Giáo án môn Ngữ văn khối 8 kì II

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS......... ********************************************************************************************* Ngày soạn : 31-12-2010 Ngày giảng: 03-01-2011 TuÇn 19 TiÕt 73 – 74. Bµi 18. NHỚ RỪNG <ThÕ L÷> A. Mục tiêu cần đạt Gióp h/s - C¶m nhËn ®­îc niÒm kh¸t khao tù do m·nh liÖt, nçi ch¸n ghÐt s©u s¾c c¸i thùc t¹i tù tong, tầm thường, giả dối được thể hiện trong bài thơ qua lời con hổ bị nhốt ở vườn bách thó - ThÊy ®­îc bót ph¸p l·ng m¹n ®Çy truyÒn c¶m cña nhµ th¬ - rèn kỷ năng đọc thơ 8 chữ vần liền, phân tích nhân vật trữ tình qua diễn biến tâm tr¹ng B. Tổ chức các hoạt động dạy học * Giíi thiÖu bµi Thế Lữ không phải là người viết bài thơ mới đầu tiên, nhưng là nhà thơ mới tiêu biểu nhất trong giai đoạn đầu. Thế Lữ như vầng sao đột hiện, sangs chói khắp trời thơ Việt Nam. ¤ng kh«ng bµn vÒ th¬ míi, kh«ng bót chiÕn, kh«ng diÔn thuyÕt, ThÕ L÷ chØ lÆng lÏ, điềm nhiên bước những bước vững vàng mà trong khoảnh khắc hàng ngũ thơ xưa phải tan vỡ… với những bài thơ mới đặc sắc về tư tưởng và nghệ thuật như : Nhớ rừng, Tiếng sáo thiên thai, Cây đàn muôn điệu Bài thơ nhớ rừng được Hoài Thanh nhận định “đọc bài thơ ta tưởng chừng thấy những chữ bị xô đẩy, bị dằn vặt bởi một sức mạnh phi thường. Thế Lữ như một viên tướng điều khiển đội quân Việt ngữ bằng những mệnh lệnh không thể cưỡng được…”. Vạy vì sao lại như vậy? Bài học hôm nay cô trò ta sẽ tìm hiểu điều đó * Bµi míi Hoạt động 1: I. T×m hiÓu chung 1, T¸c gi¶ : (1907 – 1989) Hướng dẫn tìm hiểu chung - Tªn thËt : NguyÔn ThÕ L÷ ? H/s đọc chú thích (*) sgk - Bót danh : ThÕ L÷ ? Tr×nh bµy nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶ - Quª : B¾c Ninh ThÕ L÷? - ThÕ L÷ lµ mét trong nh÷ng nhµ th¬ míi ®Çu tiªn gãp phÇn lµm nªn chiÕn th¾ng cho phong trµo th¬ míi - Ngoµi s¸ng t¸c th¬, cßn viÕt truyÖn trinh th¸m, kinh dÞ… - Trước cách mạng ông viết báo, sáng tác thơ, v¨n, biÔu diÔn kÞch. Sau c¸ch m¹ng «ng chuyển sang hoạt động sân khấu và trở thành một trong những người xây dung nền kịch nói Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. Lop8.net. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS......... ********************************************************************************************* hiện đại Việt Nam - T¸c phÈm chÝnh : MÊy vÇn th¬ (1935) Vµng vµ m¸u (1934)… * “Nhí rõng” lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ tiªu ? Em biÕt g× vÒ bµi th¬ “Nhí rõng”? biÓu nhÊt cña ThÕ L÷, in trong tËp mÊy vÇn th¬ và được đánh giá là tác phẩm mở đường cho sù chiÕn th¾ng cña th¬ míi 2, §äc - §o¹n 1 – 4 : Giäng võa hµo høng, tiÕc nuèi, G/v hướng dẫn cách đọc tha thiÕt, bay bæng, m¹nh mÏ vµ hïng tr¸ng… kÕt thóc b»ng mét c©u th¬ than thë, nh­ mét tiÕng thë dµi bÊt lùc - Chú ý đọc những câu thơ cắt dòng (từ để với tõ ®Çu c©u) 3, Tõ khã: 4, ThÓ lo¹i th¬ : G/v đọc mẫu, 3 – 4 h/s đọc - Th¬ 8 ch÷, mét sù s¸ng t¹o cña th¬ míi G/v kiÓm tra viÖc nhí tõ khã - C¸ch ng¾t nhÞp, tù do, linh ho¹t ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ thÓ th¬ ë bµi th¬? - VÇn : Gieo vÇn liÒn, ch©n, b»ng – tr¾c nèi tiÕp  §©y chÝnh lµ sù kh¸c biÖt cña th¬ míi so víi th¬ cò 5, Bè côc - Đoạn 1 – 4 : Cảnh con hổ ở vườn Bách thú - §o¹n 2 – 3 : C¶nh con hæ trong chèn giang ? Bµi th¬ ®­îc ng¾t thµnh 5 ®o¹n, h·y s¬n hïng vòi cña nã cho biÕt néi dung cña mçi ®o¹n? - §o¹n 5 : Næi kh¸t khao vµ nèi tiÕc nh÷ng n¨m th¸ng hµo hïng cña thêi tung hoµnh ngù trÞ  hai cảnh tương phản : Cảnh vườn Bách thú n¬i con hæ bÞ giam cÇm vµ c¶nh nói non hïng vÜ – n¬i con hæ tung hoµnh hèng h¸ch nh÷ng nhµy x­a. Víi con hæ c¶nh trªn lµ thùc t¹i, ? Tõ bè côc cña bµi th¬ em ch·y chØ ra cảnh dưới là mộng tưởng, dĩ vãng hai đối tượng tương phản trong bài? ý  Phï hîp víi diÔn biÕn t©m tr¹ng cña con nghĩa của hình tượng tương phản đó? hổ, vừa tập trung thể hiện chủ đề Hoạt động 2 : II. Ph©n tÝch Hướng dẫn tìm hiểu văn bản 1, Cảnh con hổ trong vườn bách thú H/s đọc lại đoạn 1 – 4 * T©m tr¹ng c¨m hên, uÊt hËn vµ næi ngao ? Theo em nội dung của đoạn thơ này là ngán của con hổ ở vườn bách thú g× ? - Tõ chæ lµ chóa tÓ mu«n loµi, tung hoµnh chốn nước non hùng vĩ  bị nhốt chặt trong ? Tâm trạng đó cảu con hổ được miêu tả củi sắt, trở bằng thứ đồ chơi, ngang bầy với 2 Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS......... ********************************************************************************************* nh­ thÕ nµo? NghÖ thuËt diÔn t¶ t©m bọn dở hơi… tầm thường. Như vậy : trạng căm uất của con hổ có gì đặc sắc? + BÒ ngoµi : ThÊm thÝa sù bÊt lùc, ý thøc ®­îc tình tế đắng cay, cam chịu + Bªn trong : Ngïn ngôt löa c¬m hên uÊt hËn - Tác gải đã sử dụng phương pháp đối lập, câu th¬ ®Çu 8 tiÕng th× 5 tiÕng lµ thanh tr¾c, c©u th¬ thø hai 8 tiÕng th× 7 tiÕng lµ thanh b»ng, giọng điệu chán trường, u uất, một loạt từ ngữ liÖt kª liªn tiÕp c¸ch ng¾t nhÞp dån dËp, lóc kÐo dµi nh­ mét tiÕng thë dµi ngao ng¸n. §Æc biÖt lµ viÖc sö dông tõ ng÷ rÊt gîi c¶m : “gËm”gióp ta c¶m nhËn ®­îc næi c¨m uÊt, tuyệt vọng cứ gặm nhấm để huỷ hoại tư tưởng cña chó hæ + Khèi c¨m hên : Nçi c¨m uÊt cø chÊt chøa hàng ngày tạo thành khối, như khối đá nặng trÜu lßng…  §Æc tr­ng cña bót ph¸p l·ng m¹n * Đoạn thơ chạm vào nổi đau mất nước của người Việt Nam lúc bấy giờ. Nỗi căm hờn uất hËn, ngao ng¸n cña con hæ còng nh­ lµ t©m ? Tâm trạng đó của con hổ có gần gũi với trạng của mọi người t©m tr¹ng chung cña ngwoif d©n ViÖt  Bµi th¬ g©y tiÕng vang réng r·i, Ýt nhiÒu t¸c Nam mất nước, nô lệ lúc đó động đến tình cảm “yêu nước khát khao độc lập, tự do của người dân Việt Nam khi đó”. Cảnh vườn bách thú “tầm thường giả dối”, tù tong dưới mắt con hổ đó chính là c¸i thùc t¹i x· héi ®­¬ng thêi ®­îc cÈm nhËn bëi nh÷ng t©m hån l·ng m¹n. Th¸i 2, C¶nh con hæ trong chèn giang s¬n hïng vÜ độ ngao ngán, chán ghét cao độ đối với cña nã cảnh vườn bách thú của con hổ cũng cũng chính là thái độ của họ đối với xã héi H/s đọc lại đoạn 2,3 Đây là hai đạon hay nhất của bài thơ miªu t¶ c¶nh s¬n l©m hïng vÜ vµ h×nh ¶nh con hæ – chóa s¬n l©m ngù trÞ trong vương quốc của nó 6 Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS......... ********************************************************************************************* ? c¶nh giang s¬n hïng vÜ vµ thêi oanh liÖt cña chóa s¬n l©m ®­îc t¸c gi¶ miªu t¶ nh­ thÕ nµo? (Gîi ý: Sèng trong c¶nh “bÞ nhôc nh»n tï * C¶nh s¬n l©m hïng vÜ : Bãng c¶ c©y giµ, h·m” chóa ín l©m sèng m·i trong t×nh tiÕng giã gµo ngµn, giong nguån hÐt nói, bang thương nổi nhớ than tung hoành hống âm thầm lá gai, cỏ sắt, thét khúc trường ca dữ h¸ch nh­ ngµy x­a. Lèi c©u th¬ v¾t dội  Cảnh lớn lao, phi thường, dữ dội, đầy ngang qua hai dòng thơ là đặc điểm của vÎ bÝ Èn, linh thiªng. th¬ míi. VËy chóa s¬n l©m nhí nh÷ng * Chóa s¬n l©m xuÊt hiÖn víi t­ thÕ vµ vÎ oai g×?) phong lÉm liÖt, khi rõng thiªng tÊu lªn khóc trường ca dữ dội thì con hổ bước chân lên với t­ thÕ “dâng d¹c ®­êng hoµng tÊm th©n”, ? §ã lµ mét c¶nh nh­ thÕ nµo? “lượn” mềm mại như sang cuốn nhịp nhàng, qu¾c m¾t thÇn trong hang tèi khiÕn cho mäi ? trong khung cảnh ấy tác giả đã thể hiện vật đều im hơi chóa s¬n l©m xuÊt hiÖn nh­ thÕ nµo?  Những câu thơ sống động, nhịp nhàng, miêu tả chính xác, ấn tượng. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt miªu * Bức tranh tứ bình với chủ đề chua sơn lâm t¶ ë ®o¹n nµy? ngù trÞ giang s¬n hïng vÜ cña m×nh : ? Đoạn 3 có chủ đề chúa sơn lâm ngự trị + Cảnh đêm trăng vàng bên bờ suối giang s¬n hïng vÜ cña m×nh. Em h·y chØ + C¶nh nh÷ng ngµy m­a chuyÓn… ngµn ra vẻ đẹp của bức tranh tứ bình ấy? + C¶nh “b×nh minh… gîi” G/v chÐp bµi tËp 9 (ET§GKTNV) vaog + C¶nh “Nh÷ng chiÒu lªnh l¸ng… r»ng” giÊy trong vµ chiÕu lªn b¶ng H/s ®iÒn : 1 – 2 3–1 2–3 4–4 (H/s th¶o luËn nhãm råi ®iÒn) G/v b×nh : Bèn c¶nh, c¶nh nµo còng cã nói rõng vïng vÜ, tr¸ng lÖ, víi con hæ uy nghi lµm chóa tÓ. §ã lµ c¶nh “nh÷ng đêm vàng…” hết sức diểm ảo với hình ảnh con hổ “say mồi đứng... tan” đầy  C¶nh v« cïng th¬ méng, m·nh liÖt, d÷ déi, l·ng m¹n. §ã lµ c¶nh rén r·, t­ng bõng : ®Çy bÝ mËt, con hæ hiÖn lªn víi ve rnæi bËt, t­ “B×nh minh…t­ng bõng” víi h×nh ¶nh thế lẫm liệt, kiêu hùng, đáng là một chúa sơn con hổ mang dáng dấp của bậc đế vương lâm đầy uy lực : Đặc điểm của bút pháp lãng : “Ta lÆng… míi”. §ã c¶nh chim ca h¸t m¹n cho giÊc ngñ cña chóa s¬n l©m . Vµ cuèi 7 Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS......... ********************************************************************************************* cïng lµ c¶nh “chiÒu… rõng” thËt d÷ déi đợi chờ mặt trời chết để chiếm lấy riêng phÇn bÝ mËt - GiÊc m¬ huy hoµng khÐp l¹i trong lêi than u uÊt “Than «i! Thêi… ®©u?” Nhưng đó chỉ là dĩ vãng huy hoàng, chỉ  Lời goà thét đó là biểu hiện nổi khát khao hiện ra trong nổi nhớ da diết tới đau đớn cháy bỏng một cuộc đời tự do, một thế giới cña con hæ.Mét lo¹t ®©u ng÷ nµo ®©u, cao cả phi thường của chúa sơn lâm đâu ngữ… diễn tả nổi them thía, nỗi nhớ - Những từ ngữ thơ làm nổi bật sự tương phản giữa hai cảnh tượngthwcj tại, dĩ vãng tác giả tiếc không nguôi của con hổ đối với những cảnh không bao giờ còn thấy nữa đã thể hiện nỗi bất hoà sâu sắc với thực tại và niÒm khao kh¸t tù do m·nh liÖt c¶u nh©n vËt tr÷ t×nh. §ã lµ t©m tr¹ng cña nhµ th¬ l·ng m¹n, đồng thời cũng là tâm trạng chung của người Việt Nam mất nước khi đó, nó đã chạm tới huyết nhạy cảm nhất của người Việt Nam ®ang sèng trong c¶nh n« lÖ “tï h·m” gÆm mét khèi c¨m hên… vµ còng nhí tiÕc kh«n ngu«i “thêi oanh liÖt” víi nh÷ng chiÕn c«ng chèng giÆc ngo¹i x©m vÎ vang trong lÞch sö d©n téc. Chính vì vậy bài thơ vừa ra đời đã được công chúng đón nhận. Họ cảm thấy lời con hổ chính lµ tiÕng lßng s©u kÝn cña hä 3, Nổi ngao ngán trước thực tạivà lời nhắn gửi ? Dưới mắt hổ, cảnh vườn bách thú hiện thống thiết của con hổ tới cảnh “nước non ra nh­ thÕ nµo? hïng vÜ x­a kia” ? Tâm trạng của con hổ trước cảnh ấy ra - Dưới mắt hổ, cảnh ở vườn bách thú thật tầm sao? thường, tẻ nhạt ? bài thơ kết thúc bằng lời gửi thống thiết - Hổ cất lời nhắn gửi tới nước non cũ với nhân cña hæ rõng thiªng, n¬i nã ngù trÞ ngµy d©n : bµy tá næi lßng quÆn ®au, ngao ng¸n, c¨n x­a. Lêi nh¾n göi Êy cã liªn quan vµ cã ý hên u uÊt v× bÞ cÇm tï, bÞ mÊt tù do, chñ nghĩa gì đối với tâm trạng con người Việt quyền, hổ cũng bày tỏ tấm lòng son sắt thuỷ Nam lúc đó? chung với non nước cũ - C©u kÕt : Lµ tiÕng vang väng s©u th¼m cña tấm lòng yêu nước Hoạt động 3 : III. Tæng kÕt : Ghi nhí – luyÖn tËp Hướng dẫn tổng kết 1, Néi dung : ? “Nhí rõng” cã thÓ coi lµ mét ¸ng th¬ yêu nước, nhưng cũng là vẻ đẹp của tâm - “Nhớ rừng” có thể coi là một áng thơ yêu nước tuy thầm kín nhưng tha thiết mãnh liệt hồn lãng mạn. Em hãy nêu vẻ đẹp ấy? - Đồng thời thể hiện vẻ đẹp của tâm hồn lãng m¹n g¾n liÒn víi sù thøc tØnh vÒ ý thøc c¸ 8 Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS......... ********************************************************************************************* nh©n, kh«ng hoµ nhËp víi thÕ giíi gi¶ t¹o ? Nêu những đặc sắc nghệ thuật cuả bài 2, NghÖ thuËt: th¬? - C¶m høng l·ng m¹n trµn ®Çy - M¹ch th¬ s«i næi, cuån cuén - Hình ảnh thơ mang vẻ đẹp tráng lệ, phi thường - Ng«n ng÷, nh¹c ®iÖu phong phó, gîi c¶m, H/s đọc to ghi nhớ thể hiện được ý tưởng và cảm xúc thơ  “Nhí rõng” thËt lµ mét ¸ng th¬ hay Hoạt động 4 : Hướng dẫn học ở nhà - H/s lµm bµi tËp 3,4 - Học thuộc, đọc diễn cảm bài thơ - Soạn bài “Ông đồ”. TiÕt 74. Ông đồ <Vò §×nh Liªn> A. Mục tiêu cần đạt - Cảm nhận được tình cảnh tàn tạ của nhân vật ông đồ, qua đó thấy được niềmn cảm thương và nổi nhớ tiếc ngậm ngùi của tác giả đối với cảnh cũ người xưa gán liền với một nét đẹp văn hoá cổ truyền - Thấy được sức truyền cảm nghệ thuật đặc sắc của nhà thơ B. Tổ chức các hoạt động dạy học * KiÓm tra bµi cò - Đọc diễn cảm khổ thơ mà em thấy hay nhất. Phân tích để thấy được cái hay đó * Giíi thiÖu bµi míi - G/v giới thiệu về nhân vật ông đò, nghệ thuật thư pháp và thú chơi câu đối tết của người Việt Nam xưa - Dẫn vào bài thơ “ông đồ” Hoạt động 1: I. T×m hiÓu chung 1, T¸c gi¶ : (1913 – 1996) Hướng dẫn tìm hiểu chung Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. Lop8.net. 9.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS......... ********************************************************************************************* ? Giíi thiÖu ng¾n gän vÒ t¸c gi¶? - Quê : Hải Dương - Lµ mét trong nhµ th¬ míi l·ng m¹n ®Çu tiªn ở nước ta, nhà giáo, nhà nước dịch thuật văn häc - Thơ ông thường mang nặng lòng thương người, niềm hoài cổ * “Ông đồ” là bài thơ tiêu biểu cho hồn thơ giàu thương cảm của Vũ Đình Liên 2, §äc - §o¹n 1 – 2 : Giäng vui, phÊn khëi G/v hướng dẫn cách đọc - Đoạn 3 – 4 : Giọng chậm, buồn, xúc động G/v đọc mẫu, 2 h/s đọc - Khæ cuèi:ChËm,buån, b©ng khu©ng 3, Tõ khã : - Phượng múa rồng bay : Chỉ nét chữ mềm G/v kiÓm tra viÖc nhí tõ khã cña h/s mại, uốn lượn, nét thanh, nét đậm, nét sang trọng như con chim phượng hoàng đang múa, đẹp, oai hùng như con rang đang bay trong m©y - Thảo : Viết nhanh, tháu mà vẫn đẹp 4, ThÓ th¬ : Ngò ng«n, gåm 5 khæ. VÇn ch©n (tiÕng cuèi c©u, vÇn c¸ch, vÇn liÒn, tr¾c b»ng xen kÎ nèi tiÕp) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ khæ th¬ 5 ch÷ ë 5, Bè côc : 3 phÇn bµi nµy víi nh÷ng bµi th¬ 5 ch÷ ®­êng - Đoạn 1(khổ 1 – 2): Hình ảnh ông đò thời luật mà em đã học? đắc ý - Đoạn 2 (Khổ 3 – 4): Hình ảnh ông đồ thời tµn ? Bµi th¬ cã bè côc mÊy phÇn? ? Qua bè côc trªn em thÊy râ biÖn ph¸p - §o¹n 3 (khæ cuèi): Sù v¾ng bang cña «ng nghệ thuật nào đã học? đồ, niềm nhớ tiếc của nhà thơ H/s tù béc lé II. Ph©n tÝch Hoạt động 2 : 1, Hình ảnh ông đồ thời đắc ý Hướng dẫn phân tích bài thơ - Thời điểm xã hội : Tết đến hoa đào nở H/s đọc khổ thơ 1 - Ông đồ xuất hiện đều đặn với mực tàu, giấy ? Hình ảnh ông đồ được xuất hiện ở thời đỏ – mọi người qua lại rất đông (bên hè phè) điểm nào? Điều đó có ý nghĩa gì  Ông đò có mặt giữa mùa đẹp vui, hạnh phúc của mọi người – sự hài hoà giữa tự nhiên – con người, con người với con người, ? Một cảnh tượng như thế nào được gợi như góp mặt vào cái động vui, náo nhiệt của lªn tõ khæ th¬ 1 ? phố phường - Tµi n¨ng : Hoa tay… rang bay Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. Lop8.net. 10.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS......... ********************************************************************************************* ? ở khổ 2 cho biết ông đồ làm nghề gì?  Nét chữ mang vẻ đẹp phóng khoáng, bay Tµi n¨ng nh­ thÕ nµo? bổng, sinh động cao quý ? H×nh dung cña em vÒ nÐt ch÷ cña «ng  Quý trọng, mến mộ : Nhêìu người thuê đồ từ hình ảnh so sánh? viÕt tÊm t¾c… khen tµi ? Nét chữ ấy đã tạo cho ông đồ địa vị như - Cuộc sống có niềm vui, hạnh phúc (được thế nào trong con mắt người đời? sáng tạo có ích với mọi người, được mọi ? Từ đó em hãy hình dung về cuộc sống người trọng vọng) của ông đò thời xưa?  Tác giả quý trọng ông đồ – quý trọng ? Tình cảm của tác giả đối với ông đồ mét nÕt v¨n ho¸ cña d©n téc : MÕn mé ch÷ nµy lµ g×? nho, nhµ nho 2, Hình ảnh ông đồ thời tàn H/s đọc khổ 3 – 4 - Nổi buồn của ông đồ vắng khách ? Néi dung cña th¬ nµy? - Giấy đỏ… nghiên sầu ? Lời thơ nào bộc lộ rõ nỗi buồn đó nhất?  Phép nhận hoá: tủi buồn lan cả sang ? ChØ ra biÖn ph¸p tu tõ trong ®o¹n th¬ nh÷ng vËt v« tri, v« gi¸c, chóng nh­ cã linh nµy vµ t¸c dông cña nã hồn, cảm thấy bị bỏ rơi, bơ vơ  nỗi cô đơn G/v bình : Tờ giấy đỏ cứ phơi ra đấy mà hiu hắt của ông đồ chẳng được đụng đến trở bằng bẻ bàng, màu đỏ của nó trở bằng vô duyên không th¾m lªn ®­îc nghiªn mùc, kh«ng ®­îc chiÕc bót l«ng chÊm vµo nªn mùc nh­ đọng lại bao sầu tủi và trở thành nghiên - Ông đồ hoàn toàn bị lãng quên sÇu. - Lời thơ vẫn gợi tả ông đồ vẫn ngồi ở chổ cũ ? Tình cảnh ông đồ lúc này như thế nào? trên hè phố, nhưng âm thầm, lặng lẽ trong sự ? Hình dung của em về ông đồ từ lời thơ : thờ ở của mọi người “Ông đồ vẫn… ai hay”  Hình ảnh một con người già nua, cơ đơn ? Theo em c©u th¬ : lạc lõng, lẽ loi giữa phố phường “L¸ vµng… bôi bay” - H×nh ¶nh th¬ : “L¸ vµng… bôi bay” ? H·y ph©n tÝch c¸i hay cña h×nh ¶nh là mược cảnh ngụ tình. Đây là 2 câu thơ đặc th¬? s¾c nhÊt : L¸ vµng  gîi sù tµn t¹, buån b·, đây lại là lá vàng rơi trên nền giấy đỏ – những nét chữ như rang múa phượng bay, kh«ng cßn ®­îc «ng viÕt n÷a. TÊt c¶ nh­ ®ang them l¹nh bëi nh÷ng h¹t m­a bôi ngoµi trêi. Ch¼ng ph¶i m­a to giã lín, ch¼ng ph¶i m­a r¶ rÝch dÇm dÒ sÇu n·o ghª gím, chØ lµ mưa bụi bay rất nhẹ, vậy sao mà ảm đạm, l¹nh lÏo buèt gi¸, buån xãt xa… §Êy chÝnh là mưa trong lòng người, chứ đâu còn là mưa ngoài trời! Dường như cả dất trời cũng ảm đạm, buồn bả cùng ông đồ - Buồn thương cho ông đồ, lớp người trở nên lçi thêi 11 Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS......... ********************************************************************************************* - Buồn thương cho những gì đã từng là giá trị nay trë nªn tµn t¹, bÞ r¬i vµo quªn l·ng - HÇu hÕt lµ thanh b»ng, vÇn xen kÎ rÊt chØnh trong c¸c tiÕng cña c©u ? Hình ảnh : Ông đò vẫn ngồi đấy, gợi cho em c¶m nghÜ g×?  CÊu tróc nµy cã søc diÔn t¶ c¶m xóc buån thương kéo dài, ngân vang 3, Nổi lòng tác giả dàng cho ông đồ - Giống nhau : Đều xuất hiện, hoa đào nở ? Ph©n tÝch gi¸ trÞ nghÖ thuËt lµm nªn gi¸ Khổ 1 : Ông đồ xuất trÞ cña c©u th¬? - Kh¸c nhau hiÖn Khæ cuèi : Kh«ng còn hình ảnh ông đồ H/s đọc khổ cuối - Thiên nhiên vẫn tồn tại đẹp đẽ, bất biến ? Cã g× gièng vµ kh¸c nhau trong 2 chi - Con người thì khác trước: Họ trở bằng xưa tiết “Hoa đào” và “ông đồ” ở khổ thơ này cũ,  tác giả xót thương so víi khæ th¬ ®Çu? - Câu hỏi tu từ gieo vào lòng người đọc ? Điều đó có ý nghiã gì? những cảm thương tiếc nuối không dứt. Đó là ? T×nh c¶m cña t¸c gi¶? nổi niềm thương tiếc khắc khoải cuả tác giả ? H·y ph©n tÝch 2 c©u th¬ cuèi? trước sự vắng bang của ông đồ khi đến tết, ? Từ đó em cảm nhận được những tình t¸c gi¶ b©ng khu©ng, xãt xa khi nghÜ tíi cảm gì của tác giả dành cho ông đồ? những người muôn năm cũ  Tác giả thương c¶m cho nh÷ng nhµ nho danh gi¸ mét thêi, nay bị lãng quên cho dù cuộc đời thay đổi, Hoạt động 3 : thương tiếc những giá trị tốt đẹp bị tàn tạ, l·ng quªn Hướng dẫn tổng kết III. Tæng kÕt – Ghi nhí ? Từ bài thơ “ông đồ”, em đồngcảm với nçi lßng nµo cña nhµ th¬ Vò §×nh Liªn? 1, Néi dung : - Niềm thương cảm chân thành với lớp người ? Theo em ®iÒu g× lµm cho bµi th¬ cã søc ®ang tµn t¹ - Nỗi nhớ thương cảnh cũ ngày xưa cảm hoá lòng người? 2, NghÖ thuËt - Niềm cảm thương chân thành cảu tác giả - Lêi th¬ gi¶n dÞ, hµm xóc, cã søc gîi liªn tưởng - Nh¹c ®iÖu ©m vang cña lêi th¬ - Kết cấu đầu cuối tương ứng, nội dung tương ph¶n ThÓ th¬ 5 ch÷ ®­îc sö dông, khai th¸c cã H/s đọc ghi nhớ hiÖu qu¶ cã nghÖ thuËt cao phï hîp víi Hoạt động 4 : ? Ông đồ là một trong những bài thơ lãng việc diễn tả tâm tình sâu lắng IV. LuyÖn tËp m¹n tiªu biÓu. Tõ bµi th¬ em hiÓu thªm ®iÓm nµo cña bµi th¬ l·ng m¹n ViÖt Nam - Nội dung nhân đạo ? C©u th¬ nµo em cho lµ hay nhÊt. H·y 12 Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS......... ********************************************************************************************* b×nh gi¶ng? - Næi niÒm hoµi cæ. Hoạt động 5 : V. Hướng dẫn học ử nhà Học thuộc, đọc diễn cảm bài thơ TiÕt 75. C©u nghi vÊn A. Mục tiêu cần đạt - Hiểu rõ đặc điểm hình thức của câu nghi vấn. Phân biệt câu nghi vấn với các kiểu c©u kh¸c - Nắm vững chức năng chính của câu nghi vấn : dùng để hỏi B. Tổ chức các hoạt động dạy học Hoạt động 1 : I. Đặc đỉêm hình thức và chức năng chÝnh Tìm hiểu về đặc điểm hình thức và chức n¨ng chÝnh cña c©u nghi vÊn H/s đọc đoạn trích ở sgk * VÝ dô mÉu : ? Xác định câu nghi vấn trong đoạn đối - C©u nghi vÊn : thoại trích từ “Tắt đèn” 1. Sáng nay ta đắm… lắm không 2. ThÕ lµm sao… ¨n khoai ? Những đặc điểm hình thức nào cho biết 3. Hay là u… đói quá? đó là câu nghi vấn? + §Æc ®iÓm h×nh thøc : - KÕt thóc b»ng dÊu chÊm hái - Cã nh÷ng tõ nghi vÊn : cã…kh«ng, ? Những câu nghi vấn trên dùng để làm (lµm) sao, hay (lµ) g×? + Chức năng : Dùng để hỏi ? Từ phân tích ví dụ ,mẫu trên em hãy cho * H/s đọc to ghi nhớ biết đặc điểm hình thức và chức năng chÝnh cña c©u nghi vÊn? ? h·y dÆt c©u nghi vÊn VD : Bạn đi đau về đấy Hoạt động 2 : II. LuyÖn tËp Hướng dẫn luyện tập Bµi tËp 1 : a, “ChÞ khÊt tiÒn s­u… ph¶i kh«ng?” b, “Tại sao con người… như thế?” c, “Văn là gì?” , “Chương là gì?” d, “Chó m×nh… vui kh«ng?” H/s lµm bµi tËp theo 4 nhãm “§ïa trß g×?” ; “C¸i g× thÕ?” “Chị Cốc béo xù… đấy hả?” Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. Lop8.net. 13.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS......... ********************************************************************************************* * Nh÷ng tõ g¹ch ch©n vµ dÊu chÊm hái thÓ hiÖn h×nh thøc c©u nghi vÊn Bµi tËp 2 : - Căn cứ để xác định câu nghi vấn : có từ hay. Tõ “hay” còng cã thÓ xuÊt hiÖn trong c¸c kiÓu c©u kh¸c, nh­ng riªng trong c©u nghi vÊn tõ hay b»ng hoÆc ë c©u nghi vÊn  sai ng÷ ph¸p, hoÆc biÕn thµnh kiÓu c©u kh¸c… Bµi tËp 3 : Không, vì đó không phải là những câu nghi H/s th¶o luËn, c¸c nhãm tr×nh bµy vµo vÊn giÊy trong Bµi tËp 4 : - Khác nhau về hình thức có…không; đã… ch­a - Kh¸c nhau vÒ ý nghÜa + Câu thứ 2 có giả định là hỏi trước đó có vần đề về sức khoẻ (nếu điều giả định này không đúng câu hỏi vô lý) + Câu thứ 1 không hề có giả định đó VD: - C¸i ¸o nµy cã cò l¾m kh«ng? (§) - Cái áo này đã cũ lắm chưa ? (Đ) - C¸i ¸o nµy cã míi l¾m kh«ng? (§) - C¸i ¸o nµy cã míi l¾m ch­a ? (S) Bµi tËp 5 : * Kh¸c biÖt ë trËt tõ tõ - Câu a : Bao giờ  đứng ở đầu câu - Câu b : Bao giờ  đứng ở cuối câu * Kh¸c biÖt vÒ ý nghÜa - Câu a : Hỏi thời điểm của một hành động diễn ra trong tương lai - Câu b : Hỏi thời điểm của một hành động đã diễn ra trong quá khứ Bµi tËp 6 : - C©u a : §óng C¸c nhãm nhËn xÐt lÉn nhau - C©u b : Ch­a æn Hoạt động 3: Hướng dẫn học ở nhà - Häc thuéc ghi nhí sgk - Lµm bµi tËp ë vë bµi tËp tiÕng viÖt Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. Lop8.net. 14.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS......... ********************************************************************************************* TiÕt 76. ViÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh A. Mục tiêu cần đạt - Gióp h/s biÕt c¸ch s¾p xÕp ý trong ®o¹n v¨n thuyÕt minh cho hîp lý - Rèn kỷ năng xác định chủ đề, sắp xếp và phát triển ý khi viết đoạn văn thuyết minh B. Tôt chức các hoạt động day học * KiÓm tra bµi cò ? ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n ? Vai trß cña ®o¹n v¨n trong bµi v¨n? ? Em hiểu thế nào là chủ đề? Câu chủ đề trong đoạn văn ? * Bµi míi Hoạt động 1: I. §o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh 1, Ph©n tÝch vÝ dô mÉu: NhËn d¹ng ®o¹n v¨n Hướng dẫn nhận dạng trong văn bản thuyÕt minh thuyÕt minh a, §o¹n v¨n a : G/v chiÕu chiÕu ®o¹n v¨n a lªn mµn h×nh - Gồm 5 câu, từ “nước” được lặp lại là nhiều ? §o¹n v¨n trªn gåm mÊy c©u? ? Từ nào được nhắc lại nhiều lần trong đoạn lần để thể hiện chủ đề của đoạn - Chủ đề của đoạn văn được thể hiện ở câu 1 v¨n ? ? Từ đó, có thể khái quát chủ đề đoạn văn là + Câu 1 : Nêu chủ đề và khía quát g×? + C©u 2,3,4 : Giíi thiÖu cô thÓ nh÷ng biÓu ? Vai trß cña tõng c©u trong ®o¹n v¨n hiện của sự thiếu nước + Câu 5 : Dự vào sự việc trong tương lai  §©y lµ ®o¹n v¨n thuyÕt minh v× c¶ ®o¹n ? H·y cho biÕt ®o¹n v¨n a ®­îc viÕt theo trong gỉa thiết vấn đề thiếu nước ngọt trên phương thức biểu đạt nào? Vì sao? thÕ giíi hiÖn nay. ThuyÕt minh mét sù viÖc, G/v chiÕu ®o¹n v¨n b hiện tượng tự nhiên – xã hội Câu hỏi tương tự như đoạn văn a b, §o¹n v¨n b: - Gåm 3 c©u : C©u nµo còng nãi tíi mét người đó là đồng chí Phạm Văn Đồng - Chủ đề : Giới thiệuvề đồng chí Phạm Văn §ång - Câu 1 quê quán + khẳng định phẩm chất vµ vai trß cña «ng : Nhµ c¸ch m¹ng vµ nhµ v¨n ho¸ - Câu 2 sơ lược quá trình hoạt động cách mạng và những cương vị lãnh đạo của đảng, nhà nước và đồng chí Phạm Văn Khải trải qua 15 Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS......... ********************************************************************************************* - C©u 3 quan hÖ cña «ng víi chñ tÞch Hå ChÝ Minh  §o¹n v¨n thuyÕt minh – gi¶i thÝch vÒ danh nhân một con người nổi tiếng theo kiÓu c¶i c¸ch th«ng tin vÒ c¸c mÆt ho¹t động khác nhau của người đó Hoạt động 2 : NhËn xÐt vµ s÷a ch÷a ®o¹n v¨n thuyÕt 2, Söa l¹i c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh ch­a chuÈn minh ch­a chuÈn * §o¹n a G/v chiÕu ®o¹n v¨n a lªn mµn h×nh - Thuyết minh một đồ dùng học tập : Chiếc ? §o¹n v¨n trªn thuyÕt minh vÌ c¸i g× ? §Ó thuyÕt minh vÒ chiÕc bót bi th× bµi viÕt bót bi - Yªu cÇu: cần phải đạt yêu cầu gì? + Nêu rõ chủ đề + CÊu t¹o cña bót bi + C«ng dông ? Từ đó em hãy cho biết các đoạn văn trên + C¸ch sö dông có đạt các yêu cầu trên không? - Đoạn văn a chưa đạt yêu cầu vì + Không rõ câu chủ đề + Ch­a cã ý c«ng dông ? VËy nªn s÷a l¹i nh­ thÕ nµo? + C¸c ý lén xén… Líp nhËn xÐt – G/v ®­a ®o¹n v¨n mÉu lªn H/s lµm ra giÊy mµn h×nh G/v chiÕu ®o¹n v¨n b Quy trình hỏi tương tự như đoạn văn a * §o¹n v¨n b : ? NhËn xÐt vÒ ®o¹n v¨n b? ? Nêu giả thiết đèn bàn theo phương pháp nµo? - Tr×nh bµy lén xén, r¾c rèi, phøc t¹p - Yªu cÇu : + Nêu chủ đề + Tr×nh bµy cÊu t¹o ? Qua ph©n tÝch vÝ dô, em h·y cho biÕt khi + Chủ đề sử dụng phương pháp phân tích, viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh cÇn ph¶i chó ý ph©n lo¹i vµ liÖt kª ®iÒu g×? * H/s đọc to ghi nhớ Hoạt động 3 : Hướng dẫn luyện tập Bìa tập 1 : Viết đoạn mở bài, kết bài cho bài văn thuyết minh : “giải thích trường em” Yªu cÇu: - ViÕt ng¾n gän (1 – 2 c©u/ ®o¹n) - Hấp dẫn, ấn tượng, kết hợp biểu cảm, miêu tả.. Bài tập 2 : Viết đoạn văn thuyết minh cho chủ đề : Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ đại của nhân d©n ViÖt Nam Yêu cầu : - Năm sinh, năm mất, quê quán, gia đình - Đôi nét về quá trình hoạt động, sự nghiệp 16 Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS......... ********************************************************************************************* - Vai trò cống hiến to lớn đối với dân tộc, thời đại Hoạt động 4 : Hướng dẫn học ở nhà - H/s lµm bµi tËp 3 - Häc thuéc ghi nhí * Rót kinh nghiÖm giê d¹y. TuÇn 20 Bµi 19 TiÕt 77. Quê hương <TÕ Hanh> A. Mục tiêu cần đạt : Gióp h/s - Cảm nhận được vẻ đẹp tươi sáng, giàu sức sống của một làng quê miền biểu hiện được miêu tả trong bài thơ và tình cảm quê hương đằm thắm của tác giả - Thấy được nét đặc sắc nghệ thuật của bài thơ - Rèn kỷ năng đọc diễn cảm 8 chữ, phân tích các hình ảnh nhân hoá, so sánh đặc s¾c B. Tổ chức các hoạt động dạy học * KiÓm tra bµi cò - đọc diễn cảm – thuộc lòng bài “Ông đồ”. Nói rõ 2 nguồn cảm hứng chñ yÕu lµm nªn kiÖt t¸c th¬ míi nµy - Phân tích hình ảnh ông đồ ở khổ 2 – 3. Từ đó cho biết tác giả thể hiện tình cảm g×? §èi víi ai? * Giíi thiÖu bµi míi Tác giả nhớ quê hương trong xa cách trở thành một dòng cảm xúc chảy dọc đời thơ Tế Hanh. Cái làng trài nghèo ở một cù lao trên sông Trà Bồng đã nuôi dưỡng tâm hồn thơ ông, đã trở thành 1 điểm hướng về để ông viết nên nhữnh dòng thơ tha thiết, đau đáu. Trong dòng cảm xúc ấy, “quê hương” là thành công khởi đầu rực rỡ cho nguồn cảm hứng lớn trong suet đời thơ Tế Hanh. Với thể thơ 8 chữ, Tế Hanh đã dung lên một bức tranh đẹp đẽ, tươi sáng, bình dị về cuộc sống của con người và cảnh sắc của một làng quê ven biển bằng tình cảm que hương sâu đậm, đằm thắm Hoạt động 1 : I. T×m hiÓu chung 1, T¸c gi¶ : (1921) Hướng dẫn tìm hiểu chung - Quª : Qu¶ng Ng·i ? Em biÕt g× vÒ TÕ Hanh? - ¤ng lµ nhµ th¬ míi ë chÆng cuèi víi nh÷ng Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. Lop8.net. 17.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THCS......... ********************************************************************************************* bµi th¬ mang nÆng næi buån vµ t×nh yªu quª hương tha thiết - Quê hương là nguồn cảm hứng lớn trong suốt đời thơ Tế Hanh  nhà thơ quê hương - Göi miÒn B¾c (1955) … NghÑn ngµo (1939) * Bài thơ quê hương là sáng tác mở đầu cho đề tài quê hương trong thơ Tế Hanh. Bài thơ ? Em biết gì về bài thơ “Quê hương”? ®­îc rót ra trong tËp NghÑn ngµo (1939) 2, §äc : Giäng th¬ nhÑ nhµng, trong trÎo, nhÞp : 3 – 2 – 3 , hoÆc 3 – 5 3, Tõ khã : G/v hướng dẫn đọc - đọc mẫu 4, ThÓ th¬ : 8 tiÕng 3 h/s đọc - g/v nhận xét - 2 hoÆc 4,6,8 c©u/ khæ ? KiÓm tra viÖc nhí tõ khã h/s  Thể thơ phổ biến của phương thức thơ mới ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ khæ th¬ - NhÞp : 3 – 2 – 3 , hoÆc 3 – 5 - VÇn : Ch©n, liÒn - B»ng tr¾c nèi tiÕp tõng cÆp 1 5, Bè côc : - Hai c©u ®Çu : Gi¶i thÝch chung vÒ “lµng t«i” - 6 c©u tiÕp : C¶nh ®i thuyÒn ra kh¬i - 8 c©u tiÕp : C¶nh ®i thuyÒn chë vÒ bÕn ? Xác định bố cục của bài thơ - Khổ cuối : Tình cảm cảu tác giả đối với lµng chµi II. Ph©n tÝch 1, Cảnh dân chài bơi thuyền ra khơi đánh cá * Hai c©u ®Çu : T¸c gi¶ gi¶i thÝch vÒ quª hương thật hồn nhiên và giản dị + NghÒ : §¸nh c¸ + Vị trí : Gần sông nước Hoạt động 2 :  Toát lên tình cảm trong trio, thiết tha, đằm Hướng dẫn phân tích thắm của tác giả đối với quê hương H/s đọc 8 câu thơ đầu * Cảnh trai tráng bơi thuyền đi đánh cá: ? §äc 2 c©u th¬ ®Çu, em h×nh dung ®­îc - Vµo mét buæi sím, giã nhÑ, trêi trong  những gì về quê hương của nhà thơ? thêi tiÕt tèt, thuËn lîi  ChiÕc thuyÒn vµ c¸nh buåm + ChiÕc thuyÒn : H¨ng… tuÊn m·  PhÐp so s¸nh + tÝnh tõ (h¨ng)  ca ngợi vẽ đẹp dũng mãnh của con thuyền khi lướt sang ra khơi ? Tác giả tả cảnh trai tráng bơi thuyền đi + Dùng phép so sánh + ẩn dụ, gợi liên tưởng đánh cá trong một không gian như thế con thuyÒn nh­ mang linh hån, sù sèng cña nµo? lµng chµi  bót ph¸p l·ng m¹n : T¸c gi¶ tù ? Trong khung cảnh đó hình ảnh nào hào, tin yêu về quê hương mình 18 Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THCS......... ********************************************************************************************* ®­îc miªu t¶ næi bËt ? ? H×nh dung cña em vÒ con thuyÒn tõ lêi th¬ cã sö dông phÐp so s¸nh : ChiÕc… m·. ? Chi tiÕt nµo ®­îc t¶ con thuyÒn ? ? Có gì đọc đáo ở hình ảnh này? G/v b×nh H×nh ¶nh c¸nh buåm tr¾ng c¨ng giã ra kh¬i ®­îc so s¸nh víi m·nh hån lµng sáng lên 1 vẽ đẹp lãng mạn. Hình ảnh quen thuộc đó bổng trở nên lớn lao, thiªng liªng vµ rÊt th¬ méng. TÕ Hanh như nhận ra đó chính là biểu tượng của linh hån lµng chµi. Nhµ th¬ võa vÎ ra c¸i h×nh, võa c¶m nhËn ®­îc c¸i hån cña sù vËt. Sù so s¸nh gi÷a c¸i cô thÓ h¬n nh­ng lại gợi vẻ đẹp bay bổng, mang ý nghĩa lín lao. LiÖu cã h×nh ¶nh nµo diÔn t¶ được cái chính xác, giàu ý nghĩa và đẹp hơn để biểu hiện linh hồn của làng chài bằng hình ảnh buồm trắng giương to no gió biển khơi bao la đó? G/v chó ý H/s đọc diễn cảm 8 câu tiếp ? Không khí bến cá khi thuyền đánh cá trë vÒ ®­îc t¸i hiÖn nh­ thÕ nµo?. 2, C¶nh thuyÒn c¸ vÒ bÕn * Một bức tranh linh động náo nhiệt, đầy ắp niÒm vui vµ sù sèng, to¸t ra tõ kh«ng khÝ ån ào, tấp nập, đông vui, từ những chiếc ghe đầy cá, từ những caon cá tương ngon… trắng thật thích mắt, từ lời cảm tạ chân thành trời đất đã sang yên “biển lặng” để người dân trài trở về an toµn víi c¸ ®Çy ghe.. - D©n chµi… r¸m n¾ng  miªu t¶ ch©n thËt : Người dân chài khoẻ mạnh, nước da nhuộm n¾ng, nhuém giã. - Cả thân… xa xăm: Hình ảnh người dân chài võa ®­îc miªu t¶ ch©n thùc, võa l·ng m¹n, mang vẻ đẹp và sức sống nồmg nhiệt của biÓn c¶ : Th©n h×nh v¹m vì them ®Ëm vÞ mÆn mßi nång to¶ “vÞ xa x¨m” cña biÓn kh¬i  vẻ đẹp lãng mạn ? H×nh ¶nh d©n chµi vµ con thuyÒn ë ®©y - H×nh ¶nh chiÕc thuyÒn n»m im…thí vá ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo? + NghÖ thuËt nh©n ho¸  con thuyÒn nh­ métc ¬ thÓ sèng, nh­ mét phÇn sù sèng lao động ở làng chài, gắn bó mật thiết với con ? Em hiểu, cảm nhận được gì từ hình ảnh người nơi đây th¬ “C¶ th©n… xa x¨m”  T©m hån nh¹y c¶m, tinh tÕ, l¾ng nghe ? Có gì đặc sắc về nghệ thuật trong lời ®­îc sù sèng ©m thÇm trong nh÷ng sù vËt th¬: “ChiÕc thuyÒn… thí vâ”. Lêi th¬ của quê hương, là người có tấm lòng sâu gióp em c¶m nhËn ®­îc g×? nặng với con người, cuộc sống dân chài ở quê hương 3, Nổi nhớ quê hương 19 Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THCS......... ********************************************************************************************* - BiÓn næi nhí ch©n thµnh ? Từ đó em cảm nhận đựoc gì về vẻ đẹp - C¸ tha thiÕt nªn lêi th¬ trong tâm hồn người viết qua lời thơ trên - Cánh buồm gi¶n dÞ, tù nhiªn, ? - ThuyÒn nh­ thèt ra tõ tr¸i - Mïi biÓn tim - Mïi nång mÆn : Võa nång nµn, nång hËu lại mặn mà, đằm thắm. ë khæ cuèi t¸c gi¶ trùc tiÕp nãi vÒ næi nhớ làng quê hương khôn nguôi của  Đó là hương vị làng chài, là hương vị m×nh riêng đầy quyến rũ của quê hương được tác ? VËy trong xa c¸ch t¸c gi¶ nhí tíi gi¶ c¶m nhËn b»ng tÊm t×nh trung hiÕu cña nh÷ng ®iÒu g× n¬i quª nhµ? người con xa quê Đó là vẻ đẹp tươi sáng, ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng ®iÒu mµ TÕ khoÎ kho¾n, mang h¬i thë nång Êm cña lao Hanh nhí? động của sự sống, một tình yêu gắn bó, thuỷ ? Có thể cảm nhận “Cái mùi nồng mặn” chung của tác giả đối với quê hương trong nổi nhớ quê hương của tác giả như thÕ nµo? Hoạt động 3 : III. tæng kÕt – LuyÖn tËp Tæng kÕt – LuyÖn tËp 1, Néi dung : ? §äc bµi th¬ em c¶m nhËn ®­îc nh÷ng - Vức tranh tươi sáng, khoẻ khoắn trong sự điều tốt đẹp nào? lµng chµi - Tấm lòng yêu quê hương đằm thắm của con người ? Bài thơ có đặc sắc nghệ thuật gì nổi 2, NghÖ thuËt : bËt? - Kết hợp phương thức biểu cảm + miêu tả - Hình ảnh so sánh đẹp, bay bổng, đầy lãng m¹n - Biện pháp nhan hoá đọc đáo, thổi linh hồn vào sự vật có 1 vẻ đẹp, 1 ý nghĩa, tầm vóc bất ngê - H×nh ¶nh th¬ ®Çy s¸ng t¹o Tất cả xuất phát từ 1 tình cảm yêu thương, * H/s đọc ghi nhớ gắn bó sâu nặng với quê hương của tác giả Hoạt động 4 : Hướng dẫn học ở nhà - Đọc thuộc lòng và đọc diển cảm bài thơ - Em thích câu thơ nào nhất trong bài thơ “Quê hương”. Vì sao?. TiÕt 78 Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. Lop8.net. 20.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường THCS......... *********************************************************************************************. Khi con tu hó <Tè H÷u> A. Mục tiêu cần đạt : - Cảm nhận được lòng yêu sự sống, miền khao khát tự docháy bỏngcủa người chiến sÜ c¸ch m¹ng trÎ tuæi ®ang bÞ giam cÇm trong tï ngôc ®­îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng h×nh ¶nh gîi c¶m vµ thÓ th¬ lcô b¸t gi¶n dÞ mµ tha thiÕt - RÌn kû n¨ng ph©n tÝch h×nh ¶nh l·ng m¹n bay bæng trong bµi th¬, søc m¹nh nghÖ thuËt cña nh÷ng c©u hái tu tõ B. Tổ chức các hoạt động dạy học : * KiÓm tra kiÕn thøc ? Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ “Quê hương”. Đây là bài thơ tả cảnh trữ tình? Vì sao? * Giíi thiÖu bµi míi Tố Hữu được coi là đỉnh cao của thơ trữ tình chính trị Việt Nam thời hiện đại với ông, đường đến với cách mạng cũng là đường đến với thơ ca. Ông là “nhà thơ của lẽ sống, tình cảm lớn, niềm vui lớn”. Sức hấp dẫn của thơ Tố Hữu, vì thế trước hết xuất phát từ niềm say mê lý tưởng, từ những khát khao lớn lao : Thơ ơi ta hãy cất cao tiếng hát. Ca ngîi tr¨m n¨m lµn tæ quèc chóng ta 19 tuổi, đang hành động cách mạng sôi nổi, say sưa ở thành phố Huế thì Tố Hữu bị thùc d©n Ph¸p b¾t giam ë Thõa Phñ. Trong nh÷ng bµi th¬ næi tiÕng cña «ng viÕ­t ë trong tù phải kể đến bài “Khi con tu hú”. Vậy bài thơ này có đặc sắc gì về nội dung – nghệ thuËt, bµ häc h«m nay chóng ta sÏ cïng hiÓu Hoạt động 1 : I. T×m hiÓu chung 1, T¸cgi¶ : sgk T×m hiÓu chung ? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ Tè H÷u vµ * “Khi con tu hó” ®­îc viÕt vµo th¸ng 7 – 1939 t¹i nhµ lao Thõa Phñ (HuÕ), trong hoàn cảnh ra đời bài thơ “Khi con tu hú” nh÷ng ngµy ®Çu bÞ b¾t giam – sau nµy ®­îc ®­a vµo “XiÒng xÝch” trong tËp “Tõ Êy” (1946) G/v hướng dẫn đọc – h/s đọc 2, §äc : G/v nhËn xÐt 3, Tõ khã : G/v kiÓm tra viÖc nhí tõ khã cña h/s 4, Bè côc : 2 phÇn - 6 c©u ®Çu : Bøc tranh mïa hÌ - 4 câu cuối : Tâm trạng của người tù ? Bµi th¬ ®­îc viÕt theo thÓ th¬ nµo? T¸c 5, ThÓ th¬ : Lôa b¸t dông cña nã?  DiÔn t¶ c¶m xóc tha thiÕt nång hËu cña t©m hån - Phương thức biểu đạt : Miêu tả + biểu cảm ? Xác định phương thức biểu đạt ? * Nhan đề : ? Nhan đề bài thơ gợi cho em điều gì? - Nguån c¶m xóc b¾t ®Çu b»ng tiÕng chim tu hó, thÓ hiÖn niÒm kh¸t khao tù do, t×nh 21 Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. ? ChØ ra bè côc cña bµi th¬. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Trường THCS......... ********************************************************************************************* yêu cuộc sống mãnh liệt của người tù cách m¹ng Hoạt động 2 : II. Ph©n tÝch Hướng dẫn phân tích ? Tiếng chim tu hú đã làm thức dậy trong 1, Cảnh mùa hè : - Rén r· ©m thanh : Tu hó, tiÕng ve tâm hồn người chiến sĩ trẻ trong tù một - Rùc rì s¾c mµu : Vµng cña b¾p, hång cña khung c¶nh mïa hÌ nh­ thÕ nµo? (©m n¾ng thanh, màu sắc, hương vị, không gian?) - Hương vị : Chín, ngọt ? Điều gì đặc biệt trong việc miêu tả cảnh - Không gian : Cao rộng, sáo diều chao lượn tù do… mïa hÌ ë ®©y?  TÊt c¶ ®­îc c¶m nhËn b»ng thÝnh gi¸c và tâm tưởng của nhà thơ qua âm thanh ? VËy em c¶m nhËn c¶nh mïa hÌ ë ®©y tiÕng chim tu hó nh­ thÕ nµo?  Một mùa hè đẹp đẽ, tươi thắm, lộng lẫy, thanh b×nh, lµ khung trêi tù do trµn ®Çy søc sống, đó là sự sống đang sinh sôi, nảy nở, đầy đặn, ngọt ngào ? Tác giả đã cảm nhận rõ nét cảnh tưọng - Điều đó cho thấy tác giả có sức cảm nhận đó của mùa hè từ trong nhà tù. Điều đó m·nh liÖt, tinh tÕ cña mét t©m hån trÎ trung, cho ta thấy năng lực nhà thơ như thế nào? yêu đời, nhưng đang mất tự do va khao khát H/s đọc 4 câu thơ cuối tự do đến cháy ruột cháy lòng ? Từ thế giới đẹp đẽ cua hoài niệm trở về 2, Tâm trạng người tù : víi thùc t¹i cña nhµ tï, t©m tr¹ng cña - Béc lé c¶m xóc trùc tiÕp : T©m tr¹ng ®au người tù được bộc lộ như thế nào? khæ, uÊt øc, ngét ng¹t ? Em cã nhËn xÐt g× vÌ nghÖ thuËt thÓ hiÖn ë ®o¹n th¬ nµy? - NghÖ thuËt : + Nhịp thở thay đổi bất thường : 2–2–2;6–2;3–3;6–2 ? T¸c dông cña viÖc sö dông c¸c biÖn ph¸p + §éng tõ m¹nh : §Ëp tan phßng chÕt uÊt nghệ thuật đó ? + Tõ ng÷ c¶m th¸n : ¤i, th«i, lµm sao  Truyền đến độc giả cảm giác ngột ngạt cao độ, niềm khao khát cháy bang muốn tho¸t ra khái c¶nh tï ngôc, trë vÒ víi cuéc sèng tù do bªn ngoµi ? Em cảm nhận từ những bộc bạch đó tâm  Đó là một tâm hồn đầy nhiệt huyết khao hån nh­ thÕ nµo? kh¸t sèng, khao kh¸t tù do * TiÕng tu hó kªu : ? Mở đầu và kết thúc bài thơ đều có tiếng - ở đầu câu : Gợi ra cảnh tượng trời đát bao chim tu hó kªu, nh­ng t©m tr¹ng cña la, t­ng bong sù sèng lóc vµo hÌ người tù khi nghe tiếng tu hú thể hiện ở - ở câu kết : Khiến cho người tù đang bị c©u ®Çu vµ c©u cuèi kh¸c nhau. V× sao? giam Êy hÕt søc ®au khæ, bùc béi  Hai t©m tr¹ng ®­îc kh¬i dËy tõ hai Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. Lop8.net. 22.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trường THCS......... ********************************************************************************************* kh«ng gian kh¸c nhau : Tù do vµ mÊt tù do  §Òu lµ tiÕng gäi tha thiÕt cña t­k do cña thế giới sự sống đầy quyến rũ đối với nhân ? Nhưng ở cả hai đều có đặc điểm gì giống vật trữ tình – người tù cách mạng trẻ tuổi nhau? Hoạt động 3 : Hướng dẫn tổng kết – Luyện tập H/s th¶o luËn nhãm ? Hai đoạn thơ (tả cảnh, tả tình) nhưng đều lµ tiÕng nãi cña mét t©m hån. Em c¶m nhận được những điều cao đẹp nào từ tâm hån Êy ? Th¬ lµ tiÕng nãi t©m hån cña nhµ th¬. Bµi th¬ cho ta thÊy g× vÒ t©m hån th¬ Tè H÷u ? Nét đặc sắc nghệ thuật của bài thơ là gì?. H/s đọc ghi nhớ. III. Tæng kÕt - LuyÖn tËp 1, Lßng yªu sèng, khao kh¸t tù do ch¸y bang của người chiến sĩ cách mạng trong cảnh tù đày 2, T©m hån Tè H÷u : - Hån th¬ nh¹y c¶m víi mäi biÓu hiÖn cña sù sèng - Hånt h¬ yªu sèng m·nh liÖt - Hồn thơ tranh đấu tự do - §ã lµ hßn th¬ c¸ch m¹ng 3, NghÖ thuËt : - TiÕng chim tu hó kh¬i nguån c¶m xóc - Giọng điệu thơ tự nhiên, tươi sáng khóang đạt, khi dằn vặt, sôi trào, trong thể thơ lục b¸t truyÒn thèng, mÒm m¹i, uyÓn chuyÓn. Hoạt động 4 : Hướng dẫn học ởư nhà - Có thể đặt nhan đề cho bài thơ được không? - H/s lµm bµi tËp 1 sgk - So¹n bµi tiÕp theo. TiÕt 79. C©u nghi vÊn <TiÕp> A. Mục tiêu cần đạt : - Hiểu rõ câu nghi vấn không phải chỉ dùng để hỏi mà còn không dùng để cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe doạ, bộc lộ tình cảm, cảm xúc Người yêu nghề giáo :NGUYỄN VĂN GÌ………. Lop8.net. 23.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>