối đến mẹ cho biết bao nhiêu thứ vào cặp để con học hành cho tốt, mẹ mua biết bao nhiêu thứ để con bằng bạn bằng bè. Nghĩ đến đó con vui lắm, nhưng sao con vẫn cảm thấy một nỗi buồn, một niềm lo lắng ẩn sâu trong mắt mẹ. Sáng sớm hôm sau mẹ đèo con đến trường, nơi mà con sẽ học ở trong đó, nơi dạy con biết bao kiến thức. Khi bước đến cổng trường, mẹ cúi xuống hôn con và nói: "Từ tối hôm qua mẹ đã lo lắng, ngày mai con sẽ buồn, sẽ khóc đòi về theo mẹ, nhưng bây giờ mẹ mới thấy con gái mẹ mạnh mẽ biết nhường nào. Con hãy bước qua cánh cổng trường này đi, rồi con sẽ thấy một thế giới đầy thú vị của tri thức, của trí tuệ". Mẹ lại nở nụ cười sung sướng, ôm con vào lòng rồi dắt con bước qua cánh cổng. Nụ cười của mẹ như tiếp thêm sức mạnh cho con, giúp con đủ nghị lực can đảm để vượt qua các thử thách trong cuộc sống, con cảm ơn mẹ! Con biết sức khỏe của mẹ rất yếu nên mỗi khi trái gió trở trời, mẹ lại mệt, lại yếu. Có một lần mẹ ốm nằm liệt giường, ngủ thiếp đi trong con sốt cao. Khi mẹ ngủ dậy trời đã chập choạng tối, mẹ gọi con vào, ôm con vào lòng, cười nói: "con gái của mẹ mang sách vở ngày hôm nay cho mẹ xem nào. Có bài nào khó nhớ hỏi mẹ nhé"... mẹ biết lúc đó con thương mẹ nhường nào không. Nhìn gò má xanh xao, khuôn mặt gầy con lại càng thương mẹ nhiều hơn. Mẹ ốm như vậy mà vẫn lo lắng cho con, nở nụ cười với con khi mẹ đang bị dày vò vì con sốt cao. Con thấy mẹ thật vĩ đại! cảm ơn mẹ đã sinh ra con để con nhìn thấy nụ cười của mẹ. Con không biết con phải cám ơn mẹ bao nhiêu lần để cảm ơn công ơn dưỡng dục của mẹ. Con không biết con phải xin lỗi mẹ bao nhiêu lần để mẹ tha lỗi cho những lỗi lầm của con đã gây ra. Con không biết con phải im lặng bao nhiêu lâu để suy nghĩ con yêu mẹ biết chừng nào. Con không biết con sẽ ra sao trên cuộc đời này, nếu không có nụ cười mẹ. Còn bây giờ con chỉ biết nói rằng: Con yêu mẹ và yêu nụ cười mẹ nhiều lắm! Đề 2 : Người cha thân yêu. Dàn bài: 1.. Mở bài: - Trong những quan hệ tình cảm của con người thì tình cha con là tình cảm máu thịt thiêng liêng. - Công lao to lớn của người cha được nhắc đến rất nhiều trong ca dao – dân ca ( dẫn chứng minh họa ). 2. Thân bài: * Vai trò của người cha: - Người cha đóng vai trò trụ cột, thường quyết định những việc quan trọng trong gia đình; là chỗ dựa về vật chất lẩn tinh thần của vợ con - Cha kèm cặp, dạy dổ, truyền kinh nghiệm sống và nâng đỡ các con trên bước đường tạo dựng sự nghiệp * Cảm nghĩ của em về người cha thân yêu: - Cha em chỉ là một người thợ bình thường, quanh năm vất vả với công việc Đức tính nổi bậc của cha là cần cù, chịu khó, hết lòng vì vợ con. 16 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> - Cách dạy con của cha rất giản dị: nói ít làm nhiều, lấy lời nói, hành động của mình làm gương cho các con. Thái độ của cha cởi mở, dể gần, bao dung nhưng cũng rất nghiêm khắc. - Các con kính yêu, quý mến và tin tưởng ở cha, cố gaéng chăm ngoan, học giỏi để cha vui lòng. 3. Kết bài: - Công lao sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ vô cùng to lớn, sánh ngang với núi cao, biển rộng. - Con cái phải biết ơn và đền đáp công lao cha mẹ bằng lời nói và việc làm hiếu nghĩa hằng ngày. BÀI VĂN THAM KHẢO Trong cuộc sống hàng ngày, có biết bao nhiêu người đáng để chúng ta thương yêu và dành nhiều tình cảm. Nhưng đã bao giờ bạn nghĩ rằng, người thân yêu nhất của bạn là ai chưa? Với mọi người câu trả lời ấy có thể là ông bà, là mẹ, là anh chị hoặc cũng có thể là bạn bè chẳng hạn. Còn riêng tôi, hình ảnh người bố sẽ mãi mãi là ngọn lửa thiêng liêng, sưởi ấm tâm hồn tôi mãi tận sau này. Bố tôi không may mắn như những người đàn ông khác. Trong suốt cuộc đời bố có lẽ không bao giờ được sống trong sự sung sướng, vui vẻ. Bốn mươi tuổi khi chưa đi được nửa chặng đời người, bố đã phải sống chung với bao nhiêu bệnh tật: Đầu tiên đó chỉ là những cơn đau dạ dày, rồi tiếp đến lại xuất hiện thêm nhiều biến chứng. Trước đây, khi còn khỏe mạnh, bao giờ bố cũng rất phong độ. Thế nhưng bây giờ, vẻ đẹp ấy dường như đã dần đổi thay: Thay vì những cánh tay cuồn cuộn bắp, giờ đây chỉ còn là một dáng người gầy gầy, teo teo. Đôi mắt sâu dưới hàng lông mày rậm, hai gò má cao cao lại dần nổi lên trên khuôn mặt sạm đen vì sương gió. Tuy vậy, bệnh tật không thể làm mất đi tính cách bên trong của bố, bố luôn là một người đầy nghị lực, giàu tự tin và hết lòng thương yêu gia đình. Gia đình tôi không khá giả, mọi chi tiêu trong gia đình đều phụ thuộc vào đồng tiền bố mẹ kiếm được hàng ngày. Dù bệnh tật, ốm đau nhưng bố chưa bao giờ chịu đầu hàng số mệnh. Bố cố gắng vượt lên những cơn đau quằn quại để làm yên lòng mọi người trong gia đình, cố gắng kiếm tiền bằng sức lao động của mình từ nghề xe lai. Hàng ngày, bố phải đi làm từ khi sáng sớm cho tới lúc mặt trời đã ngã bóng từ lâu. Mái tóc bố đã dần bạc đi trong sương sớm. Công việc ấy rất dễ dàng với những người bình thường nhưng với bố nó rất khó khăn và gian khổ. Bây giờ có những lúc phải chở khách đi đường xa, đường sốc thì những cơn đau dạ dạy của bố lại tái phát. Và cả những ngày thời tiết thay đổi, có những trưa hè nắng to nhiệt độ tới 38-48 độ C, hay những ngày mưa ngâu rả rích cả tháng 7, tháng 8, rồi cả những tối mùa đông lạnh giá, bố vẫn cố gắng đứng dưới những bóng cây kia mong khách qua đường. Tôi 17 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> luôn tự hào và hãnh diện với mọi người khi có được một người bố giàu đức hy sinh, chịu thương, chịu khó như vậy. Nhưng có phải đâu như vậy là xong. Mỗi ngày bố đứng như vậy thì khi trở về những cơn đau quằn quại lại hành hạ bố. Nhìn khuôn mặt bố nhăn nhó lại, những cơn đau vật vã mà bố phải chịu đựng, tôi chỉ biết òa lên mà khóc. Nhìn thấy bố như vậy, lòng tôi như quặn đau hơn gấp trăm ngàn lần. Bố ơi, giá như con có thể mang những cơn đau đó vào mình thay cho bố, giá như con có thể giúp bố kiếm tiền thì hay biết mấy? Nếu làm được gì cho bố vào lúc này để bố được vui hơn, con sẽ làm tất cả, bố hãy nói cho con được không? Những lúc ấy, tôi chỉ biết ôm bố, xoa dầu cho bố, tôi chỉ muốn với bố đừng đi làm nữa, tôi có thể nghỉ học, như vậy sẽ tiết kiệm được chi tiêu cho gia đình, tôi có thể kiếm được tiền và chữa bệnh cho bố. Nhưng nếu nhắc đến điều đó chắc chắn là bố sẽ buồn và thất vọng ở tôi nhiều lắm. Bố luôn nói rằng bố sẽ luôn chiến đấu. Chiến đấu cho tới những chút sức lực cuối cùng để có thể nuôi chúng tôi ăn học thành người. Bố rất quan tâm đến việc học của chúng tôi. Ngày xưa bố học rất giỏi nhưng nhà nghèo bố phải nghỉ học. Vào mỗi tối, khi còn cố gắng đi lại được, bố luôn bày dạy cho mấy chị em học bài. Trong những bữa cơm bố thường nhắc chúng tôi cách sống, cách làm người sao cho phải đạo. Tôi phục bố lắm, bố thuộc hàng mấy nghìn câu Kiều, hàng trăm câu châm ngôn, danh ngôn nổi tiếng… Chính vì vậy, tôi luôn cố gắng tự giác học tập. Tôi sẽ làm một bác sĩ và sẽ chữa bệnh cho bố, sẽ kiếm tiền để phụng dưỡng bố và đi tiếp những bước đường dở dang trong tuổi trẻ của bố. Tôi luôn biết ơn bố rất nhiều, bố đã dành cho tôi một con đường sáng ngời, bởi đó là con đường của học vấn, chứ không phải là con đường đen tối của tiền bạc. Tôi sẽ luôn lấy những lời bố dạy để sống, lấy bố là gương sáng để noi theo. Và tôi khâm phục không chỉ bởi bố là một người giỏi giang, là một người cao cả, đứng đắn, lòng kiên trì chịu khó mà còn bởi cách sống lạc quan, vô tư của bố. Mặc dù những thời gian rảnh rỗi của bố còn lại rất ít nhưng bố vẫn trồng và chăm sóc khu vườn trước nhà để cho nó bao giờ cũng xanh tươi. Những giỏ phong lan có bao giờ bố quên cho uống nước vào mỗi buổi sáng; những cây thiết ngọc lan có bao giờ mang trên mình một cái lá héo nào? Những cây hoa lan, hoa nhài có bao giờ không tỏa hương thơm ngát đâu? Bởi đằng sau nó luôn có một bàn tay ấm áp chở che, chăm sóc, không những yêu hoa mà bố còn rất thích nuôi động vật. Tuy nhà tôi bao giờ cũng có hai chú chó con và một chú mèo và có lúc bố còn mang về những chiếc lồng chim đẹp nữa. Và hơn thế, trong suốt hơn năm năm trời 18 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> chung sống với bệnh tật, tôi chưa bao giờ nghe bố nhắc đến cái chết, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc trốn tránh sự thật, bố luôn đối mặt với “tử thần”, bố luôn dành thời gian để có thể làm được tất cả mọi việc khi chưa quá muộn. Nhưng cuộc đời bố bao giờ cũng đầy đau khổ, khi mà cả gia đình đã dần khá lên, khi các chị tôi đã có thể kiếm tiền, thì bố lại bỏ chị em tôi, bỏ mẹ, bỏ gia đình này để ra đi về thế giới bên kia. Bố đi về một nơi rất xa mà không bao giờ được gặp lại. Giờ đây khi tôi vấp ngã, tôi sẽ phải tự đứng dậy và đi tiếp bằng đôi chân của mình, bởi bố đi xa, sẽ không còn ai nâng đỡ, che chở, động viên tôi nữa. Bố có biết chăng nơi đây con cô đơn buồn tủi một mình không? Tại sao nỡ bỏ con ở lại mà đi hả bố? Nhưng con cũng cảm ơn bố, bố đã cho con thêm một bài học nữa, đó chính là trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta hãy trân trọng những gì đang có, hãy yêu thương những người xung quanh mình hơn, và đặc biệt hãy quan tâm, chăm sóc cho bố của mình, tha thứ cho bố, khi bố nóng giận và nỡ mắng mình bởi bố luôn là người yêu thương nhất của chúng ta. Bố ra đi, đi đến một thế giới khác, ở nơi đó bố sẽ không còn bệnh tật, sẽ thoát khỏi cuộc sống thương đau này. Và bố hãy yên tâm, con sẽ luôn nhớ những lời dạy của bố, sẽ luôn thương yêu, kính trọng biết ơn bố, sẽ sống theo gương sáng mà bố đã rọi đường cho con đi. Hình ảnh của bố sẽ luôn ấp ủ trong lòng con. Những kỷ niệm, những tình cảm bố dành cho con, con sẽ ôm ấp, trân trọng, nó như chính linh hồn của mình.. 19 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span>