Giáo án môn Ngữ văn lớp 8 khối 7: Trường từ vựng

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy d¹y: 01. 9 .09. TiÕt 7. Trường từ vựng. A- Môc tiªu bµi häc - HS nắm được khái niệm Trường từ vựng, nắm được mối quan hệ ngữ nghĩa giữa trường từ vựng với các hiện tượng đồng nghĩa, trái nghĩa và các thủ pháp nghệ thuật: Èn dô, ho¸n dô, nh©n ho¸. - Rèn luyện cho HS : kỹ năng lập trường từ vựng và sử dụng trường từ vựng trong nói vµ viÕt. B- Đồ dùng – phương tiện - GV: b¶ng phô hoÆc m¸y chiÕu. - HS: Học bài, xem trước bài. C- Tiến trình tổ chức các hoạt động 1- ổn định 2- KiÓm tra bµi cò: - ThÕ nµo lµ tõ ng÷ nghÜa réng? ThÕ nµo lµ tõ ng÷ nghÜa hÑp? cho vÝ dô? - Lập sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ trong nhóm từ ngữ sau; VËt nu«i, gia sóc, gia cÇm, tr©u , bß, mÌo.... 3- Bµi míi:. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. * Hoạt động 1: GTB: ở bài học Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ chúng ta đã thấy nghĩa cña tõ ng÷ cã mèi quan hÖ bao hµm nhau. Vậy vẫn xét về nghĩa nào đó chúng ta gọi là g×? Quan hÖ cña chóng ra sao? bµi häc h«m nay chóng ta cïng t×m hiÓu.. I- Thế nào là trường từ vựng?. * Hoạt động 2: Tìm hiểu khái niệm. 1- VÝ dô (SGK. 21. - HS đọc đoạn văn trích" Trong lòng * Nhận xét: mÑ" cña Nguyªn Hång trªn m¸y chiÕu. HS chó ý c¸c tõ in ®Ëm.. - Các từ in đậm dùng để chỉ người.. H: ®o¹n v¨n trÝch trong v¨n b¶n nµo?. - C¸c tõ cã nÐt nghÜa chung chØ bé phËn c¬. H: Chủ đề của đoạn văn là gì?. thể con người.. -C¶m nhËn cña Hång vÒ mÑ khi ®­îc n»m trong lßng mÑ. H: Các từ in đậm trong đoạn văn dùng để chỉ đối tượng nào? H: C¸c tõ trªn cã nÐt nghÜa chung nµo? H: H·y t×m thªm c¸c tõ chØ bé phËn con người? (tóc, răng, mũi, cổ tay,bắp tay, bàn tay, bµn ch©n...) Bµi tËp nhanh: Cho nhãm tõ: cao, thÊp, gÇy, bÐo, lïn, lªu nghªu......NÕu dïng nhãm từ này để miêu tả thì trường từ vựng của nhãm tõ nµy lµ g×?. 2. Bµi häc. - chỉ hình dáng con người GV: TËp hîp nh÷ng tõ cã mét nÐt chung vÒ - Ghi nhí (SGK. Tr21. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> nghĩa, ta gọi tập hợp đó là trừơng từ vựng. Ví dụ trường từ vựng chỉ bộ phận con người, chỉ hình dáng con người. H: Vậy em hiểu trường tự vựng là gì? - Học sinh đọc phần ghi nhớ. Cho vÝ dô c¸c tõ: Lßng ®en, lßng tr¾ng, cËn * L­u ý: a- Một trường từ vựng có thể bao gồm nhiều. thÞ, viÔn thÞ, l«ng mi nh×n, tr«ng... H: Hãy xếp các từ đã cho vào các trường từ trường từ vựng nhỏ hơn (Có trường từ vựng vùng hîp lý?. lớn, trường từ vựng nhỏ). H: C¸c tõ vùng em võa t×m nh­: bé phËn cña mắt, hoạt động của mắt, bệnh về mắt có thể nằm trong trường từ vựng nào? - Trường từ vựng mắt =>Gv : Như vậy một trường từ vựng có .....-> H: Em có nhận xét gì về từ loại của các từ b- Các từ trong một trường từ vựng có thể thuộc trường từ vựng mắt?. kh¸c nhau vÒ tõ lo¹i.. -có động từ, danh từ, tính từ-> GV: ở đây cần lưu ý trong trường từ vựng c¸c tõ cã thÓ kh¸c nhau vÒ tõ lo¹i. nh­ng trong cấp độ khái quát nghĩa của từ ngữ các tõ ph¶i cïng tõ lo¹i. VD: gi¸o viªn : ThÇy gi¸o, c« gi¸o (kh«ng thÓ cã : d¹y...) H: Theo dâi VD trong SGK, tõ ngät cã thÓ xuất hiện ở mấy trường từ vựng đó là những c- Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều trường từ vựng khác nhau.. trường từ vựng nào? -Ngọt + trường mùi vị; chua, cay, chát, đắng... Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> + trường âm thanh: the thé. êm dịu, chua.... +Trường thời tiết; hanh, ẩm, rét, giá.... H: Tại sao có hiện tượng này? (Do hiện tượng nhiÒu nghÜa cña tõ) H: Đặc điểm thứ 3 của trường từ vựng là gì? - Học sinh đọc đoạn văn trong SGK H:. C¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n v¨n thuéc. trường từ vựng chỉ đối tượng nào? H: ở đây, tác giả Nam Cao đã dùng từ nó để d- Cách chuyển trường từ vựng có tác dụng lµm t¨ng søc gîi c¶m cho c©u v¨n. T¨ng tÝnh. chỉ đối tượng nào? (con vàng). GV: Vậy tác giả chuyển từ ở trường từ vựng nghệ thuật của ngôn từ. chỉ người . H: Khi chuyÓn nh­ vËy, cã t¸c dïng g×? H: Vậy trường từ vựng có những đặc điểm gì? - HS tãm t¾t 4 ®iÓm. * Hoạt động 2: HD luyện tập. II- LuyÖn tËp. - Hs đọc và nêu yêu cầu BT1.. 1- Bµi tËp 1(23). - Yêu cầu HS hiểu được những người ruột thịt - Trường từ vựng người ruột thịt : Bố , mẹ, cô, là những người có quan hệ ntn đối với bản em. th©n? - HS hoạt động cá nhân độc lập HS tr×nh bµy nhËn xÐt.. 2- Bµi 2 (23). - HS đọc, nêu yêu cầu BT2.. a- Dụng cụ đánh bắt thuỷ sản.. GV: Để thực hiện được yêu cầu BT, các em b- Dụng cụ để chứa đựng. phải tìm ra nét nghĩa chung nhất của mỗi dãy c- Hoạt động của chân. từ, đó chính là tên trường từ vựng cần tìm.. Lop8.net. d- Tr¹ng th¸i t©m lý..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Chia líp 4 nhãm. e- Thái độ, phẩm chất ứng xử.. 2 nhãm lµm 1 phÇn.. g- Dụng cụ để viết chữ.. - C¸c nhãm tr×nh bµy, nhËn xÐt. Gv kh¸i qu¸t l¹i.. 3- Bµi 4 (23). -HS đọc, nêu yêu cầu bài tập 4. * Khøu gi¸c: - Mòi, Th¬m, §iÕc, ThÝnh. Gi¸o viªn chia 2 nhãm: B¶ng phô cã s½n, ch÷ * ThÝnh gi¸c:- Tai, nghe- §iÕc, râ- ThÝnh. cã s½n. - Mỗi nhóm cử 2 người lên tìm và dán. 4- Bµi 5 (23). - thời gian: 1 phút thi nhóm nào đúng nhanh 1- Lưới. ®­îc khen.. Dụng cụ đánh bắt cá, lưới. - Học sinh đọc nêu yêu cầu bài tập 5.. 2- L¹nh: KhÝ hËu, thêi tiÕt, : L¹nh, nãng.... GV: Muốn tìm được trường từ vựng của các 3- Tấn công từ trên, ta phải chú ý đến điều gì? - Mçi mét nghÜa cña tõ, ta lËp ®­îc mét 4- Bµi 6 (23) trường từ vựng.. Nh÷ng tõ in ®Ëm trong ®o¹n th¬ ®­îc chuyÓn. - Chia 3 nhãm, mçi nhãm lµm mét tõ.. từ trường quân sự sang trường nông nghiệp.. - Nhãm tr×nh bµy, nhËn xÐt. - HS đọc nêu yêu cầu BT6. H: Những từ in đậm thuộc trường từ vựng nµo? H: Trong ®o¹n th¬ trªn chóng cßn ®­îc dïng víi.... H: Chúng được dùng với nghĩa của trường từ vùng nµo? 4- Cñng cè -Gi¸o viªn cñng cè néi dung bµi häc.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> * Lưu ý; Các em cần phân biệt giữa trường từ vựng và cấp đội khái quát của nghĩa từ ngữ: trường từ vựng, xét đến nét chungvề nghiã của từ ngữ, còn ở cấp độ kq.......xét đến quan hệ so sánh về phạm vi nghĩa rộng hay hẹp của từ ngữ. 5. HD vÒ nhµ - Lµm BT 3, 7, phÇn cßn l¹i ë BT2. - Học ghi nhớ, chuẩn bị bài: Từ tượng hình , từ tượng thanh.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>