Giáo án Lịch sử 7 Bài 14: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên (thế kỷ XIII)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: Bµi 14 Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược m«ng nguyªn (thÕ kû XIII) TiÕt 24 I. Cuộc kháng chiến lần một chống quân xâm lược M«ng Cæ ( 1258) I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc : - Nhận thấy thấy được âm mưu xâm lược nước Đại Việt của quân Mông cổ, công tác chuẩn bị của nhà Trần để đối phó với quân Mông Cổ buộc chúng phải rút quân khỏi Thăng Long về nước. 2. Tư tưởng : - Lòng căm thù quân xâm lược, lòng yêu nước, niềm tự hào và tự cường dân téc biÕt ¬n c¸c anh hïng d©n téc. 3. Kü n¨ng: - Ph©n tÝch so s¸nh diÔn biÕn cuéc kh¸ng chiÕn. B. §å dïng: - Giáo viên: Lược đồ cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ lần 1 (1928) - Häc sinh: Häc vµ chuÈn bÞ bµi. III. Phương pháp: Nêu vấn đề, phân tích, quan sát, so sánh. IV. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. Khởi động: (5’) *KiÓm tra: Câu hỏi: - Nhà Trần đã làm gì để củng cố quân đội và quốc phòng Trả lời: - Quân đội ở nhà trần gồm có cấm quân và quân ở các Lộ. + Cấm quân: Để bảo vệ kinh thành và chiều đình nha vua. + Quân các Lộ: Để bảo vệ các địa phương. - Quân đội cốt tinh nhuệ không cốt đông. - Luôn cử các tướng giói chốt giữ những nơi hiểm yếu quan trọng. *Giới thiệu bài: Đầu năm 1258 ba vạn quân Mông Cổ tràn vào nước ta. Vậy cuộc chiến đã diễn ra NTN ? 2. Bµi míi: (38’) HĐ của thày và trò Nội dung kiến thức HĐ 1: Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ. *Mục tiờu: Nhận biết được âm mưu xâm lược Đại Việt của nhà Nguyên để làm bàn đạp tấn công vào Nam Tống *Đồ dùng: H×nh 19 SGK - 55 *Thời gian: 15’ *Cách tiến hành: *GV: Tõ x­a c¸c bé l¹c du môc M«ng Cæ sèng ë nh÷ng vïng th¶o nguyªn ®Çu thÕ kû thứ XVIII Nhà nước Mông Cổ được thành lËp. Vua M«ng Cæ ®em qu©n ®i x©m luîc Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> kh¾p n¬i. Người xưa nhận xét: “Vó ngựa của quân Mông Cổ đi đến đâu cỏ cũng không mọc được đến đó”, “Không có một dòng suối, một con sông nào không tràn đầy nước mắt, không có một ngọn núi một cánh đồng nào kh«ng bÞ qu©n thï giÇy xÐo” *( H/S quan s¸t H.19 SGK trang 55) ? Qua H.29 em hiÓu g× vÒ qu©n M«ng cæ? - Quân đội Mông Cổ lớn mạnh, Tàn ác, có tổ chøc, d· man, trang bÞ tèt. *Gi¸o viªn: N¨m 1257 Vua M«ng C« më cuộc xâm lược Nam Tống để toàn bộ Trung Quốc. Để đạt được âm mưu đó chúng cho tướng Ngột Lương Hợp Thai, với hơn 3 vạn quân xâm lược Đai Việt rồi từ đại việt => Tấn c«ng Nam Tèng phèi hîp vêi qu©n tõ phÝa b¾c xuèng. §ã lµ kÕ ho¹ch “Gäng k×m” diÖt Nam Tống và xâm lược Đại Việt. ? Tại sao Vua Mông Cổ cho quân đánh Đại Vua Mông Cổ cho quân xâm lược Việt trước? Vì sau khi chiếm đại việt, biến Đại Việt Đại việt để làm bàn đạp tấn công lên làm bàn đạp tấn công Nam Tống => phối hợp phía Nam Trung Quốc. Thực hiện kế víi qu©n phÝa B¾c xuèng t¹o gäng k×m xuèng ho¹ch “Gäng k×m” tiÒn dÖt Nam Tèng diÖt Nam Tèng. ? Trước khi kéo vào nước ta tướng Mông Cổ đã làm gì ? - Cho xø gi¶ ®­a th­ dô hµng, ®e do¹ nhµ TrÇn? ? Vua Trần đã làm gì các xứ giả Mông Cổ đến ? - B¾t c¸c xø gi¶ tèng giam vµo ngôc. HĐ 2: Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến và đánh bại quân Mông Cổ. *Mục tiêu: NhËn biÕt ®­îc c«ng t¸c chuÈn bÞ kh¸ng chiÕn cña nhµ Tr©n, tr×nh bµy diễn biến của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông cổ. *Đồ dựng: Lược đồ cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống xân lược Mông Cổ. *Thời gian: 23’ *Cách tiến hành: * §äc phÇn 2 SGK. ? Khi được tin quân Mông Cổ xâm lược nước * Nhà Trần chuẩn bị. ta Vua tôi nhà Trần đã làm gì ? - Ban lÖnh cho c¶ nø¬c s¾m söa vò khÝ. - Ban lệnh sắm sửa vũ khí quân đội - Quân đội , đoàn binh được thành lập và ngày đêm luyện tập ngày đêm luyện tập. *GV: Sử dụng lược đồ để trình bày diễn biến: - Th¸ng 1 n¨m 1258 ba v¹n qu©n M«ng Cæ * DiÔn biÕn. do Ngột Lương Hợp Thai chỉ huy tiến vào - Tháng 1 năm 1258 ba vạn quân xâm lược nước ta theo đường sông Mông Cổ tiến vào xâm lược nước ta thao=>B¹ch H¹c => B×nh Lé Nguyªn (VÜnh theo ®­êng S«ng Hång, S«ng Thao, Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Phó) bÞ chÆn l¹i t¹i phßng tuyÕn B×nh Lé Nguyªn. Do Vua TrÇn Th¸i T«ng chØ huy trận chiến ắc liệt đã diễn ra tại đây. Thế giặc đã mạnh ta rút về Thăng Long=>Thiên Mạc (Duy tiªn-Hµ Nam) Nh©n d©n Th¨ng Long ®­îc lÖnh cña TriÒu §×nh nhanh chong thùc hiện chủ trương “Vườn không nhà trống”. T¹m rót khái Th¨ng Long. GiÆc kÐo qu©n =>Th¨ng Long trèng v¾ng kh«ng mét bãng người không có lương thực thực phẩm. - Qu©n M«ng Cæ ®iªn khïng tµn ph¸ Kinh Thành, bắt giết hại những người còn sót lại. - Trước tình thế đó: Vua trần lo lắng Thái sư Trần Thủ Độ đã tâu “Đầu Thần chưa rơi xuống đất xin bệ Hạ đừng lo”, câu nói đó thể hiÖn niÒm tin chiÕn th¾ng cña qu©n d©n ta chØ ch­a ®Çy mét th¸ng qu©n giÆc vÊp ph¶i nhiÒu khó khăn vì thiều lương thực một vài cánh quân đi ra khỏi kinh thành cướp bóc bị nhân dân ta đánh theo lối du kích. Nhân cơ hội này nhà Trần mở đợt phản công lớn ở Đông Bộ §Çu. - Bị đánh bất ngờ ngày 29 tháng 1 năm 1258 quân Mông Cổ thua trận đã phải rút khỏi Th¨ng Long. - Trên đường rút chạy bị quân đội nhà Trần truy kích đến Quy Hoá (Yên Bái - Lào Cai) bị quân của Hà Bổng chặn đánh, giặc hốt hoảng phải tháo quân về nước cuộc kháng chiÕn ch­a ®Çy mét th¸ng kÕt thóc th¾ng lîi. ? Vì sao nhân dân ta đánh bại được quân M«ng Cæ? - BiÕt lui, biÕt tiÕn, biÕt chíp thêi c¬. - §ã chÝnh lµ bµi häc kinh nghiÖm trong lóc đánh giặc của nhân dân ta. đó là kế lấy yếu đánh mạnh, lấy ít địch nhiều. 3. Tổng kết và HD học bài: (2’ ). =>B¹ch H¹c => B×nh LÖ Nguyªn =>Th¨ng Long . - Ta rút lui để bảo toàn lực và thực hiện kết hoạch (Vườn không nhà trèng) khiÕn cho giÆc gÆp nhiÒu khã khăn về lương thực thực phâm.. - Nh©n lóc giÆc gÆp khã kh¨n ta më đợt phản công ở Đông Bộ Đầu .. * KÕt qu¶. Qu©n M«ng Cæ ph¶i rót khái Th¨ng Long về nước. *Tổng kết: - Quân Mông Cổ xâm lược Đại Việt nhằm mục đích gì ? - Diễn biến cuộc kháng chiếnchống quân Mông Cổ bằng lược đồ. - Suy nghĩ gì về cách đánh giặc của nhân dân ta? *HD học bài: - Học bài kết hợp theo dõi diễn biến trên lược đồ. - ChuÈn bÞ cho tiÕt sau phÇn II. - Yêu cầu đọc, trả lời các câu hỏi trong bài.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: Bµi 14 Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược m«ng nguyªn (thÕ kû XIII) TiÕt 25 II. Cuéc kh¸ng chiÕn lÇn thø hai chống quân xâm lược nguyên (1285) I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Nhận biết được âm mưu xâm lược Đại Việt, Chăm pa của nhà Nguyên, công viÖc chuÈn bÞ cho cuéc kh¸ng chiÕn cña nhµ TrÇn vµ diÔn biÕn, kÕt qu¶ cña cuéc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên lần hai của nhà Trần. 2. Kü n¨ng: - Trình bày diễn biến cuộc kháng chiến trên lược đồ. 3. Thái độ: - Lòng căm thù quân xâm lược, lòng yêu nước, niềm tự hào và tự cường dân téc biÕt ¬n c¸c anh hïng d©n téc. II. §å dïng: - Giáo viên: Lược đồ cuộc kháng chiến lần hai chống quân xâm lược Nguyên (1285). - Häc sinh: Häc bµi vµ chuÈn bÞ theo yªu cÇu. III. Phương pháp: Nêu vấn đề, phân tích, quan sát, so sánh. IV. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. Khởi động: (5’) *KiÓm tra: Câu hỏi: Trình bày diễn biến trống quân xâm lược Mông Cổ (1258)? Tr¶ lêi: Diễn biến: Tháng 1 năm 1258 ba vạn quân Mông Cổ tiến vào xâm lược nước ta theo ®­êng S«ng Hång, S«ng Thao,=>B¹ch H¹c=>B×nh LÖ Nguyªn=>Th¨ng Long. Ta rút lui để bảo toàn lực và thực hiện kết hoạch (Vườn không nhà trống) khiến cho giặc gặp nhiều khó khăn về lương thực thực phâm. Nhân lúc giặc gặp khó khăn ta mở đợt phản công ở Đông Bộ Đầu. KÕt qu¶: Quân Mông Cổ phải rút khỏi Thăng Long về nước. *Giíi thiÖu bµi: Để rửa nhục, cho cuộc xâm lược Đại Việt bị thất bại lần trước và để thực hiện tham vọng xâm lược Đại Việt=> Đánh chiếm Nam Tống, đế chế Mông - Nguyên tiến hành xâm lược Đại Việt lần hai. Quân dân ta lại một lần nữa kháng chiến tiêu diÖt chóng nh­ thÕ nµo? Chóng ta cïng t×m hiÓu bµi häc h«m nay. 3. Bµi míi: (38’) HĐ của thày và trò Nội dung kiến thức HĐ 1: âm mưu xâm lược Chăm pa và Đại Việt của Nhà Nguyên. *Mục tiêu: NhËn biÕt ®­îc sau khi hoµn toµn thèng trÞ ®­îc TQ, Vua Nguyªn r¸o riết chuẩn bị xâm lược Đại Việt và chăm pa song thất bại khi xâm lược Chăm Pa. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> *Thời gian: 8’ *Cách tiến hành: *Gv: Sau thÊt b¹i lÇn mét (1258) qu©n M«ng Cổ không chịu từ bỏ mộng xâm lược Đại ViÖt. - N¨m 1279 sau khi th«n tÝnh ®­îc nhµ Tèng vua M«ng Cæ lËp ra nhµ Nguyªn. §Æt nÒn thèng trÞ lªn toµn bé Trung Quèc Hèt TÊt LiÖt (Vua nhµ Nguyªn) r¸o riÕt chuÈn bÞ x©m - Sau khi thèng trÞ hoµn toµn TQ, lược Chăm Pa và Đại Việt. Vua Nguyªn r¸o riÕt chuÈn bÞ x©m *Mở đầu cuộc xâm lược Đại Việt: lược Đại Việt và chăm pa. - Quân Nguyên xâm lược Chăm Pa nhằm mục đích gì ? - Làm bàn đạp xâm lược Đại Việt. *Gv: 1283, 10 vạn quân Nguyên do tướng Toa Đô chỉ huy xâm lược Chăm Pa =>bị thất bại phải cố thủ ở phía bắc chuẩn bị tấn công - 1283 tướng Toa Đô và 10 vạn quân xâm lược Chăm Pa nhưng bị thất bại. §¹i ViÖt. HĐ 2: Nhµ TrÇn chuÈn bÞ kh¸ng chiÕn. *Mục tiêu: NhËn biÕt ®­îc viÖc chuÈn bÞ chèng giÆc cña vua t«i nhµ TrÇn vµ khÝ thÕ chống giặc xâm lược của quân sĩ. *Thời gian: 12’ *Cách tiến hành: *(H.S đọc mục 2 SGK trang 58) ? Biết tin quân Nguyên có ý định xâm lược Đại Việt vua Trần đã làm gì ? - Triệu tập Hội nghị các vương hầu ở bến - Vua Trần đã triệu tập Hội nghị ở bến Bình Than, bàn kế sách đánh Bình Than để bàn kế đánh giặc. ? Héi nghÞ nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng v× giÆc. sao ? - Vì hội nghị tập hợp các vương hầu quan lại nhà Trần để bàn kế sách đánh giặc. *(H.S đọc đoạn in nghiêng SGK trang 58) ? Hoài Văn Hấn Trần Quốc Toản là người nh­ thÕ nµo ? * N¨m 1285 vua TrÇn triÖu tËp héi nghÞ Diªn - N¨m 1285 Vua trÇn l¹i tæ chøc héi Hồng mời toàn bộ các bô lão có uy tín về để nghị Diên Hồng. bàn cách đánh giặc. ? Hội nghị Diên Hồng có tác dụng gì đến việc chuẩn bị đánh giặc ? - Hội nghị thể hiện ý trí Kiên Cường của nh©n d©n §¹i ViÖt. * T¹i cuéc tËp trËn ë §«ng Bé ®Çu TrÇn Quèc - Tæ chøc cuéc tËp trËn lín ë §«ng Tuấn đã đọc “Hịch Tướng Sỹ” trích “Đại Bộ Đầu. Hịch Tướng Sỹ” khởi động lòng yêu nước, khích lệ tinh thần cứu nước. Sau tập trận các nước được lệnh sẵn sàng đánh giặc. Quân sỹ đều trích hai chữ “Sát Thát” vào cánh tay. ?Việc trích hai chữ “Sát Thát” có ý nghĩa gì? - Cả nước sẵn sàng ra trận, quân sỹ Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> - Quyết tâm cao độ của quân sỹ, thà chết thích hai chữ “Sát Thát” vào cánh không chịu mất nước. tay. HĐ 3: DiÔn biÕn vµ kÕt qña cña cuéc kh¸ng chiÕn. *Mục tiêu: Tr×nh bµy diÔn biÕn, rót ra ®­îc kÕt qu¶ cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng quân xâm lược Nguyên của quân và dân ta. *Đồ dựng: Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ hai. *Thời gian: 18’ *Cách tiến hành: *Gv sử dụng lược đồ H31 trình bày: - Th¸ng 1/1285, 50 v¹n qu©n do Tho¸t Hoan chỉ huy tiến vào nước ta (Gấp gần 20 lần so Tháng 1/1285, 50. vạn quân với trước) Nguyªn do tho¸t hoan chØ huy tiÕn Chúng vào nước ta theo 2 con đường: vào nước ta. + §­êng thñy (S«ng Hång) - Quân ta sau một vài trận đánh + §­êng bé (L¹ng S¬n) chặn giặc đã rút về vạn kiếp – Sau một vài trận quyết chiến với giặc Trần Thăng Long – Thiên Truờng để bảo Quốc Tuấn cho quân lui về vạn kiếp để bảo toàn lực lượng. toàn lực lượng vua Trần đã rất lo. Trần Quốc Tuấn đã khẳng khái trả lời "Nếu bệ hạ muốn hµng th× h·y chÐm ®Çu thÇn råi h·y hµng" Thoát Hoan tập trung một lực lượng lớn tấn c«ng V¹n KiÖp. ThÕ giÆc m¹nh qu©n ta ph¶i lui về Thăng Long => Thiên Trường, để bảo vÖ cho cuéc rót qu©n, ta ph¶i bè trÝ nhiÒu ®iÓm chÆn giÆc. Trong mét cuéc k×m ch©n giÆc ë thiªn m¹c TrÇn B×nh Träng bÞ giÆc b¾n giặc dụ dỗ, ông đã trả lời (ta thà làm vua đất Nam còn hơn làm vương đất Bắc). Quân Nguyên tức giận đã chém ông. - ë Th¨ng Long nh©n d©n ta l¹i thùc hiÖn chñ trương “Vườn không nhà trống” đối phó với giÆc. - Qu©n Tho¸t Hoan kÐo vµo vµo Th¨ng Long trèng kh«ng, buéc chóng ph¶i dùng tr¹i ë phÝa B¾c S«ng Hång. - Toa Đô được lệnh từ Chăm Pa đánh ra - Cùng một lúc Toa đô từ Chăm Pa Nghệ An => Thanh Hoá. Thoát Hoan mở đợt đánh ra Nghệ An – Thanh Hoá. tấn công xuống phía Nam nhằm tạo thế gọng Quân của thoát Hoan mở đợt tấn c«ng xuèng phÝa nam hßng t¹o thÕ k×m tiªu diÖt qu©n chñ lùc cña ta. - Trước thế nguy cấp một số quý tộc Trần đã gọng kìm để tiêu diệt quân ta. ®Çu hµng giÆc. - TrÇn Quèc TuÊn ra lÖnh ph¶i rót lui cñng cè lực lượng chuẩn bị cho cuộc phản công mới. ? Kh«ng thùc hiÖn ®­îc ©m m­u b¾t sèng vua TrÇn vµ qu©n chñ lùc cña ta, Tho¸t Hoan đã làm gì ? - Cho qu©n rót vÒ Th¨ng Long chê tiÕp viÖn vì chúng thiếu lương thực nghiêm trọng. - Dựa vào thời cơ đó, quân dân nhà Trần tổ Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> chức phản công đánh bại quân giặc nhiều nơi: tập kết cửa Hàm Tử, bến Chương Dương =>tiÕn vµo gi¶i phãng Th¨ng Long. GiÆc nhiÒu tªn bÞ giÕt ho¶ng lo¹n. Tho¸t Hoan ph¶i chui vào ống đồng => quân khênh chạy về nước. Toa Đô bị chém đầu. - Sau hai tháng quân dân nhà Trần đánh bại hơn 50 vạn quân Nguyên giữ vững nền độc lËp d©n téc ta. ? Em hãy nêu cách đánh của quân ta trong cuéc kh¸ng chiÕn lÇn 2 chèng NguyªnM«ng - §¸nh tiªu hao lóc ®Çu. - Rót lui chê thêi c¬ khi giÆc m¹nh. - Vườn không nhà trống. - Cơ hội đến giặc yếu ta tấn công. 3. Tổng kết và HD học bài: (2’ ). - Nh©n lóc qu©n giÆc gÆp khã kh¨n Nhà trần cho quân phản công, đánh vµ tiªu diÖt giÆc ë nhiÒu n¬i. KÕt qu¶ : NhiÒu tªn giÆc bÞ tiªu diÖt phần còn lại chốn chạy về nước. Thoát Hoan phải chui vào ống đồng về nước. Toa Đô bị chém đầu.. *Tổng kết: - Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến chống quân Nguyên xâm lược ra sao ? - Sù kiÖn nµo ý chÝ quyÕt t©m kh¸ng chiÕn cña qu©n d©n Nhµ TrÇn ? - Diễn biến cuộc kháng chiến bằng lược đồ. *HD học bài: - Suy nghĩ về cách đánh giặc của quân, dân thời Trần. - Nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống xâm lược Nguyên 1285. - Học chuẩn bị bài cho tiết học sau: Yêu cầu đọc và trả lời các câu hỏi.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: Bµi 14 Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược m«ng nguyªn (thÕ kû XIII) TiÕt 26 III. Cuéc kh¸ng chiÕn lÇn thø ba chống quân xâm lược Nguyên (1287-1288) I. Môc tiªu bµi häc : 1. KiÕn thøc: - Nhận biết được ý đồ xâm lược Đại Việt lần thứ ba của nhà Nguyên. - Trình bày diễn biến của các cuộc kháng chiến chống quân Nguyên xâm lược của nhà Trần qua các trận đánh 2. Kü n¨ng: - Trình bày diễn biến các trận đánh trên lược đồ. 3. Thái độ: - Lòng căm thù giặc, yêu quý hòa bình, độc lập, tự chủ. II. §å dïng: - Lược đồ cuộc kháng chiến lần ba chống quân xâm lược Nguyên (1287-1288) III. Phương pháp: Nêu vấn đề, phân tích, quan sát, so sánh. IV. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. Khởi động: (5’) * KiÓm tra: - Nªu nh÷ng c«ng viÖc chuÈn bÞ cña nhµ TrÇn trong cuéc chèng qu©n Nguyªn xâm lược lần 2? - Vua Trần đã triệu tập Hội nghị ở bến Bình Than, bàn kế sách đánh giặc. - N¨m 1285 Vua trÇn l¹i tæ chøc héi nghÞ Diªn Hång. - Tæ chøc cuéc tËp trËn lín ë §«ng Bé §Çu. - Cả nước sẵn sàng ra trận, quân sỹ thích hai chữ “Sát Thát” vào cánh tay. *Giíi thiÖu bµi: Sau thất bại lần 2, vua Nguyên rất tức tối, quyết tâm xâm lược Đại Việt lần ba đêt rửa nhục vì thực hiện tham vọng mở rộng ắch đô hộ của chế Nguyên đối với các quèc gia phÝa Nam Trung Quèc. Cuộc xâm lược lần ba diễn ra như thế nào? Quân dân Đại Việt đã đối phó ra sao ? Chóng ta cïng t×m hiÓu bµi häc h«m nay. 2. Bµi míi: (38’) HĐ của thày và trò Nội dung kiến thức HĐ 1: Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt *Mục tiờu: Nhận biết được ý đồ xâm lược nước ta, công tác chuẩn bị kháng chiến cña nhµ TrÇn, diÔn biÕn cña cuéc kh¸ng chiÕn. *Đồ dùng: H×nh 32 SGK *Thời gian: 12’ *Cách tiến hành: GV: Tr×nh bµy v¾n t¾t tham väng cña Nhµ Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Nguyên trong cuộc xâm lược lần thứ ba . * Hai lần xâm lược Đại Việt đều thất bại. - Vua Nguyªn nghe tin con trai lµ Tho¸t Hoan phải chui vào ống đồng về nước, quyết tâm xâm lược lần 3, với sự thận trọng và chu - Vua Nguyên quyết tâm xâm lược §¹i ViÖt lÇn thø ba. đáo hơn. *(H/S đọc phần chữ nhỏ SGK trang 62 ) ? Nhà Nguyên chuẩn bị chu đáo cho cuộc xâm lược lần 3 NTN ? - Đình chỉ cuộc xâm lược Nhật Bản. - Tập trung hàng trăm chiến thuyền lương thùc (g¹o thãc) Hèt TiÕt LiÖt ph¶i dÆn con “Kh«ng ®­îc cho giao chỉ là nước nhỏ mà khinh thường”. ? Trước nguy cơ đó Vua Trần đã làm gì ? - Nhà Trần tích cực khẩn trương - ChuÈn bÞ kh¸ng chiÕn. chuÈn bÞ kh¸ng chiÕn - Cö TrÇn Quèc TuÊn lµm tæng chØ huy. GV: Thuyết trình kết hợp sử dụng lược đồ H.32 - Cuèi th¸ng 12 n¨m 1287 qu©n Nguyªn å ¹t *DiÔn biÕn : tiến vào nước ta theo hai đường: Th¸ng 12-1287, 30 v¹n qu©n + Đường bộ: Thoát Hoan chỉ huy vượt biên Nguyên ồ ạt tấn công Đại Việt theo giới đánh vào Lạng Sơn, Bắc Giang. hai ®­êng thuû vµ bé . + Đường biển: Do Ô Mã Nhi chỉ huy ngược S«ng B¹ch §»ng => hîp qu©n víi Tho¸t Hoan. - §Çu n¨m 1288 Tho¸t Hoan cho qu©n chiÕm - §Çu n¨m 1288 Tho¸t Hoan chän đóng Vạn Kiếp. Vạn Kiếp để đóng quân. *TA: - Sau vµi chÆn giÆc ë cöa ¶i. - TrÇn Quèc TuÊn cho qu©n rót khái V¹n KiÕp. - Lui về vùng Sông Đuống để chặn giặc ở Th¨ng Long vµ x©y dùng c¨n cø. * KÕt luËn: HĐ 2: Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ *Mục tiờu: Nhận biết được quân ta đã tiêu diệt được đoàn thuyền lương của giặc là cho chóng gÆp nhiÒu khã kh¨n. *Thời gian: 8’ *Cách tiến hành: *(H/S đọc mục 2 SGK trang 63) ? ¤ M· Nhi ®­îc giao b¶o vÖ ®oµn thuyÒn lương nhưng tại sao lại tiến về Vạn Kiếp với Tho¸t Hoan ? - ¤ M· Nhi cho r»ng ta yÕu kh«ng c¶n ®­îc chúng coi thường ta không bảo vệ đoàn thuyền lương. * GV,TA: Trần Khánh Dư là một tướng tài, sau thất bại ở Vân Đồn (lần trước) ông đã chÞu téi víi Vua TrÇn xin Vua cho lËp c«ng Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> chuéc téi. Vì vậy khi đoàn thuyền đến Vạn Kiếp ông kh«ng n¶n chÝ, chê b»ng ®­îc ®oµn thuyÒn - TrÇn Kh¸nh D­ cho qu©n mai phôc lương của Trương Văn Hổ. Khi đoàn thuyền ở Vân Đồn, đợi đoàn thuyền lương lương đóng quân ở Vân Đồn quân ta đã đánh của địch. dữ dội từ nhiều phía. Số lương thực phần lớn - Khi đoàn thuyền lương đã đi qua bị đắm, số còn lại quân ta chiếm. Vân Đồn, quân ta đã từ nhiều phía ? ChiÕn th¾ng V©n §ån cã ý nghÜa g× ? đánh ra dữ dội . - Lµm cho qu©n giÆc r¬i vµo t×nh thÕ khèn đốn, hoang mang, hoảng sợ . ? Sau trËn V©n §ån t×nh thÕ cña qu©n Nguyªn thÕ nµo ? - Giặc lâm vào tình thế khó khăn thiếu lương thùc trÇm träng. - Kết quả: Phần lớn thuyền lương bị *KÕt luËn: đắm, số còn lại bị quân ta chiếm HĐ 3: Chiến thắng bạch đằng *Mục tiêu: NhËn biÕt ®­îc hoµn c¶nh, diÔn biÕn, kÕt qu¶ cña chiÕn th¾ng B¹ch §»ng n¨m 1288. *Đồ dựng: Lược đồ chiến thắng Bạch Đằng - năm 1288. *Thời gian: 18’ *Cách tiến hành: * Học sinh đọc SGK. * Hoµn c¶nh : ? Đợi mãi không thấy đoàn thuyền lương đến Thoát Hoan đã làm gì ? - Cho qu©n chiÕm vµo th¨ng long. * GV: Nh©n d©n th¨ng long tiÕp tôc thùc hiÖn kế sách “Vườn không nhà trống”. Thoát Hoan điên cuồng cho quân đánh các - Tháng 1. 1288 Thoát Hoan cho căn cứ của nhà Trần, đuổi bắt hai vua trần quân chiếm đóng Thăng Long (Thái Thượng Hoàng và Vua) Liền cướp bóc lương thực của dân, cho khai quËt n¨ng mé hä trÇn . Tuyệt vọng Thoát Hoan và Ô Mã Nhi cho - Kế hoạch “Vườn không nhà quân rút về nước. Ô Mã Nhi rút theo đường trống”của triều đình, làm cho quân biÓn. Nguyªn tuyÖt väng => vÒ V¹n KiÕp => rút về nước . ? Trước tình thế đó Vua tôi Nhà Trần đã làm g× ? - Quyết định mở cuộc phản công và chọn s«ng B¹ch §»ng lµm trËn quyÕt chiÕn - Nhà Trần quyết định chọn sông MT: Ph¸t huy thÕ hiÓm trë vµ kinh nghiÖm B¹ch §»ng lµm trËn quyÕt chiÕn. cña hai trËn n¨m 938 vµ 981 ... * GV (Sử dụng lược đồ để tường thuật) * DiÔn biÕn : *HS (Theo dâi néi dung SGK trang 64) Th¸ng 4 .1288 ®oµn thuyÒn cña ¤ C¸nh qu©n Tho¸t Hoan rót ch¹y bÞ qu©n ta M· Nhi rót vÒ theo s«ng B¹ch §»ng. tập kích liên tiếp, sau hơn chục ngày mới về - Ta nhử địch vào sâu trận địa khi đến Quảng Tây (Trung Quốc ) nước dâng cao. - Lúc nước rút thuyền địch xô vào cọc và bị quân ta đánh tới tấp từ 2 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> * ý nghÜa cña trËn B¹ch §»ng 1288 lµ g× ? - §Ëp tan méng x©m l¨ng cña giÆc Nguyªn 3. Tổng kết và HD học bài: (2’ ). phÝa. * KÕt qu¶ : NhiÒu tªn giÆc bÞ giÕt, ¤ M· Nhi bÞ b¾t sèng.. *Tổng kết: - Tãm t¾t diÔn biÕn trËn V©n §ån vµ trËn B¹ch §»ng - Cách đánh lần 3 của nhà Trần có gì giống và khác so với 2 lần trước *HD học bài: - Häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau phÇn IV. Nguyªn nh©n th¾ng lîi vµ ý nghÜa lÞch sö cña ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông-Nguyên. - Yªu cÇu: §äc SGK, tr¶ lêi c¸c c©u hái.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: Bµi 14 Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược m«ng nguyªn (thÕ kû XIII) TiÕt 27 IV. Nguyªn nh©n th¾ng lîi vµ ý nghÜa lÞch sö cña ba lÇn kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Nhận biết được nguyên nhân cơ bản dẫn đến ba lần háng chiến chống xâm lược Mông- Nguyên của quân dân nhà Trần đều thắng lợi. ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến đó. 2. Kü n¨ng: - Phân tích, so sánh các cách đánh giặc của nhà Trần với các triều đại khác trước đó, ph©n tÝch rót ra nguyªn nh©n, ý nghÜa cña cuéc kh¸ng chiÕn. 3. Thái độ: - Căm thù giặc ngoại xân, ý thức độc lập tự chủ. II. §å dïng: - Giáo viên: Lược đồ chống quân xâm lược Mông Nguyên lần 1,2,3 Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn - Học sinh: Học bài, đọc lại nội dung các phần đã học, chuẩn bị bài. III. Phương pháp: So s¸nh, ph©n tÝch IV. TiÕn tr×nh d¹y häc : 1. Khởi động: (5’) *KiÓm tra: - Tường thuật diễn biến trận Vân Đồn và nêu ý nghĩa của trận thắng đó - Trình bày diễn biến của chiến thắng Bạch Đằng năm 1288 ?Nêu cách đánh giÆc tr©nj nµy cña vua t«i Nhµ TrÇn *Giíi thiÖu bµi: Cuộc kháng chiến chống cuộc xâm lược Mông, Nguyên của nhân dân. Nhà Trần diễn ra trong điều kiện vô cùng gian khó nhưng cuối cùng đã dành được thắng lợi .Vì sao ? Có được thắng lợi to lớn đó. 2. Bµi míi: (38’) HĐ của thày và trò Nội dung kiến thức HĐ 1: Nguyªn nh©n th¾ng lîi *Mục tiờu: - Nhận biết được nguyên nhân cơ bản dẫn đến ba lần háng chiến chống xâm lược Mông- Nguyên của quân dân nhà Trần đều thắng lợi. *Thời gian: 20’ *Cách tiến hành: (§äc SGK trang 66) ? Nh÷ng nguyªn nh©n nµo lµm cho c¶ ba lÇn chống xâm lược Mông Nguyên nhân dân ta ( Có 4 nguyên cơ bản) đều dành thắng lợi ? - Trong ba kh¸ng chiÕn tÊt c¶ tÇng Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> lớp nhân dân đêu tham gia chống (Dùa vµo néi dung SGK tr¶ lêi ) ? Nªu mét sè dÉn chøng vÒ tinh thÇn ®oµn kÕt giÆc cña d©n téc ta trong cuéc kh¸ng chiÕn ch«ng xâm lược Mông, Nguyên. - Theo lệnh triều đình nhân dân Thăng Long nhanh chóng thực hiện kế sách “Vườn không nhµ chèng”. - Nhà Trần chuẩn bị rất chu đáo về - Trong lần thứ 2 sự chuẩn bị chu đáo: mäi mÆt + HN bÕn B×nh Than + HN Diªm Hång + TËp trËn => HÞch + Tướng sỹ => “Sát Thát” ? Nªu nh÷ng viÖc lµm cña Nhµ TrÇn chuÈn bÞ cho ba lÇn kh¸ng chiÕn ? - Thường về các địa phương tìm hiểu về cuộc sèng cña nh©n d©n. - Giải quyết những bất hoà trong vương triều TrÇn. T¹o lªn sù ®oµn kÕt d©n téc mét lßng - Th¾ng lîi cña ba lÇn chèng qu©n mét d¹ chèng giÆc. * GV:TrÇn Quèc TuÊn lµ anh hïng d©n téc, cã Nguyªn M«ng g¾n liÒn víi tinh thÇn nhiều công lao to lớn trong ba lần kháng chiến chiến đấu hy sinh của toàn dân tộc đặc biệt là quân đội NhàTrần chống xâm lược Mông Nguyên (H.34) ?Em hãy trình bày những đóng góp to lớn của TrÇn Quèc TuÊn trong ba lÇn kh¸ng chiÕn chèng M«ng Nguyªn. - Nghĩ ra cách đánh độc đáo, sáng tạo phù hîp víi hoµn c¶nh cña tõng giai ®o¹n. - Tác giải của “Hịch Tướng Sỹ” Cách đánh sáng tạo trong ba lần kháng chiến lµ g× ? - Kế Sách “Vườn không nhà chống” - Thắng lợi đó không tách rời với - Tránh mạnh đánh yếu - Biết phát huy lợi thế của quân đội ta buộc những chiến lược chiến thuật đúng đắn sáng tạo của người chỉ huy . địch phải theo - Buộc địch từ thế mạnh =>Thế yếu - Ta từ thế bị động => chủ động tấn công *Cả 3 lần: Chúng đưa quân xâm lược: 3 v¹n, 50 v¹n, 30 v¹n Đế chế mạnh thế kỷ XIII đều bị thất bại HĐ 2: ý nghÜa lÞch sö *Mục tiêu: NhËn biÕt ®­îc c¸c ý nghÜa c¬ b¶n cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m lược Mông-Nguyên. *Thời gian: 18’ *Cách tiến hành: Học sinh đọc nội dung bài trong SGK. ( 4 ý nghÜa c¬ b¶n ) ? Th¾ng lîi cña qu©n d©n ta trong hoµn c¶nh nh­ vËy cã ý nghÜa g× ? - §Ëp tan tham väng vµ ý chÝ x©m lược đế chế, bảo vệ dân tộc và toàn ven l·nh thæ . Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> - Thắng lợi đó góp phần xây dựng truyÒn thèng qu©n sù ViÖt Nam . - §Ó l¹i bµi häc v« cïng quý gi¸ vÒ kÕ ho¹ch qu©n sù - Ngăn chặn kế hoạch xâm lược của quân Nguyên đối với các nước khác * Quân Nguyên xâm lược đến lần thứ 3 Vua Nguyên đã phải nói rằng “Không coi giao chỉ là nước nhỏ mà khinh thường” Sức mạnh của Đại việt được khẳng định rõ rµng. - Dùng mưu trí mà đánh giặc. - LÊy ®oµn kÕt toµn d©n lµm søc m¹nh. 3. Tổng kết và HD học bài: (2’ ) *Tổng kết: - Nguyªn nh©n th¾ng lîi cña ba lÇn kh¸ng chiÕn chèng M«ng Nguyªn. - ý nghÜa lÞch sö cña ba lÇn kh¸ng chiÕn chèng M«ng Nguyªn. *HD học bài: - Häc sinh n¾m l¹i néi dung c¬ b¶n toµn bµi 14. - Suy nghĩ gì về bài học kinh nghiệm : “Lấy yếu chống mạnh lấy ít địch nhiều”. Trong lÞch sö chèng ngo¹i x©m cña d©n téc ta thÕ kû XIII.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span>